Tíminn - 25.07.1948, Page 7

163. blað
TÍMINN, sunnudaginn 25-júlí 1948,
7
J' Accu.se
(Framhald aj 5. síSu).
snjöllu varnarræSu Laboris
málafærslumanns hans. Við
þessi réttarhöld kom það
greinilega fram, að Dreyfus
var dæmdur saklaus, en ekk-
ert dugði. Herf oringj aráðið
lýsti því yfir, að það myndi
allt biðjast lausnar, ef Zola
yrði sýknaður. Sú hótun nægði
og Zola var dæmdur í fang-
elsi árlangt.
Allt virðist nú vera á móti
mér, sagði hann, eftir að dóm
urinn féll, en ég hefi sannleik-
ann og réttlætið með mér.
Einhverntíma mun Frakk-
land þakka mér fyrir það, að
ég bar fram kröfu réttlætisins
og bjargaði sæmd Frakklands.
Hann áfrýjaði. Aftur var
hann dómfelldur. Áfrýjaði
aftur með sömu úrslitum. Til
þess að verða ekki varnað
máls, yfirgaf hann land sitt og
hélt baráttunni áfram utan
Frakklands. Hann var sviptur
viðurkenningu Heiðursfylking
arinnar og blöðin fluttu lát-
lausan róg um hann og þá, j
sem hættu á að taka málstað
hans.
Henry ofursti hafði snemma
í Dreyfussmálunum búið til
bréfaskipti milli sendiherra
Þjóðverja og ítala í París. í
einu þeirra bréfa var Dreyfus
nefndur sem svikari, Þáver-
andi hermálaráðherra, Ca-
vaignac, las þetta bréf upp á
þingfundi og vitnaði til þess
eins og það væri ófalsað. Það
er lítill efi á því, að hann
vissi sjálfur, þegar hann las
það upp, að það var falsað.
Með 572 atkvæðum gegn 2 á-
kvað þingdeildin að láta
prenta ræðu Cavaignacs í
heilu lagi og festa hana upp í
öllum samkomuhúsum lands-
ins.
En nú fóru varnirnar að
bresta. Esterhazy kom á ný
fyrir dómstólana vegna nýrra
fálsbréfa. í þetta skipti lenti
máiið hjá heiðarlegum dóm-
ara. Rannsóknardómarinn
Bertulus lauk starfi sínu með
því, að ákæra bæði Esterhazy
og Patu de Clum fyrir skjala-
fals. Málið var ekki tekið fyrir,
en nú hlóðust þó svo margar
sakir á Esterhazy, að eitt-
hvað hlaut að gerast. Hann
mætti fyrir leynilegum her-
rétti, sem
Það sannaðist, að hann var
meðeigandi í pútnahúsi. Þeg-
ar spurt var hvort það væri
brot á herrnannsheiðri hans,
svaraði rétturinn neitandi.
Þessu lauk svo, að hann var
sýknaður, en samt var nú
syndalisti hans orðinn það
langur, að honum var veitt
lausn í náö vegna lélegs fram-
ferðis almennt.
Svo var það í ágúst 1899, að
sprengjan féil. Henry ofursti
játaði, að hann væri höfund-
ur að bréfinu, sem hermála-
ráðherrann las upp í þinginu.
Hann var settur í varðhald, en
um nóttina skar hann sig á
háls.
Nú mætti ætla, að Drey-
fussmálið hefði verið tekið
upp aftur í heild og réttlætið
hefði sigrað. Svo auðvelt var
það ekki að sigrast á hernað-
aryfirvöldunum og klerka-
valdinu. Cavaignac hrökklað-
ist að vísu frá völdum, en
eftirmaður hans var Zurlin-
den herforingi og hann var
engu betri. Piquart var varpað
í fangelsi, og’ hinn nýi her-
málaráðherra lét flytja hann
úr almennu fangelsi í her-
fangelsi. Hann var ákærður
fyrir að hafa falsað skjölin.
