Tíminn - 09.09.1941, Síða 2

358
TlMPnV, þrigjwdagÍMii 9. sept. 1941
90. blað
Eftir Jónas Jónsson
?
‘gtmtnn
Þriðjtidatiinn 9. sept.
Áícngísmálín og
Sjálfst.flokkurínn
Sú ákvörðun ríkisstjórnarinn-
ar, að stöðva áfengissöluna á
Hótel Borg, hefir vakið almenna
ánægju. Allskonar kviksögur
höfðu gengið um það, að ríkis-
stjórnin ætlaði þá og þegar að
opna áfengisbúðirnar ' aftur.
Lokunin á Hótel Borg kvað
þennan orðróm niður og það er
nú ljóst, að áfengisbúðirnar
verða ekki opnaðar, a. m. k.
ekki fyrst um sinn.
En það er ekki nóg fyrir þá,
sem unna bindindi og reglu-
semi, að fagna þessari ráðstöf-
un. Sá árangur, sem nú fæst,
mun ráða úrslitum um það,
hvort við eigum framvegis að
búa í áfengislausu landi. Ef
árangurinn verður góður, er
það sigur bannstefnunnar.
Verði hann gagnstæður mun
það leiða til þess að áfengis-
straumnum verður aftur veitt
yfir landið.
Þess vegna verða bindindis-
menn að vinna nú skipulegt og
sleitulaust starf. Þeir þurfa að
leggja fram krafta sína til að
koma í veg fyrir leynivínsölu
og bruggun. Það er hægt að
uppræta hvort tveggja, ef nokk-
ur dugur er í bindindisfélögun-
um. Reynslan sker nú úr því,
hvort goodtemplarareglan er
málskrafs- og skemmtifélags-
skapur eða skyldurækið og ár-
vakurt menningarfélag.
Fyrir nokkrum árum setti rík-
isstjórnin á stofn sérstakt
starfskerfi, sem átti að vinna
að auknu bindindi og eftirliti
með framkvæmd áfengislag-
anna. Er hér átt við áfengis-
málaráðunautinn og áfengis-
varnarnefndirnar. Það virðist
hafa farið- lítið fyrir starfi
þessara aðila. Nú þarf að blása
í þá nýjum lifsanda og ætti þá
að mega vænta verulegs árang-
urs af þeim.
Fyrst ríkisstjórnin hefir tekið
þá ákvörðun að stöðva áfengis-
söluna verður hún að stíga
sporið til fulls. Jafnhliða lok-
uninni verður hún að auka lög-
jgæzlustarfið til að hindra
bruggun og leynivinsölu. Hún
verður að gera sitt til að tryggja
það að lokunin komi að fullum
notum. Það má ekki stöðva
nauðsynlegar aðgerðir í þeim
efnum, þótt það kosti nokkur
fjárframlög.
En mestu máli skiptir þó
sjálfboðaliðsstarf bindindis-
manna og bindindissamtak-
anna. Þessir aðilar mega ekki
láta það aftra sér, þótt því
starfi fylgi einhverjar óvin-
sældir. Liggi þeir ekki á liði
sínu, er engin ástæða til að
óttast leynivínsöluna og brtigg-
ið.
Tvö blöð hefðu öðrum frem-
ur átt að fagna lokun áfengis-
búðanna. Það er Mbl. og Vísir.
Fyrir nokkrum árum síðan
kölluðu þeir ríkisstjórnina
„svartadauðastjórn“ og sögðu,
að menn ættu ekki að segja
„skál“ við víndrykkju heldur:
Einn fyrir Eystein. Þau létu þá
eins og þeim væri ekkert heil-
agra en að berjast gegn ríkis-
stjórn, sem leyfði áfengissölu
og létu ríkið græða á henni.
Hámarki sínu náðu þessi skrif
blaðanna daginn fyrir seinustu
alþingiskosningar eða 19. júní
1937. Þá gat að líta í Vísi eftir-
farandi ávarp til húsmæðra,
letrað stórum stöfum:
„Rauðllðar llfa
á áfenglnu.
Húsmæður!
Áfengi fæst, en ekki á-
vextir.
Tóbak fæst, en ýmsar al-
gengustu vefnaðarvörur
vantar.
En þetta er vegna þess, að
tóbak og áfengi er drýgsti
eyðslueyrir rauðu ríkisstjórn-
arinnar. Ef Sjálfstæðismenn
komast til valda, munu þeir
gera verzlunina heilbrigða.
