Tíminn - 13.11.1946, Side 1
RITSTJÓRI:
ÞÓRARINN ÞÓRARINSSON
ÚTGEPANDI:
FRAMSÓKN ARFLOKKURINN
Simar 23S3 og 4S7S
PRENTSMIÐJAN EDDA hl.
RITSTJÓRASKRIFSTOFUR:
EDDUH'JSI. LtudorgðtU • A
Simar 2353 og 437*
AFGREIÐSLA, INNHEIMTA
OG AUGLÝSINGASKRIFSTOFA:
EDDUHÚSI, Lindargðtu 9A
Siml 232S
30. árg.
Reykjavík, miðvikudagiuu 13. nóv. 1946
HVAD GERIST I FÆREYJUM
EFTIR KOSNINGARNAR?
Yfirlit um niðurstöður kosningaima
Eins og' skýrt var frá í seinasta blaði, urðu kosningaúrslitin
í Færeyjum þau, að Fólkaflokkurinn og þau samtök, sem
gengu til kosninganna með honum, töpuðu þremur þingmönnum,
Sambandsflokkurinn hélt sinni þingmannatölu óskertri, jafn-
aðarmenn töpuðu einum, en Gamla sjálvstýri, sem var í kosn-
ingabandalagi við jafnaðarmenn, hlaut það sæti. Þingmenn eru
þremur færri en áður, þar eð engum uppbótarsætum var út-
hlutað. Eftir þessar kosningar hafa skilnaðarmenn átta þing-
menn, en hinir, er vilja eitthvert samband við Dani, tólf.
208. blað
Pétursblóminn í útgerðinni:
Rekstrarhalli vélbáts veröur 74 þús. kr. á ver-
tíðinni, og togara 43 þús. kr. í hverri veiðiför
♦ r
Dönsk skáldkona
skrifar um ísland
Danska skáldkonan Estrid
Ott, sem hingað kom í sumar í
þeim erindum meðal annars að
Estrid Ott.
viða að sér efni í bók, sem gerast
skal á fslandi, hefir í haust
skrifað greinar um ísland og
íslendinga í. sunnudagsblað
Kaupmannahafnarblaðsins Poli-
tiken.
Greinar þessar eru mjög
skemmtilegar aflestrar og tals-
vert skáldlegar, en hinar vin-
gjarnlegustu i garð íslendinga.
Ber hún þjóðinni og atorku
hennar hið bezta orð og furðar
sig stórlega á þeim stórstígu
framförum, sem hér hafa orðið.
Einkum eru það þó flugsam-
göngurnar og hin mikla vega-
gerð, sem hér hefir verið fram-
kvæmd síðustu áratugi, er verður
henni umræðuefni. Peninga-
flóðið hefir einnig vakið athygli
hennar — og kannske um of —
og hún varar réttilega við því
að fara of gálauslegu með fjár-
munina, sem hér hafa borizt á
land á stríðsárunum.
Yfirleitt virðist ísland hafa
eignazt góðan og eiginlegan vin,
þar sem frú Estrid Ott er.
nÞátttakan í kosningunum.
Kosningaþátttakan var á ann-
að þúsund atkvæðum meiri en
við þjóðaratkvæðagreiðsluna.
Samt var allmörgum meinað að
kjósa nú, er atkvæðisrétt höfðu
í haust — það er að segja þeim,
sem dvelja erlendis eða eru
nýkomnir heim. En þar á móti
kom, að á annað hundrað Dön-
um, er flutzt hafa til Færeyja,
eða dvelja þar um skeið, var
bætt á kjörskrá.
Skiptust atkvæði svo, að
Fólkaflokkurinn fékk 5383 at-
kvæði, (5708 í fyrra), Sam-
bandsflokkurinn. fékk 3781
(3199) og jafnaðarmenn og
Gamla sjálvstýri 3689 (3007 og
1235). Eru þetta 12.853 atkvæði.
Auk þess virðast vera atkvæði
þau, sem hinn ungi skilnaðar-
maður úr flokki jafnaðarmanna
fékk á Vogey.
Hinir kjörnu þingmenn.
Þingmenn þeir, sem kosningu
náðu, eru þessir: í Norðureyj-
um Hákon Djurhuus ritstjóri í
Klakksvík (F), J. Jacobsen
hafnarstjóri í Klakksvík (J). í
Austúrey Poul Petersen lögfræð-
ingur (F), A. Samuelsen sýslu-
maður (S), Johan Poulsen kenn-
ari (S), Oregaard kaupmaður
(J). í Norður-Straumey Friðrik
Bláhamar skipstjóri i Vest-
mannahöfn (F), Hans Iversen
kaupmaður í Vestmannahöfn
(S). í Suður-Straumey Thor-
stein Petersen bankastjóri (F),
Rikhard Long kennari (F), Poul
Niclasen ritstjóri (S), Louis
Zachariassen símstjóri (G. sjálv
st.). í Sandey Antonius Sörensen
kaupmaður (F), Johan Davidsen
kaupmaður (J). í Vogey Samuel
Ellefsen framkvæmdastjóri (F),
Weyhe kaupmaður (S). í Suð
urey Martin Holm kennari (F),
Kristian Djurhuus sýslumaður
(S), P. M. Dam ritstjóri (J),
William Smith framkvæmda-
stjóri (J).
