Tíminn - 28.11.1942, Blaðsíða 2

562
TÍMIM, laMgardaginn 28. mév. 1942
142. blað
'gíminn
Lauyardafí 28. nóv.
Tíllögur flokkanna
um stjórnarmyndun
Þrír stjórnmálaflokkarnir,
Framsóknarflokkurinn, Alþýðu-
flokkurinn og Sósíalistaflokkur-
inn, hafa nú lagt fram tillögur
um þau mál, sem þeir telja
brýnustu viðfangsefni Alþingis
og væntanlegrar ríkisstjórnar.
Tillögur Framsóknarflokksins
hafa áður verið birtar hér í
blaðinu og gerð grein fyrir þeim.
Flokkurinn lét ekki flokks-
sjónarmið móta þær fyrst og
fremst, heldur reyndi jöfnum
höndum að taka tillit til ann-
arra flokka. Þess vegna lagði
hann líka öll stærri deilumál,
sem einkum snerta framtíðina,
til hliðar. Sjónarmið flokksins
er það, að á þessum alvarlegu
tímum beri þjóðinni allri að
standa saman um lausn hinna
brýnustu vandamála. Hin stóru
ágreiningsmál, sem unnt sé að
fresta, eigi að geymast til betri
tíma, þegar deilur um þau eru
ekki eins hættulegar og nú.
Þetta hefir jafnan verið sjón-
armið Framsóknarflokksins síð-
an ófriðarblikuna dró á loft.
Þess vegna beitti hann sér fyrir
myndun þjóðstjórnar 1939.
Þess vegna beitti hann sér gegn
stjórnarskrárbröltinu i vor og
sumar, þar sem ótímabært
deilumál var notað til gundr-
ungar og uþplausnar.
Hitt er svo annað mál, að fá-
ist ekki aðrir flokkar til að fall-
ast á þetta stjónarmið Fram-
sóknarflokksins, mun hann ekki
leggja niður vopnin.
Um tillögur Alþýðuflokksins
er það að segja, að þær eru
mjög keimlíkar ávarpi því, sem
hann lagði fram fyrir kosning-
arnar og þarf því enginn að
undrast þær. Að sumu leyti er
þeim þó meira í hóf stillt en
kosningaávarpinu.
Það sama verður ekki að öllu
leyti sagt um tillögur Sósíal-
istaflokksins. Þar eru sett fram
ýms mál, sem skilyrði fyrir
stjórnarþátttöku, er lítt eða
ekkert voru rædd í kosninga-
baráttunni og kjósendur gátu
því eigi dæmt um. Hjá ýmsum
kann þetta að vekja þær grun-
semdir, að hin byltingarsinn-
uðu öfl flokksins hafi smeygt
þessum málum inn í samþykkt-
irnar til þess að halda flokkn-
um frá samstarfi við aðra um-
bótaflokka og láta hann dansa
áfram hinn ábyrgðarlausa
hrunadans upplausnarinnar. Að
óreyndu má þó eins vel álykta,
að forráðamenn Sósíalista fari
hér að líkt og harðir kaupdeilu-
menn, sem telja sig hafa betri
aðstöðu, ef þeir setja fram nógu
háar kröfur í upphafi. Reynsl-
an verður að leiða í ljós, hvor
þessara skýringa er réttari.
Sjálfstæðisflokkurinn hefir
enn ekki sett fram neinar til-
lögur, enda er það vani flokks-
ins að vera jafnan tillagnalaus,
en reyna að þvæla og þreyta
málin, unz þau eru komin í ó-
lestur og ótíma. Ef að vandá
lætur, munu fulltrúar hans í
þjóðstjórnarnefndinni taka lík-
lega undir margar tillögur
hinna flokkanna, segjast þó
þurfa að fá frest til að bera
þetta undir flokksbræður sína
og tefja og teygja tímann á
þennan hátt. Hinir flokkarnir
mega ekki leyfa Sjálfstæðis-
flokknum slík vinnubrögð að
þessu sinni. Þeir verða að krefja
hann um skýra stefnu og skýr
svör.