Þá verður ekki skaðlegur ó-
þarfi iátinn sitja fyrir nauð-
Menn deila nokkuð um það,
hvað íslendingum beri að gera
sér til bjargar og framtíðar-
gengis út af lausakynningu er-
lendra manna við íslenzkar
konur. Ég hygg, að það sé lær-
dómsríkt að gera sér grein fyr-
ir, hvað Bretar myndu gera, ef
skyndilega kæmi velviljaður
erlendur her, frá tveim frænd-
þjóðum, svo sem 12 milljónir
manna. Við skulum gera ráð
fyrir, að þessi her reisti sér
bráðabirgðaskála í Hyde Park
og Regent Park, og allstaðar
þar sem autt svæði væri í borg-
inni eða í undirborgunum og í
grennd við London, eftir því
sem með þyrfti. Við skulum
synlegustu vörum heimil-
anna.
Húsmæður!
Kjósið Sjálfstæðismenn á
þing og hvetjið heimilisfólk
yðar til að gera það einnig.
Rauða ríkisstjórnin hefir
ár eftir ár bjargað sér á tekj-
unum af áfenginu.
Rauðliðar vilja ekki tak-
marka áfengissöluna, því að
þá minnkar eyðslueyrir
þeirra.
Allir þeir, sem sjá hver voði
þjóðinni er fyrir dyrum af
slíku framferði, eiga að
hjáipa til með atkvæði sínu
að steypa rauðliðum af stóli.
Rauðliðar auka áfengisböl-
ið með eyðslu sinni.
Burt með óstjórnina og
sukkið úr ríkisstjórninni.
Kjósið Sjálfstæðismenn!“
Þeir, sem minnast hinna
gömlu vígorða ihaldsblaöanna
um „svartadauöastjórnina“ og
framangreindra loforða Sjálf-
stæðisflokksins í seinustu kosn-
ingum, munu vissulega eiga
erfitt með aö átta sig á skrif-
um Mbl. um þessar mundir.
Nú skrifar Mbl. um það dag
eftir dag, að lokun áfengisbúð-
anna muni aðeins auka lögbrot
og spillingu og ráðherrarnir
megi vera meira en litil börn,
„að kasta á brott, í eiimi svip-
an, um 5 millj. kr. af ríkistekj-
unum“!
Hér skal ekki deilt um það
við Mbl., hvort sé meiri spilling
að hafa áfengisbúðirnar opnar
eða lokaðar á þessum tímum.
Það er mál, sem almenningur
er yfirleitt búinn að mynda sér
um rökstudda, ákveðna skoðun.
Þess vegna er slíkra deilna ekki
Sjónleikur í fjórum þátt-
um eftir Davíð Stefáns-
son frá Fagraskógi. Út-
gefandi Þorst. M. Jónsson
Akureyri 1941.
Sólon Islandus, fyrsta skáld-
saga Davíðs Stefánssonar, sem
út kom í fyrrahaust á forlagi
Þorsteins M. Jónssonar, vakti,
sem kunnugt er, geysimikla at-
hyggli. Fyrsta upplag bókarinn-
ar, sem var mjög stórt á ís-
lenzkan mælikvarða, seldist
upp má segja á svipstundu, svo
að prenta varð bókina öðru
sinni. Það er að vísu ekkert
furðulegt, þó margur biði fyrstu
skáldsögu hins vinsæla ljóð-
skálds með mikilli eftirvænting
og flýtti sér að eignast hana,
hitt var miklu furðulegra, að
frumsmíði höfundarins í þess-
ari grein skáldskaparins skyldi
vera svö snjöll, að almennt er
viðurkennt, að hún jafnist að
öllu leyti á við það bezta, sem
nú er skrifað í óbundnu máli
á íslenzka tungu.
En sagan er enn ekki öll. Da-
víð Stefánsson frá Fagraskógi
hefir ekki spilað út síðasta
trompi sínu í fyrra með hinni
miklu bók sinni, Sóloni Island-
us. Frá hans hendi er nú ný-
kominn út sjónleikur, er hann
nefnir Gulna hiiðið, og er þar
skemmst frá að segja, að hér
er um stórkostlegan bók-
ennfremur gera ráð fyrir, að
mikið af helztu skólabygging-
um borgarinnar og almennir
samkomustaðir væru að nokkru
eða öllu leyti notaðir til fram-
dráttar hinum mörgu aðkomu-
mönnum.
