Tíminn - 13.11.1946, Síða 3

208. folað
TÍMIM, migvikttdaglim 18. nóv. 1940
3
Nýjar
Ólafur Jóhann Sigurðsson:
Við Álftavatn — barnasög-
ur með myndum, 3. prent-
un. — Bókaútgáfa Pálma
H. Jónssonar. — Stærð: 96
bls., 12X18 sm. — Verð:
kr. 12.00 heft.
Við Álftavatn var fyrsta bók
Ólafs Jóhanns Sigurðssonar.
Hann var aðeins fimmtán ára
gamall, er hún varð til. En hún
þótti svo góð unglingabók, að
hún vakti þegar athygli á hin-
um 'unga höfundi — athygli,
sem seinni tíminn hefir sannað,
að ekki var að ófyrirsynju.
Enn í dag á þessi frumsmíð
Ólafs Jóhanns sömu hylli að
fagna meðal yngstu lesend-
anna og upphaflega. Þessari
bók mun enn sem fyrr verða vel
tekið.
Frans G. Bengtsson:
Ormur rauði — saga um
sæfara í Vesturvegi. —
Þýð. Friðrik Ásmunds-
son Brekkan. — Bókfells-
útgáfan. — Stærð: 280
bls., 15X23 sm. — Verð:
kr. 40.00 í bandi, 50,00 í
í betra bandi.
Ormur rauði eftir sænska rit-
höfundinn Frans G. Bengtsson,
er ein sú skáldsaga, er mesta
sigurför hefir farið um Norður-
lönd seinustu ár. Hún gerist
um það leyti, sem kristnin er
að ryðja sér til rúms á Norður-
löndum, og segir þar frá lífi og
hugsunarhætti víkinganna,
hermdarverkum þeirra og víga-
ferlum, veizluglaumi og kven-
hylli, gistidvölum í konungs-
garði og kynnum af munkum og
guðsmönnum. Er þar því
skammt sögulegra atburða á
milli í bókinni.
En sá er munur hér og á Norð-
urlöndum, þar sem þessi saga
að velja fulltrúa til að tala máli
sínu, valdi það fremur þá, sem
tóku málstað bæjanna og iðn-
aðarins.
Þegar þess er gætt hve lítil
jörð er ræktuð í landi okkar,
og þess jafnframt, hvað er
ræktanlegt, þá er málið alls
ekki vanzalaust. En þeir, sem
fara með völd tala samt um það
í dag, að landbúnaðurinn eigi
að sjá af fólki til annarrar at-r
vinnu. Og hér liggja mýrarnar,
— og það er útlit fyrir að svo
fái það að haldast.
Það er kannske betra að
sækja matinn til útlanda?
Bæirnir teygja sig eftir æsku-
fólkinu, frekar nú en nokkuru
sinni fyr. Æskufólkið fer. Fáir
eru þeir, sem vilja taka þátt í
því að framleiða matinn, en
a'llir vilja fá skammtinn sinn
og engar refjar, þegar til kem-
ur. Hefði sveitafólk fengið vinnu
sína greidda, hefði tekið fyrir
strauminn frá byggð til bæja.
Þá hefði það sýnt sig, að ekki
aðeins það land, sem nú er
nytjað, kæmist í betri rækt,
heldur yrði mikill landauki
lagður undir plóginn. Menn
skulu ekki halda, að allir fari
úr sveitinni af því, að þeir
hræðisjr-yinnuna. Þeir fara vegna
þess, að þeir sjá engin úrræði
til að komast þar af fjárhags-
lega.
Það ætti að vera metnaðar-
mál ríkisvaldsins að styðja
landbúnaðinn betur en enn
hefir verið gert. — Ef til vill
kemur sú tíð, að það sé gott að
hafa innlent forðabúr með mat-
föng.
Eigi lengi að ganga eins og
nú horfir, getur landbúnaður-
inn farið svo, að það verði ekki
létt að koma honum á fót aftur.
bækur
hefir vakið eindæma athygli,
eins og áður er sagt, og selzt
bóka mest, að við eigum sjálfir
gnægð bókmennta frá pessum
öldum vikingalífsins,sem hverju
mannsbarni eru að einhverju
kunnar, og því varla, að hún
þyki jafn nýstárleg hér sem þar.