Það er þó ekki alveg rétt, að
Sjálfstæðisflokkurinn hafi ekki
ymprað á neinu skilyrði fyrir
þjóðstjórnarmyndun. Blöð hans
hafa talið það bera vott um
lítinn samstarfsvilja Fram-
sóknarflokksins, að hann skuli
ekki hafa þagað um kosninga-
hneykslin á Snæfellsnesi og
sungið hinum víðfræga forseta-
úrskurði Gísla Sveinssonar lof
og dýrð. Þögnin um hneykslis-
málin virðist þannig skilyrði
Sjálfstæðisflokksins fyrir þátt-
töku í þjóðstjórn.
Þjóðstjórnarnefndin mun nú
vera farin að halda fundi dag-
lega. Vonandi hraðar hún svo
JÓNAS JÓNSSON;
»Með sæmd var stríðið háð«
Kosningabarátta Bjarna |
Bjarnasonar á Snæfellsnesi í !
vor og haust mun lengi verða j
í minnum höfð. Það er löng
stund síðan nokkur kosning á
íslandi hefir vakið jafnmikið
umtal og athygli. Engin kosning
til Alþingis, sem fram hefir
farið síðasta mannsaldur hefir
haft jafn djúptæk andleg vakn-
ingaráhrif í tilteknu kjördæmi
eins og barátta Bjarna Bjarna-
sonar á Snæfellsnesi til að út-
vega kjördæminu þann þing-
mann, sem kjósendur vildu
sjálfir hafa sér að trúnaðar-
manni. Og af þeim tveim kosn-
ingahríðum, sem Bjarni Bjarna-
son háði á Snæfellsnesi á síð-
astliðnum mánuðum, var hin
síðari, þar sem kallað var að
hann tapaði leiknum, enn þá
merkilegri.
n.
Síðastliðið vor bar Alþýðu-
flokkurinn fram frv. á Alþingi,
sem miðaði að því að taka af
Framsóknarflokknum sex kjör-
dæmi í því skyni einu að lama
áhrif bændanna til sveita og
sjávar á stjórn landsins og lög-
gjafarmálefni. í stað þess að
skipta tvímenningskjördæmun-
um í landinu, sem hægt var að
gera með einföldum lögum, var
ákveðið að taka upp nýjung,
sem ekki er til í stjórnlögum
nokkurrar menningarríkis.
Frambjóðandi, sem hefir nær-
felt tvö atkvæði móti einu, fell-
ur fyrir þeim, sem hefir allt að
því helmingi minna fylgi. Al-
þýðuflokkurinn og Sjálfstæðis-
flokkurinn beittu sér sameigin-
lega fyrir þessari breytingu,
sumpart af hagsmunavon, sum-
part af afbrýðissemi við Fram-
sóknarflokkinn. En svo fara
leikar, að Alþýðuflokkurinn
minnkaði þingmannatölu sína,
miðað við kosningarnar 1937,
um fjórða hlut, en Sjálfstæðis-
menn stóðu í stað. Sameigin-
legur höfuðandstæðingur beggja
störfum sínum, að úr því fáist
skorið hið allra fyrsta, hvort
hægt sé að mynda starfhæfa
stjórn allra flokka. Reynist það
ókleift, verður að athuga aðra
möguleika. Það er stór ósigur
þingræðisins og vatn á myllu
fasismans, ef elzta þing heims-
ins reynist ófært til að mynda
trausta og starfhæfa stjórn á
einum mestu örlagatímum þjóð-
arinnar. Þ. Þ.
þessara flokka, kommúnistar,
fengu allan gróðann af erfiði
keppinauta sinna.
Nokkrir af þingmönnum
Framsóknarmanna, sem fyrir-
sjáanlega átti að brenna inni í
kjördæmum sínum með for-
dæmalausum undantekningar-
lögum, afréðu að verða ekki
sóttdauðir á pallstrám heima
fyrir, heldur fara í víking og
freista að vinna sér ný kjör-
dæmi frá einhverjum af feðr-
um hinna ranglátu laga. Einn
af þeim var Bjarni Bjarnason.