ERLENDAR. FRETTIR.
Brezka þingið var sett í gær
með venjulegri viðhöfn. í há-
sætisræðunni gat konungur
þess, að stjórnin myndi beita
sér fyrir ýmsum stórmálum á
þessu þingi, m. a. þjóðnýtingu
á járnbrautum og raforkuver-
um. Konungur gat þess og, að í
utanríkismálum myndu Bretar
hvorki þjóna Rússum né Banda-
ríkjamönnum, heldur fara sínar
eigin leiðir.
Stjórnarnefnd sameinuðu
þjóðanna hefir skorað á örygg-
isráðið að taka inntökubeiðni
Eire, Albaníu, Portugal, Mongól-
íu og Transjordaníu til nýrrar
athugunar.
Truman hefir átt tal við
blaðamenn um kosningaúrslit-
in. Hann segir að stefna stjórn-
ar sinnar í utanríkismálum
verði óbr^ytt og í innanlands-
málum muni hann leitast við
Afrek Jákups í Jákupsstovu.
Hinn ungi og umdeildi skiln
aðarmaður úr flokki jafnaðar-
manna, Jákup í Jákupsstovu, er
gerður var flokksrækur fyrir
afstöðu sína í sumar, bauð sig
fram á Vogey. Munaði aðeins
24 atkvæðum, að hann næði
kosningu og felldi Weyhe kaup-
mann, þingmannsefni Sam
bandsflokksins. Þykir frammi-
staða hans hin frækilegasta, þótt
ekki bæri hann sigur úr býtum.
Hinn ungi og glæsilegi yfir
læknir í Þórshöfn, Pouli Dahl,
er var þriðji maður á lista Fólka-
flokksins í Suður-Straumey, féll.
Fögnuður í Danmörku.
Dönsk blöð og stjórnarvöld
hafa látið í ljós mikla gleði yfir
úrslitum kosninganna. Eitt
þeirra, Information, hefir þó
látið svo ummælt, að ekki sé
þó hægt að túlka þau sem sigur
(Framhald á 4. síðu)
að ná samkomulagi við republ
ikana.
í Bretlandi er óttast, að óald-
arflokkur Gyðinga muni reyna
að hefja þar skemmdarverka
starfsemi.
Hér á myndinni sést Friðrik krónprins Dana vera að tala á útvarpsplötu.
Krónprinsinn þykir aiigóður útvarpsræðumaður.
Aðalfundur
F. U. F. í Flóa
Aðalfundur Dagrenningar, fé-
lags ungra Framsóknarmanna í
Flóa var haldinn að Þingborg
í Hraungerðishreppi síðastlið-
inn sunnudag og hófst hann kl
3 síðdegis.
Formaður félagsins, Kjartan
Ólafsson Eyrarbakka, baðst und-
an endurkosningu, með því að
hann er að flytja burt af fé-
lagssvæðinu. í stjórn félagsins
voru kosnir: Bjarni Halldórsson
Króki formaður, Helgi Vigfússon
Eyrarbakka ritari og Brynjólf-
ur Magnússson Flögu gjaldkeri.
Varastjórn var kjörin: Stefán
Jasonarson Vorsabæ, Kristinn
Helgason Halakoti og Sigurður
Guðmundsson Súlholti. Endur-
skoðendur voru kjörnir: Guð-
mundur Jónsson Stokkseyri og
Árni Þórarináson Kolsholti.
Þá kaus félagið þrjá fulltrúa
á flokksþingið. Kosningu hlutu
Bjarni Halldórsson Króki, Helgi
Vigfússon Eyrarbakka og Krist-
inn Helgason Halakoti. Vara-
menn Kjartan Ólafsson Eyrar-
bakka og Ólafur Halldórsson
Króki.
Þá var rætt um stjórnmála-
viðhorfið og flutti Daníel Ágúst-
ínusson framkvæmdastjóri
Framsóknarflokksins itarlegt
framsöguerindi. Að lokum var
rætt um framtíðarstarfsemi fé-
lagsins og kom fram mikill
áhugi fyrir þvi að auka og efla
hana sem mest. Félaginu bætt-
ust margir nýjir félagsmenn á
fundinum. Félagssvæðið er sex
neðstu hreppar Árnessýslu
austan Ölfusár.