En eigi að síður munu flestir
lesa hana sér til óblandinnar á-
nægjui, sökum ^itríkrar og
hnittilegrar frásagnar og
skemmtilegrar túlkunar á hugs-
unarhætti hinna fornu víkinga
og þess fólks annars, sem kem-
ur við sögu í Ormi rauða.
Það hefir verið vel ráðið að
fela Firlðrik Ásmundssyni
Brekkan . þýðingu bókarinnar.
Annar hefði tæplega verið bet-
ur til þess fallinn. Hann hefir
sjálfur skrifað langa og merki-
lega skáldsögu, sem gerist á
svipuöum tímum á svipuðum
slóðum og Ormur rauði, og hefir
þess vegna undirstöðugóða
þekkingu á því, sem þarna er
lýst, og hefir áður tamið sér það
málfar, sem fellur bezt að efni
slíkrar sögu. J. H.
Selma Lagerlöf: Sveinn
Elversson. Axel Guð-
mundsson þýddi. — H.f.
Leiftur gaf út. — Stærð:
200 bls., 16X24 sm. —
Verð: kr. 38.00 ób., 40.00
í bandi.
Selma Lagerlöf er meðal
þeirra fáu, sem lifa, þótt þeir
deyi. Vítt um hinn menntaða
heim eru sögur hennar lesnar
með aðdáun og ánægju, og verð-
ur svo sennilega enn um lang-
an aldur. Hinar göfugu hugs-
anir hennar eiga lífsmagn, sem
ekki dvínar eða úreldist, þótt
kynslóðir hverfi undir græna
torfu.
Við íslendingar virðum Selmu
Lagerlöf ekki síður en aðrir.
Það er talandi tákn um ítök
hennar á íslandi, að á þessu ári
hafa verið gefnar út ekki færri
en þrjár bækur eftir hana í ís-
lenzkri þýðingu.
Um þá sögu, sem hér getur,
mun það sammæli allra, er
hana hafa lesið og skyn bera á
skáldskap, að tærari og göfugri
boðskap til mannanna og óð
til lífsins geti varla. Þannig var
líka Selma Lagerlöf. Ætli hin-
um stríðslamaða heimi væri
annað betra læknislyf en jafn-
vægi og mildi hennar? Gæti
það ekki líka verið hollur sál-
arþvottur fyrir þá íslendinga,
sem fengið hafa bletti af styrj-
aldarrykinu og mannhatrinu í
hugskot sín, að lesa Svein El-
versson með athygli?
(Framhald á 4. síöu)
VIÐ ANDLÁTSFREGN
Björns Friðrikssonar
3. nóv. 1946.
Þögull hjari, fregn ég fæ:
Fallinn Hari tryggur.
Hvergi vari neinu næ,
næðir — stari, hryggur.
Ævigrynning skopar skeið,
skírir minning drenginn
þroska vinning, langa leið
lýsir kynning fengin.
Hverfur arfur hinztu heim.
Hugar þarfur málin
fræða, starfa, guðs í geim
góða, djarfa sálin.
Þökk fyrir liðið allt sem er
óðar kliðinn hlýja.
Alvalds friður fylgi þér
fram á sviðið nýja.'
H. Th.
ALICE T. HOBART:
Yang og yin
dagbækur — gegnsýrðar af austurlenzkri lífsspeki. Hann ýtti
bókunum frá sér, en sat samt lengi hugsi. Hann gat einhvern veg-
inn ekki gleyqat orðum Buchanans. Þau voru eins og fjarlægur
ómur djúplægrar heimspeki — grunur um dulda menningu
undir yfirborði sjúkdóma og eymdar, sem daglega blasti við hon-
um. Var ef til vill þarna að finna skýringuna á þolgæðinu og
prautseigjunni, sem skein úr hinum kínversku andlitum?
Þessar hugsanir leiddu hann afvega — hann rak þær frá sér.
