Tíminn - 11.03.1949, Blaðsíða 3

54. blaff
TÍMINN, föstudaginn 11. marz 1949
3
Kaupmenn - Kaupfélög
- Iðnrekendur
Centrotex Ltd., Export Dep. 520: Woollen Piece Goods
BRNO Slovakian WoII Mills, 5 af stærstu ullardúka
verksmiðjum Tékkóslóvakíu, sem vér erum einkaum-
boðsmenn fyrir framleiða m. a.:
Fataefni
Kápuefni
Kjólaefni
Gabardine
Cheviot
Klæði
Ullarcrepe
Prjónagarn
Mjög vandaðar og ódýrar vörur í fjölbreyttu gæða og
lita úrvali. Stórt sýnishornasafn fyrirliggjandi. — At-
hugið verði og gæði hjá oss, áður en þér festið kaup
annars staðar.
Friðrik Magnússon & Co.,
heildverzlun,
Vesturgötu 33, Reykjavík. Sími 3144
l
t
::
Viðkvæmni um skör fram
Eftir séra Þorstcinn Björnsson
| ♦♦
Fasteignagjöld — |
♦♦
♦♦
::
Dráttarvextir I
♦♦
%• ix
Fasteignaskattur til bæjarsjóðs Reykjavíkur 1949 ::
♦♦
féll í gjalddaga 2. janúar s. 1. ||
H
Er um að ræða lóðarskatt, húsaskatt, vatnskatt og I:
i
Ióðarleigu. ♦:
::
4 ♦♦
Hinn 15. þ. m. fallá dráttavextir á þessa skatta. ::
::
JJ
Athugið sérstaklega, að allar fasteignir eru gjald- ||
skyldar, en hinsvegar óvíst, hvort allir gjaldseðlar j|
hafi borizt réttum aðilum. j|
1
jl
Borgarstjóraskrifstofan jj
Tillögur
hverfastjórna
um fulltrúa og varafulltrúa á aðalfundi Kaupfélags
Reykjavíkur og nágrennis 1949 liggja frammi í skrif-
stofu félagsins frá 10.—16. marz að báðum þeim dög-
um meðtöldum. Á sama tíma getur sérhver hverfis-
maður bætt við tillögur hverfisstjórnar sinnar félags-
mönnum úr sama hverfi.
Reykjavík 9. marz 1949
Kjörnefndin
:::::::::::::::::::::::::::::::::
AUGLYSIÐ I TIMANUM
I 1. tölublaði Kirkjublaðs-
ins í ár var löng grein eftir
S. V. að nafni: „Einkennileg-
ur fréttaburður um íslenzku
kirkjuna í erlendum blöðum.“
Er það að þessu sinni séra
Jóhann Hannesson biskup,
sem átt hefir „furðulegt við-
tal og fullt af missögnum" við
eitthvert blað í útlöndum. Og
er þessu þannig lýst og svo
þungur dómur kveðinn yfir
séra Jóhanni, að ég finn
hvöt hjá mér til að segja um
þetta fáein orð, enda þótt
stranglega sé varað við að
láta sig þá ósvinnu henda að
reyna að afsaka nokkurt slíkt
athæfi og hér hefir framið
verið í garð kirkju vorrar.
Ákæruatriðin eru 5 að tölu. 1.
r •
Prófessor nefndur í stað dós-
ents. Missögn er þetta, ekki
skal því neitað, en ástæðulítið
finnst mér að gera verður út
úr þeim bletti, er hún setur
á kirkjuna. Enda mun þetta
aðallega nefnt til að undir-
byggja það uppnefni, sem síð
an er haft um séra Jóh. í grein
inni. Sömuleiðis sé ég ekki þá
stórsynd, er á að leggja í 2.
atriði. Lagaskólinn mun að-
eins hafa verið kominn á lagg
irnar fyrir 1911, en lækna-
skólinn að vísu nokkru fyrr.
3. Prestaköll landsins sögð
um um 100 og standi 14 auð.
Skal játað, að sumum kann
að þykja undarlegt fyrir-
brigði, að prestlærður maður
skuli ekki vita upp á hár tölu
brauða í landinu. En hvað
sem um það er, held ég samt,
að fleirum hefði farið líkt og
séra Jóh. að minnsta kosti
mér, hvernig sem á því mis-
minni eða misskilningi stend-
ur. Og er nú gott að hafa
fengið þessa tölu uppgefna.