Samvinnubyggingar-
félag póstmanna
Utreikningar Landssamb.
íslenzkra útvegsmanna
Ólafur Jónsson útgerffarmaður í Sandgerffi birtir ítarlega grein
um afkomu sjávarútvegsins í Mbl. í gær og ber frásögn hans illa
saman við þann vitnisburff Péturs Magnússonar, aff undir fjár-
málastjórn hans standi hagur atvinnuveganna meff blóma. Ólafur
upplýsir nefnilega í grein sinni, aff nú sé 43.510 kr. tap á söluferff
togara, sem hefir meðalafla og selur hann fyrir hæsta verff í Bret-
landi. Ennfremur upplýsir Ólafur, aff 53 smál. vélbátur, sem
fengi meffalafla Faxaflóabáta, verffi ekki rekinn meff minni en
74.450 kr. halla á vetrarvertíðinni. Á mörgum öffrum útgerffar-
stöffum, þar sem meffalaflinn er lægri, yrffi hallinn enn meiri.
Upplýsingar þessar byggir Ól-
afur á útreikningum, sem
Landssamband íslenzkra út-
gerðarmanna hefir látið gera
fyrir hagfræðinganefndina. Nið-
urstaða þessara útreikninga er
sú, að fiskverðið þurfi að verða
85 aurar í stað 50 aura, ef út-
gerðin á að geta borið sig á
komandi vetrarvertíð að ó-
breyttum öðrum aðstæðum.
Byggingarsamvinnufélag póst- Slíkar eru orðnar afleiðingar
manna var stofnað 11. þ. m. þeirrar stefnu, sem hefir verið
Stofnendur voru 53. í stjórn
voru kosnir: Hannes Björnsson,
formaður, Óskar Einarsson, rit-
ari, Guðmundur Albertsson og
Gísli V. Sigurðsson. í varastjórn
voru kosnir: Árni Þór. Jónsson,
Jón Pálsson og Sigurður Ingva-
son.
Ákveðið hefir verið að byggja
að minnsta kosti 12 íbúðir á
næsta ári.
Bifreið brennur
Síðastliðinn föstudag brann
fólkstíifreið til kaldra kola í
Svínahrauni. Atburður þessi
mun hafa gengið þannig til.
Buick-fólksbifreið var að
koma austan yfir fjall og kom
upp eldur aftan í henni, án þess
að bifreiðarstjórinn yrði þess
var. Bifreiðarstjóri 1 mjólkur-
bifreið, sem var næst á eftir
fólksbifreiðinni, sá eldinn aft-
ur úr henni og fór þá eins fljót-
lega fram úr henni og unnt var,
ók þvert á veginn og gaf merki
um að nema staðar. Reyndist
ómögulegt að slökkva eldinn
og brann bifeiðin til kaldra kola
á klukkustund.
Eldsupptök munu hafa stafað
Innflutningur á
heimilisvélum
Á Þingi Farmanna- og Fiski-
mannasambands íslands, sem
haldið var hér fyrir skömmu,
var m. a. samþykkt svohljóðandi
tillaga:
„10. þing Farmanna og fiski-
mannasambands íslands sam-
þykkir að skora á Alþingi og
ríkisstjórn: Að leggja nú þegar
inn á reikning Nýbyggingarráðs
upphæð, sem svarar til 10 —
tíu miljónum króna í erlendum
gjaldeyri (dollurum) og verði
því fé eingöngu varið til kaupa
á heimilisvélum.
Vélum þessum verði úthlutað
til almennings eftir ákveðnum
reglum, og sé þess vandlega
gætt, að þær fjölskyldur gangi
fyrir, sem fólksflestar eru og
þær, sem minnst vinnuafl hafa
til heimilisverka.
Ennfremur skal neytendum
gefinn kostur á að fá þessar
vélar keyptar með heildsölu-
verði.
Fyrirtækjum þeim, er leyfð-
ur verður innflutningur á heim-
ilisvélum, verði gert að skyldu
að hafa til sölu va^ahluti til
þeirra.“
Hér er vissulega drepið á mál,
sem valdhafarnir þurfa að’ gefa
fyllsta gaum. T. d. væri ástæöa
til að athuga, hvort ekki mætti
leysa sum af þessum málum
sameiginlega, t. d. með þvotta-
húsum. Við slíka athugun ætti
ekki sízt að athuga, hvemig
hægt væri að rétta hlut sveita-
kvenna með slíkum ráðstöfun-
um.
