Tíminn - 22.05.1949, Blaðsíða 7

110. blað
TÍMINN, sunnudaginn 22. maí 1949.
Píslarsaga Krists og píslarsaga
nútímans
(Framliald af 4. síðu).
með friðsamlegum aðferðum,
eins og jafnan hefir verið
lialdið fram. Segjum, að það
hafi ávallt verið ætlun hans
að sigra með góðu, á þann
hátt að koma viti fyrir menn-
iná, fá þá til að kannast við
sinn „þegnrétt i Ijóssins ríki“,
kenna þeim að elska hver
annan og þjóna hver öðrum.
Þannig hefir kirkjan kennt j
oss að trúa á Krist, friðar-
höfðingjann, hinn líðandi
þjón Guðs. Þrátt fyrir þetta
gat hann komist í þá aðstöðu,
að hann ætti um tvennt að
velja, að verja sig með vopn-
um eða falla fyrir böðlum sín-
um, og bíða þannig ósigur.
Og nú hefir íslenzkur guð-
fræðingur enn orðið til að
vekja athygli á þeirri spurn-
ingu, hvort Jesús hafi ætlað
sér að verjast með vopnum, en
séð, að það var þýðingarlaust
að reyna að neyta þeirra í
viðureign við hina rómversku
hermenn. Með þessari skýr-
ingu er Jesús í raun og veru
gerður allt annaö en vér höf-
um álitið hann, svo að það
verður að vera hægt að beita
allsterkum rökum, ef slík
kenning á að veroa tekin al-
varlega af þeim, sem á annað
borð þekkja til guðspjall-
anna. Þeir, sem álíta, að Jes-
ús hafi ætlað að beita sverð-
um, vitna helzt í 22. kapítula
Lúkasarguðspjalls, þar sem
Jesús segir við lærisveinana:
„En nú skal sá, sem hefir
pyugju, taka hana með sér,
sömuleiðis einnig mai, og sá
ganga framhjá frásögu Jó-
hannesarguðspjalls af réttar-
höldunum frammi fyrir Píla-
tusi, þaf’ sem Jesús mælir
þessi orðí-*„Mitt ríki er ekki af
þessum heimi. Væri mitt ríki
af þessum heimi, þá hefðu
þjónar mínir barist.“ Mér
virðist öll framkoma Jesú
benda eindregið í þá átt, að
hann hafi aldx-ei ætlað sér að
beita sömu aðferðum og
fjandmenn hans, hvorki í
vörn né sókn.
En þáð er ekki aðeins frá-
sögn guðspjallanna, sem er
mikils virði til að upplýsa
þetta mál. Það er auðfundið,
að aðrir rithöfundar nýja
testamentisins gera ráð fyrir
því, að Jesús hafi dáið sem
lýtalaust og óflekkað lamb,
eins og komizt er að orði á
öðrum stað. Sá hinn sami
Pétur, sem orðiö hafði fyrst-
ur til að bregða sverðinu,
skrifaði síðar þessi orð:
„Hann drýgði ekki synd og
svik voru ekki fundin í hans
munni. Hann illmælti eigi
aftur, er honum var illmælt,
og hótaði eigi, er hann leið.“
Sjálfsagt hafa verið til meixn
á Gyöingalandi á dögum Jesú,
sem gjarnan hefðu viljað
fá hann til að efla vopnaðan
flokk móti Rómverjum, hinu
rnikla herveldi, sem allt vildi
undir sig leggja. Slíkum
mönxxum hefir sennilega
fuixdist hann slakur í bar-
áttunni fyrir hagsmuxxum
þjóðar sinnar, og furðu hlut-
laus um jafn merkileg mál.
::
::
senx ekkert lxefir, skal seljaiÞeim hefir sennilega fuixd-
yfirhöfn sína og kaupa sverð“. \ ist sem hann væri barnalegur
Unx leið minnir hann þá á, að i draumóramaður að ganga
hanix mundi verða taliixn með ; ek.ki undir eiixs inn á að vig-
lögbi-otsmömxum. En þeir
sögðu: Herra, sjá, hér eru tvö
sverð. Og hamx sagði við þá:
„Það er nóg.“ Hin algeixga
skýring þessara orða er sú, að
Jesús hafi verið að segja
læi’isveinunum á einskonar
líkiixgamáli, að hörð barátta
sé framuixdaix. Það getur eng-
unx hershöfðingja eða jafnvel
upphlaupsforingja þótt þaö
íxóg fyrir heilaix hóp manna
að hafa tvö sverð. Hitt er
semxilegra, að annað hvort séu
orðin: „Það er nóg“, sögð i
hreinu og beiixu háði eða með
þeim sé Jesús að gefa til
kynna, að nóg sé kömið af svo
góðu. En séu nxenn í vafa um,
hyort þessi ámimxstu orð
Krists séu eggjan til blóðugs
gera það, sem þeir vita þó, að
er synd. í leikritinu Lénharði
fógeta er sýndur maður, sem
lítur á það sem synd að taka
þátt í styrjöld, eix hann fer
samt að lokum, af því að hoix-
unx finnst ódrengilegt að vera «
eftir, þegar allir aðrir fara í
bardaga við yfirgangssegginn.