Henry Brisson forsætisráð-
herra skildi, að hér hafði ver-
ið drýgt fáheyrt réttar-
hneýksii, og ætlaði að taka
Dreyfúsmálið upp að nýju, én
áður en, tóm yrði til þess,
steypti'þi'ngið' ráðuneyti hans.
Enn hpfst viðbjóðsleg tilraun
til að hindra að málið yrði
tekið-íú-pp. Þó byrj aði yfirdóm-
urinnrr réttarhöld í málinu,
þrátii fyrir allt. Þó að blöðin
hömúðúst og herforingj arnir
beittu sér af fullri ósvífni og
ákæru yfir Frakkland. Hin
kröfttuga, hrópandi rödd hans
vakti bergmál um heim allan.
Við skulum minnast þess, nú
á okkar ttímum, þegar svip-
aðar hættur bíða svo víða. í
ríki Hitlers þróaðist hið
megna kynþáttaofstæki gagn-
vart Gyðingum. Hinu megin
við Atlantshafið beindist það
gegn blökkumönnum. Hatur,
ofstæki og ófrelsi fyllir heim-
jafnvel fulltrúadeild þingsins i inn.
Þurfum við ekki líka að eiga
einhvern Zola í dag?
Skyldum við ekki líka þurfa
skærist í leikinn til að hindra
x-éttan gang málsins, vann
dómstóllinn að rannsóknum
sínum, Þegar þær lágu fyrir, j lögandi J’Accuse?
var réynt að þagga þær niður. |
Þá var það, sem blaðið La Fi- Kjr.rrs^n:r dnnnr
garo skarst í leikinn og birti
málsskjölin. Það var ólöglegt,
en blaðið borgaði sekt eins og
(Framhald af 6. síðu)
Héraðsmót Ungmennasam-
bands Norður-Þingeyinga
í Ásbyrgi
Um eitt þúsund maniis sóttu saiukomuna
Frá fréttaritara Tímans á Kópaskeri.
Sunnudaginn 18. júlí var hið árlega héraðsmót Ung-
mennasambands Norður-Þingeyinga háð í Ásbyrgi. Veður
var liið bezta og samkomugestir nær eitt þúsund.
.... .... Eg vakti máls á þessum
logstóðutxioghétsvoáfram hu num mínum við Carl
að bxrta malsskjolin. Þa varð pricke_ Hann um hyort
6 ÍvATS lengur’ Loks )'arð hann taldi sér fært að verja
máhð tekið upp a ny. Yfirdom
urinn ógilti dóminn frá 1894
og ákvaö ný réttarhöld, her- {
xétt í Rennes. ! lífskjör hrópi emx hástöfum
Dómurinn i Rennes var á réttláta lausn, er það þó
kveðinn upp í september 1899. gieðilegt tímanna tákn, að
Einir tveir þeirra, sem í rétt- þessar auðmannahallir skuli
inunx sátu, dirfðust að fylgja hver af annarri vera tekixar
sýkixun Dreyfuss, en 5 greiddu til afnota fyrir almenning,
réttindi hinna ríku og vold-
ugu.
„En þótt mannspillandi
því atkvæði, að refsingin
skyldi breytast með hliðsjón
af „mildandi kringumstæð-
um“ úr ævilangri fangavist í
10 ára fangelsi.
Svo konx þá xxý ríkisstjórn til
skjalanna og xxáðaði Dreyfus,
aðeins fáunx vikum eftir dóm-
ixxn í Rennes. En allir afbrota-
mennirixir meðal herforixxgj-
anna, balðaixna og stjórnmála
flokkanna? Það var ekki hægt
að skera fyrir allar mein-
semdirnar í þjóðfélagslíkam-
anum. Og til áð fyrirbyggja
það, að þau mál yrðu tekin
upp síðar, samþykkti þingið í
júixí 1900 lög um uppgjöf saka,
senx blátt áfram merktu það,
að allir glæpamemx í Dreyfus-
r-álinu skyldu sleppa frjálsir.