af því, að bensín lak niður á
heitt blástursrör bifreiðarinnar
fylgt undir fjármálastjórn
Sjálfstæðisflokksins. Þótt fisk-
verðið sé nú margfallt hærra
en það var fyrir styrjöldina, er
útgerðin nú rekin með stórfelld-
um halla. Fiskverðið þarf að
áttfaldast frá því, sem það var
fyrir stríðið, ef útgerðin á að
geta borið sig. n
Forkólfar Sjálfstæðisflokks-
ins máttu alltaf vita, hvert þessi
fjáfmálastefna þeirra myndi
leiða þjóðina og aðalatvinnu-
vegi hennar. Af hálfu Fram-
sóknarflokksins fengu þeir að
heyra svo mörg varnaðarorð. En
þau voru aðeins stimpluð hrak-
spádómar og afturhaldssemi af
hálfu íhaldsforkólfanna. Þeir
mátu meira að þjóna bröskur-
unum, sem græddu á dýrtíðinni.
Margir útgerðarmenn geta nú
ekki nejtað því, að þeir hafa
sjálfir verið smiðir ógæfu sinn-
ar, þar sem þeir héldu áfram
að styðja Sjálfstæðisflokkinn,
þrátt fyrir þessa stefnu hans.
Þeim mætti nú vera ljóst, að
farsælla hefði verið að fylgja
Framsóknarflokknum og styðja
stöðvunarbaráttu hans. Það er
kominn tími til fyrir útvegs-
menn að skilja, að þeir og brask-
ararnir, sem ráða Sjálfstæðis-
flokknum, eiga enga samleið.
Hagur útgerffarinnar hefir
síversnað síðan 1942.
f grein Ólafs Jónssonar kem-
ur ljóst fram, að útgerðinni
vegnaði bezt meðan naut við
áhrifa Framsóknarflokksins í
ríkisstjórninni. Hann segir:
„Árin 1940—1942 voru yfir-
leitt hagstæð fyrir vélbátaút-
veginn og réttu margir smá-
útvegsmenn þá úr kútnum, sem
þeir voru í eftir kreppuna á und-
an. Gátu margir þá greitt all-
ar skuldir sínar og átt þannig
bátana skuldlausa eða skuld-
litla, hafa margir þeirra búið
að því fram að þessu.
Aftur á móti hafa þeir menn
er byggt hafa eða keypt, eldri
sem yngri báta, eftir árið 1942
flestir orðið fyrir miklu fjár-
hagstjóni, þar sem afkom.a bát-
anna hefir sífellt farið versn-
andi síðan, þótt nú virðist fyrst
ætla að keyra um þverbak.
Til skýringar skal þess getið,
(Framhald á 4. síðu)
Jarðsetning á beinum
Jónasar Hallgríms-
sonar
Tímanum hefir borizt svo-
hljóðandi tilkynning frá Þing-
vallanefnd: .
Ráðuneyti forsætisráðherra
tilkynnti Þingvallanefnd þann
l. október s. 1. að það hefði á-
kveðið, að jarðneskar leifar Jón-
asar skálds Hallgrímssonar
skyldu hljóta legstað í þjóðar-
grafreitnum á Þingvöllum.
Jafnframt fól ráðuneytið Þing-
vallanefnd að sjá um jarðsetn-
inguna og allt þar að lútandi.
Nefndin hefir nú ákveðið, að
jarðsetningin skuli fara fram
á afmælisdegi skáldsins 16. þ.
m. og hefjast kl. 12 á hádegi.
Enn hækkar vísitalan
Vísitala framfærslukostnaðar
fyrir nóvembermánuð hefir
verið reiknuð út. Reyndist hún
vera 303 stig eða 1 stigi hærri
en í októbermánuði. — Stafar
hækkun þessi af verðhæjtkun á
sykri, fatnaði o. fl. vörum.
Karlakórinn hefir
sungið 25 sinnum
Um helgina barst Ríkisútvarp-
inu fréttaskeyti frá Karlakór
Reykjavíkur.
Skeytið er sent frá Mani-
towoc í Wisconsin-fylki, og seg-
ir í því, að kórinn sé búinn að
ferðast 10.000 km. leið um 19
fylki landsins. — Tuttugu og
fimm hljómleikar hafa verið
haldnir og viðtökur og blaða-
dómar hvarvetna ágætir.
Rottueyðingin hefir
borið góðan árangur
Eins og kunnugt er, tók The
British Ratin Company Ltd. að
sér á sl. sumri að framkvæma
allsherjarrottueyðingu hér í
bænum og nágrenni hans.
Eyðingin hófst um miðjan
júlí sl., og er henni nú nýlega
lokið.
Upphaflega var gert ráð fyrir,
að eyðingarsvæðið næði frá
Elliðaám og Fossvogslæk vestur
(Framhald á 4. síðu)