Lögberg - 22.01.1948, Blaðsíða 1

Hon. Thor Thors fyrsti
sendiherra Islands í Canada
Á þriðjudaginn þann 20. þ. m. afhenli Thor Thors sendi-
herra íslands í Washingion, sem nú er einnig orðinn sendi-
herra íslands í Canada, skilríki síri landsijóranum í
Canada, Alexander vísigreifa af Tunis; fóru þeir Alex-
ander vísigreifi og Si. Laureni uianríkisráðherra, lofsam-
legum orðum um íslenzka þjóðarbroiið i þessu landi og
þökkuðu þann ríflega skerf, er það hefði lagi iil cana-
diskra menningarmála. — Við þessa áminsiu sögulegu
aihöfn var frú Ágúsla kona Thors sendiherra og dóiiir
þeirra Margréi. — Sendiherrahjónin verða á Chateau
Laurier í Otiawa fram á næsia íösludag.
Yðar hágöfgi!
Mér veitist sá heiður að af-
henda, Yðar Hágöfgi, embættis-
skjöl mín sem sendiherra lýð
veldisins íslands hjá ríkisstjórn
Kanada.
Kanada og ísland eru tengd
nánum böndum skyldleika, sám-
eiginlegrar sögu og vináttu. Eitt
af hinum mörgu táknum þess er
Það, að þessar tvær þjóðir hafa
nú ákveðið að skiptast á diplo-
matiskum fulltrúum í fyrsta
sinn.
Mér er það fullkomlega ljóst,
að það er mér mikill heiður og
vegsemd að vera útnefndur
fyrsti sendiherra íslands í Kana-
úa, og mun það verða mér mikil
hamingja að leitast við að auka
°g efla hinn gagnkvæma skiln-
lng og hina vinsamlegu sambúð,
sem altaf hefir dafnað og stöðugt
hefir orðið augljósari milli þjóða
vorra.
íslendingum er ljúft að minn-
ast þeirrar staðreyndar, að það
var Leifur Eiríksson, sem var
borinn og barnfæddur á íslandi,
sem fyrstur manna fann hið
riíikla meginland Vestur-álfu, og
varð fyrstur hvítra manna til að
stíga á ameríska grund árið 1000.
Ennfremur, að það var Islend-
ingurinn Þorfinnur Karlsefni,
sem varð fyrsti landnámsmaður-
inn í Norður-Ameríku árin
1003—1006. Þetta eru staðreynd-
ir, sem í upphafi tengdu saman
sögu Kanada og sögu íslands.
En vér eigum mörg önnur og
nánari tengsl.
Kanadiska þjóðin hefir unnið
fullveldi sitt og sjálfstæði, ekki
vegna styrkleika vopnanna, held
ur vegna viturrar forystu og
mikillar þrautseigju undir merkj
um lýðræðisins. íslenzka lýð-
veldið á sjálfstæði sitt að þakka
farsælum foringjum að fornu og
nýju og hinu 1000 ára gamla Al-
þingi sínu. Tengsl lýðræðisins
eru því vor sameiginlegi arfur,
og svo er og um ást vora á frels-
inu og sjálfstæðisþrána.
Islendingar eru aðeins lítil
þjóð. Lífið hefir oft sinnis verið
örðug barátta við miskunnar-
laust ofurefli náttúruaflanna, og
útlitið hefir oft verið ískyggilegt
á tímum örvæntingar og illra
aðstæðna.
ísland hefir haft litlu að miðla
öðrum þjóðum. Það verður því
að virða oss það til vorkunnar,
að vér erum hreyknir af því að
hafa fært Kanada ríkulegri
gjafir en nokkurri annarri þjóð
Thor Thors sendiherra íslands í Bandaríkjunum og Canada
Frú Ágúsía Thors, kona Thors sendiherra
heimsins, gjafir, sem í senn voru
oss mikil fórn, og einnig mikil
metnaðar sök. ísland hefir gefið
Kanada marga góða borgara. —
íslenzka þjóðin er þakklát Kana-
da fyrir það, að þar hafa þeir
fundið hamingju og heimili, og
að þeim hefir auðnast að stuðla
að velferð samborgara sinna í
hinu nýja landi sínu. Tugir þús-
unda af íslenzku bergi brotnir
hafa reynst trúir þegnar sinnar
nýju fósturjarðar. Þeir hafa
áunnið sér virðingu landa sinna
og ætíð, og á öllum sviðum þjóð-
lífsins, hafa þeir reynst sannir
fulltrúar hinna beztu mannkosta
og fegurstu sérkenna síns gamla
föðurlands.