Hvaða gagn gat líka þetta gert honum? Hann var ekki hingað
kominn til þess að sökkva sér niður í gamla heimspeki, heldur
til þess að ryðja nýjum lækningaaðferðum braut í landi, sem
ekki þekkti nein vísindi. Hann var hingað kominn til þess að
lina þjáningar og útbreiða þekkingu. Hann tók snöggt viðbragð,
hrúgaði dagbókunum á neðstu hilluna og fór síðan að raða bók-
um sínum. Hann hafði alltaf verið hreykinn af sinu góða safni
læknisfræðilegra bóka, sem hann átti. Þegar hann var búinn
að koma þeim fyrir, þar sem honum likaði, fór hann að svipast
um eftir kompu, þar sem hann gæti komið sér upp tilraunastofu.
Honum virtist herbergið, sem var við hliðina á skrifstofunni, vel
nothæft til þess. Það þurfti aðeins að gera dyr á milli þessara
tveggja herbergja, og bæta við einum þakglugga, svo að sæmi-
lega vinnubjart yrði. Hann sendi léttadreng sjúkrahússinn undir
eins eftir smið.

IX.
UNGU hjónin gátu litlu fórnað heimili sínu, hvort heldur
var tíma eða fjármunum. Smám saman eignuðust þau þó
húsgögn, og ekki var það sneytt allri fegurð. Húsið var
rúmgott og hentugt og stofurnar háar undir loft. Hinir fátæklegu
húsmunir gáfu þeim virðulegan blæ.
Gólfteppi voguðu þau sér ekki að hugsa um — þau voru of
dýr. En öll gólfin voru fægð og gljáð eins og bezt varð á kosið.
Sólarljósið speglaðist í þeim á daginn og lampaljósið á kvöldin.
Svo til öll hin ódýru stofuhúsgögn voru af kínverskum uppruna:
ferhyrnt borð með grönnum, beinum fótum, sem samsvöruðu sér
mjög vel, lágir, breiðir stólar með svo þráðbein bök, að slíkt hefði
ekki einu sinni fundizt Ameríku á mektardögum Púritananna
Og allt var þetta gljáborið að kínverskum hætti, líkt og gólfin,
svo að raki ynni ekki á því.
Á hinum köldu, hvítkölkuðu veggjum var ekki skraut af neinni
gerð — tveir arnar voru eina undantekningin. Yfir arninum
dagstofunni hékk kínverska bókfellsrollan, sem strax hafði dregið
að sér athygli Peters, er hann heimsótti Díönu í fyrsta skipti. Hún
hafði fengið hana að gjöf frá kínverskukennaranum sínum, og
fátt var henni jafn kært af munum sinum. Yfir hillunni i borð-
stofunni var mynd Peters af heilögum Zenóbíusi — frumstætt
málverk, sem skipt var í fjóra reiti, og sást heilagur Zenóbíus
þar fjórum sinnum á leið sinni til musterisins, umkringdur af
sjúku fólki, sem ákallaði hann og bað hann að lækna sig. Alls
staðar var hann í hinni rauðu kápu sinni, sem stakk svo áberandi
í stúf við gráma hins þjáða fólks og hvíta veggi húsanna.
En mestum tíma og mestum fjármunum höfðu Peter og Díana
tórnað fordyrinu. Þau lögðu sig í líma að búa það þannig, að það
gæti orðið sómasamlegur gestasalur á kínverska vísu. Þau gerðu
sér vonir um að komast í kynni við menntaða Kínverja, þegar
fram liðu stundir, en það var því aðeins unnt, að þau gætu tekið
á móti gestum að kínverskum sið. Dagstofan og þau húsgögn,
sem hún var búin, hlaut að vera Kínverjum, sem lögðu svo mikla
áherzlu á samræmi og jafnvægi, til ama og angurs.
Úti við hliðarveggina komu þau fyrir kínverskum teborðum og
tveimur stólum, og til þess að menntuðum og þroskuðum Kín
verjum skyldi ekki finnast salurinn of fátæklegur og ósmekklegur
reyndu þau til hins ýtrasta að draga saman fé fyrir munum, sem
ekki stóðu að baki því, sem gerðist í húsum göfugra manna
Kínverskukennarinn, Wú, haföi liðsinnt þeim og meðal annars
valið handa þeim bókfellsrollur og málverk til þess að skreyta
veggina með. Fyrst í stað hafði hvorugt þeirra kunnað vel við
sig í fordyrinu — það kom þeim ókunnuglega og kuldalega fyrir
sjónir. En smám saman lærðu þau að meta hið hnitmiðaða jafn
vægi, hina heiðu og virðulegu ró.