Hann hafði átt einn mestan
þátt í að skipuleggja Framsókn-
arflokkinn í Árnessýslu, eftir
klofninginn 1933. Hann hafði
ekki einungis skapað sér þar
traust fýlgi, heldur verið ó-
venjulega athafnasamur full-
trúi Árnesinga á Alþingi. Þótti
gott til hans að leita í vanda-
málum, því að hjá honum fór
saman góður vilji, mikil fram-
sýni og lægni við að koma mál-
inu í framkvæmd. Hann hafði
sjálfur látið verkin tala. Hann
var á unga aldri skólastjóri í
Hafnarfirði. Það hefði verið nóg
starf fyrir flesta menn. Hann
stýrði hinum stóra skóla með
rausn og skörungsskap, og var
bæði elskaður og virtur af læri-
sveinum sínum. En hann fann
ekki í starfinu innan veggja
nægilegt viðnám kröftum sín-
um. Bjarni keypti eina stærstu
sauðfjárjörð sunnan lands,
nokkra leið frá Hafnarfirði,
girti landið af með 20 km. langri
girðingu, kom upp stóru sauð-
fjárbúi, byggði á jörðinni fögur
og varanleg húsakynni og
hafði nýlokið þessu, þegar hann
var beðinn að taka við forstöðu
stærsta heimavistarskóla á ís-
landi. Hann flutti að Laugar-
vatni og tók þar við skólastjórn
vorið 1929. Ári síðar stýrði
hann lögregluliðinu á Þing-
vallahátíðinni með mikilli rögg-
semi. Pólitískur andstæðingur
hans, Magnús Jónsson guð-
fræðiprófessor, hafði, að vel
yfir lögðu ráði, borið fram þá
tillögu, að Bjarni á Laugar-
vatni væri beðinn að halda góðu
skipulagi á stærstu samkomu,
sem nokkurntíma hefir verið
háð á íslandi. Verk Bjarna
Bjarnasonar á Alþingishátíð-
inni lánaðist vel, eins og allar
framkvæmdir á þeirri merki-
legu þjóðhátíð.
III.
Bjarni Bjarnason tók við
Laugarvatnsskóla undir erfið-
um kringumstæðum. Skólahús-
ið var byggt, en hvergi nærri
fullgert. Miklar deilur stóðu um
skólabygginguna milli stærstu
þingflokkanna. Það féll í hlut
Bjarna að fullgera byggingar
þær, sem byrjaö var á, taka
stórlán til þess, og til að eign-
ast innanstokksmuni og skóla-
áhöld. Síðan var það þrautin
þyngst að standa straum af
þessum lánum, bséði vaxta-
greiðslum og afborgunum, og
auk þess að koma upp stóru og
myndarlegu skólabúi og stærsta
sumargistihúsi á íslandi. Liðu
svo nokkur ár. Laugarvatn óx
og varð meiri og fegurri staður
með ári hverju. Bjarni var hinn
prýðilegi og áhrifamikli skóla-
stjóri, kom upp stærstu skóla-
búi, sem til er á íslandi, og ekki
starfrækt af ríkinu, og skipu-
lagði hina margbreyttu og fjöl-
þættu sumarstarfsemi.
Auk þess var hann þingmað-
ur, hafði með höndum fjöl-
þætta framfarabaráttu fyrir
héraðið og um margra ára skeið
formaður fjárveitinganefndar
og góðviljaður ráðunautur um
framkvæmdir í öllum héröðum
landsins. Þetta var mikið starf,
og fáum fært að bera svo mikla
byrði. Það var erfitt verk að
tryggja starfsfólk við hinn
margbreytta rekstur. Skipta
stöðugt um fólk í skólahúsinu,
vetrarnemendur, námskeiðs-
fólk, sumargesti og stóra mann-
fundi með fjölmörgum inn-
lendum og útlendum gestum.
