Peningamál - 13.05.2015, Síða 31

P
E
N
I
N
G
A
M
Á
L

2
0
1
5
•
2
31
INNLENT RAUNHAGKERFI
mældri bankaþjónustu endurskoðuð allt frá árinu 2012 en mest öll
áhrifin koma frá endurskoðun almennra kaupa hjá sveitarfélögum og
Almannatryggingum.
Enn er gert ráð fyrir sögulega hægum vexti samneyslunnar í ár
og á næstu tveimur árum. Vöxtur hreinna kaupa á vöru og þjónustu
í spánni hefur verið endurskoðaður í ljósi niðurstöðu síðasta árs en
áætluð breyting vinnumagns tekur nú í meira mæli en síðast mið af
því að hækkun nafnlauna kunni að reynast meiri en áætlanir hins opin-
bera gera ráð fyrir. Fjárhagsáætlanir opinberra aðila eru settar fram
á nafnvirði og því er talið líklegt að hið opinbera muni bregðast við
nafnlaunahækkunum umfram áætlanir með samdrætti í vinnumagni.
Í spánni er gert ráð fyrir að áfram verði vöxtur í vinnuaflsnotkun hins
opinbera en að hún verði minni en áður var talið og á það sérstaklega
við um sveitarfélögin.
Fjárfesting hins opinbera jókst um 7,5% í fyrra sem er í samræmi
við febrúarspána. Lítið er af nýjum upplýsingum um fjárfestingar-
áform í ár utan þess að áætlað er að veita meira fjármagni til viðhalds
á vegum. Sem fyrr er gert ráð fyrir að fjárfesting hins opinbera haldist
svipuð sem hlutfall af landsframleiðslu á spátímanum. Sögulega
hægur vöxtur samneyslu og fjárfestingar hins opinbera heldur því
áfram (mynd IV-11).
Samdráttur samneyslu hér á landi minni en í þeim ríkjum sem
fóru verst út úr fjármálakreppunni
Í lok síðasta árs var raunvirði samneyslunnar hér á landi tæplega 3%
lægra en það var árið 2008. Á sama tímabili minnkaði raunvirði sam-
neyslunnar í Grikklandi um 20% og á Írlandi og í Portúgal var sam-
drátturinn 10%. Grikkir eru sú Evrópuþjóð sem mest hefur dregið úr
sinni samneyslu og mun meira en hér var gert. Spánn og Ítalía eru
á svipuðu reiki og Ísland. Á sama tíma jókst samneyslan á öðrum
Norðurlöndum og í Þýskalandi (mynd IV-12).
Undirliggjandi afkoma í fyrra lítillega veikari en áður var spáð
Samkvæmt bráðabirgðatölum Hagstofunnar var afkoma hins opinbera
nálægt jafnvægi árið 2014 eða halli upp á 0,2% af landsframleiðslu.
Spá Peningamála frá því í nóvember gerði ráð fyrir að undirliggjandi
afkoma væri hagfelldari um sem nemur 0,7% af landsframleiðslu.
Afkoma ríkissjóðs var í jafnvægi sem er að mestu í takt við áætlun
fjárlaga. Reglulegar tekjur hins opinbera voru ofmetnar um 0,4% af
landsframleiðslu í spánni en heildarútgjöld voru vanáætluð um 0,3%
af landsframleiðslu. Á fjárlagagrunni var gert ráð fyrir að arðgreiðslur
næmu 2,6% af landsframleiðslu en arðgreiðslur samkvæmt uppgjöri
Hagstofunnar voru hins vegar 1,2% af landsframleiðslu.1
Ný ríkisfjármálaáætlun fyrir árin 2016-2019
Samkvæmt lögum um þingsköp var þingsályktun um ríkisfjármála-
áætlun til næstu fjögurra ára lögð fyrir Alþingi til umfjöllunar í fyrsta
1. Afkomutölur Hagstofunnar á þjóðhagsgrunni eru frábrugðnar afkomutölum á fjárlaga-
grunni að því leyti að arðgreiðslur eru mun lægri í tölum Hagstofunnar þar sem aðeins er
tekið tillit til arðgreiðslna sem jafngilda hagnaði arðgreiðanda frá fyrra ári að frádregnu
endurmati eigna á því ári.
1. Grunnspá Seðlabankans 2015-2017.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Breyting frá fyrra ári (%)
Mynd IV-10
Þróun fjármunamyndunar og framlag
helstu undirliða hennar 2010-20171
Atvinnuvegir án stóriðju,
skipa og flugvéla
Stóriðja
Skip og flugvélar
-15
-10
-5
0
5
10
15
20
25
20172016201520142013201220112010
Íbúðarhúsnæði
Hið opinbera
Fjármunamyndun alls
1. Grunnspá Seðlabankans 2015-2017.
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
Br. frá fyrra ári (%)
Mynd IV-11
Samneysla og fjárfesting hins opinbera
2010-20171
Samneysla (v. ás)
Fjárfesting hins opinbera (v. ás)
Opinber útgjöld í ráðstöfunaruppgjöri (h. ás)
Framlag til hagvaxtar (prósentur)
-1,6
-1,2
-0,8
-0,4
0,0
0,4
-6,0
-4,5
-3,0
-1,5
0,0
1,5
3,00,8
20172016201520142013201220112010
Heimild: OECD.
Magnbreyting (%)
Mynd IV-12
Breyting raunvirðis samneyslu í nokkrum
Evrópulöndum milli 2008 og 2014
-20
-15
-10
-5
0
5
10
15
20
N
or
eg
ur
Sv
íþ
jó
ð
Þý
sk
al
an
d
D
an
m
ör
k
Fi
nn
la
nd
Sp
án
n
Ís
la
nd
Ít
al
ía
Po
rt
úg
al
Ír
la
nd
G
rik
kl
an
d