íbúðin var öðru megin við forsalinn, vinnuherbergin tvö hinu
megin. í þeim hvoru um sig var skrifborð og tveir stólar, ætlaðir
kennara og nemanda. Hér sátu þau við kínverskunámið og lásu
hinar sígildu bókmenntir — Díana af skyldurækni og ástundunar-
semi, Peter i skorpum, en ekki af jafn mikilli iðni. Það kom stund-
um fyrir, að hann var alveg að gefast upp á lestri þessara bók
mennta, sem kennari hans sagði, að ekki hefðu auðgazt um eina
einustu blaðsíðu síðustu aldirnar. í huga sínum likti hann þeim
við órastórt, útdautt vatn, þar sem aldrei vottaði fyrir lífskviki
né vindgára. Þessar bókmenntir voru hættar að fæða af sér nýjar
hugsanir og nýjar uppgötvanir. Hvar sást árangur af heilabrotum
lærdómsmannanna? Hvar sást áræði og dugur? Hann undraði sig
á því, hve Díana gat borið mikla virðingu fyrir þessum bók-
menntum og ergði hana með háöslegum athugasemdum.
Þessir sömu eiginleikar, sem komu fram við námið, einkenndu
líka heimilisstjórn Díönu. Fyrst i stað var hvað eina í röð og
reglu og í föstum skorðum. Þessu hafði Peter líka veitt athygli
þegar hann heimsótti hana í skála hinna ógiftu kvenna. En þegar
íram í sótti fengu þó stofurnar meiri svip af honum, starfselju
hans og hirðuleysi — bækur hans lágu á víð og dreif, stólarnir
færðir úr stað, penninn og ritföngin gleymdust í borðstofunni
sem var eina herbergið, er hitað var upp á hverjum degi. Framan
af stóð Diana vel á verði um reglusemina, en brátt lét hún und
an síga og brosti aðeins að þessum sporum, sem Peter skildi
eftir í húsinu.
Peter stríddi henni daglega, og undir niðri þótti henni aðeins
vænt um þessa glettni hans. Sjálfri fannst henni oft hún leggja of
lítið af mörkum í sambúðinni — hún gerði ekki annað en verma
sig við ljósið og ylinn frá orku hans og lífskrafti. í myrkri nætur
Fjaðraherfi
9 og 15 fjaðra
Samband ísl. samvinnuf élaga
Notuð rúmstæði
Góð, notuð rúmstæði til sölu, 30—35 stykki stálhús-
gögn. Lágt verð.
Upplýsingar i síma 6740.
\

Þ j óð varnarf élagið
j heldur aðalfund sinn í Breiðfirðingabúð miðvikudaginn |j
13. nóvember klukkan 8,30 síðdegis.
DAGSKRÁ samkvæmt félagslögum,
og rætt um framtíðarstarfsemi félagsins.
Nýjum félögum veitt innganga' á fundinum.
Stjórnfn.

::
::
H
Jóiablabsaugiýsingar
Aufflýsendur, sem œtla «ð auglýsa
í jjólablaði Tímans, eru vinsamlega
beðnir að senda auglýsingarnar sem
ullra fgrst.

GANGADREGLAR
Breidd 91 cm. Verð kr. 21.20 meterinn.
Ultíma
Bergstaðastræti 28.
Lítil grá hryssa
með ljósan blett framan á snoppunni, tapaðist í sumar.
Finnandi vinsamlegast snúi sér til
Flnns Finnssonar,
Hvilft, Önundarfirði.
UPPELDISSKÚLI
SUMARGJAFAR
::
Ný deild tekur til starfa 1. febrúar, 1947. Inntöku-
skilyrði.
Nemandi sé fullra 18 ára og hafi lokið burtfarar-
prófi úr gagnfræðaskóla, kvennaskóla eða héraðs-
skóla eða hlotið sambærilega menntun.
Eiginhandarumsókn ásamt prófskírteini og heil-
brigðisvottorði sendist fyrir 30. desember til Val-
borgar Sigurðardóttur, Ásvallagötu 28, sem gefur
allar nánari upplýsingar um skólann í síma 5890,
frá klukkan 6 y2—8 V2 e. h.