Það myndi ekki þykja ósenni-
legt, að mjög veruleg kynning
tækist með hinum mörgu er-
lendu gestum og konum 1 höf-
uðborginni. Þar sem um er að
ræða heilbrigða, þróttmikla, og
fremur iðjulitla menn, er þeim
varla láandi, þó að þeir leituðu
nokkurra kynna við konur í
dvalarlandi sínu. Og þar sem
aðkomumennirnir kæmu frá
tveim prýðilegum og velviljuð-
þörf. Og um barnaskap ríkis-
stjórnarinnar nægir að segja
það, að ráðherrarnir mega vera
meira en lítil börn, ef þeir sjá
nú • ekki önnur ráð til að afla
ríkissjóði tekna en áfengissölu.
Þeir eru þá áreiðanlega ‘ ekki
færir um að stjórna landinu,
þegar illa lætur í ári, ef þeir
geta ekki aflað nægra tekna
nú, án áfengissölunnar.
Það, sem þykir sérstök á-
stæða til að benda á, eru hin
gerólíku sjónarmið, sem Sjálf-
stæðisflokkurinn túlkar í þessu
máli fyr og nú. Meðan Eysteinn
Jónsson var fjármálaráðherra
var áfengissalan óhafandi, og
var landið þó ekki í hershönd-
um þá. En þegar Jakob Möller
er fjármálaráðherra, er áfeng-
issalan sjálfsögð, þrátt fyrir
hernámið!
Þetta er eitt af hinum mörgu
dæmum um tvöfeldni Sjálf-
stæðisflokksins í málflutningi.
í blöðum hans er eitt í dag og
annað á morgun, flokkurinn
lofar þessu og þessu 1 einum
landsfjórðungi og svo hinu
gagnstæða í þeim næsta. Lýð-
skrumið er sett ofar öllu. Þegar
flokkurinn kemst í ábyrga af-
stöðu, fá hinir einföldu kjós-
erxdur, sem höfðu trúað skrumi
hans og lofi, að reyna, að
efndir hans eru aðrar en lof-
orðin.
Málflutningur íhaldsblað-
anna i áfengismálunum fyr og
nú, er sannarlega þess verður,
að menn festi hann vel í minni.
Hann er svo gott dæmi um mál-
flutning Sjálfstæðisflokksins
yfirleitt. Hann er mönnum
gagnleg leiðbeining um það,
hversu alvarlega ber að taka
loforð þessa flokks. Þ. Þ.
menntaviðburð að ræða. Ég tel,
að leikrit þetta, sem er 173 síð-
ur prentaðar, sé merkasta verk
skáldsins til þessa dags og jafn-
framt eitthvert mesta listaverk,
sem íslenzkur rithöfundur hefir
skapað.
Sjónleikur þessi er, sem fyrr
segir, í fjórum þáttum. Drög til
hans hefir höfundurinn tekið
úr gömlum sálmum og þjóð-
sögunni, Sálin hans Jóns míns,
sem prentuð er í þjóðsögum
Jóns Árnasonar. í snjöllum
inngangi, Prologus, gerir höf-
undurinn grein fyrir eðli og
innihaldi leiksins. Hann hefur
upp raust sína og minnir á, að
margt sé hulið bak við tímans
tjöld, sem trú og siðir okkar
verði að gjalda, — að
„í bæjartóftum bleikra
eyðidala
birtist þeim margt, sem
heyra steininn tala.“
Svo hefst frásögnin: Gamlar
hlóðir minna á elda, sem tötr-
um vafin kynslóð sat um-
hverfis, kynslóð, sem kirkju-
valdið hafði lagt á sína þungu
trúarfjötra. Hvarvetna kraum-
aði í seiðkatlinum og um pall-
inn dönsuðu draugar og vofur
reiðubúin til þess að granda
fjöri fólks og fénaðar, ef færi
gæfist. En „í Helvíti var óvin-
urinn sjálfur" fyllandi hverja
byggð af böli og syndum.
um þjóðum, myndi engin þjóð-
aróvild spilla kynningunni
milli heimakvenna og hins er-
lenda herliðs.
Það er sennilegt, eftir brezk-
um vinnubrögðum, að forráða-
menn þjóðarinnar létu í fyrstu
lítt til sín taka þessa nýju
kynningu. Bretar eru sein-
þreyttir til vandræða, en
stefnufastir og þrautseigir,
þegar heill og þörf þjóðarinnar
krefur. Ráðuneyti Baldwins
og Chamberlain létu Þjóðverja
vígbúast árum saman móti
Bretaveldi, og í þeim ákveðna
tilgangi, að leggja heimsveldi
þeirra í rústir. En þegar hætt-
una bar að garði, brugðust
Bretar vel við. Öll þjóðin, og
allar enskar frændþjóðir standa
nú saman um lífsvörn sína. Þar
er öllu fórnað, sem til er og
ekkert undandregið. Brezka
þjóðin ætlar að lifa, og lifa
frjáls. Þess vegna fórna allir
öllu, án þess að horfa um öxl.