En vér höfum ekki aðeins ver-
ið gefendur. Vér höfum verið
þiggjendur margra sannra vin-
áttubragða frá kanadisku þjóð-
inni, ekki aðeins þeirra, sem ætt
sína eiga til íslands að rekja,
heldur allrar kanadisku þjóðar-
innar og ríkisstjórn hennar. Það
nægir hér, Yðar Hágöfgi, að
minnast þriggja fyrirrennara
Yðar, Lord Dufferin, Lord
Tweedsmuir, og jarlsins af At-
hlone, sem allir hafa heiðrað
íslendinga í Kanada með sér-
stökum heimsóknum sínum, og
flutt þeim hinn lofsamlegasta
boðskap. íslenzka þjóðin er þakk
lát kanadisku þjóðinni fyrir það,
hversu vel hún hefir búið að
vorum ættstofni hér í þessu
mikla landi unninna afreka og
bjartar framtíðar. Oss er það
einkar hugljúft að vita það, að
íslands-ætt í Kanada minnist
jafnan gamla landsins í ást og
virðingu.
Kanada er ekki gamalt land.
Kanadiska þjóðin er ung og veg-'
ur hennar fer stöðugt vaxandij
meðal þjóða heimsins. Mér hefir
I verið það Ijúft að eiga þess kost.
að veita því athygli á mörgum |
alþjóðlegum þingum, hversu |
mikils virt rödd Kanada ætíð er,
’ •
og hversu farsæl eru hennar
áhrif og viturleg hennar leið-
sögn.
I Kanada er land framtíðarinn-
ar. Hinir glæstu möguleikar
landsins, auðlindir þess, og hin
framtakssamar, duglega og gáf-
aða þjóð, sem landið byggir,
tryggja Kanada öryggi um far-
sæld og hamingju á ókomnum
tímum.
Það er einlæg ósk ríkisstjórn-
ar íslands og íslenzku þjóðarinn-
ar, að stöðugt vaxandi áhrif
Kanada á gang heimsmálanna,
megi stórum stuðla að því að
tryggja öllum þjóðum heimsins
frið og öryggi.
Yðar Hágöfgi, er ég nú hef
starf mitt hjá ríkisstjórn Kana-
da, óska ég að láta í ljós þá sann-
færingu mína, að ég muni ætíð
njóta hinnar vingjarnlegustu
fyrirgreiðslu í störfum mínum,
sem mér eru einkar hugþekk, og
sem mér er mikill heiður að tak-
ast á hendur.
Hjálmar A. Bergman dómari í yfirrétti
Manitobafylkis lézt að morgni þriðjudags
Mr. Jusiice H. A. Bergman
Síðastliðinn þriðjudagsmorgun
lézt að heimili sínu, 221 Ethel-
bert Street hér í borginni,
Hjálmar A. Bergman, K. C.
dómari í yfirrétti Manitoba-
fylkis einn hinn mikilhæfasti
niaður, sem komið hefir á sjón-
arsvið meðal Islendinga vestan
hafs og kunnur var frá strönd til
strandar í þessu landi, vegna
frábærrar þekkingar sinnar í
lögvísi, ráðhollustu og persónu-
legri vinfestu; hann hafði átt
við langvarandi vanheilsu að
stríða, enda vafalaust oft og ein-
att ofþjakað sér við störf, því elj-
nn var frábær og skylduræknin
að sama skapi; er með fráfalli
hans höggvið mjög í knérunn
hins dreifða og fáliðaða mannfé-
^ags af íslenzkum uppruna, þótt
vitaskuld sé þyngstur harmur
kveðinn að ekkju hans og börn-
nna; á hinn bóginn er það jafnan
huggun harmi gegn, að hafa
elskað og átt eitthvað mikið —
til að missa.
Hjálmar A. Bergman var fædd
Ur á Garðar í Norður Dakota,
þann 22. dag ágústmánaðar ári§
1881. Foreldrar hans voru þau
merkishjónin Eiríkur Hjálmar-
son Bergman og Ingibjörg Pét-
ursdóttir Thorlacius, bæði ættuð
úr Eyjafjarðarsýslu; var Eiríkur
um hríð þingmaður í ríkisþing-
inu í Norður Dakota, og jafn-
framt fyrsti íslenzki þingmaður-
inn í þessari heimsálfu.
Hjálmar dómari naut barna-
skólamentunar sinnar á Garðar;
síðari árin undir handleiðslu Dr.
B. J. Brandson. Árið 1900 lauk
Hjálmar dómari stúdentsprófi
við Luther College í bænum
Decorah í Iowa-ríki, en útskrif-
aðist með ágætiseinkun í lög-
um frá háskóla North Dakota
ríkis 1903. Hlaut hann þá hin
svonefndu Keefe-Davidson verð-
laun fyrir skarpleik og framúr-
skarandi ástundun við laganám-
ið. —
í októbermánuði 1905 kom
Hjálmar til Winnipeg, og þar
hefir heimili hans staðið jafnan
síðan. Árið 1908 útskrifaðist
Hjálmar í lögum frá háskóla
Manitobafylkis, en hafði í þrjú
ár áður stundað laganám á skrif-
stofu Hon. Thomasar H. Johnson,
síðar dómsmálaráðherra; að
loknu prófi gekk Hjálmar í félag
með Mr. Johnson, og Mr. Roth-
well, og gekk það undir nafninu
Rothwell-Johnson and Bergman;
vakti hann þegar á sér mikla at-
hygli fyrir röggsamlega mála-
færslu og frábæra samvizku-
semi í störfum sínum.