Þannig getur verið ástatt
fyrir mönnunum, að aðstœð-
ur hinnar liðandi stundar
krefjist þess af þeim, sem
þeir annars vita fyrir guði og
samvizku sinni, að er ekki i
samrœmi við kœrleika guðs.
Eg nxinnist þeirra daga haust-
ið 1939, þegar skuggi nýrrar
styrjaldar var að leggjast yfir
landið, senx ég átti þá heima
í, — þetta fagra og hlýlega
land, sem í hjarta mínu er
íxæst mínu eigin landi. Ég
vildi ekki þurfa að lifa slíka
daga upp aítur. Hin þögula
sorg og sára kvöl mæðranna,
senx höfðu ætlað dreixgjunum
sínum annað hlutskipti en að
verða fallbyssufóður, var þung
og sár. Ég minnist ungs
maixns, sem sat hjá mér úti í
bílskúrnum míixum langt
fram á nótt og sagði mér hug
sinn. Ég man, að hann sagði
við mig, að það, sem sér væri
erfiðast, væri sú staðreynd,
að hryðjuverk styrjaldarinnar
væru í svo himinhrópandi
mótsögn við allt, sem sér hefði
verið innrætt af foreldrum
sínum, skólanum og kirkj-
uixni. Hugsunin unx þetta ó-
samræmi var honum óbærileg.
Ég hefi oft hugsað um þessi
orð uixga mannsiixs, þegar ég
hefi minnst sumra af mínum
eigin fermingardrengjum
sem ég hafði boðið velkomna
í kristilegt samfélag og eftir
fáein ár voru fallnir í blóð-
baði vígvailanna eða sokknir í
sjó. En látum svo vera, segi
ég enn, að mennirnir verði
knúðir út í slíka tortímingu.
Þá er að nxinnsta kosti þrennt
sem ég vil í guðs nafni gera
kröfu til, og vildi að ég gæti
brennt með logandi letri í
hvers nxanns hjarta:
í fyrsta lagi: Vér megum
aldrei láta oss það henda að
varpa oss né niðjunx vorum
út í slíka hluti af léttúð, ófor-
sjálni né talhlýðni.
í öðru lagi: Hversu örðugt
sem oss reynist að koma
breytni vorri sanxan við líf
Jesú og kenningu, megum vér
aldrei falla fyrir þeirri freist-
ingu að minnka Krist, til þess
Lokað á laugardögum
Undin’itaðar prentsmiðjur loka á laugardögum sum
armánuðina fram til 15. september.
Reykjavík, 17. maí 1949.
Alþýðuprentsmiðjan, Vitastíg
Borgarprent
Félagsprentsmiðjan
Ingólfsprent
ísafoldarprentsmiðja
Prentfell
Prentsmiðja Ágústs Sigurðssonar
Prentsmiðjan Edda
Prentsmiðjan Guðm. Jóhannssonar
Prentsmiðjan Hólar
Prentsmiðja Jóns Helgasonar
Prentsmiðjan Leiftur
Prentsmiðjan Oddi
Prentverk Guðm. Kristjánssonar
Víkingsprent
» •
♦♦
♦♦
s
♦♦
H
♦♦
*<•
::
H
H
♦♦
♦♦
::
n
H
H
♦♦
H
H
búa sig og þjóð sína til varn-
ar. Þeir skildu það ekki, að ef
þjóð hs/ns hefði gengiö til
fylgis við guðsríkisboðskap
haixs, heils hugar og óskipt,
var þar máttugra lið móti
stríðsvögnum Rómverjamxa
en þá sjálfa gat nokkurn tíma
órað fyrir. En það átti að kosta
margar aldir, að hinn róm-
verski örn léti undan síga, og
enn þann dag í dag kemur
hann aftur og aftur í ein-
hverri mynd, og mun gera
það, svo lengi sem mannkyn-
ið lærir ekki að ganga hinn
rétta veg. En það sjáum vér af I að vér sjálfir sijnumst stœrri
píslarsögu KristS, að Kristur
hefir aldrei hugsáð sér að
heyja sitt stríð á vettvangi
stjórnmála og styrjalda. Bar-
bardaga eða ekki, þarf ekki játta hans risti margfalt dýpra.