Árið 1903 var' málið í síð-
asta sinn tekið til meöferðar
fyrir æðsta dómstóli þjóðar-
innar. 12. júlí 1906 féll síðasti
dómur í Dreyfusmálunum.
Þar með var Diæyfus sýknaður
af öllum sökunx í málinu og
veitt full uppreisix. Hiixxx 21.
júlí 1906 kom Dreyfus, sem
þá hafði hlotið majórstigxx, í
garðinn mikla við herforingja
skólann, þar sem hamx var
sviptur tigix siixixi 1894. í við-
urvist þúsuixdda manxxfjölda
og hinnar sömu herdeilddar,
senx varð vitni að niðurlæg-
ingu hans 12 árum áður, festi
Galain hershöfðixxgi ridddara-
kross Heiðursfylkixxgarimxar á
brjóst Alfreds Dreyfuss.
Sama ár var Piquart veitt
eeðri hei’shöfðingjatign og
fulltrúaddeild þiixgsins á-
kvað að veita Enxil Zola, senx
þá var látinn, legstað í Pant-
heon. Sama ár varð líka hinn
öruggi málsvari Dreyfuss,
George Clemenceau, forsætis-
ráðherra. Haixn gerði Piquart
hermálaráðherra.
Sannleikurinn hafði sigrað.
Réttlætið bar sigur úr býtum,
þrátt fyrir Gyðingahatrið,
klerkavaldið og klæki herfor-
ingjanha. Frakklandd var aft
ur orðið heilbrigt og hraust.
Eða það vonuðu menn.
Og þó var það ekki til fulls.
Þann dag sem kista Emils
Zola var borin til Pantheoix,
skaut ofstækismaður úr flokki
þjóðernissinna á Dreyfus og
særði hann í handlegg. Þetta
var ritstjóri, senx hét Gregory.
Hann var sóttur til saka fyrir
rétti — og kviðdómur í París
sýknaði hann.
Það eru 50 ár síðan Emil
Zola steypti sinni heimsfrægu
gerðar að skólunx, hælum og
sumarheimilum,“ sagði ég að
lokum.
„Já,“ svaraði Pricke. „Tím
ans straumur ber okkur þar
að laixdi sem meiri jöfnuður
ríkir. Auðmaixnahallirnar,
sem byggðar voru fyrir þann
geysiauð, sem safnaðist á
hendur nokkurra striðsgróða
manna í fyrri heimsstyrjöld-
inni, verða hver af annarri al
menningseign.“ Hann nefndi
mér mörg dæmi þess, taldi
upp hallir, sem ríki eða fé-
lagssamtök höfðu keypt og
gert að skólum, hælum eða
félagsheimilum. Stríðsgróða-
menn verða sjaldan ástsælir,
enda sjaldgæft að sálar-
göfgin sé í sama hlutfalli og
fésældin. Hann sagði mér frá
litlu atviki, sem ég varð að
játa fyrir sjálfri mér, að vel
hefði getað átt sér hliðstæðu
heinxa, því að ekki er víst
minni peningahrokinn og á-
sælixin hjá okkur, en amxars
staðar á jarðarkringlunni.
Nýrík frú, mjög skartbúin
og yfirlætisleg var á ferð i
járnbrautarlest. Fleiri voru í
sama vagnklefa og frúin og
samtal spannst unx yfirstand
andi styrjöld. Þá gat skart-
klædda frúin ekki á sér set-
ið að láta skína í veraldar-
gengi sitt. Hún sagðist óska
þess, að þetta blessað stríð
stæði sem allra lengst, því að
á meðan græddi maðurinn
sinn á tá og fingri.
Ráðaleysisþögix sló yfir hóp
inn í járnbrautarklefaixum.