Það er lítill vafi á því, að ef
tólf miljónir myndarlegra her-
manna frá tveim velviljuðum
stórveldum, væru árum sam-
an búsettir í London og í
undirborgunum, myndi það
þykja mikið vandamál. Menn
myndu gera sér grein fyr-
ir því, að hin margþætta
kynning við gestina væri sér-
staklega athyglisverð. Menn
myndu gera sér Ijóst, að mik-
ill hluti aðkomumannanna
væru giftir menn eða heit-
bundnir í þeirra eigin landi.
Auk þess væru þeir farfuglar,
fluttir til milli herstöðva, og í
mismunandi land alveg fyrir-
varalaust. Og að lokum, þegar
styrjöld lyki, hyrfu þessir far-
fuglar heim. Aðstaðan til var-
anlegra kynna og alveg sérstak-
lega til hjónabandsmyndunar,
er býsna lítil. Auk þess er lög-
gjöf landanna mjög mismun-
andi, að því er snertir myndun
hjónabands. í hinu fyrra
heimsstríði giftist allmikið af
frönskum stúlkum mönnum úr
liði Bandaríkjanna, og fóru
með þeim vestur í þeirri trú, að
um varanlegt samband væri að
ræða. En þegar til kom, reynd-
ust allmörg af þessum hjóna-
böndum ógild að lögum. Kon-
urnar sneru heim til ættlands-
ins, eins og einskonar ekkjur,
og höfðu sorgir og lítilsvirðingu
í stað gleði og hamingju af
skyndikynnum við gestina.
Manneskjurnar í öllum löndum
hafa flest megineinkenni sam-
Hver verður svo ávöxtur
þessara trúarbragða í landi
harðinda, jarðskjálfta og eld-
gosa? Gefum skáldinu orðið:
í sveitum magnast sifjaspell
og losti,
og suma brennir óstöðvandi
þorsti,
húsgangar lifa á hrati og
mosaskófum,
en hungrið gerir aðra að
sauðaþjófum.
Menn verða trylltir, vega
sína bræður
og vita, að það er djöfullinn
sem ræður.“
Aðrir reyna að finna vilja
guðs og fyrirheit í gömlum,
rykföllnum bókum, — fara aö
reyna að varða veginn í von
um eitthvað betra hinum meg-
in.
Næst rekur skáldiö þjóðtrúna
íslenzku um viðskilnað líkama
og sálar í dauðanum, för henn-
ar upp til himnaríkis um
klettarið og klökugar hlíðar,
þar sem djöfullinn liggur á
gægjum, unz hún kemur að
gullna hliðinu og biðst inn-
göngu.
„Þar skriftar hún, þar
betlar hún og biður.
Þar bíður sumra eilíf dýrð
og friður.
En hinir mega sjálfum sér
um kenna
og sökkva niöur í logana
— og brenna.
Þannig var íslenzk þjóðtrú
fyrri alda,
Þrotlaust stríð — á milli
tveggja valda.“
eiginleg, og eitt hið sterkasta
og almennasta er ástleitnin.
Það má fullyrða, að í hvaða
landi sem er, reynist ein millj-
ón hraustra, iðjulítilla karl-
manna, í útlegð frá ættlandi
og fjölskyldum, að mynda
kynni við svo sem hálfa milljón
konur, svo að ekki sé dýpra tek-
ið í árinni. Og ef konurnar í
dvalarlandinu fá ekker t að-
hald í sambandi við skyndi-
kynningu af. þessu tægi, þá
tekst kynning, og á mismun-
andi stigum, einstaka sinnum
góðsemi, oftast einhver tegund
ástalífs. Það er fjarstæða að
neita því, að eins og ófrosið
vatn streymir undan brekku,
þar sem farvegurinn leyfir,
þannig takast kynnín með kon-
um og körlum, undir kringum-
stæðum eins og þeim, sem gert
er ráð fyrir, ef 12 milljónir vin-
samlegra aðkomukarlmanna
gerðu sér skyndiheimili í og við
London til óákveðinnar dvalar.