Hvarvetna varð að berjast við
fátækt og fjármunalega erfið-
leika. Það þarf. stórfé til að
hafa nægilegan útbúnað til að
taka á móti 150—200 gestum á
beimili í sveit. En að þessu leyti
var Bjarni líkt settur og land-
námsmaður. Honum var fengið
í hendur stórt, en ekki fullgert
hús, í miklum skuldum, engir
húsmunir og enginn bústofn.
Bjarni þokaði Laugarvatni á-
fram hægum skrefum, með
þeim aðferðum, sem eljusamir
bændur beita við búskap á ís-
landi. Bjarni hefir komið á
stórfelldri túnrækt á Laugar-
vatni við erfið skilyrði. Naut-
gripir á skólabúinu munu nú
vera um 40. Hestaeign að sama
skapi, en sauðfé færra en vera
myndi, ef pestin hefði ekki legið
þar í landi á undanförnum ár-
um. Kartöfluuppskeran á Laug-
arvatni hefir orðið 3—400 tunn-
ur síðan Bjarni skólastjóri tók
þar við stjórn mála af gróðrar-
stöð, sem áður var starfrækt
þar undir eftirliti ríkisvaldsins.
Bjarni kemur á hverjum degi í
peningshúsin og lítur eftir öllu,
sem þar fer fram. Það munu
vera fáir staðir á íslandi, þar
sem er meira hreinlæti beitt
við mjólkurframleiðslu heldur
en hjá Bjarna Bjarnasyni.
Þegar skipti verða á skóla-
stjórn á Laugarvatni, verður að
skipta verki Bjarna Bjarnason-
ar milli margra manna. Enginn
annar íslendingur getur fetað
í fótspor hans um hið marg-
þætta 'starf. Einn maður tekur
við stjórn skólans, annar við
rekstri gistihússins, þriðji verð-
ur bústjóri. Og að líkindum
vill enginn þeirra manna bæta
á sig að vera auk þess áhrifa-
mikiil þjóðmálaleiðtogi og
þingmaður.
IV.
Bjarni Bjarnason flutti inn í
þingiö nýtt viðhorf um dreng-
skap í skiptum landsmálaflokk-
anna. Hann hafði á yngri árum
verið mikill íþróttakappi, en
þó fyrst og fremst rómaður fyr-
ir drenglund sína í allri keppni
og baráttu. Voru Þeir Guðm.
Kr. Guðmundsson þar mjög
samferða, bæði um íþróttaafrek
og þann sanna íþróttahug. Fyr-
ir slíkum mönnum er ekki aðal-
atriðið að sigra í keppninni,
heldur að keppa og fylgja til
hins ítrasta leikreglum þeim,
sem mótazt hafa við forsjón
þroskaðra baráttumanna. Á
fyrsta þinginu, sem Bjarni sat,
var mikill hiti og baráttuhugur
í þingmönnum. Áhrifamenn í
Sjálfstæðisflokknum höfðu
knúið fram einhverja tilgangs-
minnstu og lúalegustu réttar-
farssókn út af meintum slysa-
dauða æðarkollu í Örfirisey.
Skipulagningin á sölu landbún-
aðarvaranng var harkalegt á-
takamál í þinginu. Fram að
þeim tíma hafði þótt sjálfsagt,
að sá, sem væri minnimáttar
um þingfylgi, skyldi fá að kenna
á því. Höfðu aðstandendur
Tímans fengið að kenna á því
oft og einatt, og ekki sízt und-
ir hinni þróttlausu og vanburða
stjórn Ásgeirs Ásgeirssonar.