Gamall maður reis úr sæti
sínu, gekk til frúarinnar og
rak henni oi’ðalaust vel úti-
látinn löðrung. Aixdartak
sátu allir sem steini lostnir,
en svo lxófust sanxræður að
nýju, eins og ekkert hefði
í skorizt. Frúin arkaði út úr
klefanum en kom að vörmu
spori inn aftur og lestar-
þjónn og vagnstjórimx með
henni. Hún hafði kært árás-
ina og nú átti að taka vitni
að því, sem gerzt hafði. En
spurningar lestarþjónsins og
fullyrðingar frúarinnar urðu
árangurslausar, ekkert varð
aðgert í málinu, því að eng-
inn hafði séð neitt.
Virðing eða blessuix fylgir
sjaldan stríðsgróða og for-
gengilegur er hann. Hér sát-
um við íxú í einni af þessum
fyrrverandi stríðsgróðahöll-
um, en nú var hún komin í
réttar hendur.
Bosön hefir miklu menn-
Mótið hófst um kl. 1 e. h.
nxeð guðsþjónustu, er séra
Páll Þorleifsson sóknarprest-
ur flutti, en Karlakór Akur-
eyrar söng fyrir og eftir. —
Július Havsteen sýslumaður
setti og stjórnaði samkom-
unni. Aðalræðumaður var
Karl Kristjánsson oddviti á
Húsavík, eix aðrir ræðumeixn
voru Pétur Siggeii’sson á Odds
stöðum, Benedikt Gíslason frá
Hofteigi og Benjamin Sig-
valdasoix á Gilsbakka. Auk
þess fluttu þeir Benedikt
Gíslason og Jón Guðmunds-
son í Garði frumsamin kvæði.
Karlakór Akureyrar undir
stjórn Áskels Jónssonar söng
öðru hvoru úm daginn.
Þá fór fram íþróttakeppni
milli 4 félaga. U.M.F. Núp-
sveitunga vann mótið með 21
stigi. U.M.F. Öxfirðinga hlaut
19 stig. U.M.F. Leifur heppn
hlaut 12 stig. U.M.F. Aftureld-
iixg hlaut 2 stig.
Keppt var i haxxdknattleik
kvenna og fóru leikar þannig,
að lið U.M.F.N. vann U.M.F.
Leif heppna með 9:4. U.M.F.N.
vamx U.M.F. Aftureldiixg með
6:4. U.M.F. Leifur heppni og
U.M.F. Afturelding urðu jöfn
með 7:7.
Þess skal getið, að á þessu
móti var í fyrsta sinn keppt
í kúluvarpi, kringlu og spjót-
kasti enda aldrei æft hér fyrr
en lítið eitt í vor.
Úrslit í einstökunx greinum
fóru þannig:
Hástökk: Árni Sigurðsson,
U.M.F.N. 1.61 m., Sigurður A.
Jónsson, U.M.F.Ö. 1.51 m., Hall
dór Sigurðsson, U.M.F.N. 1.51.
Langstökk: Grímur B. Jóns
son, U.M.F.Ö. 5.89 m., Guðm.
Theódórsson, U.M.F.Ö, 5.77 m„
Egill Stefánsson, U.M.F. Leif-
ur heppni 5.56 m.
Þrístökk: Óli Gunnarsson,
U.M.F.N. 12.27 m„ Guðm.
Theódórsson, U.M.F.Ö. 12.11
m„ Grínxur B. Jónsson, U.M.-
F.Ö., 12.01.
Spretth.l 100 m.: Árni Sig-
urðsson, U.M.F.M. 12.1 sek„
Egill Stefánsson, U.M.F. Leif-
ur lieppni, 12.4 sek„ Guðm.
Theódórsson, U.M.F.Ö. 12.5
sek.