Árið 1909 flutti Hjálmar dóm-
ari sitt fyrsta mál fyrir hæsta-
rétti Canada, og mun einstætt í
sögu, að ungur maður, svo að
segja nýskroppinn frá prófborð-
ýnu, tækist slíkt á hendur.
Árið 1920 var Hjálmar dómari
skipaður K.C., en árið 1929 var
hann kosinn forseti lögfræðinga-
félagsins í Manitoba, og endur-
kosinn 1930. Hann var kjörinn
meðstjórnandi Manitoba Law
Society 1931, en í maí 1942 var
hann kosinn forseti þess virðu-
lega félagsskapar.
Tvisvar sinnum, 1924 og 1930
fór Hjálmar til London, og flutti
þar mikilvæg mál fyrir hæsta-
rétti Breta.
Hjálmar A. Bergman dómari
kvæntist þann 29. júní 1907; eft-
irlifandi ekkju sinni, Emilíu Sig-
Frá Íslendingum sunnan landamæra
Fyrir stuttu síðan var dr.
Stefán Einarsson, prófessor í
norrænuro fræðum við Johns
Hopkins háskólann í Baltimore,
Maryland, koáinn aðstoðarrit-
stjóri ársfjórðungsritsins “Scandi
navian Studies”, sem gefið er út
af fræðafélaginu Society for the
Advancement of Scandinavian
Study og vinnur, eins og nafnið
bendir til, að útbreiðslu þekking-
ar á Norðurlandamálum og bók-
meenntum vestan hafs. — Hefir
hann birt bæði ritdóma og rit-
gerðir í umræddu riti, og þó sér-
staklega ítarlegar bókfræðilegar
yfirlitsgreinar varðandi Norður-
lönd.
urbjörgu Johnson; voru foreldrar
hennar hin velmetnu landnáms-
hjón á Garðar, N.-Dak., John ’
Johnson, ættaður úr Bárðardal,'
og Guðbjörg Guðmundsdóttir,'
ættuð úr Eyjafirði; bæði látin. |
Þau Hjálmar dómari og frú
hans eignuðust þrjú börn: Ethel
Ingibjörgu — Mrs. J. T. V. May;
— Norman Stephen lögfræðing
og Eric Herbert verkfræðing, er
báðir tóku þátt í síðari styrjöld-
inni.
Auk fyrrgreindra athafna
Hjálmars dómara, átti hann sæti
í háskólaráði síðan 1933, og var
forseti þess um langt skeið.
Hjálmar dómari hafði, þrátt
fyrir geysi annir við önnur störf,
tekið virkan þátt í íslenzkum
mannfélagsmálum; gegndi með-
al annars forsetaembætti í
Columbia Press Ltd í hartnær
aldarfjórðung, og var um langt
skeið traustur stuðningsmaður
Fyrsta lúterska safnaðar.
Það mun ekki ofmælt, að
Hjálmar dómari væri einn hinn
skarpgáfaðasti maður, sem vest-
ur-íslenzka mannfélagið taldi
innan vébanda sinna; hann var
með afbrigðum rökvís maður,
stór-mælskur jafnt á íslenzku
sem ensku, og hverjum manni
fyndnari í ræðu.
I marzmánuði 1944 var Mr.
Bergman skipaður dómari í yfir
rétti Manitoba fylkis, og luku
allir upp einum munni um það,
að hann væri fyrir allra hluta
sakir, manna bezt til slíkrar á-
byrgðarstöðu fallinn og fyrir
löngu maklegur þeirrar sæmdar,
er embættinu væri samfara; en
úr því gekk hann ekki lengi heill
til skógar, heldur háði harða
baráttu við sjúkleik, er hann
bar með norrænni hetjulund og
prýði.
I síðastliðnum októbermánuði
var Mr. Bergman kjörinn heið-
ursdoktor í lögum við Manitoba-
háskólann.
Vonandi verður þess ekki
langt að bíða, að ævisaga þessa
merka og sjaldgæfa manns verði
ítarlega skráð, því svo var hún
fjölþætt og mótuð af norrænum
manndómi.
Útför Hjálmars yfirréttardóm-
ara fer fram frá Fyrstu lútersku
kirkju í dag kl. 2 e. h., fimtudag-
inn þann 22. þ. m.
Lögberg vottar sifjaliði þessa
mikla manns innilega hluttekn-
ingu í þess þunga harmi.