Þessi vinnubrögð áttu illa við
Bjarna Bjarnason. Hann vildi
flytja vinnubrögð hinna drengi-
legu átaka inn í Alþingi. Hann
átti mikinn þátt í að fjárveit-
inganefnd varð sönn fyrir-
mynd í þessum efnum. Um
margra ára skeið gekk Bjarni
Bjarnasolr sem formaður eða
framsögumaður fjárveitingar-
nefndar milli þingmanna úr
öllum kjördæmum til að freista
að fjármunum ríkissjóðs væri
miðlað réttlátlega milli fram-
kvæmda í öllum landshlutum. í
stað þess að fjárveitinganefnd
hafði að jafnaði áður verið not-
uð sem kúgunartæki á minna-
hluta þingsins, varð hún ein
hin áhrifamesta uppspretta
góðrar sambúðar milli þing-
manna. Það má marka viðhorf
Bjarna Bjarnasonar til and-
stæðinga sinna á því, að hann
var eitt sinn sem oftar á ferða-
lagi til pólitískra fundahalda.
Var þá siður, að flokkarnir
sendu sínum blöðum í höfuð-
staðnum fréttir af frækilegri
framgöngu samherjanna og ó-
förum andstæðinganna. Bjarni
vissi, að ein slík frétt hafði ver-
ið borin af fundi, þar sem hann
hafði deilt við kunnan Sjálf-
stæðismann. Hann þóttist hafa
ástæðu til að ætla, að í þessari
frásögn kynni að vera hallað
máli honum í vil, og gerði sím-
leiðis ráðstöfun.til Reykjavíkur,
að fréttin yrði ekki birt.
V.
Þegar auðséð var á Alþingi í
vor, að sæti hans sem þing-
manns Árnesinga yrði með
ranglátri löggjöf afhent tap-
frambjóðanda úr öðrum flokki,
lýsti hann yfir þeirri ætlun
sinni að fara vestur á Snæfells-
nes og berjast þar fyrir málstað
Framsóknarmanna. Vinum hans
þótti þetta sanna þrek hans og
manndóm, en álitu jafn ómögu-
legt, að sigra Sjálfstæðismenn
í kjördæminu eins og að veita
Þjórsá frá Þykkvabænum og
upp til jökla. Sjálfstæðisflokk-
urinn hafði um langt skeið haft
mjög sterkan meirahluta í kjör-
dæminu. Bjarni fór vestur áður
en grös fóru að gróa, fékk sér
hestfylgd eftir því sem til
vannst og heimsótti á hálfum
mánuði nálega öll býli í sveit
í kjördæminu, og í kauptúnum
eftir því sem tími vannst til.
Hann kom jafnt til rammra
Sjálfstæðismanna eins og sinna
eigin flokksmanna. Hann bað
sér ekki liðs, en sagði ýmsum
andstæðingum, að hann bygg-
ist við að ná kosningu og verða
þeirra fulltrúi um mörg vanda-
mál. Bjarna var alls staðar vel
tekið. Mönnum féll maðurinn
vel. Hann var hinn mannvæn-
legasti í sjón og framkomu,
kunni skil á öllum atvinnuhátt-
um og viðfangsefnum þjóðar-
innar. Honum var óvenjulega
létt um að fá yfirsýn um fram-
tíðarskilyrði héraðsins. Snæ-
fellsnes er einhver hin feg-
ursta byggð landsins. En hún
var lengur en flest önnur hér-
öð útsogin fjárhagslega af
danskri einokun og dansk-ís-
lenzkum eftirlegukindum ein-
okunarinnar. Mátti kalla, að
þar væri engin framsókn haf-
in að því er snerti umbætur á
kjörum fólksins, fyr -en kaup-
félögin breyttu verzlunarhátt-
um eftir 1920, og Framsóknar-
flokkurinn hóf stórfelldar sam-
göngubætur í sýslunni.
Það er skemmst af því að
(Framh. á 4. síOu)
Jón Eypórsson;
A fömniii vejii
•Heima og erlendis er óvenjulega viðburðaríkt um þessar mund-
ir. Er stríðsgæfan loks að snúast fyrir alvöru? Eru síðustu við-
burðir í Afríku og Rússlandi upphafið að endalokum ófriðarins?
Hvað gerist í þinginu? Tekst að mynda starfhæfa ríkisstjórn?