En hvort laus standa 12 eða
14 fer nú að mestu eftir mán-
aðardegi. Er og eitt víst, að
10—12 þeirra hafa svo lengi
staðið auð að varla er ástæða
til að komast í upppnám þótt
slegið sé fram því, að reyn-
andi væri að fá norska guð-
fræðinga í þessi brauð, sem
enginn ísl. guðfræðingur
vill. Ef meta skal hins vegar
meir einhvern metnað en út-
breiðslu og viðhald guðs-
kristni, fyndist mér hreinleg-
ast að leggja þau niður. En
j nú hefir einnig verið stungið
upp á því, að ég held i al-
ivöru, að fá útlent verkafólk
í sveitir landsins. Sýnist þá
j ekki mjög úr vegi að fá þang-
að fáeina presta líka. Hart
kann þetta tal að þykja, en
I harðari er þó sú staðreynd,
j er að baki liggur.
4. Kemur þá að játningum.
Séra Jóh. er sagður hafa tal-
.! að miður gætilega er hann seg
ir .í þessu viðtali, að hér gildi
sömu lög um játningar þjóð-
kirkjunnar og í Noregi. Þetta
skil ég á þann veg, að hér sé
eins og í Noregi lögum sam-
kvæmt evangelisk-lúthersk
kirkja. Annars þykist ég vita,
að sumir telji samband kirkj-
unnar og játninguna hér eitt-
hvað á huldu og kannske svo
kyndugt mál, að það væri efni
í doktorsritgerð. Menn eru
sem sé ekki sammála um,
hvort íslenzka kirkjan er
bundin 5 höfuðjátningum
evangelisk-lútherskrar kirkj u
eða ekki. En hvernig getur
hún verið evangelisk-lúthersk
kirkja, ef hún er ekkert bund
in þeim gömlu ritum, er skil-
greining þess kirkjuhugtaks
byggist á? Enda man ég ekki
betur en Einar Arnórsson hafi
talið þetta lög í sínum kirkju
rétti. Sú var og skoðun Jóns
biskups Helgasonar. En hvað
sem lög segja um þetta eða
þegja, hefði mér þótt séra
Jóh. tala mun ógætilegar og
óskynsamlegar hefði hann
dregið þetta í efa. Því að
kirkjan er bundin sínum játn
ingum svo framarlega sem
hlutir eru bundnir af sínu
formi. Á sinni tíð var oft á
það minnst, að leysa þyrfti
kirkjuna úr viðjum játninga.
Sannara væri að kalla slíkt
upplausn en lausn. Einkenni-
leg er sú tilhneiging að vilja
gera kirkju vora að einhvers
konar sértrúarflokki eða öllu
heldur flokkum. En með því
að hafna játningum hennar
eða telja þær ekki bindandi,
er bersýnilega stefnt í þá átt.
Ekkert svar við þessu er að
vitna í postulann Pál og
segja: grundvöllurinn er
Kristur, með'því að einmitt
þann sannleika er öllum játn
ingum kirkjunnar ætlað að
verja.
Játningar eru þau varnar-
virki, sem sagan ljóst sýnir
að Vcu'ð að reisa útan um
þann skilning, er þessum höf-
uð postula Drottins Jesú var
blásinn í brjóst af heilögum
anda. Og að enn þurfi sann-
leikurinn varnar við, er víst
ekki síður augljóst á vorum
dögum.
Þá er 5. og síðasta atriðið
er hvað mest mun hafa vald-
ið þunga dómsins. Er það sú
furðulega frétt „að spiritismi
vaði hér uppi.“ Stundum
kvað nú vera sagt, að síld vaði
þótt ekki sé beinlínis svartur
sjór. Og hver vill neita því,
að spiritismi finnist hér inn-
an kirkjunnar? Að vísu hefir
slæðst sá misskilningur í frá
sögnina, að hér séu mörg
félög spiritisma. stafar hann
sennilega af forsetanafninu í
Sálarrannsóknafélagi ís-
lands, sbr. forseti í. S. í. eða
U. M. F. í. o. s. frv. En þótt
menn séu ekki félagsbundnir
mun varla sú sveit eða þorp,
að ekki finnist þar fleiri eöa
færri andatrúar og þar prest-
ar jafnvel í bland. Og varla
finnst þeim þetta mjög „ó-
heppilegt.“ Er mér ekki grun-
laust um, að S. V. sé það ekki
heldur neinn ægilegur þyrn-
ir í auga hér heima fyrir.
