Sjómannablaðið Víkingur - 01.03.1982, Blaðsíða 50

tarfanna og er allt að helmingur af
lengd dýrsins. Þá er litur beggja
kynja mjög ljós, sérstaklega hjá
gömlum dýrum. Talið er að skög-
ultönnin komi dýrinu að litlu
haldi, en sé nánast skraut sem
kambur á hana. Náhvelið er hér
mjög fáséð og eru þau skipti telj-
andi á fingrum annarrar handar er
þess hefur orðið vart hér við land
frá aldamótum, en þar af er ný-
legasta heimsóknin frá 1977, er
náhval rak á land í Geldinganesi
við Reykjavík.
-
Stökkull
Stökkull er stærstur hinna
eiginlegu höfrunga er taldir eru
vera hér við land, tíðast 3—4 m,
sjaldan 5 m. Til eru þrír aðskildir
stofnar stökkla sem lifa í sunnan-
verðu Indlands- og Kyrrahafi,
norðanverðu Kyrrahafi og N-At-
lantshafi. Þessi tegund eralgengur
strandhvalur sitt hvoru megin
N-Atlantshafs, en ekki eru til
óyggjandi sannanir fyrir því að
hún komi hingað til lands. Líklegt
er að hún komi hér fyrir, en sé
ekki algeng. Hér um er við fátt að
styðjast þar sem nær ómögulegt er
að þekkja stökkul á rúmsjó frá
hinni algengu höfrungategund,
hnýðingnum. Kominn á þurrt
land, þekkist hann þó vel af
stærðinni og snjáldurlaga trýninu.
Hnýðingar eru næststærstir
höfrunga og algengastir þeirra hér
50
Hnýðingur
við land. Þegar sjómenn sjá smá-
hveli önnur en hnísur, marsvín og
háhyrninga, sem eru auðþekkjan-
leg, mun í flestum tilfellum um
hnýðinga að ræða, en þeir synda
oft og leika sér við skipshlið eins
og sjómenn þekkja. Hnýðingur er
annars algengur strandhvalur í
N-Atlantshafi. Þeir eru ekki taldir
eiginlegir farhvalir, en Bjarni
Sæmundsson telur að þeir hverfi
héðan frá ströndinni á vetrum og
komi aftur að vori. Kominn á
þurrt land, þekkist hnýðingurinn
vel af hvítu snjáldrinu.
Leiftur
Leiftur er smáhvalur sem fyrir-
finnst í N-Atlantshafi. Um hann
er flest svipað að segja og stökkul.
Þetta er talinn strandhvalur og er
nokkuð algengur beggja vegna
Atlantshafsins. Um hann eru þó
engar öruggar heimildir hér við
land, en líklegt að hann komi hér
fyrir. Leifturinn er nokkuð vel
aðgreindur frá öðrum höfrungum
með ljósgulleitri langri rák á síð-
unni.
Höfrungur
Höfrungur (hundfiskur) er litlu
stærri en hnísa (1,8—2,3 m) og
auðþekktur frá henni á horninu
sem er beygt aftur í hvassan odd.
Höfrungar koma fyrir við allar
strendur Atlantshafsins, en þeir
eru þó frekar hlýsjávar dýr. Sömu
tegund er og að finna í Indlands-
hafi við Ástralíu og vesturströnd
S-Ameríku. Náskyldar tegundir
eru í N-Kyrrahafi og í Svartahafi.
Höfrungar munu óalgengir hér
við land. Þeir rekast þó eflaust
stundum að íslandsströndum og
er a.m.k. ein staðfesting til á slíku.
Hnísan tilheyrir ekki hinum
eiginlegu höfrungum. Hún er
minnst hvala hér við land (1,5—
1,8 m) og með smæstu hvölum
yfirleitt. Hnísan er auðþekkt á
smæðinni og eins er hornið til-
tölulega stórt og aðeins lítið eitt
bogið. Hnísan er eindregin
strandhvalur og fer jafnvel upp í
stórar ár. Hún er og algengasti
hvalurinn við landið og sá hvalur
sem flestir þekkja. Hún er sögð éta
smáfisk svo sem loðnu, síld, sand-
síli spærling og kolmunna. Talið
er að hnísan hér við land sé fardýr
VÍKINGUR