Eða glötum við því frelsi, sem við höfum, í stað þess að öðlast
fullt sjálfstæði?
Þannig spyrja menn á förn-
um vegi, skrafa og skeggræða.
Flestir munu nú trúa fuilkom-
lega á sigur Bandamanna í
þessu stríði, hitt er vafið reyk,
hvenær sú stund renni upp.
Og ennþá meiri óvissa ríkir um
það, hvernig takast meg: að
koma á sæmilegum friði milli
þjóða og innbyrðis i þjóðfélög-
unum, þótt vopnaskipti hætti
milli Bandamanna og möndul-
veldanna. Enginn þarf að ætla,
að þjóðir þær, sem árum saman
hafa verið kúgaðar og sveltar
undir erlendri harðstjórn, geti
komið sínu þjóðlifi í réttar
skorður á svipstundu, þótt þær
verði leystar undan okinu. í
öllum þessum löndum eru
stærri eða minni nópar manna,
sem hafa gengið hinmn erlendu
kúgurum á hönd og gerzt böðl-
ar þeirra gegn löndum sinum.
Þar, sem þessir menn eru til-
tölulega fáir, verður þeim að-
eins refsað. En þar, sem þeir eru
mjög fjölmennir, svo sem í
Frgkklandi, er hætt við blóðug-
um átökum innan lands.
] Sú hætta er yfirleitt geysilega
■ mikil og vex með degi hverjum,
• að margar smáþjóðir Evrópu
■ verði lamaðar um langan tíma
! eftir harðrétti það og hörm-
! ungar, sem þær hafa mátt þola.
j Nýlega fiuttu blöðin þá fregn
! eftir góðum heimildum, að Sví-
j ar lifðu við matarskammt, sem
aðeins nægði til þess að halda
fullu þreki, en Norðmenn yrðu
að búa við helmingi minni mat-
arskammt.
Þegar svo er komið, hljóta
menn að bíða milli vonar og
ótta um, að sú hjálp, sem er í
vændum, komi of seint.
Næstu dagar og næstu vikur
hljóta að verða örlagaríkir tím-
ar. Bandamenn eru nú í sókn á
öllum víglínum í fyrsta skipti
í þessum ófriði. í Afríku sækja
þeir að möndulherjunum vest-
an frá Algier og austan frá Lý-
bíu. í Rússlandi hopa Þjóðverj-
ar fyrir þunga rauða hersins.
Við Salomonseyjar og á Nýju-
Guineu þjarma Bandaríkja-
menn að Jöpunum.
Næstu dagar munu leiða í
ljós, hvort þessi sókn heldur á-
fram eða Þjóðverjar fá rönd við
reist og baráttan snýst upp í
kyrrstöðu- og umsáturshernað.
Hingað til hafa möndulveldin
ekki þurft að berjast nema á
eina hönd. Nú verða þeir að
verja Suður-Frakkland og ít-
alíu, auk þess sem innrás vofir
yfir í norðlægari löndum. Þetta
hlýtur að reyna meira á krafta
þeirra en gert hefir hingað til.
Þrátt fyrir hin sögulegu stór-
tíðindi, sem nú eru að gerast í
heiminum, mun óhætt að full-
yrða, að ekkert mál sé rætt af
meiri áhuga og kappi vor á með-
al en væntanleg ríkisstjórn ís-
lands. Átta manna nefnd hafði
sezt á rökstóla, að tilmælum
ríkisstjóra, nokkrum dögum áð-
ur en Alþingi var kvatt saman.
Þetta hefir engan sýnilegan ár-
angur borið, en til þess liggja
eðlilegar orsakir. Alþýðusamb.
íslands setti sitt ársþing jafn-
snemma Alþingi, og að því
loknu héldu Alþýðuflokkurinn
og Sósíalistaflokkurinn flokks-
þing sín. Framsóknarflokkurinn
hefir einnig rætt stjórnmálavið-
horfið ítarlega um sama leyti.
