Morgunblaðið - 03.05.1922, Blaðsíða 1

Stofnandi: Vilh. Finsen.
Landsblað Lögpjettar
Ritstjóri: Þorst. Gíslason..
9. ápg.j 147 tbl-
MiðvikudagEnn 3. mai 1922-
ísafoldarprentsmiöja h.f.
Gamia Bíó
Sœnská
stórhóndinn.
Þessi gullfallega mynd,
sem allir ættu að sjá, verð-
ur sýnd ennþá í kvöld.
Ert. sítnfregnir
frá frjettaritara Morgunblaðsins.
Khöfn 1. miaí.
pjóðasambandsráðiS kvatt á fund
Sþnað er frá Qenúa, að alþjóða
sambandsráðið komi saman á
fmid 11. maí.
Kemalistar herja.
Símað er frá Aþenu, að Tyrkir
(Kemalistar) hafi byrjað ákafa
$óku á vígstöðvuimm í Litlu-Asíu
og 'hafi þeir tekið tvö þorp af
Grikkjum.
Borgarastyrjöld í Kína.
Reuters frjettastofa tilkynuir,
að borgarastyrjöld sje hafin í
Kína. Peking í umsátursástandi.
Mjög litlar líkur til þess aS skipið
náist út.
Litlar írjettir bárust í gær af
strandi „láterUng“. En þó voru
þær á þann veg, að mjög lítil lík-
indi eru a því, ,að skipinu verði
bjargað þaðan sem það er nú
komið. Hefir það brotnað allmik-
ið og' vatn komið í alt skipið,
fraxusiglan brotin og botininnmjög
mikið brotinn. Y,arðskipið „Fylla“
var á Seyðisfirði í fyrramorgun
og brá þegar við til hjálpar er
frjettist um strandið. Tók skipið
póst og farþega úr Bterling og
flutti inn á Seyðisfjörð og bjarg-
að var nokkru af vörum og flutt
á land. Skipið liggtur á skeri um
3/4 sjómílu utanvert viö Brimnes-
vitann.
■ Geir lagði af stað hjeðan kl. 4
í fyrradag og með honum Thost-
rup framkvæmdarstjóri h.f. Trolle
& Rothe, en hjá því fjelagi var
Sterling vátrygður fynr 1.050.000
krónur. Mun björgunarskipið hafa
komið á strandstaðinn í nótt, en
mjög litlar líkur ern taldar á því,
að það geti veitt nokkra hjálp,
enda þótt veður 'hafi verið hag-
stætt síðan strandið varð. Nánari
atvik að strandinu sjálfu eru enn
ókunn hjer og verða væntanlega
ekki fyllilega krnrn fyr en eftir
að sjópróf hafa verið haldin.
Sterling er orðið gamalt skip,
smíðað í Leith hjá S. O. H. Mor-
tou & Co. árið 1800 og var það að
stærð 10S2 brúttó-smálestir en 714
duglega og vana, vanta á mótor-
bát, sem gengur til fiskiveiða á
Eyjafirði. Upplýsingar á skrif-
stofu Morgunblaðsins.
nettó-smálestir. Skipið var 210
ensk fét á léngd, 30.1 á breidd
og 20.2 á dýpt og vjelin 790 hest-
aila. Upprunalega mun Sterling
hafa verið eign norsks fjelags, en
kiuinugt varð það fyrst hjer viö
land skömmu eftir aldamótin, er
Thorefjelagið keypti það. Var
það lengi í siglingum hjer við
land undir merki Thore og þótti
bera af öðrum skipum fjelagsins.
Sterling var þá tafið með beistu
skipum, sem verið höfðu í förum
hjer við land og ágætt sjóskip.
Var það iengst af undir stjórn
Emil Nielsen núverandi fram-
kvæmdastjóra ogviar hvorttveggja
vinsælt, fleytan og formaðurinu.
Árið 1909 stóð landinu til boða
að kaupa öll skip Thorefjelags-
ins fyrir lítið verð og v.ar mjög
deilt um, hvort ráðist skyldi í
kaupin e&a ekki. Fór svo að ekk-
ert varð af kaupunmn, og var þó
verðið lágt, sem skipin vora boð-
in fyrir. Nokkru seinna færði
Thorefjelagið mjög saman kvíarn
ar og seldi flest skip sín, þar á
meðal SterUng, og hvarf það þá
úr íörum hjer við land.
