Tíminn - 03.12.1942, Blaðsíða 4

572
TÍMEYN, fliiimtiulagiim 3. des. 1942
144. blafí
t R BÆNUM
Hátíðahöld stúdenta.
Stúdentar efndu að vanda tll há-
tíðahalda fullveldlsdagsins. Hófust þau
með því að þeir söfnuðust saman við
háskólann og gengu þaðan fylktu liði
að Alþingishúsinu. Magnús Jónsson,
stud. jur„ flutti ræðu af svölum þing-
hússins. — Síðar um daginn voru
skemmtisamkomur í hátíðasal háskól-
ans og Tjamarbíó. — Hóf stúdenta að
Hótel Borg hófst klukkan hálf átta og
stóð til morguns. Ásberg Sigurðsson,
formaður stúdentaráðs, stjórnaði hóf-
inu, en ræður fluttu Gunnar Thor-
oddsen, Gunnar Gunnarsson, Gísli
Sveinsson og Guðmundur Finnboga-
son. Sveinn Bjömsson ríkisstjóri flutti
ávarp og las heillaskeyti til íslenzku
þjóðarinnar frá Roosevelt Bandaríkja-
forseta. — Ríkisútvarpið útvarpaði
sérstaklega dagskrá í tilefnl dagsins.
Muttu ræður Ólafur Jóhannesson lög-
fræðingur, Sigurður Nordal prófessor,
Bjöm Þórðarson lögmaður og Jóhann
Hafstein lögfræðingur. Guðmundur
Jónsson söng einsöng. Davíð Stefáns-
son flutti kafla úr hátíðaljóði sínu ár-
ið 1930 (talplata).
Minningarathöfn
um sjómennina, er fórust með tog-
aranum Jóni Ólafssyni, fór fram I
dómkirkjunni í gær.
Trúlofun.
Nýlega opinberuðu trúlofun sína
ungfrú Unnur Kolbeinsdóttir kennari
og Sigurður Ólason lögfræðingur.
Snorri Sturluson og
goðafræðin,
heitir ný bók eftir Vilhjálm Þ. Gísla-
son skólastjóra. Hefir ísafoldarprent-
smiðja annazt útgáfrma og vandað
mjög til hennar. Er bókin prýdd fjölda
mynda úr erlendum útgáfum úr Gylfa-
ginning, sem fáir munu hafa séð hér á
landi. Mun þetta vera aðaljólabók ísa-
foldar að þessu sinni.
Hjónaband.
1. des. vom gefin saman í hjónaband
af sr. Jóni Thoroddsen ungfrú Ingunn
Eiríksdóttir Kampholti og Þorsteinn
Guðmundsson, Sigtúnum.
Húsmæðraskóla Reykjavíkur
hefir nýlega borizt mjög rausnar-
leg gjöf. Frú Hólmfríður Gísladóttir
forstöðukona, Þingholtsstræti 28, hefir
arfleitt skólann að húseign sinni Þing-
holtsstræti 28, ásamt. lóð hússins. —
Er þetta mjög verðmæt eifn. Þá hefir
frú Hólmfríður ennfremur gefið Hús-
mæðraskólanum mjög verðmikinn,
gamlan og vandaðan borðbúnað ásamt
ýmsum öðrum munum.
Annír fjármálaráðh.
Bandaríkjanna
Morgenthau fjármálaráð-
herra Bandaríkjanna hefir erf-
itt starf og óvinsælt. Hann verð-
ur að útvega nægilegt fé til
styrjaldarrekstursins. Hann
verður að leggja á margfalt
hærri skatta en nokkur fyrir-
rennari hans hefir gert.
Morgenthau er af þýzkum
ættum. Faðir hans var fæddur
í Þýzkalandi, flutti ungur vest-
ur, gerðist þar velmetinn lög-
fræðingur og síðar sendiherra
Bandaríkjanna í Tyrklandi.
Morgenthau hafði upphaflega
ætlað sér að verða bygginga-
fræðingur, en breytti um stefnu
og gekk á landbúnaðarskóla. Að
því námi loknu keypti hann all-
miklar jarðeignir, gerðist stór-
bóndi á ameríska vísu og gaf út
búnaðarblað.
