Læknablaðið : fylgirit - 01.02.1992, Blaðsíða 5

1
Örn Bjarnason
Er orðasmíð hættuleg?
»... að eftir því sem tœknilegri sérmenntun
íslenzkra lœkna fleygir fram og þeir verða,
hver í sinni grein og þó einkum sameiginlega,
leiknari í að leysa af hendi œ vandasamari
lœknisverk, hrakar almennri menntun þeirra
uggvœnlega. Er þar Ijósast til vitnisburðar,
hve ört þeim íslenzkum lceknum fer fœkkandi,
sem taldir verða bœnabókarfœrir, er á það
reynir, að þeir leitist við að gera grein fyrir
lœknisfrœðilegum efnum, hvort heldur er
lcerðum eða leikum, en hér rœðir um hina
allra minnstu kröfu, er gerð verður til lœknis
sem menntamanns« (1).
SKILGREININGAVEIKIN SKELFILEGA
Nýverið kom út rit, þar sem sagt er frá nýjum
sjúkdómi, skilgreiningaveikinni (2). Kvillinn
er af eðlilegum ástæðum ekki skilgreindur,
þar sem höfundur staðhæfir, að veikin felist
einmitt í trúnni á nákvæmar skilgreiningar. í
samræmi við það upplýsir hann að sjálfsögðu
ekki, hvað nákvæm skilgreining er og jafnvel
ekki hvað hann á við, þegar hann nefnir
skilgreiningu. Höfundurinn forðast raunar
allar skýringar, því að ella væri væntanlega
hægt að bera á hann að hann hafi verið að
skilgreina og þar með að hann sé með veikina.
Ekkert slíkt hendir hann, enda uppgötvaði
hann sjúkdóminn og kann því auðvitað manna
bezt að varast hann.
Nú hlýt ég að gefa ég mér það, að
höfundurinn hafi kynnt sér rækilega hina
almennu íðorðafræðakenningu Wiisters, sem er
uppspretta þeirra aðferða, sem orðasmiðir með
skilgreiningaveikina beita. Ég gef mér það
einnig, að hann hafi hafnað kenningunni af
þeirri ástæðu, að hann telji að Wuster fari með
staðlausa stafi, fremur en þeirri sem Wiister
sjálfur gerði ráð fyrir (3).
Höfundurinn setur fram tilgátu um orsakir
veikinnar: »Ég hygg að skilgreiningaveikin
kunni að vera ættuð úr þeirri háskólakennslu
þar sem stúdentum er ætlað að læra utanbókar
doðranta með hörðum skilgreiningum, og
romsa því öllu upp úr sér nákvæmlega réttu
á prófum. Svo festast þeir í þessum lærdómi
og sjá ekki annað en hinar réttu skilgreiningar
til æviloka af því að þeir þurfa svo sjaldan að
hu_gsa. Svona eru bæði læknar og lögfræðingar
á Islandi menntaðir til þessa dags. Kannski
verkfræðingar séu það líka.« (2)
Ekki man ég nákvæmlega hvað mér fannst um
kennsluna í lagadeild í þá tíð, en grun hafði
ég um það, að hugsun væri mjög mikilvæg in
iurisprudentiae, því það man ég greinilega, að
við leituðumst við að tileinka okkur það sem á
illri dönsku heitir »júrídískur þankagangur«.
Nú hefi ég ekki tök á því, að komast að
raun um það, hvort annað fólk er að hugsa
og þaðan af síður hvað það hugsar. Mér
vitanlega hafa verkfræðingamir ekki ennþá
lagt læknisfræðinni til nein skynvíkkandi tæki,
sem gera okkur kleift að greina hugsun. Ég
get þess vegna aðeins greint frá þeirri trú
minni, að lögfræðingar séu æði oft að hugsa
og víst er um það, að allir þeir verkfræðingar
sem ég þekki, em skelfilega rökfastir, svo
eitthvað bera þeir við að hugsa líka.
ERU KENNARARNIR í
LÆKNADEILDINNI ÓHÆFIR?
Ekki veit ég heldur, hvort læknar hugsa minna
[eða hvort þeir þurfa sjaldnar að hugsa] en
lögfræðingar og verkfræðingar. Hitt veit ég,
að höfundurinn fer villur vegar, þegar hann
lýsir læknakennslunni hérlendis (2).
Hann veit líklega ekki af því, að kennaramir
em margir í hverri grein og aldeilis ekki
sammála um alla hluti; að stúdentamir fá yfir
sig allt það nýjasta, sem kom fram á erlendum
ráðstefnum og þingum næstliðins sumars; eða
var það á námskeiðinu í síðustu viku? Auk
þess em hinir læknamir líka alltaf eitthvað að
troða í vesalings stúdentana; taka doktorsheitið
svo alvarlega, að þeir eru að kenna, þrátt fyrir