Tíminn - 17.08.1949, Blaðsíða 4

TÍMINN, miðvikudaginn 17. ágúst 1949
/
172. blað
Hin nýja breiðfylkin
ÞAÐ BER SJALDAN við,
að erjur séu með blööum
S j álf stæðisf lokksins og Al-
pýöuflokksins. Með blöðun-
um ríkir svipað bræðralag og
igerizt með ráðherrum þess-
ara flokka í ríkisstjórninni.
>egar krafist er afnáms for-
réttindaskipulagsins í verzl-
unarmálunum, snúast ráð-
herrár „alþýðunnar“ og bur-
geisanna einhuga til varnar
málstað forréttindamann-
anna. Þegar manndómsleysi
þessara ráðamanna hefir leitt
:nýja dýrtíðaröldu yfir þjóð-
:ina og mjög aukið á erfið-
:íeika atvinnuveganna standa
blöð flokkanna saman að því
að brígsla Framsóknarmönn
■jm um ábyrgðarleysi og
sund'rungaráróður, af því að
Framsóknarmenn vilja ekki
una því að þjóðarbúið fljóti
sófandi að feigðarósi fjár-
hagslegs hruns, heldur krefj
ast þeir skynsamlegra að-
gerða nú þegar og eru fúsir
að láta dóm kjósendanna í
landinu ganga um stefnur
ílokkanna ef hinir flokkarn-
ír vilj a. heldur halda áfram
værðarsvefninum. Ekki verð
ur úr því skorið af skrifum
blaðanna, hvort Alþýðu-
ílokknum og Sjálfstæðis- i
flokknum er verr við kosn-
ingar í haust. Báðir láta sem
kosningar séu bein árás á
kjósendurna í landinu og
pólitískt herbragð Framsókn
arflokksins. Sjálfum finnst
þeim engin ástæða til kosn-
inga, lítur helzt út fyrir að
þeir telji ástandið í fjárhags-
og..atvinnumálum í frægasta
lagi. A. m. k. hafa þeir ekk-
ert tekið undir tillögur þær,
sem Framsóknarflokkurinn
hefir borið fram til þess að
afstýra vandræðunum, og er
það þó lakara, að þeir hafal
heldur engar gagntillögur I
Eitstjjórnargrein tar Degi.
xlutt. Báðir flokkarnir hafa
lagt meginkapp á að ófrægja!
tillögur Framsóknarmanna!
og brígsla þeim um að rjúfa i
borgaralega samvinnu. Loks
láta- þessir fyrrverandi sam-
starfsmenn kommúnista, sejn
Framsóknarmenn bíði þess
eins að hefja samstarf við
hinn landlausa lýð um lands
mál.
í ÚTVARPSUMRÆÐUNUM j
um fjárlagafrumvarpið í maí
mánuði s.l-, lét Eysteinn Jóns
son ráðherra svo ummælt af
hálfu Framsóknarflokksins,
að flokkurinn mundi ekki
una því lengur en fram á
sumarið, að ekkert væri gert
i dýrtíðar- og fjárhagsmál-
um af hálfu ríkisvaldsins,
enda væri fyrirsjáanlegt, að
fjárlög yrðu ekki afgreidd á
næsta þingi nema gripið væri
til sérstakra ráðstafana.
Þár með var því yfirlýst þeg
ar á s.l. vori af hálfu Fram-
sóknrflokksins, að hann væri
ófús að halda áfram núver-
antíí'’stjórnarsamstarfi, nema
vetúleg lífsvenjubreyting yrði
méðál ráðamanna Alþýðu-
ílokksins og Sjálfstæðisflokks
ins. Þessi lífsvenjubreyting
er ókomin enn. Fyrir aðgerð-
ir -þessara flokka, var nýrri
dýítíðaröldu hleypt af stað.