Mogenthau hefir lengi verið
kunnugur Roosvelt. Þegar
Roosevelt varð forseti, leitaði
hann strax aðstoðar Morgen-
thau og setti hann yfir stofn-
un þá, er sá um lánveitingar til
bænda. Þar reyndist hann svo,
að Roosevelt tilnefndi hann
fjármálaráðherra 1934 og þeirri
stöðu hefir hann gegnt síðan.
Morgenthau er lítið gefinn
fyrir ræðuhöld og blaðaviðtöl.
Honum þykir bezt að vinna í
kyrþey.
Frá Barna-
verndarneind
Vegna alvarlegra ástæðna vill
barnaverndarnefnd Reykjavík-
ur vekja athygli almennings á
því, að hún hafi samþykkt eft-
irfarandi:
„Með tilvísun til 8. gr. bráða-
birgðalaga um eftirlit með ung-
mennum o. fl. frá 9. des 1941,
leyfir barnaverndarnefnd
Reykjavíkur sér að leggja til
við ríkisstjórnina, að notuð
verði heimild í nefndri laga-
grein til að banna alla verk-
smiðjuvinnu barna á skóla-
skyldualdri, og alla næturvinnu
unglinga 16 ára og yngri frá kl.
10 síðdegis til kl, 7 árdegis.
Ennfremur leggur nefndin til,
Skípun míllípinga-
nefndar í sjávarút-
vegsmálum
(Framh. af 1. síðu)
vátryggingarfélög fyrir vélbáta
og Samábyrgð íslands á fiski-
skipum. Útgerðarmenn munu
hafa ýmsar tillögur um endur-
bætur á þeirri löggjöf, og líka
óarf að athuga möguleika til
innlendrar tryggingar allra
fiskiskipa, stærri og smærri.
Á undanförnum árum hafa
verið til meðferðar á þingi til-
lögur um jöfnunarsjóð afla-
hluta, í þeim tilgangi að tryggja
fiskimönnum viðunandi hlut,
óegar illa árar. Það mál var fyr-
ir nokkru falið ríkisstjórninni
til undirbúnings, en sá undir-
búningur hefir enn eigi fram
farið, og athugun þess máls ætti
dví að vera eitt af verkefnum
nefndarinnar.
Endurnýjun fiskiflotans er
eitt af stærstu viðfangsefnum
næstu ára, og þarf að athuga,
á hvern hátt ríkið á að styðja
það. Smíði báta og smærri
skipa, svo og skipaviðgerðir,
hafa farið mjög í vöxt hér á
landi í seinni tíð. En stefna þarf
að því, að.a. m. k. smíði allra
fiskiskipa og allar skipaviðgerð-
ir geti farið fram hér á landi.
Er þá mikilsvert, að útbúnaður
allur, aðstaða og tæki sé sem.
fullkomnast og eigi lakara en
gerist í öðrum löndum, svo að
íslendingar geti orðið sam-
keppnisfærir við aðra á þessu
sviði. Þarf að taka til athugun-
ar, hvernig bezt megi stuðla að
því af hálfu hins opinbera, að
svo megi verða. í þessu sam-
bandi verður að minna á það,
sem er mörgum útvegsmönnum
áhyggjuefni, að innflutningur
véla til fiskiskipa er nú eftirlits-
laus, og vélategundirnar, sem
inn eru fluttar, fleiri og mis-
jafnari að gæðum en heppilegt
er. Fyrir nokkrum árum komu
fram á Alþingi tillögur um rík-
iseinkasölu á mótorvélum, í því
skyni að bæta úr nefndum á-
göllum, og einnig er nokkur á-
hugi fyrir því að hefja smíði
mótorvéla hér á landi. Er til
þess ætlazt, að nefndin taki
þessi mál til athugunar.
Eins og kupnugt er, leitar
talsverður hluti vélbátaflotans á
sumum tímum árs frá heima-
höfnum sínum til annarra ver-
stöðva, og mun þetta fremur
fara vaxandi. Til þess að slíkar
ferðir beri æskilegan árangur,
þarf að vinna að því að bæta
aðstöðu bátanna í þeim ver-
stöðvum, sem hér koma helzt
til greina. Þarf að athuga, hvern
þátt ríkið á að eiga í nauðsyn-
legum framkvæmdum á slíkum
stöðum og hverjar verstöðvar
eru hentugastar með þetta fyrir
augum. Komið gæti til mála, að
hið opinbera þyrfti að tryggja
sér lönd á þessum stöðum, til
að koma í veg fyrir óþarfa verð-
hækkun þeirra.
