Tíminn - 05.09.1941, Blaðsíða 3

89. blað
TfMCYiy, föstadagmn 5. sept. 1941
355
IÞRÓTTIR
Héraðsmót U. M. S.
Dalamanna.
Hið árlega héraðsmót Ung-
mennasambands Dalamanna,
var haldið að Sælingsdalslaug
í Hvammssveit, sunnud. 27.
júlí s. L
Forseti U. M. S. D., Einar
Kristjánsson, setti mótið með
stuttri ræðu, en er ræðu hans
lauk, söng fjögurra manna
flokkur úr Reykjavík: „Ég vil
elska mitt land“. Því næst hóf-
ust venjulegir iþróttakappleik-
ar, þar sem voru mættir 14
þátttakendur úr 4 félögum U.
M. S. D. Úrslit kappleika urðu
sem hér segir:
100 m. sund. Torfi Magnús-
son „Stjarnan“ 1 m. 26.4 sek.,
Benedikt Benediktsson „Stjarn-
an“ 1 m. 30.2 sek., Ketilbjörn
Magnússon „Stjarnan" 1,34 mín.
1000 m. sund. Torfi Magnús-
son 19 mín. 08 sek., Benedikt
Benediktsson 20 mín. 14.1 sek.,
Þórarinn Sigurðsson „Dögun“
20 mín. 27.7 sek.
100 m. hlaup. Ólaíur Þórðar-
son „Stjarnan“ 12.6 sek., Ást-
valdur Magnússon „Stjarnan"
12.8 sek., Kristján Jakobsson
„Unnur djúpúðga" 13.4 sek.
4000 m. vegleysuhlaup. Torfi
Eysteinsson „Stjarnan" 15 m.
54 sek., Evert Sigurvinsson
„Stjarnan" 15 mín. 56.6 sek.,
Gísli Ingimundarson „Stjarn-
an“ 15 mín. 59.8 sek.
Drengjahlaup, 200 m. Sturla
Þórðarson „Dögun“ 32.9 sek.,
Kristinn Sveinsson „Von“ 33.9
sek., Ellert Benediktsson
„Stjarnan“ 35.4 sek.
. .Langstökk. Kristján Jakob-
sen 5.66 m., Ástvaldur Magn-
ússon 5.59 m., Hildigeir Guð-
finnsson „Von“ 5.42 m.
Hástökk. Ástvaldur Magnús-
son 1.63 m., Kristján Jakobsen
1.53 m., Ólafur Þórðarson og
Hildigeir Guðfinnsson voru
jaínir, og stukku 1.40 m.
Að loknum kappleiknum flutti
Helgi Hjörvar, skrifstofustjóri,
ræðu. Fjögurra manna söng-
flokkur úr Reykjavík söng, við
mjög góðar undirtektir, og að
lokum flutti gamall Breiðfirð-
ingur, Guðmundur Einarsson
frá Dagverðarnesseli, ræðu fyr-
ir minni ættjarðarinnar. Síðan
var stiginn dans fram eftir
kvöldi.
Á samkomunni munu hafa
mætt rúmlega fjögur hundruð
manns. Ölvun sást ekki á nein-
um samkomugesta og fór sam-
koman vel fram, enda veður hið
ákj ósanlegasta mestan hluta
dagsins.
Auglýsið í Tímanum!
bæði hið ytra og innra. Úti fyr-
ir dyrum stendur „húsbónd-
inn“, Jón Eyþórsson, veðurfræð-
ingur. Hann tekur gestum hlý-
lega. Hér voru fyrir átta manns.
Af þeim þekki ég Jóhannes Ás-
kelsson, jarðfræðing og frú
Auði Jónasdóttur, sem er hér
með manni sínum, Steinþórl
Sigurðssyni magister. Þessir
menn vinna hér, ásamt félög-
um sínum, við það að safna efni
í árbók Ferðafélagsins, en næsti
árgangur hennar á að fjalla um
Kerlingaf j öll.
Ferðafélag íslands er efalítið
með merkari og þarfari félög-
um, sem hér starfa. Með
ferðalögum sínum, er fjöldi
manns hefir tekið þátt í, ár
eftir ár, hefir það unnið geysi
mikilsvert verk.
Efamál er, hvort nokkur hlut-
ur þroskar manninn meir en
ferðalög, séu þau farin við
hæfileg skilyrði. Það má vera
furðu sljófur hugur, sem ekki
getur hrifizt af fegurð íslenzkr-
ar náttúru, tign íslenzkra
fjalla, mætti og veldi fossanna,
smáfegurð djúpra dala, silfur-
blikandi vatna, voldugleik
jökla, sandauðna og hrauna og
hins glampandi hafs.