Þar sem um væri að ræða
svo mikla kynningarmöguleika,
bundna margskonar mannleg-
um hættum, myndu flestir
eiginmenn, bræður og frændur
byrja að athuga afleiðingar
þessara kynna. Þeim myndi
vafalaust koma fljótlega sam-
an um, að kynningin hlyti að
verða mikil og almenn. Að lík-
indum fylgdi henni einhver
stundargleði, en síðar óham-
ingja ein, vonbrigði, rofin heit,
sjúkdómar, andlegir og líkam-
legir, illindi í heimilum, af-
brýðisemi milli hjóna og heit-
bundins fólks. Að lokum fylgdi
kynningunni harðir dómar um
konur, ljót og leiðinleg nöfn,
stundum hin svæsnustu, sem til
eru í málinu, þar á meðal í
heilagri ritningu.
Eftir þeim litlu kynnum, sem
ég hefi af brezku þjóðinni, hygg
ég að hún myndi eftir alllangan
og nokkuð háskalegan biðtíma
rísa til sjálfsvarnar. Ég hygg,
að Bretar myndu ekki beita til
forustu í þessu efni handverks-
mönnum sínum úr stétt lög-
lærðra manna. Þeir myndu vita,
að hversdagsleg réttarpróf
myndu eiga eins illa við í þessu
efni og skátahnífur í hendi
læknis, sem fremur holskurð á
sjúklingi. Þegar um sálarlega
og siðgerðilega hættu er að
ræða, myndu hinir voldugu
biskupar ensku þjóðkirkjunnar
ganga fram í broddi fylkingar,
studdir beztu mönnum þjóð-
arinnar. Þannig bjargaði þjóðin
alríkishugsjóninni, þegar þurfti
að láta hinn ástsæla konung,
Játvarð VIII., hætta að sitja í
hásæti landsins, vegna mis-
heppnaðra ástamála. Kirkjan
hafði þar forustuna og með
hreystilegri sjálfbjargarvið-
viðleitni fylgdi öll þjóðin. Jafn-
vel verkamannaflokkurinn, sem
þó hafði mikla samúð með kon-
Upp af þessum myrka grunni
reisir þá Davíð Stefánsson
listaverk sitt, Gulna hliðið. Það
er svo rammíslenzkt að hugsun
og máli, sem framast má verða,
en að skáldrit séu þjóðleg, er
eitt höfuðskilyrði til þess, að
þau verði sígild og til þess, að
þau veki eftirtekt og aðdáun
annara þjóða. Þjóðlegustu bók-
menntirnar eru því um leið lík-
legastar til þess að verða
heimsbókmenntir.
Davíð Stefánsson virðist
einnig hafa tileinkað sér alla þá
tækni, sem nútímaleikritagerð
krefst. Persónur eru margar og
afburða skýrt dregnar, sam-
tölin hnitmiðuð og kyngimögn-
uð og víða sprenghlægileg,
sviðið breytilegt og krefst mik-
ils leiktjalda- og ljósaútbún-
aöar.
Fyrsti þáttur gerist í hrör-
legu afdalakoti. Þetta er á vök-
unni snemma vetrar. Jón gamli,
húsbóndinn, liggur helsjúkur í
fletinu og hryglir í honum.
Auk hans eru í baðstofunni
kerlingin kona hans og Vilborg
grasakona. Þær óttast um líf
húsbóndans, en bera þó meiri
áhyggjur út af sálarheill hans,
ef dauðann kynni að bera að
höndum. Vilborg, sem full er
af fornum, dularfullum vís-
dómi þjóðarinnar, reynir fyrst
í stað að bjarga lífi Jóns með
undarlega útbúnum lyfjum,
sem hún sjálf framleiðir og ekki
eru síður miðuð við sálará-
ástand sjúklingsins og innræti,
en líkamlegan krankleika. Allt
kemur þó fyrir ekki, Jóni hrak-
ar. Konurnar snúa sér nú að
unginum, lét í té óskipt fylgi.
Það er erfitt að meta þá þýð-
ingu, sem konungaskiptin
höfðu fyrir Bretaveldi, áður en
það tók upp baráttuna fyrir
frelsi hins enska kynþáttar og
ensku þjóðarinnar. Meinsemdin
var skorin burtu, þótt að mjög
væri viðkvæmt. Þjóðin gekk
hiklaust að því, að halda hrein-
um skildi í siðferðislífi sínu, þó
að hér væri að ræða um hinn
óábyrga og óafsetjanlega kon-
ung Bretaveldis.