En það átti fyrir Sterling að
liggja að koma hingað aftur, og
nú eru allar horfur á, að það
muni „bera beinin“ hjer við land,
eins og svo margt skipið, sem
SJglt hefir hjer lengi. Árið 1917
keypti landssjóður skipið aí
sænsku fjelagi og hjet það þá
„Teuiis“, en var skýrt sínu gamia
nafni undir eins og það var orðin
íslensk eign. Kom skipið út hing-
að snemma sumars en fór í fyrstu
strandíerð sína í ágúst 1917. Síð-
an hefir landssjóður haldið skip-
inu úti til strandferða og Eim-
skipafjelagið haft 4 hendi af-
greiðslu þess, sem annara skipa
landssjóðs.
Halli hefir jafnan verið á rekstri
Sterling) síðan liann tók við strand
ferðunum, en þess ber að gæta,
að strandferðii’ hafa jafnan verið
reknar með halla hjer við land,
og þó hann hafi verið meiri þessi
síðustu ár en áður, þá stafar það
vitanlega <að miklu leyti af verð-
gildisrýrnun peninga. Vera má og
að Sterling hafi að emhverjn
leyti verið óhentugur til ferða
þessara, og fari svo nú, að skipið
náist ekki út, er ekki ósennilegt,
að breytt verði að einhverju leyti
til um tilhögun strandferðanna.
Kaupverð „Sterling" var þeg-
ar landið keypti skipið, mjög líkt
því. sem skipið var vátrygt fyrir
þegar það strandaði.
Qsannindi hrakin.
Fyrir íiokkrum dögum stóð greiu
í 88. og 89. tölubl. Alþýðublaðsins,
með fýrirsögninni „Ástandið á
Vopnafirði“, og undirskrifaður
„Vopnfiröingur' ‘.
Þó jeg að vísu telji ekki mikla
bættu á því að trúnaður. verði lagð-
ur á það, sem í Alþ.bl. stendur, vil
jeg samt levfa mjer að biðja Morg-
unbl. og Uögrjettu fyrir nokkrar.
athugaKpmdir við grein þessa.
Vegna þess. að greinarkorn þetta
stendur í Alþbl.og eins vegna þess
að seinni liluti greinarinnar er svo
illgirnislegur og ósæmilegur fyrir
Vopufirðing, var jeg lengi að velta
því fyrir mjer, liver höfundur henn-
ar væri, og komst loks iað þeirri nið
urstöðu, að þaS gæti enginn Vopn-
firöingur verið annaf en Sigurður
Gíslason frá Egilsstöðum í Vopna-
firði, efnilegur lærisveinn Ólafs
Friðrikssonar, enda hefi jeg nú
feugið fulla vissu fyrir því að svo
sje, þar sem jeg og fleiri Vopnfirð-
ingar höfum talaö við Sigurö, og
hann gengist við afkvæmi sínu.
Um þann liluta greinarinnar, sem
birtur er í 88. tbl. 19. þ. m., get jeg
verið fáoröur. Lýsingin á sveitinni
er góð, og get jeg að mestu
verið höfundinum sammála um
það af greininni, sem í þessu tölu-
blaði stendur. Um síðari hlut-
anu, sem birtist í 89. tbl., 21. þ. m.,
er öðru máli aö gegna. Sá hluti grein
arinnar er svo lubbalega og stráks-
lega ritaöur, sem mest má veröa, og
fullur af öfgum og ósannindum. —
Lýsingin á fólkinu getur ef til vill
átt við um ruslaralýð í verstu hverf-
um stórborga erlendis, en á alls ekki
við um íbúa Vopnafjarðar, enda
mnp höf. hafa skrifað þennan kafla
í anda og með oröalagi rússneskra
byltingamanna.
Það er engin skömm aö því að
vera fátækur, og skal jeg fúslega
kannast við, að þaö eru margir fá-
tækir menn í Vopnafirði, en það
mun víðar vera þannig nú, og það
staðhæfi jeg, að lýsingin á útliti,
hvigKiinarhætti og jframkomu íbúa
Vopnafjarðar yfirleitt, bæði eldri
og yngri, er tilhæfulaus ósannindi.
Vopnafjörður var um eitt skeið
með mestu aí'lafjörðum á Austur-
landi en nú um imörg ár hefir
þar verið afarlítill afli og stund-
nm sama sem enginn. Bestu fiski-
árin voru á milli 1890 og 19A).
Árið 1894, — að mig minnir —
flutti verslun Örum & Wulffs út
um 3500 skpd. af verkuðum fiski,
sem einvörðungu var aflaður á
róðrarbáta, en á síðari árum hefir
það komið fyrir að ekki liefir
verið flutt út eitt einasta skpd.,
ekki einu sinni aflast til matar
handa þorpshúum, hvað þá sveit-
inni allri. Það mun því enginn
hugsandi rnaður furða sig- á því
að þorpinu hafi fremnr hnignað
eitt.hvað, þegar atvixtímvegur
þorpsbúa, sjávarútvegurinn, hefir
brugðist svona mikið, fólkinu líka
fækkað allmikið. Þessi afturför
c-r því ekki íbúunum að kenna,
Nýja Bió
I hringiBu borgarlífsins
f)Dansen gaarÉ<
Ljómandi fallegur sjónleikur í 7 þáttum.