Ferðafélagið hefir opnað
augu og hugi fjölda manna fyr-
ir töfrum íslenzkrar náttúru,
átt sinn þátt í að þeir yxu, yrðu
meiri menn, stærri, víðsýnni,
næmari á fegurð lífsins, starf-
hæfari, í einu orði þroskaðri
menn. En auk ferðalaganna hef-
ir félagið safnað og gefið út)
mik;nn fróðleik um ýmsa
merkilegustu og fegurstu staði
R Æ K U R
Ástvaldur Eydal Kristins-
son: Síldveiðar og síld-
ariffnaður. — Reykj avík
1941. Bls. 147. Verð kr.
6.50.
í formála bókarinnar segist
höf. hafa „leitazt við að lýsa
síldveiðunum íslenzku og iðnað-
inum í sambandi við þær. Jafn-
framt er minnzt á framleiðslu
annarra þjóða til samanburðar.
Frásögnina hefi ég leitazt við að
gera stuttorða og gagnorða....
Ritinu er ætlað að geyma marg-
háttaðan og aðgengilegan fróð-
leik um þessi mál. Það á að geta
verið haldgóð heimild fyrir þá,
sem fást við síldarstörf eða af-
greiðslu".
Þessi tilgangur höf. virðist
hafa heppnazt vonum framar.
Bókin er mjög fróðleg, efninu vel
raðað niður og frásögnin laus
við orðalengingar. Bókin á ekki
aðeins erindi til síldarfólks. held-
ur getur einnig verið gagnleg
fyrir þá, sem vilja kynnast þess-
um atvinnuvegi.
Útgáfa bókarinnar hefir verið
styrkt af sildarútvegsnefnd, rík-
isverksmiðjunum og fleiri aðil-
um, sem standa að síldarútveg-
inum.
Allmargar myndir eru til skýr-
ingar.
Búnaffarrit. Ritstjóri:
Steingrímur Stein-
þórsson. E^mmtugasta
og fimmta ár. Fyrra
hefti. Reykjavík 1941.
Bls. 151.
Aðalefnið í þessu hefti eru
skýrslur um störf Búnaðarfé-
lags íslands og starfsmanna
þess á árunum 1939 og 1940. Er
þar margháttaðan og merkileg-
an fróðleik að finna fyrir þá,
sem landbúnað stunda.
Þá birtist þarna ítarleg rit-
gerð eftir Ólaf Sigurðsson fiski-
ræktarráðunaut um lax og sil-
ung og ræktun þessara nytja-
fiska. Er hún stórfróðleg og
öflug hvatning til þeirra, sem
geta notið slíkra hlunninda, að
gefa þeim meiri gaum.
Menntamál. Útgefandi:
Samband ísl. barnakenn-
ara. XIV. ár., 1. og 2.
hefti.
Fyrsta heftið er algerlega
helgað minningu séra Magnús-
ar Helgasonar. Birtast þar
greinar um hann eftir Frey-
stein Gunnarsson, Viktoríu
Guðmundsdóttur, Stefán Jóns-
son, Aöalstein Sigmundsson og
Hannes J. Magnússon, og kvæði
um hann eftir Jón Magnússon,
Guðmund Friðjónsson, Kristján
Sigurðsson og Jóhannes úr Kötl-
landsins, ásamt fjölda mynda,
er árbækur þess geyma.
Hér erum við komin senni-
lega upp í 900 metra hæð. En
okkur er boðið að aka lengra
upp í fjöllin. Jón Eyþórsson er
strax búinn til leiðsögu.
Kerlingafjöll eru suðvestan
við Hofsjökul, tindótt líparít-
fjöll, há, hrikaleg og eftir fróðra
manna ágiskun, eitthvert mesta
gufuhverasvæði jarðarinnar.
Þeim ætla ég ekki að reyna að
lýsa. Til þess brestur mig kunn-
ugleik. En þeir félagar munu
gera það í næstu árbók, ítar-
legar en fyrr hefir verið gert.
Til þess hafa þeir dvalið hér
undanfarna daga, að mér skilst.
Þar sem hin akfæra leið
þrýtur, göngum við röskan
hálftíma, lengra upp í fjöllin,
þangað, sem útsýn gefst yfir
nokkurn hluta hveranna.
Þarna brjótast gufumekk-
irnir upp úr yðrum jarðar með
jötunkrafti, djúp daladrög og
fjallahlíðar viröast sundursoð-
in af hinum ægilega hita, en
yfir gnæfa f j allanípurnar,
hvassar og tröllslegar með stál-
gráum hjarnfönnum við efstu
brúnir. Og héðan, úr 1000—1100
metra hæð, liggur hálendið op-
ið fyrir augum okkar. Mættum
við vera að klífa hæstu tind-
ana og hefðum til þess þol,
blasir við í björtu veðri einhver
dásamlegasta útsýn, er náð
verður hér á landi, eða svo
slfilst mér á Jóni, þótt hann
tali hóflega um þessa hluti alla.