AWasr tillögur er stefndu að
þvi’áð auka kaupmátt pen-
íngahna voru ýmist svæfðar
eða felldar, í þess stað var ný
kauphækkunarskriða sett af
stað; að verulegu leyti bein-
linis fyrir tilverknað þessara
flokka. Um þær aðgerðir var
ekki nein eining meðal stjórn
arflokkanna. Framsóknar-
flokkurinn stóð allur á móti
þeim. Tveir stjórnarflokk-
anna unnu saman að því að
fella og svæfða margs konar
tillögur Framsóknarmanna til
lagfæringar á verzlunarmál-
um, húsnæðismálum, verð-
lagsmálum o. s. frv. Og þeir
fluttu sjálfir engar tillögur
í staðinn. Af þessu má vera
augljóst, að það er ekkert
nema lágkúrulegur rógur
þegar blöð Sjálfstæðisflokks
ins og Alþýðuflokksins reyna
að telja kjósendum trú um
að aflabresturinn á síldar-
miðunum hafi orðið til þess
að Framsóknarflokkurinn
hafi sett dýrtíðarmálin á
oddin nú og krefjist aðgerða
í þeim en kosninga ella.
Breiðfylkingin í ríkisstjórn-
inni vissi það þegar fyrir
þinglokin, að reikningsskil
mundu verða í sumar. Afla-
leysið nú í sumar gerir slík
reikningsskil vitaskuld meira
aðkallandi, en þau hefðu
ekki verið umflúin þótt síld-
in hefði veiðzt. Það er enn-
fremur augljóst, að skraf
þessara flokka um það, að
Framsóknarmenn séu að
rjúfa eininguna meðal borg-
araflokkanna. er úr lausu
lofti gripið. Samspil Alþýðu-
flokksins og Sjálfstæðis-
flokksins er fyrir alllöngu
komið á það stig, að eining
um hin mikilsverðustu mál
er ekki fyrir hendi innan rík
isstjórnarinnar og borgara-
legu flokkanna. Þegar þann-
ig er ástatt, er það vitaskuld
heiðarlegast og mest í anda
lýðræðisins, að skjóta ágrein
ingnum til kjósendanna í
landinu- Hitt væri óheiðar-
legt, að breiða yfir ágreining
inn, aðhafast ekkert og reyna
að telja þjóðinni trú um að
allt sé „með blóma“ í at-
vinnumálum og fjármálum.
Framsóknarmenn vilja eng-
an hlut eiga að slíkum for-
tölum. Sjálfstæðisflokkurinn
og aðstoðarlið hans geta þar
einir að verið.
LOKS ER það samstarfið
við hinn landlausa lýð. Þaö
er næsta spaugilegt að heyra
þá menn, sem hörmuðu það
sárlega 1947 að kommúnistar
skyldu þá vera ófáanlegir til
þess að sitja lengur í ríkis-
stjórn með þeim, brígsla
flokki, sem aldrei hefir haft
neitt samneyti við kommún-
ista, um löngun til samstarfs
við þá. Nokkrir þingmenn
Sjálfstæðisflokksins lýstu því
yfir að samstarfið við komm
únista 1944—1947, hefði ver-
ið „kollsteypa“ í stefnu flokks
ins. Hver veit hvenær sagan
endurtekur sig? Sjálfstæðis-
blöðin höfðu margsinnis lýst
landráðaeðli kommúnista,
skömmu fyrir faðmlögin 1944.
Þau tala digurt nú, en sömu
mennirnir, sem réðu koll-
steypunni miklu 1944, eru
enn í dag valdamestu menn
Sjálfstæðisflokksins. Blöð
þeirra lýsa ekki innstu hug-
renningum þeirra í dag.
Framsóknarmenn hafa aldrei
starfað með kommúnistum
og munu aldrei gera það.
