Tíminn - 06.11.1946, Page 1

RITSTJÓRI:
ÞÓRARINN ÞÓRARIN8SON
ÚTGEPANDI:
FRAMSÓKN ARFLOKKURINN
Simar 33SS og 4371
PRENTSMIÐJAN EDDA HJt.
RITSTJÓRASKRIPSTOFOR:
EDDXJH 'SI. Iilndargfitu > A
Simar 2363 og 4373
AFGREEÐSIiA, INNHETMTA
OG AUGLÝSINGASKRIFSTOFA:
EDDUHÚSL Lindargötu BA
Siml 2323
30. árg.
Reykjavík, miðvikudaginn 6. nóv. 1946.
203. blað
Vélbátur ferst út
af Hornafirði
Fimm menn drukkna.
í gærmorgun um kl. 10 vildi það sorglega slys til rétt úti fyrir
Hornaf jarðarós, að vélbáturinn Borgey ’ fórst og með honum
fimm manns, fjórir karlmenn og ein stúika. Þrír menn af áhöfn
skipsins björguðust.
ÁRÁS VELDUR
VERKFALLI
í fyrrakvöld varð íslenzkur
verkamaður, sem var að vinnu
við uppskipun úr amerísku
birgðaskipi í Reykjavík fyrir á-
rás Bandaríkjahermanns. Sá,
sem fyrir árásinni varð heitir
Bjarni Vilhjálmsson og var hann
að vinna einn afsíðis frá öðrum,
er amerískur hermaður vindur
sér að honum og slær hann um-
svifalaust í höfuðið, svo Bjarni
meiddist alvarlega og særðist á
höfði.
Er þessi atburður skeði, lögðu
allir íslenzkir verkamenn niður
vinnu sína við affermingu þess í
mótmælaskyni og fékkst enginn
maður til að vinna við það í
gærmorgunn, fyrr en eftir kl. 9,
er íslenzk og amerísk lögregla
hafði tekið málið að sér og lof-
að að láta sökudólginn sæta
ábyrgð.
Englandsför Sigurðar
Norðdal
Sigurður Nordal prófessor er
nýkominn heim frá Englandi,
en þangað fór hann fyrir rúm-
um mánuði í boði British Coun-
cil. Sigurður heimsótti ýmsa
háskóla í Englandi, þar sem
íslenzk fræði .eru stunduð og
auk þess athugaði hann mörg
söfn íslenzkra bóka við háskól-
ana.
ERLENDAR FRÉTTIR
Kosningar fóru fram til full-
trúadeildar og y3 hluta öld-
ungadeildar Bandaríkjaþings í
gær. Þátttaka var mikil. Al-
mennt er búist við sigri repu-
blikana.
Fundur utanríkismálaráð-
herra stórveldanna hófst í New
York í fyrradag. Fyrsta verk-
efni hans er að gangg. frá frið-
arsamningum við bandamenn
Þjóðverja, en síðar verður rætt
um framtíð Þýzkalands. Fyrstu
viðræðurnar á fundinum virð-
ast benda til, að erfitt verði að
ná samkomulagi.
Þing sameinuðu þjóðanna
hefir ákveðið að taka afstöðuna
til Spánarstjórnar til meðferð-
ar og hefir málið því verið tek-
ið af dagskrá öryggisráðsins.
Brezka stjórnin hefir ákveðið
að leggja fyrir þingið frum-
varp um almenna herskyldu í
landinu. Er þar lagt til, að
herskyldan verði 18 mánuðir í
fasta hernum og 4 ár í heima-
varnarliðinu.
Ghandi hefir lýst því yfir, að
hann muni hefja mótmælaföstu
gegn óeirðunum í Bengalhér-
aði og ekki hika við að svelta
sig í hel, ef þær verði ekki látn-
ar niður falla.
♦ Snemma í gærmorgunn lagði
i Borgey af stað frá Höfn og gekk
j vel út yfir grynningarnar, þar
! sem oft er vondur sjór. Er skip-
var komið út úr ósnum, austur
! undir svo nefnda Boða, sneri
það við, af orsökum, er ekki voru
kunnar í gær. Er báturinn var
kominn rétt upp undir ósinn,
sökk hann á tiltölulega skömm-
um tíma, og sáust afdrif skips-
ins greinilega úr landi, þrátt
fyrir mistur og slæmt skyggni.
j Var þá mannaður út bátur til
bjargar, er síðan fór á staðinn
og tókst að bjarga þremur
mönnum. Tveir þeirra höfðu
komist í skipsbátinn, en sá þriðji
bjargaðist í belti. Var hann hætt
kominn og orðinn nær meðvit-
undarlaus, er honum var bjarg-
að.