Á heimleið er komið við 1
Hví slaer þú mig?
(Framh. af 2. siðu)
að hér sé um að ræða lítil-
mannlega tilhneigingu til að
sletta sínum andlega flórhala
sem víðast að verða má, og gæt-
ir þess þá ekki, hvert fyrir
verða saklausir eða sekir.
Það er ef til vill óþarfi að
taka upp þykkju fyrir ung-
mennafélögin, þó þeim sé rétt-
ur þessi kinnhestur frá séra R.
B. Óþarfi af því, að enginn taki
mark á manninum.
En þó er það svo, að ef ein-
hverjir tækju þessi ummæli al-
varlega, þá gætu þau vel orðið
ungmennafélögunum til skaða,
og valdið sundrungu innan
þeirra.
Eða hvort mundi séra Ragnar
telja það heppilegast fyrir
kirkjulífið í landinu, ef því
væri haldið fram, að þjóðkirkj-
an væri t. d. bara einskonar
klakstöð fyrir Sjálfstæðis-
flokkinn?
Ekki má þó skilja orð mín
svo, að ég teldi það nokkuð til
vansæmdar ungmennafélögum
yfirleitt, þó þau styddu Fram-
sóknarflokkinn. Fjarri því. En
eins og sagt er hér að framan,
þá er slíkt óhugsandi samkv.
eðli félagsskaparins í heild. Og
trúað gæti ég, að pólitískir
samherjar séra R. B. teldu
hann gera sér vafasaman
greiða með því að eigna Fram-
sóknarflokknum alla þá tíu
þúsund æskumenn, sem eru í
ungmennafélögum landsins.
Ég mun nú ekki eyða fleiri
orðum að þessu máli um sinn.
Ég vænti þess, að séra R. B.
verði við áskorun minni og geri
grein fyrir, hvers vegna hann
veitist svo ódrengilega að ung-
mennafélögunum.
Vefjist honum tunga um tönn
við svarið, þá vildi ég mega
vona, að hann sé drengskapar-
maður þrátt fyrir allt, að hann
játi frumhlaup sitt og biðji af-
sökunar. Það mundi sæma vel
þeim manni, sem er vígður til
þjónustu við kenningar þess
meistara, sem sagðist hafa til
þess komið í heiminn, að hann
bæri sannleikanum vitni.
Emil Ásgeirsson, Gröf.
um. Þá er loks ræðupartur eftir
séra Magnús.
í seinna heftinu eru aðalgrein-
arnar: Hugleiðingar um íslenzka
tónlist, eftir Pál Halldórsson og
Málfar á barnabókum eftir Ársæl
Sigurðsson. Auk þess eru nokkr-
ar styttri greinar og fréttir.
Gunnar M. Magnúss er nú rit-
stjóri Menntamála. Sigurður
Thorlacius lét af ritstjórninni
um seinustu áramót. Hefir hann
verið ritstjóri Menntamála síð-
ustu fimm árin.
Hvítárnesi. Hlýlegra og vina-
legra sæluhús hefi ég hvergi
séð á íslandi. Og umhverfið er
bæði fagurt og stórfenglegt.
Fleiri kilómetra breitt, marflatt
gróðurlendi liggur frá húsinu
og vestur að vatni, efalítið á-
gætis engi á stórum svæðum,
en nú leikur sér þar stóð þeirra
Tungnamanna, ljónstyggt og
villt.
Auk þeirra þriggja húsa
Ferðafélagsins, sem áður er
minnst á, á félagið hið fjórða
af miklum myndarskap og hag-
í Þjófadölum. Þessi hús eru reist
sýni og prýðilega útbúin.
Það liggur við, að ég öfundi
gæzlumanninn, sem býr þarna,
af því að mega vera eftir uppi
í ríki öræfanna, þó að gestirnir
fari.
Á leiðinni niður eftir verður
þeim félögum, sem dvalið hafa
uppi 1 Kerlingafjöllum, tíðlitið
til baka. . Þarna þekkja þeir
hvern tind, hvert gil, hjarn-
fönn og gróðurhvamm. Þetta
unga, hraustlega fólk, hefir
bundist trýggðum við fjöllin.
Það er enn undir töfraáhrifum
þeirra, þótt þau séu nú langt
að baki.