Sjálfsagt virðist, að nefndin
njóti við störf sín aðstoðar
Fiskifélags íslands. Til þess/er
ætlazt, að nefndin hraði störf-
um svo sem unnt er, og er þess
vænzt, að hún geti skilað áliti,
a. m. k. um einstaka þætti þess-
ara mála, svo tímanlega, að
næsta Alþingi geti tekið það til
meðferðar.
l íviirp frá U. S. A.
(Framh. af 1, síSu)
og ég' ímynda mér að þetta sé
gert sem svar við hinni þýzku
grimmd, sem lét vopnum eyði-
leggingarinnar rigna jafnt yfir
konur, börn og hermenn. Mér
er gleðiefni að aðrir háskólar
hafa komið á eftir og heitið
námsstyrkjum. Ef til vill verð
ég svo heppin að kynnast nokkr-
um stúdentanna, sem sækja
amerísku háskólana og ég
hlakka til þess, ef við verðum
í Washington, þegar þeir koma
þangað. Af því að svo margir af
amerísku hermönnunum okkar
búa nú á íslandi, finnst mér að
sambandið milli okkar hljóti að
verða nánara. Og ég óska ís-
lenzku þjóðinni, að hún megi
lengi lifa hinu frjálsa lífi sínu
og njóta frelsis og sjálfstjórnar
að eilífu.“
að öll vinna á veitingastöðum
fyrir börn og unglinga 16 ára og
yngri verði bönnuð með öllu.“
Tilkynning
Dómnefnd í verðlagsmálum hefir ákveðið hámarksverð á
eftirtöldum vörum:
Haframjöl .... kr. 105.70 pr. 100 kg. kr. 1.37 pr.
Hveiti — 73.80 — — kg. — 0.96 —
Rúgmjöl — 66.00 — — 0.86 —
Molasykur — 150.00 — — 1.95 —
Strásykur — 131.00 — — 1.70 —
GAMLA BÍÓ-
Æska Edisons
(Young Tom Edison).
Aðalhlutv. leikur:
MICKEY ROONEY.
Sýnd kl. 7 og 9.
Kl. 3V2—6V2:
i„FÁLKINN“ Á VEIÐUM.
með George Sonders.
Börn fá ekki aðgang.
-------NÝJA BÍÓ---—---
Ævintýri
á fjöllum
(Sun Valley Serenade).
Aðalhlutverk:
SONJA HENIN,
JOHN PAYNE,
GLENN MILLER
og hljómsveit hans.
Sýnd kl. 5, 7 og 9.
Álagning á vörur þessar 'má þó aldrei vera hærri en 8.5% í
heildsölu og 30% í smásölu.
Reykjavík, 2. des. 1942.
Dómneind í verðlagsmálum
Satin-undiriöt
NÁTTFÖT,
SHIPAUTCERÐ
i n i‘^r:n
S AMFESTIN G AR,
UNDIRSETT
*
Eldborg
Vörumóttaka til Sauð-
árkróks og Hofsós fyr-
Ir hádegi I dag, meðan
rám leyfir.
Á vfðavangi.
(Framh. af 1, síðu)
ANDLEGT FRELSI —
ANDLEGT HEILBRIGÐI!
Allmargir listamenn hafa
gengið kröfugöngur til Reykja-
víkur að undanförnu til að
heimta andlegt frelsi sér til
handa. Almenningi er ekki
fyllilega ljóst, í hverju hin and-
lega frelsisskerðing er fólgin,
énda getur hún átt rót sína að
rekja til innri sem ytri orsaka.
Einn hinna listrænu kröfu-
göngumanna er Gunnar Bene-
diktsson, fyrrum klerkur í Saur-
bæ. Úr ræðustóli í hátíðasal
Háskóla íslands lét hann orð
liggja að því, að prestar þessa
lands væru mannhundar og
asnar.
Nú hlýtur sú spurning að
vakna, hvort listamaður, sem
þannig talar í virðulegustu
menntastofnun landsins, skorti
ekki fremur andlegt heilbrigði
en andlegt frelsi.