Fjórir karlmenn og ein stúlka
fórust. Þau sem fórust voru:
Sigurður Jóhannsson, skip-
stjóri, nú til heimilis í Reykja-
vík, en hefir lengi að undan-
förnu átt heima á Eskifirði. Var
hann maður um fimmtugsald-
ur og lætur eftir sig konu og
uppkomin börn.
Ólafur Sigurðsson, vélstjóri frá
Höfn, rúmlega tvitugur, ó-
kvæntur.
Páll Bjarnason, háseti frá
Hofteigi í Hornafirði, ógiftur.
Þá fórst matsveinn, sem blað-
inu er ekki kunnugt um nafn
(Framhald á 4. síðu)
Háskólabókasafni
berst bókagjöf
Börn Guðmundar Hannesson-
ar prófessors gáfu í gær Há-
skólabókasafninu margvísleg rit
eftir föður sinn látinn. Þar eru
hér um bil 230. bd. smá og stór
um mannfræði og kennslu-
greinar þær, sem prófessor Guð-
mundur annaðist í háskólan-
um, ennfremur um húsagerð,
mannfélagsmál, portúgölsk og
rússnesk vandamál o. fl. Þessu
fylgir sérprentanasafn mikið og
einstakt í sinni röð hér á landi,
ákaflega verðmætt.. Loks er það
ekki ómerkur hlutur, að Há-
skólabókasafni er hér með gefið
safn blaðaúrklippna með öllum
þorra blaðagreina, er eftir Guð-
mund Hannesson liggja.
Bókagjöfin er þegar komin í
hillur Háskólabókasafns, og
verður stimpill gerður til að
merkja ritin: Úr bókum Guð-
mundar Hannessonar.
Sala stofnlánadeild-
arbréfama
í gær seldust bréf stofnlána-
deildarinnar fyrir um 450 þús.
krónur í Reykjavík og Hafnar-
firði. Hefir þá alls frétzt um
sölu bréfa fyrir 3,7 milj. króna,
frá því hin nýja sókn var hafin
fyrir sölu þeirra.
Aðalfundor F.U.F.
í Flóa
Dagrenning, félag ungra
Framsóknarmanna í Flóa,
heldur aðalfund að Þingborg í
Hraungeirðishreppi næstkom-
andi sunnudag og hefst hann
kl. 2 e. h.
Þar verða kosnir -íulltrúar á
flokksþingið og rætt um stjórn-
málaviðhorfið. Firummælandi
verður Daníel Ágústínusson, er-
indreki flokksins. Munu ungir
Framsóknarmenn í Flóanum
fjölmenna á þennan fund.
Þjóöviljinn og Morgunbl. lýsa stjórnarstefnunni:
„Fjárplógsmaðurinn, okrarinn og skattsvik-
arinn hafa verið Ieiddir í hásætið”
FRÁ jarðarför per albins.
Mynd þessi er frá. hinni fjölmennu jarðarför Per Albins, sem talin er fjöi-
mennasta jaríarför, sem fram 'hefir farið á Norðurlöndum. Ráðherramlr
úr stjörn hans gengu fyrstir á eftir kistunni.
Aðalfundir Framsóknarfélaganna
í Árnes og V.-Skaftafellssýslum
Gengið frá kosningu flokksþingsfulltrúa.
Um síðustu helgi héldu Framsóknarfélögin í Árnes- og Vestur-
Skaptafellssýslum aðalf. sína. Á báðum fundunum voru mættir
fulltrúar frá miðstjórn Framsóknarflokksins, sem fluttu erindi
um stjórnmálaviðhorfið og urðu ítarlegar umræður á eftir. Hér
á eftir fer nánari frásögn frá fundunum.
„Það er ekki hægt að fá mannafla til að taka
fisk upp úr einum togara hér í höfuðstaðnum”
f aðalbiöðum stjórnarinnar, Morgunblaðínu og Þjóðviljanum,
birtust í gær athyglisverðir vitnisburðir um afleiðingar stjórnar-
stefnunnar fyrir atvinnuvegi og fjármál landsmanna. Mbl. upp-
lýsir, að svo mikill hörgull sé nú á vinnuafli, að ekki sé hægt að
fá fisk tekin upp úr togara, og horfi því ekki glæsilega um
rekstur hinna nýju skipa. Þjóðviljinn birtir mjög rækilega og að
flestu leyti sanna lýsingu af fjármálaspillingunni og því „sið-
lausa og ættjarðarlausa fjármálavaldi“, sem hefir vaxið upp und-
ir handarjaðri núv. ríkisstjórnar.