En hvers vegna er þá „ó-
heppilegt“ að minnast á þess
konar utanlands? Jú, af því,
að einhverjum frómum mönn
um þar blöskrar aldeilis.“ Mað
ur gæti því látið sér detta í
hug, að hefði séra Jóh. verið
annarrar trúar en hann er og
sagt frá spiritismanum hér
sem dæmi um hversu vel
kirkja vor fylgdist með í „vís
indum“, og hinn útlenzki mað
ur sömuleiðis kunnað að meta
þau „vísindi", að þá hefði S.
V. verið sama og kannske bet
ur. Held ég þess vegna, að hér
sé um nokkurn tvískinnung
að ræða, sprottinn af þeirri
leiðu viðkvæmni fyrir áliti út
lendinga, sem ýmsan þjáir á
landi hér. En gallinn á þess
konar viðkvæmni sýnist löng
um vpra sá, að hún lýsir sér
í fyrtni, en engri löngun til
þess að bæta úr neinu. Get
ég ekki heldur séð, að sóma-
girni fyrir kirkjunnar hönd,
sem fram kemur í því að verða
þjótandi vondur út í mann
fyrir að segja eins og honum
býr í brjósti um leiðinlegt fyr
(Framhald á 7. siðu).
Áttræbur:
Ólafur Thoríacius
Læknir
Olafur Thorlacius læknir er
áttræður í dag. Ólafur er
fæddur að Saurbæ í Eyjafirði
og þar bjuggu foreldrar hans,
Jón prestur Thorlacius og
kona hans Kristín Rannveig
Tómasdóttir.
Ólafur lauk stúdentsprófi
árið 1889 og prófi í læknis-
fræði 1896. Vann hann síðan
um nokkrun tíma á sjúkrahús
um í Kaupmannahöfn. Var
settur héraðslæknir i Suður-
Múlasýslu árið 1898 og veitt
héraðslæknisembættið í Beru
fjarðarhéraði árið 1900 og
gengdi því starfi óslitið unz
hann fluttist til Reykjavikur
árið 1928 og tók við starfi
berklavarnarstjóra. Ólafur
var þingmaður Suður-Múla-
sýslu 1903—1908 og heima í
héraði gegndi hann oft marg
víslegum trúnaðarstörfum.
Allan þann tíma, sem hann
var héraðslæknir bjó hann á
Búlandsnesi. Ólafur kvæntist
árið 1898 Ragnhildi Péturs-
dóttur Eggerz. Búlandsnes er
í þj óðbraut og var þar löngum
gestkvæmt sem að líkindum
lætur, því að margir áttu er-
indi við héraðslækninn. Sam-
heldni þeirra hjónanna um
gestrisni og hverskonar fyrir-
greiðslu við þá, sem til þeirra
leituðxi var frábær. Minnast
héraðsbúar og margir aðrir,
sem þar bar að garði Búlands
nessheimilisins enn með hlýj -
um huga.
Þótt Ólafur sé kominn á
þennan aldur heldur hann vel
andlegu fjöri og er eins og
fyrr gestrisinn og góður héim
að sækja, gamansamur og
smáglettinn.
Ólafur Thorlacius tilheyi’ir
þeirri kynslóð íslendinga, sem
var á æskuskeiði á níunda
tug síðustu aldar, á því tíma-
bili, sem „landsins forni
fjandi,“ hafísinn lagði árum
saman leið síixa upp að strönd
um þess. Ólafur var nemandi
í Möðruvallaskóla frostavetur
inn mikla og honum eru
minnisstæðar hörkurnar þeg-
ar frostið var sautján stig í
íbúðum kennaranna þar. Sú
kynslóð eignaðist, þrátt fyrir
það afhroö, sem þjóðin leið
af þeim harðindum þann
manndómsþroska, sem varð
aflgjafi til að hefja hana til
bættra lífskjara á öllum svið
um.