Spegillinn - 01.02.1949, Blaðsíða 15

SPEGILLINN
29
Nýárshugleiðingar
valdaleysingja
Motto:
Kommar lirópa: Berjumst bræður,
brosir drengja sveit,
því strákar liafa Stalín gefin
stærstu fyrirlieit.
Sjáið merkið Kreppan kentur
Krata nálgast lier.
Stefanía stælt að vanda
stássleg merkið ber.
Elís skammtar allt er þarfnast
íslenzk þjóðarsál.
En örlæti lians fer eftir því,
live oft menn drekka „Skál“.
Öldruð fljóð og ungar rneyjar
arka á lians fund.
Allsberar með óklædd börnin.
Elís! Ó, sú stund.
Öðruvísi umhorfs var
í Áka stjórnartíð.
Allt var flutt, sem augað girntist
— inn með dönskum lýð.
Heildsalarnir hugumstórir
liófu villtan dans.
Kvennablíðu og konungshallir
keyptu utan lands.
Þá er eikin „Ákaprýði“
einnig umtalsverð.
Kanslarahallir og kirkja ein
úr kjörviði þeim er gerð.
Braskarar hófu bátasmíði
að bæta þjóðarhag.
Sem útgerðarmenn þó aðeins vildu
aritokratiskt lag.
í hópum flugu út fjÖlskyldur
að fagna nýjum bát.
Á stefnið fleygði frúin bokku
feikilega kát.
Fjölskyldan af fínum munura
fyllti skipið brátt.
Um veiðarfæravalútu
mun varla talað hátt.
í liöfnum öllum bundnir bíða
bátar þessir nú.
Líklegt að þeir leggi í rústir
lands vors þjóðarbú.
Forstjórarnir fundi halda
og fylkja liði þétt.
Krefjast þess að íslenzkt fólk
sé allt í þrældóm sett.
Sjáið merkið Kreppan kemur
Krata nálgast her.
Stefanía stór og bústin
stendur alveg — ber.
Milli Lofts og leiks
Vér getum ekki látið hjá líða fremur en hin blöðin að minn-
ast á hinn stórmerka viðburð í íslenzkri kvikmyndagerð, sem
er að vísu ekki laus við smávægilega tekniska galla, eins og
Loftur tekur sjálfur fram í formála myndarinnar, en allt um
það mjög ,,athyglisverð og virðingarverð tilraun". ,,Svo góð,
að furðu sætir við slíkar aðstæður“. „Sýnir óvenjudugnað
og framtakssemi" og „ef Loftur getur það ekki — þá hver?“
eins og hann sjálfur segir. Enda þótt listrýni þessi sé eftir
Dúk og Disk eins og venjulega, vildum vér mega vera með
sem ein lítil millirödd í kór lofsamlegra ummæla um hina
„virðingarverðu tilraun“, enda þótt vér ekki höfum fengið
senda miða á frumsýninguna með konum vorum, og er hól
vort því alveg gratís. Vér tökum þetta fram, af því vitað er,
að menn semja yfirleitt kvikmyndadóma sína með þakklát-
ara hugarfari, eftir að þeim hafa verið sendir gratís miðar
á frumsýningu. Jafnvel hið „skelegga" Mánudagsblað, að
sjálfs þess dómi (sbr. heilsíðuauglýsingu í blaðinu sjálfu),
var ekki búið að taka ofan silkihanzkana frá frumsýning-
unni, er það skrifaði dóm sinn. Aftur á móti réðist það að
kugg einum litlum, sem ekki hafði verið sendir miðar, og var
því ekki undir áhrifum við að semja sinn dóm, fékk enda
maklega ráðningu fyrir á opinberum vettvangi.
Vér viljum fyrst fara nokkrum orðum um hið bráðsnjalla
skáldverk, söguna, og síðan minnast lítillega á hina afburða
snjöllu túlkun, leikstjórnina. Engum nema snjallasta lista-
manni hefði komið til hugar, að láta bóndason finna sauðar-
haus örlaganna í byrjun myndarinnar, svo að áhorfendur
gætu ekki verið í nokkrum minnsta vafa um að hann (bónda-
sonurinn) væri hreinþveginn engill alla myndina út í gegn.
Það eykur ekki svo lítið spenninginn frá því, ef skáldið hefði
látið menn vera í óvissu um þetta efni. — Eins flýtti skáldið
sér að leysa gátuna, eftir að Gunnari Eyjólfssyni tekst að
strjúka, og lætur hann finna sökudólgana eftir dálítil hlaup
í Esjunni. Þetta er virðingarverð miskunnsemi við áhorfend-
ur, í staðinn fyrir að halda þeim á pínubekk óvissu og spenn-
ings til myndarloka, eins og sumir höfundar hefðu verið
vísir til að gera. Réttarhöld og ofurlítil átök milli málsaðila
hefðu auðvitað aðeins haft truflandi áhrif á sveitarsælublæ-
inn, sem lék um þessa íslenzku sakamálamynd.
Og þá er leikstjórnin ekki síðri. Það var mikil hugulsemi
af leikstjóranum Lofti að hlífa taugum vorum og hugsun
með hraðri atburðarás, en sýna sama atriðið nægilega lengi
til að vér gætum fylgzt með myndinni og enda haft nægan
tíma aflögum til að fylgjast með svipbrigðum bekkjunauta
vorra í hálfrökkrinu. Þá þótti oss það bera góð vitni um mikla
leikstjórnarhæfileika Lofts, hve hann gat látið þennan 19.
aldar sveitapilt bera sig hollívúddlega í myndinni, hvort sem
hann hleypur yfir á, eins og þegar leikkona hleypur í vatnið
á Kyrrahafsströnd með tug ljósmyndara að baki sér, eða
hann lætur taka sig fastan eftir beztu Clark Gable fyrir-
mynd. Þá sjáum vér þann sama Gunnar Eyjólfsson á hröð-
um flótta í Esjunni ýmist með matarpinkilinn sinn eða án
hans. Hann er einkum fyrst og síðast á flóttanum sýndur
með böggulinn, en þess á milli, þegar hann hleypur um fjalla-
kambana, er hann pinkillaus, því að Hollívúdd mundi aldrei
láta hetjur sínar sjást á harða hlaupum með dinglandi mat-
arpinkil í hendinni. Þá finnst oss einkar lofsvert af leikstjór-
anum Lofti að nota tækifærið í þessari spennandi sakamála-