Aðalhlutverkið leikur hin alþekta fallega leikkona.

Mae Murray.
heldur er hún bein afleiðing af
íiskileysinu
Ilöfundur talar um að „mótor-
bátar eða það sem stærra er
þekkist ekki nú orðið“ og að
„Færeyingar marghlaði meðan
fólkið í kauptúninu reiki um voua
og' ráðalaust' ‘. Mótorbátaútvegur
hefir verið á Vopnafirði, að vísu
ekki mikill og verið rekinn bæði
af iunlendum og útlendum mönn-
um, en aitaf með tapi. Eitt árið,
sem jeg var verslunarstjóri á
Vopnafirði, árið 1915, hjelt kaup-
maður frá Fuglafirði í Færeyjum
úti tveim mótorbátum frá Vopna-
firði og varð tapið á þeirri til-
raun um tólf þúsund krónur. Um
tap verslanauna á mótorbátaút-
gerð hirði jeg ekki að ræða. Að
Færeyingar moki upp fiskiinum
en þorpsbúar hafi ekki manndáð
í sjer til þess að ná í hann er
ósatt. Margir af sjómönnum þeim
sem hafa verið og nú eru á
Vopnafirði hafa vist ekki staðið
mikið að baki Færeyingum hvað
sjósókn snertir og ekki verið
minni aflamenn en þeir. Greinar-
höfundurinn er líka ókunnugur
öllu þessu, þar sem hann er ung-
lingur aðeins 21 árs og uppalinn
í sveitinni. Það eru mörg ár síð-
an að Færeyingar leituðu meira
til annara fjarða en Vopnaf jarðar,
einmitt vegna fiskileysis þar, og
síðan 1917 hafa engir Færeying-
ar verið á Vopnafirði.
Eina bjargráðið telur höfund-
urinn það að „ríkið kaiupi botn-
vörpung og leig'i hann væntan-
legu sameignaríjelagi þorpsbúa“.
En hvernig getur nú höfundurinn
ætlast til þess að nokkur ríkis-
sljórn fari að kaupa botnvörp-
ung og' leigja hann öðrum eins
ræflum og þorpsbúar eru eftir
lýsingu hans? Nei, það mundi
engin ríkisstjórn gera, ekki eimu
sinni ráðstjórnin rússneska. Frá
Vopnafirði sjálfum mun varla
vera hugsaplegt að halda út
Trópenól
þakpappinn sem þolir
alt. Fæst altaf hjá
A. Einarsson & Funk,
Reykjavík.
botnvörpung, til þess er höfnin
ekki vel löguð og botnvörpunga-
náðin of langt burtu. Ríkisbotn-
vörpungnum hans Sigurðar Gísla-
sonar mundi því tæplega verða
lialdið úti frá Vopnafirði, miklu
fremur frá Reykajvík á vetrar-
vertíðinni, en t. d. frá Eskifirði
að sumrinu til. Hins vegar tel
jeg alls ekki ómög-ulegt að Vopn-
íirðingar sjálfir eignist einhvem-
tíma stærri fleytu en róðrarbát,
einhver líkindi þnrfa þó að vera
fyrir því að stór útgerð geti
borið sig, áður en ráðist verður
í hama.
Þeir, sem lesa þann hluta grein
ar þeirrar, sem hjer um ræðir
og ekkert þekkja til á Vopna-
firði, geta ekki álitið annað en
að ástandið þar, sem í raum og
veru er svo margfalt betra en
höfundurinn málar það, sje Vopn-
firðingnm til skammar, knnnug-
ir menn líta sanvt ekki þanuig
á málið og það með rjettu. En
hitt er áreiðanlegt að höfundin-
um, „Vopnfirðingum“ Sigtirði
Gíslasyni er þessi hluti Alþ.bl.
greinarinnar til miJýUar skammar.
Hjer í bænum er staddnr nú
1 maður úr sveitarstjórn Vopna-
fjarðarhrepps sern óefað er kunn-
ugri högum nvanna á Vopnafirði
en höfundur Alþ.bl. greinarinnar,
og þori jeg að fullyrða að hann
er mjer samdóma í máli þessu,
tn ekki honivrn.
Reykjavík 27. apríl 1922.
Þ, B. Stefánssoa.