Á miðvikudaginn var birtu þess-
ir þrír flokkar yfirlýsingar um
meginstefnu þá, er þeir vildu
leggja til grundvallar í aðal-
málum þjóðarinnar á þessu
kjörtímabili. Sjálfstæðisflokk-
urinn hefir enga slíka starfsr-
eða stefnuskrá birt. Sósíalista-
flokkurinn talar aðallega um
sína stefnuskrá sem skilyrði
fyrir þátttöku flokksins í ríkis-
stjórn. Það fylgir ekki beint
með, að þetta séu ófrávíkjanleg
skilyrði, enda má öllum vera
ljóst, að hver sá flokkur, sem
gerir öll atriði í stefnuskrá
sinni að ófrávíkjanlegum skil-
yrðum fyrir samkomulagi vill í
raun og veru ekki samkomulag.
Hann kemur þá fram sem ein-
ræðisflokkur, sem áskilur sér
öllu að ráða, líkt og algerður
sigurvegari, í hernaði. Er vit-
anlega þýðingarlaust að tala um
samninga, samkomulag og sam-
starf, ef slík vinnubrögð eru við
höfð. Það er sama sem að segja:
Ég vil vera yðar -drottinn, ef
þér viljið vera mínir þegnar.
Engum flokki, sem er vanur að
starfa eða vill starfa á lýðræðis-
grundvelli, dettur í hug að sýna
slíkan hnefa um leið og hann
sezt við samningaborð.
Eitt skilyrði sósíalista er á þá
leið, að væntanleg ríkisstjórn
skuldbindi sig til að rjúfa þing
og stofna til nýrra kosninga, ef
ágreiningur verði, sem leiði til
samvinnuslita.
Væri þessi regla tekin upp, er
hætt við að kosningar gætu orð-
ið nokkuð tíðar og á hvaða árs-
tíma, sem verða vildi.
Sumir flokkar munu álíta það ;
vænlegra til kjörfylgis að standa
utan við stjórnarsamvinnu og
vera í andstöðu. En þess er að
gæta, að menn eru kosnir á
þing til að stjórna málefnum
þjóðarinnar eftir beztu getu, en
ekki til að stuðla að eða við-
halda stjórnleysi. Þeir, sem
skorast undan heiðarlegu sam-
starfi og ábyrgð, sem því fylgir,
verða ekki annað en lík í lest-
inni, sem þjóðarskútan siglir
illu heilli með.
En það ber að leggja áherzlu
á, að samstarfið sé heiðarlegt,
ekki aðeins á pappírnum, held-
ur og í verki. Flokkar eða menn,
sem leika þann leik að þvælast
fyrir nauðsynlegum fram-
kvæmdum, leggjast á málefni,
og tefja úrlausnir, svíkja jafn-
vel gefin loforð, — þeir eru
skaðlegasta meinsemdin í öllu
samstarfi um þjóðmál.
Hvað sem öðru líður, er það
krafa borgaranna í landinu, að
átta-manna-nefndin fari að
komast að niðurstöðu um það,
hvort möguleikar séu fyrir sam-
stjórn allra þingflokka eða ekki,
og verði þá jafnskjótt annarra
úrræða leitað til að mynda
starfhæfa ríkisstjórn.
í bæjarblöðunum hefir tals-
vert verið rætt um listamanna-
þingið þessa viku, en öllu minna
á förnum vegi, enda ærin stór-
tíðindi til að skyggja á það. Mál-
verkasýningin í Oddfellowhús-
inu er lítilfjörleg, enda komst
ríkisstjóri réttilega að orði í á-
varpi sínu, er hann sagði, að
hún væri aðeins opnuð. Húsa-
kynnin eru þarna allt of lítil.
Þar vantar og málverk nokk-
urra málara, sem sagt er að
hafi skorizt úr leik. Kjarval á
eina mynd á sýningunni, og
virðist #hún sérstaklega máluð
fyrir sýninguna. —
Annars er verið að reisa stór-
an skála fyrir málverkasýningu,
og má vænta meiri og fjölþætt-