Af Bláfellshálsi gefst mér síð-
asta tækifærið til að líta sem
snöggvast aftur inn yfir víð-
lendur óbyggðanna, þessa ver-
öld, sem felur í sér einhvern
seiðþrunginn töframátt, sem er
svo voldug i stærð sinni og stór-
fengleik, svo heillandi í feg-
urð sinni, litskrauti og blæ-
brigðum og svo dularfull og
kyngimögnuð, að hún hertekur
(Framh. á 4. síðu)
NNA?,
SKOR
Skinnaverksmiðjan IÐUNN
framleiðir fjölmargar tcgundir af skóm á karla,
konur og börn. — Y ijmiir ennfremur úr húðum, skinn-
um og gærum margskonar leðurvörur, s. s. leður til
skógerðar, fataskinn, hanzkaskinn, töskuskinn, loð-
sútaðar gærur o. m. fl.
Skinnaverksmiðjan Iðunn, er búin nýjustu og full-
komnustu tækjum, og hefir á að skipa hóp af fag-
lærðum mönnum, sem þeg'ar hafa sýnt, að þeir eru
færir um að keppa við útlenda farmleiðslu á þessu
sviði.
IÐUNNARV0RUR lást hfá kaupfélögum um allt
land ©gr mörgum kaupmönnum.
Iðunnarvörur eru sraekklegar, kaldgóðar, ódýrar
\otiO ItMW A K vörur
• VINNIÐ 0TULLEGA AÐ ÚTBREIÐSLU TÍMANS §
162 Victor Hugo:
sagt þér það einu sinni áður, að þú meg-
ir eggi borða af kökunni að tarna! —
Agnes litla — svo var litla stúlkan
heitin — gat unað lífinu næsta vel.
Móðir hennar veitti henni allt, sem
nöfnum tjáði að nefna. Hún var líka
engilfagurt barn. Ég sá hana fjögurra
mánaða gamla. Augu hennar voru stór
og skær, hárið svartlitt og fagurlega
hrokkið. Móðir hennar þreyttist heldur
aldrei á því að auðsýna henni blíðu
sina.
— Já, en Tatararnir? spurði Gerva-
isa.
— Já, þá er komið að þeim, svaraði
Majetta. Dag nokkurn bar svo við, að
næsta furðulegt fólk kom til Rheims.
Það voru betlarar og flökkufólk, sem
ferðuðust umhverfis landið undir for-
ustu hertoga síns og greifa. Fólk þetta
var brúnt á hörund. Hár þess var
hrokkið, og það bar silfurhringi í eyr-
um. Konurnar voru karlmönnunum
mun ófríðari, og börnin voru svo við-
urstyggileg útlits, að þau minntu helzt
á apaketti. Þetta var hundheiðið óald-
arhyski, sem hafði ferðazt alla leið frá
Egiptalandi til Rheims og lagt leið sína
yfir Pólland. Það er mælt, að páfinn
hafi boðið, að það skyldi reika um Ev-
rópu í sjö ár, án þess að hljóta fastan
samastað og sofa á hörðum fletum í
Ermeralda 16S
stað dúnmjúkra rúma. Sú er trú manna,
að fólk þetta hafi verið serbneskt að
uppruna og trúnað á Júpíter. Það varð
að gjalda erkibiskupum, biskupum og
ábótum tíund samkvæmt fyrirskipun
páfans. Það kom til Rheims, til þess
að spá fyrir konungnum í Algier og
þýzka keisaranum. Það mun ílestum
augljóst mál, að slíkt var næg ástæða
til þess, að þeim var með öllu bannað
að koma til borgarinnar. En hópurinn
sló tjöldum sínum skammt utan við
borgarhliðið, og borgarbúarnir þyrptust
brátt á fund hinna óvæntu gesta. Þeir
litu í lófa fólksins og kváðu upp hinar
furðulegustu spár. Það hefði vel mátt
ætla, að þeir myndu hafa spáð Júdasi
frá Ískaríot því, að hann yrði páfi, ef
hann hefði orðið á leið þeirra. En það
leið ekki á löngu, unz þeir tóku að fá á
sig illan orðróm. Fólk fullyrti, að þeir
rændu börnum, lifðu á hnupli og legðu
sér jafnvel mannaket til munns. Fólk,
sem hugði sig fjöldanum skynsamara,
varaði aðra við að leita á fund þessa
flökkufólks. Eigi að síður hélt það sjálft
til móts við það, en þó með mestu
leynd. Töturunum tókst að ná ein-
hverju dularfullu töfravaldi yfir hug-
um fólksins. Sannleikurinn var sá, að
spár þeirra myndu hafa valdið sjálfum
kardínálanum undrun. Mæðurnar gerðu