lengi að leita skýrari umnxæla. I Hún var .stríð hins syixdlausa Þa®> þegar vér gefumst upp
í guðspjöllunum er sagt, að
eða fegurri. Daglega erum
vér að nxeiru eða minna leyti
í ósamræmi við hann. En oss
ríður á að eiga manndóm og
hreinskilni til að kannast við
göngu mannkynsins alls sé
einnig sett. Myrkravöldin eru
máttug, einnig i sjálfum oss.
Það finnum vér við einfalda
athugun. Lygiix, hrokinn,
sjálfsréttlætingin, óvildin og
reiðin, allt er þetta til í oss.
Og i stærri stíl birtist það í
lífi þjóðanna. En allt þetta er
á undanhaldi fyrir sigurmætti
hins upprisna drottins. Past-
an er hryggðartínxi og yfir-
bótar, en hún er einnig minn-
ing hinnar miklu sigurfarar
kærleikans og lífsins. Vér
spurðum, hvers eðlis hún væri,
barátta Krists? Hún er bar-
átta guðs sjálfs við hið djöf-
ullega í tilverunni. Hún er
barátta kærleikans við synd-
ina í sérhverri mynd. Barátta
lífsins gegn dauðanum. Hefði
Jesús svarað freistingum sín-
unx með því að syndga eins og
aðrir nxenn, var mál hans tap-
að, og ósigurinn vís. En hann
stóðst sérhverja eldraun án
þess að syndga. Þess vegna
vann hann sigur að lokum.
Með hverju skrefi á sinni
þjáningabraut nálgaðist hann
hásæti sitt. Og sigur hans
gerði sjálfan kross smánar-
innar að hásæti sigurvegar-
ans og breytti grafarhúmi í
heilagt ljós.
í Jesú íxafni
a m e n .
eftir gosi. Kvöldverður
Laugarvatni.
að
Jesús hafi stöðvað vin sinn,
Pétur, þegar hann missir vald
á sjálfum sér og bregöur
sverði honum til varnar. —
og saklausa manns við sjálfa vl® teta 1 fótspor hans. Það
syndina og dauðann, barátta er Þetra að vita af synd sinni,
við tortinxinguna sjálfa. Og Þótt ver séum sjálfir úrræða
hversu mikil fjarstæða virð- lausir gagnvart henni en að
ist oss það hljóta að vera, að rettlæta sig með því að Jesús
„Slíðra þú sverð þitt, því að hann sjálfur taki þátt í tor- Þefði í rauninni gert þetta
allir þeir, sem grípa til sverðs, | tímingu, jafnvel drápi, eða að sama í vorum sporum.
nxunu farast fvrir sverði“ , nxinnsta kosti hafi haft á því Og í þriðja lagi: Látum oss
Eða hyggur þú, að ég get-i fullan hug. Ef svo hefði ver- skiljast, að hversu hörð sem cand. oecon. býður gesti vel-
Stúdeiitainótið.
Framhald af S. siSu.
athöfn mótsins í hátíðasal
Háskólans (útvarpað). Tón-
leikar. Bergur Sigurbjörnsson
ekki beðið föður nxinn, svo að ið, fæ ég ekki betur séð, en sú barátta er, sem vér menn-
hann nú sendi mér til liðs að hann hefði sjálfur verið irnir verðum að heyja, hversu
nxeira en tólf sveitir engla?“ | kominn ofan i sama foraðið mikil þjáning senx þyngir á
Þarna er ekki um að ræða °S vér hin, og vér hefðum mannkyninu á vorri eigin tíð,
uppgjöf hins yfirunna bar-
dagamanns, heldur trúnaðar-
traust guðssonarins, sem veit,
að ixann á vísa þá vernd, sem
er máttugri öllum jarðnesk-
unx sverðunx, ef hann á ann-
að borð ætli að umflýja þau
örlög, sem hann þó hafði
sjálfur sagt fyrir oftar en
einu sinni. Og imxan um her-
.mennina, gráa fyrir járnum,
sýnir hann kærleika sinn og
mátt með þyí að lækna þræl-
inn, senx fyrir högginu varð.