Rithöfundar og aðrir lista-
menn á landi hér hafa ótak-
markað frelsi til að tala, skrifa
og mála alveg eins og þeim gott
þýkir.
Þetta er svo augljóst og við-
urkennt, að um slíkt er fánýtt
að eyða orðum. Hitt er öllu ó-
ljósara, hvort fyrsta skilyrðið
fyrir andlegu frelsi sé ekki ein-
mitt andlegt heilbrigði. Enginn,
sem þjáist af hatursfullu of-
stæki, ofsóknarhræðslu og
sjálfsdýrkun getur verið and-
lega frjáls. Hann er sjálfs sín
bandingi.
FREYMÓÐUR SÝNIR
MÁLVERK — OG SELUR.
í vikunni sem leið sýndi Frey-
móður Jóhannsson málverk sín
í búðarglugga Haraldar Árna-
sonar. Freymóður mun ekki
hafa átt kost á að hengja neitt
af málverkum sínum upp á
sýningu listamannaþingsins í
Oddfellow. Af 26 málverkum,
sem Freymóður lét í gluggann,
seldust 22. Það er einkenni Frey-
móðs, að hann leitast við að
mála landslag í sterkustu og
fegurstu sólskinslitum. En hon-
um hættir við að setja á mynd-
ir sínar ýmislegt, sem hann
veit um, en varla sér í fjarska,
nema í kíki. Hann virðist og lítt
kunna sér hóf með sólskinslit-
ina. Hann þarf að aga sjálfan
sig meira en- hann gerir, og
mætti að vísu segja slíkt um
fleiri málara okkar. Freymóður
má ekki ofmetnast af því, eða
láta það villa sér sýn, þótt hann
seldi 22 málverk á sama tíma
OG STAKIR KJÓLAR.
V e r z 1 u n
H. TOFT
Skólavörðustíg 5. Sími 1035
ÍSLANDSKORTIÐ.
J>eir menn, bóksalar og aðrir,
víðs vegar um land, sem pant-
að hafa íslandskortið, en ekki
fengið það, eru beðnir að hafa
biðlund enn um hríð. Það, sem
kom í haust, seldist upp á fáum
dögum, en meira kemur jafn-
skjótt og unnt verður að prenta
og þarinig verður það framveg-
is. Því, sem kemur, verður reynt
að skipta sem sanngjarnlegast,
og að lokum fær vonandi hver
og einn það, er hann hefir beðið
um.
Bókaverzlun
Snæbjarnar Jónssonar
SPIL
ÁRNI JÓNSSON
Hafnarstræti 5.
Sími 5805.
og 3 málverk seldust á sýriingu
listamannaþingsins.
Sennilega telur hið góðkunna
tímarit, Helgafell, að Haraldur
Árnason hafi verið „að'sletta sér
fram í menninguna“ með því að
lána Freymóði sýningarglugga,
eins og það komst að orði um
KEA, vegna málverkasýningar-
innar í Gefjunarglugganum í
fyrra vor.
Satnband ísl. samvinnufélaga.
SAMVINNUMENN!
Afgreiðsla SAMVINNUNNAR er í
Sambandshúsinu, 3ju hæð.
Hreinlætisvörnr
frá SJðM
rnæla með sér sjálfar —
Þær munu spara yð-
ur mikið ómak vlð
hreingerningamar
O P A L
RÆSTIDUFT
ystalsápn
Allt frá
Njofn
„ .. • A nMm Hafið það hugfast, að und-
ivenniu uurnunum irstaða góðs heilbrlgðls eru
sterkar, fallegar tennur.
að bursta vel tenn- Þess vegna er nauðsymegt,
að börnin byrji sneinma að
r hirða tennur sínar, en til
ur sinar þess þurfa þau að hreinsa
þær vel og vandlega á hverj-
um degi, án þess þó að
skemma eða rispa glerung-
inn.
Þetta gera þau bezt með
því aö nota SJAFNAR TANN-
KREM, sem hefir alla þá
kosti, sem tannkrem þarf að
hafa.
Það hindrar skaðlega sýru-
myndun, rispar ekki, en
hreinsar og hefir hressandi
gott bragð. — Notið
SJAFIVAR tannbrem
Sápuverksmíðjan S j 8 í n
Akureyrí.