Ég ætla mér ekki að reyna að
lýsa því, hvað forgöngumenn
ensku kirkjunnar hefðu sagt
eða gert í einstökum atriðum,
til að draga úr hættunni við
skyndikynningu 12 milljón að-
komumanna við konur í Lund-
únaborg. En eitt leyfi ég mér að
fullyrða. Þeir hefðu fundið ráð
til að bæta úr meinsemdinní.
Allir nýtir menn í landinu
hefðu fylgt þeim. Þeir fáu, sem
hefðu risið á móti til að verja
ósómann, myndu hafa verið
taldir fimmta herdeild í land-
inu, bandamenn innri eyðilegg-
ingar í þjóðlífinu.
Ég hefi nefnt London, í eins-
konar þögulum samanburði við
Reykjavík. Að vísu vita íslend-
ingar, að þeir eru minnsta þjóð
heimsins og eiga minnstu höf-
uðborg, sem til er. En þó að við
vitum, að ísland verði ekki
heimsríki og höfuðborgin ekki
heimsborg, þá er Reykjavík
samt okkar höfuðborg. Hún er
meira að segja tiltölulega enn
stærri, miðað við íslenzka stað-
hætti, heldur en London er í
brezka heimsveldinu. Nú vill
svo til, að Reykjavík er í svip-
uðum vanda, eins og London
myndi vera, ef þar gistu 10—12
milljónir hermanna frá velvilj-
uðum þjóðum. f heilt ár hefir
verið í Reykjavík og nærri
Reykjavík tiltölulega stærri út-
lendur her heldur en sögur
herma frá um nokkra aðra
höfuðborg. Og eftir eitt ár
bættist við nýr her frá öðru
stórveldi.
Mér finnst ekkert tiltökumál,
þó að við höfum verið við-
bragðsseinir í þetta sinn. Stór-
þjóð, eins og Bretar, voru líka
viðbragðsseinir um yfirvofandi
og augljósa hættu. En þegar
Bretar tóku viðbragð, þá var
það gert með eftirminnileg-
um krafti og myndarskap.
Ég þykist þess fullviss, að for-
ráðamenn hins erlenda liðs
skilji og meti viðleitni íslend-
inga til að verja sitt land og
sina þjóð. Þessir menn geta
litið í sinn eigin barm. Þeir eiga
mæður, konur, heitkonur og
systur í átthögunum. Þeim ' er
annt um sæmd, líf og heilsu
þessara kvenna. Öllum karl-
mönnum 1 öllum siðuðum lönd-
um þykir miklu skipta allt, sem
(Framh. á 4. slffu)
því að fá hann til þess að iðrast
synda sinna, en hann er ekki á
því. Þær syngja kröftuga sálma,
en Jón kallar sönginn andskot-
ans öskur, og þegar þær bjóða
honum að sækja prest, svo
hann geti meötekið hina síðustu
smurningu, þá heimtar hann
tóbak og brennivín. — Skyndi-
lega deyr grútarljósið, og í
bjarmanum frá hlóðunum birt-
ast höfuðsyndir Jóns i púka-
líki. — Vilborg hrekur púkana
á brott með voðalegri særing-
arþulu, en ákallar alla heilaga
til líknar og frelsunar syndar-
anum. Kerlingin þorir nú ekki
að treysta því, að heilagur
Sankti-Pétur opni fyrir Jóni, ef
hann kemur einn, og þegar
hann litlu seinna skilur við,
bregður hún, með hjálp Vil-
borgar, skjóðu fyrir vit honum
og nær sálinni hans þannig á
vald sitt.
Næsti þáttur fer fram í
klettahlíð einni hrikalegri og
hélusleginni. Kerlingin er þar
með sál Jóns síns í skjóðunni
á leið til himnaríkis. Hún er
þreytt oröin og móð og sezt nið-
ur til þess að hvíla sig. Jóni
eða sálinni hans líkar skjóðu-
vistin bölvanlega, og óskar þess
að vera komin í skrokkinn aft-
ur. En kerlingin er þolinmóð og
umburðarlynd og reynir lát-
laust að betra Jón með hógvær-
um fortölum, svo hann megi
frekar verða náðarinnar að-
njótandi, þegar þau komi upp
aö hinu gullna hliði. Margt
kemur fyrir meðan þau hvílast
þarna í klungrunum. Sálir, sem
orðið hafa afturreka við hliðið,
Guðmundur Daníelsson:
Crullna hllðið