Bjarmi - 01.11.2000, Blaðsíða 12

Henning Emil Magnússon
Margoft hefur því verið haldið fram að
ekki sé hægt aó skilja sögu vestrænnar
menningar til fulls án þess að vera kunn-
ugur Biblíunni. Mörg listaverk öólast
dýpt þegar þau eru skoðuð í Ijósi ritning-
arinnar. Þetta á ekki eingöngu við tón-
verk Bachs eða leikrit Shakespeares held-
ur einnig listaverk 20. aldarinnar. Þó svo
að þjóðfélagió sé fjölhyggjuþjóófélag í
dag og áhrif kristninnar gegnsýri þaó
ekki lengur þá má finna ýmsa listsköpun
sem er nátengd Biblíunni, t.d. í
popptónlist. í 5. tbl. Bjarma frá 1997
fjallaði Gunnar Jóhannes Gunnarsson
um trú og efa í textum írsku rokkhljóm-
sveitarinnar U2. Nú langar mig að fjalla
um Biblíuna og trú í textum og lífi Bob
Dylans.
OBob Dylan hefur verið leiðandi
afl í popptónlist í nokkra ára-
tugi og ætíð haldið velli á með-
an aðrar stjörnur skína skært í stutta
stund en gleymast síóan. Hann hefur
ætíó vakið athygli fyrir texta sína og
söngstíl sem er skilgreindur í alfræði-
orðabók Wordsworth sem nasal whine
og gæti útlagst á íslensku sem nasahrín!
Textar Dylans hafa haft mikil áhrif og
eru oft miklu nær því aó kallast Ijóð
heldur en textar enda hefur Dylan rataó
inn í sýnisbækur um bandaríska Ijóólist á
20. öld.
Hann var þekktur sem mótmæla-
söngvari í upphafi ferils síns og kynslóð
fólks flykkti sér um hann sem málsvara
sinn. Hann söng kröftuglega gegn stríós-
brölti og benti á brotalamir í bandarísku
þjóófélagi. En það væri mikil einföldun
að minnast hans eingöngu sem þóðfé-
lagsgagnrýnanda. Dylan á sér mörg and-
lit og hefur gert afar ólíka hluti.
Dylan á rætur sínar í þjóólagatónlist
og einn stærsti áhrifavaldur hans var
Woody Guthrie (1912 — 1967), sá er
ferðaðist um með gítarinn og tók virkan
þátt í verkalýðsbaráttu. Dylan hóf feril
sinn í anda Guthrie og ferðaóist um með
gítarinn og kom yfirleitt einn fram. Hann
var dáður í hópi þjóðlagaunnenda í
Greenwich Village í New York. Það vakti
mikla reiði í þeim kjarna þegar Dylan tók
upp á því að spila í fyrst sinn á raf-
magnsgítar með hljómsveit sér til stuðn-
ings. Viðbrögðin létu ekki á sér standa
og margir sneru baki vió honum. Hann
hefur því oft verið gerður að einhvers-
konar málpípu fyrir ólíka hópa.
Það vakti einnig mikla athygli þegar
Bob Dylan snerist til kristinnar trúar og
viðbrögóin létu ekki á sér standa í það
skiptið heldur.
ODylan er gyðingur. Hann fædd-
ist 24. maí 1941 í Duluth,
Minnesota. Foreldrar hans, Al-
bert og Beattie Zimmerman, völdu hon-
um nafnið Robert Allan. Hann ólst upp í
Hibbing, Minnesota, og var hluti af fá-
mennu samfélagi gyðinga þar í bæ.
Hann fékk gyðinglegt uppeldi og því má
ætla að hann hafi kynnst Gamla testa-
mentinu ungur að árum. Ritningin hefur
síðan í barnæsku alltaf fylgt honum og
ætíð haft eitthvert vægi í lífi hans og list-
sköpun. Tengsl hans við Biblíuna eru því
hér til skoðunar og hvert vægi hennar
hefurverið hverju sinni.
Þó svo að Dylan sé gyóingur er þekk-
ing hans ekki einskorðuð við Gamla
testamentió þegar hann hefur að semja
Ijóð. I mörgum Ijóðanna eru tilvitnanir í
Nýja testamentió, t.d. í hinum þekkta
söng: „The times they are a-changin’“ en
þar vitnar hann til orða Jesú: „Hinir
fyrstu munu veróa síðastir og hinir síð-
ustu fyrstir.11 Annað dæmi má finna í
Ijóóinu „When the ship comes in“, sem
minnir á Opinberunarbókina. Hann vitn-
ar líka í Gamla testamentió, t.d. í „The
gates of Eden“ og í „Highway 61
Revisited", en Ijóðið hefst á eftirfarandi
hátt:
Oh God said to Abraham, „Kill me a
son“
Abe says, „Man, you must be puttin’
me on“
God say, „No.“ Abe say, „What?“
God say, „You can do what you want
Abe, but
The next time you see me comin’ you
better run“
Well Abe says, „Where do you want
this killin’ done?“
God says, „Out on Highway 61.“
Hér er farió frjálslega með staðreyndir
en öllum er Ijóst að hér er til hliðsjónar
frásagan úr 1. Mósebók er Guð reynir
12