800 m. hlaup: Þorgeir Þór-
arinsson, U.M.F. Leifur h„
2.17 mín„ Egill Stefánsson,
U.M.F. Leifur h. 2,18 mín„
Hálfdán Þorgrimsson, U.M.-
F.N., 2.34 mín.
3000 m. hlaup: Þorgeir Þór-
arinsson, U.M.F. Leifur h„
9:48.3 mín., Sigtryggur Þor-
láksson, U.M.F. Afturelding
9:52 miix., Sigurður Jónsson,
U.M.F. Leifur h. 10:18.7 mín.
Kúluvarp: Árni Sigurðsson,
U.M.F.N. 9.67 nx„ Óli Gunnars-
ingarhlutverki að gegna.
Landareignin er víðlend, svo
að íþi’óttamennirnir hafa hér
möguleika að færa út kví-
arnar eftir þörfum.
Framhald.
son, U.M.F.N. 9.47 m„ Guðm.
Jónsson, U.M.F.Ö. 9.39,m.
Kringlukast: Árni Sigurðs-
son, U.M.F.N 27.26 m-v_ Óli
Gunnarsson, U.M.F.N 26.28 m.
Sigurður A. Jónsson, U.M.F.Ö.
25.85 m.
Spjótkast: Guðmundur Jóns
son, U.M.F.Ö. 37.30 nx.
Viðtal við Gríin
Þorkelsson
(Framhald af 8 síðu).
an. Það var veturinn 1930. Við
fórum með Súðinni til Björg-
vinjar og þaðan héldum við til
Cuxhaven til þess að sækja
varðskipið Þór. Fyrsta desem-
ber lentum við í aftakaveðr-
inu mikla, þegar togarinn
Apríl fórst, okkar sakaði þó
ekki.
| Hefurðu siglt með varðskip-
unum?
| Já, ég hefi verið fyrsti stýri-
maður á varðskipinu Ægi eitt
ár. Friðrik Ólafsson var þá
skipstjóri. Á varðskipunum er
þægilegt að vera, ibúðirnar
; eru sérstaklega góðar en. .mér
| fannst heldur lítið að gera og
i of óákveðið, ég kann betur við
, að vita að hverju ég geng og
• því hefi ég valið strandferða-
1 skipin heldur.
Petsamó og Kaupmanna-
höfn.
Þú varst fyrsti stýrimaður á
nýju Esju. Eru þér ekki ein-
hver j ar f erðir sérstaklega
minnisstæðar þaðan?
Jú. Petsamóförin árið 1940
er við sóttum íslendinga, sem
kusu að halda heim frá Norð-
urlöndum. Heldur var sú ferð
glæfraleg og varð ekki séð um
tínxa hvernig fara myndi.
Verst leizt mér á, er Þjóðverj-
ar voru komnir með okkur til
Þrándheims og höfðu tekið
niður íslenzka fáixann. Ferðin
gekk sanxt vonunx betur' þótt
siglt væri norður í íslxaf '.með
yfirfullt skip og komið- undir
veturnætur.
Þá er nxér og minnlsstæð
förin til Kaupnxannahafnar,
er Esja sótti á fjórða hundrað
heimfúsa íslendinga, að
stríðinu loknu, dýrári farm
hefir íslenzkt skip sennilegt
aldrei flutt að landi, því þar
var mikið mannval efnilegra
menntamanna, sem höfðu
beðið þess með óþreyju að fá
að hverfa heim og vinna fóst-
urjörð sinni gagn.
Hvaða eiginleika þurfa sjó-
menn fyrst og fremst að hafa?
Þeir þurfa að vera skyldu-
ræknir, aðgætnir og kjarkaðir,
geðvonzka og óþolinmæði má
ekki eiga sér stað. Ég lít svo
á, að farmenn, hvort sem þeir
eru yfirmenn eða hásetar, séu
þjónar fólksins en ekki herrar
og verði að haga sér sam-
kvæmt því.
Ólafur Gunnarsson
frá Vík í Lóni.