Tímanum þykja þessar frásagnir stjórnarblaðanna svo at-
hyglisverðar, að hann birtir þær orðréttar hér á eftir:
Framsóknarfélag Árnesinga
hélt aðalfund sinn að Selfossi
Frumsýning á nýju
leikriti
Jónsmessudraumur á fátækra-
heimili heitir næsta leikrit Leik-
félags Reykjavikur. En seinasta
sýning á leikritinu Tondeleyo
var síðastl. sunnudagskvöld. —
Jónsmessudraumur á fátækra-
heimilinu er sænskt leikrit eftir
hið kunna skáld Svía Pár Lager-
kvist. Hann hefir skrifað skáld-
sögur, smásögur og leikrit og
ennfremur ort ljóð. Þetta leik-
rit er talið eitthvert bezta leik-
ritið, sem eftir hann liggur. —
Lagerkvist er íslenzkum lesend-
um að nokkru kunnur af smá-
sögum, sem þýddar hafa verið
eftir hann. Leikritið er í þremur
þáttum og annast Lárus Páls-
son leikstjórnina, en aðrir leik-
arar eru: Gestur Pálsson, Bryn-
jólfur Jóhannesson, Jón Aðils,
Valdimar Helgason, Gunnþór-
unn Halldórsdóttir og Alda
Möller. Frumsýningin verður
næstkomandi föstudagskvöld.
síðastliðinn laugardag og hófst
hann kl. 3 síðdegis. Jörundur
Brynjólfsson alþm. flutti ítar-
legt erhidi um stjórnmálavið-
horfið og Bjarni Bjarnason
skólastjóri ræddi um starfsemi
flokksins í héraðinu. Allmiklar
umræður urðu um bæði málin,
og tóku þessir til máls: Eiríkur
Jónsson oddviti Vorsabæ, Guð-
jón Ólafsson bóndi Stóra-Hofi,
Gísli Jónsson hreppstjóri Stóru-
Reykjum, Daníel Ágústínusson
erindreki Framsóknarflokksins
og Sæmundur Símonarson frá
Selfossi. Hnigu ræður manna að
því, að nauðsyn bæri til að efla
flokkinn í héraðinu til mikilla
átaka og eyða því sundurlyndi,
sem gerði þar vart vicj sig á síð-
astliðnu vori.
Samþykkt var að fela deild-
unum heima í hreppunum að
kjósa fultrúa á flokksþingið
fyrir 18. nóvember næstkom-
andi. í stjórn félagsins voru
kosnir: Eiríkur Jónsson, Vorsa-
bæ, formaður, Emil Ásgeirsson,
Gröf, ritari og Guðmundur
Guðmundsson, Efri-Brú, gjald-
keri. Varastjórn var kjörin:
Þorsteinn Sigurðsson, Vatns-
(Framhald á 4. síðu)
Mbl. lýsir flóttanum frá
framleiffslunni.
í grein Morgunblaðsins segir
svo:
„Fyrir skömmu kom hingað
togari af saltfiskveiðum, og
þurfti að sjálfsögðu að fá menn
til þess að taka fiskinn upp úr
skipinu. En engan mann var
hægt að fá til þeirra hluta. Út-
gerðarfélagið sneri sér þá til
borgarstjórans og spurðist fyrir
um hvort ekki myndi unt að fá
menn úr bæjarvinnunni einn
dag, til þess að ná fiskinum upp
úr skipinu. Var beðið um 40
menn.
I Borgarstjórinn tók þessari
málaleitan vel og lofaði að
stuðla að því, að þessum á-
kveðna fjölda verkamanna yrði
leyft að hverfa úr bæjarvinn-
unni meðan verið væri að af-
greiða skipið.
Þvínæst lét borgarstjóri þau
boð ganga á vinnustöðvarnar,
að óskað væri eftir 40 verka-
mönnum til þess að afgreiða
togarann. Þau eindregnu tilmæli
fylgdu frá borgarstjóra, til
verkamanna, að þeir sinntu
þessu, þvi að brýn nauðsyn væri
á, að afgreiða skipið tafarlaust.
En hvað skeður? Af þeim
hundruðum verkamanna, sem
bærinn hefir í sinni þjónustu,
urðu það einir 11 — ellefu —
sem gáfu sig fram til þess að
afgreiða skipið!