þurft á öörum Kristi að halda þá eigum vér þann að, sem
til að frelsa hann ásamt oss þekkir hina jarðnesku þján-
úr heljar greipum. , ingu af eigin reynd, hefir
staðist hana án syndar, og er
Textinn talar um Jesú sem þess megnugur, þegar stund-
„þann, sem freistað var á all- in kemur, að leiða oss að há-
an hátt eins og vor, án synd- sæti náðarinnar. Komi hvað
ar“.*^>essi tvö síðustu orð „án sem koma vill yfir þennan
syndar", fela í sér, hve mik- heim. Undir eins í byrjun
ið regindjúp var nxilli hans og píslarsögunar er minnst á
annara manna. Ef til vi.ll kem páskaxxa, sigurhátíðina. Það
ur sá munur aldrei skýrar i er stuixdunx erfitt að trúa því,
Ijós en þegar vér lxugsum oss eix það er mín heilög saixn-
nxeixnina í þeirri aðstöðu, að færixxg ,að páskarxxir séu hið
Það er heldixr ekki í’étt að þeim fimxst óhjákvæmilegt að .mikla takmai’k, sem píslar,-
komna. Rektor Háskólans,
próf. Alexander Jóhanixes-
soix: Setningarræða. Tónleik
ar. Menntamálaráðherra Ey-
steiixn Jónsson: Ávarp. Ávörp
og kveðjur frá menntamála-
ráðherrum hinna Norður-
landanna. Kveðjur frá stúd-
entasamtökunx Dana, Fimxa,
Færeyinga, Norðmanna og
Svía. Um kvöldið hefir Bæj-
arstjórn Reykjavíkur boð
inni.
Sunnudagur 19. júní:
Ferð til Gullfoss, Geysis og
Laugarvatns. Hádegisverður
sixæddur við Geysi. Ýmsar
skemmtaixir meðan þeðið. er
Mánudagur 20. júní:
Skoðaður Háskólinn og unx
hverfi hans. Hádegisverður í
Tjarnarcafé. Hixx ýmsu deild-
arfélög sýna bæinn, mark-
verðar byggingar og stofix-
anir.
Þriðjudagur 21. júní:
Ferð um nágrenni Reykja-
víkur og Hafnarfjarðar. Bæj-
arstjóim Hafixarfjarðar býð-
ur til hádegisverðar. Ei’iixdi í
hátiðasal Háskóla íslands
Steingrínxur J. Þorsteinsson,
dósent: Tvö íslenzk alþýðu-
skáld frá 19. öld. Kvöldverð-
ur í Tjarnarcafé. Leiksýning
í Iðnó um kvöldið.
Miðvikudagur 22. júní:
Eriixdi í hátiðasal Háskóla
íslaixds, próf. Ólafur Björns-
son: Hag- og stjórnmálaþró-
un á íslandi frá 1918. Hádeg-
isverður í Tjarnarcafé. Kvik-
myndasýning í Tjarnarbíó:
Frá Heklugosinu o. fl. Dr.
Sigurður Þórarinsson skýrir
myndina. Móttaka hjá sendi
herrunum. Kvöldverður. —
Hljómleikar i Austurbæjar-
bíó. Blandaður kór Tónlistar-
félagsins syngur. Rögnvald-
ur Sigurjónsson leikur á milli
þátta. Kvöldið frjálst.
Fimmtudagur 23. júní:
Hádegisverður í Tjarnar-
café. Ferð út í Viðey. Kvöld-
verður.
Föstudagur 24. júní:
Hádegisverður í Tjarnar-
café. Farið til Þingvalla með
viðkomu á Reykjum. Jóns-
messuhátíð á Þingvöllum.
Pálmi Haixnesson rektor og
próf. Einar Ólafur Sveinssoix
segja sögu staðarins. Ýmsar
íþróttir og kappraunir. Kvöld
verður í Valhöll og dans um
kvöldið.
Laugardagur 25. júní:
Hádegisverður í Tjarnar-
café. Móttaka hjá Mennta-
málaráðherra. Um kvöldið
skilnaðarhóf að Hótel Borg.
Sigurður Guðmundsson, fyrr-
verandi skólanxeistari og
Kristján Eldjárn, fornminja-
y.örður, ávarpa gesti.