Þessi saga úr hinu daglega lífi
höfuðborgarinnar er lærdóms-
rík. Við erum að keppa að því,
að efla sem mest fíamleiðsluna.
Við verjum hundruðum miljóna
króna í kaup á nýjum fisklskip-
um, til verksmiðjubygginga og
annarra umbóta á sviði sjávar-
útvegsins. En svo, einn góðan
veðurdag, rekum við okkur á
þá staðreynd, að þegar þarf að
taka fisk upp úr einum togara
hér í höfuðborginni, þá er ekki
Flugferðir til
Vestmannaeyja
Flugfélág íslands hefir tekið
upp fastar flugferðir til Vest-
mannaeyja. Fyrsta ferðin var
farin í fyrradag. Það var Dou-
glas Dakota flugvélin, sem
ferðina fór. Til Eyja var flogið
héðan á 25 mín. og á Vest-
mannaeyjaflugvöll var flugvélin
sezt eftir 30 mín. flug. Farþeg-
ar voru 19.
Flugmenn voru Kristján
Kristinsson og Hörðux Sigur-
jónsson.
Flugvellinum í Vestmanna-
eyjum at enn ábótavant á
margan hátt, og þarf að vinna
að endurbótum hans, eins fljótt
og hægt er.
hægt að fá nægan mannafla til
þess að sinna því starfi.“
Ástæðan til þessa atburðar,
sem Mbl. segir frá, mætti vera
öllum augljós. Stjórnarvöldin
hafa ekkert skeytt um að skipu-
leggja fjárfestinguna, eins og
Framsóknarmenn lögðu til strax
á árinu 1943, að gert yrði. Þau
hafa ekki viljað leggja þau
höft á starfsemi fjárplógs-
manna, er af slíkum ráðstöfun-
um hefir leitt. Verzlunin og
hvers konar braskstarfsemi hef-
ir þvi fengið að þenjast út og
stórgróðamenn hafa getað reist
sumarbústaði og luxushallir
eftir vild sinni. Afleiðingarnar
koma svo fram í því, að fram-
leiðslan býr við sívaxandi verka-
fólksskort.
Það virtist hins vegar sýna,
að þrátt fyrir framangreinda
staðreynd, virðist Mbl. hafa lítið
lært, þvi að eina leiðin, sem það
sér til úrbóta, er að draga úr
vegavinnu í sveitum! Höfuðúr-
ræðin, eins og að fækka heild-
verzlunum, draga úr braskstarf-
semi og stöðva byggingu skraut-
hýsa og sumarbústaða, nefnir
það ekki.
Þjóffviljinn lýsir fjár-
málaspillingunni.
Annar ritstjóri Þjóðviljans,
Kristinn E. Andrésson, minnist
á undirlægjuháttinn við Banda-
ríkin, og segir síðan:
„Orsökin til uppgjafar
þeirra er hið siðlausa og ætt-
jarðarlausa fjármálavald, sem
stendur á bak við og þeir eru
sýktir af. Hér hefir á síðustu
árum skapazt og flætt yfir meiri
auður en dæmi eru til í sögu ís->
lands. Fjöldi íslendinga hefir
rakað saman miljóna arði á ör-
skömmum tíma án fyrirhafnar,
með verzlunarbraski, okri og
prettum, fjölmargir aðrir
smærri upphæðum, en langt
fram úr eðlilegum launum fyrir
heiðarlegt starf. Hér hefir allt
laust og fast gengið kaupum og
sölu. Trúin á kaupmennskuna
hefir orðið æðsti átrúnaður
mikils hluta íslendinga. Fjár-
plógsmáðurinn, okrarinn og
skattsvikarinn hafa verið leidd-
ir í hásætið hjá borgarastétt
Reykj avíkur.Stærsti svindlarinn
er i hverju samkvæmi mest
dýrkaður. Utan um siðspillta
fjárglæframenn safnast hirð
aðdáenda og betlara. Skattsvik-
arar hafa lögfræðinga á laun-
um til að telja fram fyrir sig.
Fjárglæframennirnir líta á sig
sem almáttuga yfirstétt. Trú
þeirra og reynsla er að allt megi
kaupa fyrir peninga, jafnt fast-
eignir, nautnir og listir. Trú
þeirra og reynsla(?) er að alla
menn sé hægt að kaupa fyrir
fé, ef nógu hátt er boðið og beitt
(Framhald á 4. síðu)