Sjálfstæðisflokkurinn hefir
leitt þá upp í ráðherrastól-
ana og leyft þeim að vinna
margvísleg óhæfuverk í
skjóli valdanna. Enn í dag
sitja kommúnistar og Sjálf-
stæðismenn í bróðurlegri ein
ingu í bæjarstjórn ísafjarð-
ar. Þeirri samvinnu ræður
maðurinn, sem skrifar inn-
fjálgu leiðarana í Morgun-
blaðið um kommúnistahætt-
una.
ÞAÐ ER nauðsynlegt fyrir
kjösendur að horfa fram á
veginn og gera sér grein fyrir
því, með hvaða ráðum þjóð-
arbúskapnum verði aftur
komið á réttan kjöl. Fram-
sóknarflokkurinn hefir gert
sínar tillögur og er þess al-
búinn að leggja þær undir
dóm þjóðarinnar. Hinir flokk
arnir hafa engar tillögur
gert, þeir hafa gefizt upp við
að standa gegn dýrtíðinni,
virðast helzt hafa áhuga fyr-
ir því um þessar mundir að
róla sem lengst í ráðherra-
stólunum. Blöð þeirra bera
vott um áhugann fyrir því
að sitja. Ábyrgir kjósendur
munu naumast telja setuna
það bjargráðið, sem koma
skal. Fyrir því munu þeir
fylkja sér um tillögur Fram
sóknarmanna og gefa fyrr-
verandi samstarfsmönnum
kommúnista hæfilega og
nauðsynlega ráðningu.
SILFURBRUÐKAUP
Hjónin Benedikt Guðjóns-
son og Ingibjörg Guðnadótt-
ir í Nefsholti í Holtum áttu
25 ára hjúskaparafmæli 13.
júlí s.l. Komu þá saman
nokkrir frændur og vinir
þeirra og fögnttðu með þeim,
er þau minntust aldarfjórð-
ungs farsældar í hjónabandi.
Þau Benedikt og Ingibjörg
hafa búið þessi 25 ár í Nefs-
holti, þar sem Benedikt er
borinn og barnfæddur, og alla
tíð notið mikilla vinsælda
sveitunga sinna, því að þau
bera í brjósti einlæga góövild
til allra samferðamanna. —
Þau hafa eignast 7 börn og
fram að þessu notið mikils
barnaláns- Eru börn þeirra
Nefsholts-hjóna gædd óvenju
góðum námshæfileikum og í
skóla foreldranna hafa þau
numið j?óða siði. Benedikt
hefir riotið trausts félaga
sinna í sókn og sveit. Hefir
lengi verið í sóknarnefnd og
gagnhollur kirkju sinni.
Benedikt hefir lengi verið
í hreppsnefnd og fræðslu-
nefnd og oft gegnt trúnaðar-
störfum í Kf. Rangæinga í
Rauðalæk, enda er hann góð-
gjarn vitsmunamaður og
vandaður til orða og verka.
Af þessu stutta yfirliti er
ljóst, aö þau Benedikt og
Ingibjörg í Nefsholti hafa
verið sómi sinnar stéttar, og
þótt þau hafi stundum búið
við skorinn skammt efna-
lega, hafa þau jafnan búið
við mikla mannkosti og þess
vegna fylgja þeim einlægar
blessunaróskir frá nágrönn-
um og sveitungum og fjöl-
mörgum vinum er þau leggja
leið sína áfram inn í hina
ókunnu framtíð.
Þ. R.
Frá trésmíðameistara út á landi
(M. F.) hefir borist grein sú,
sem hér fer á eftir:
Ef við lítum yfir sögu lið-
inna kynslóða er þar eitt óbreyt
anlegt lögmál, sem hefir sama
gildi í dag og á dögum hellis-
búans. Fyrsta hugsun og þrá
hverrar fjölskyldu, hefir verið
að eignast sitt eigið heimili.
Náttúran sjálf hefir verið hlið-
holl mannkyninu í þeim efn-
um, enda lærðu frumbyggjar
jarðarinnar að sníða sér þar
stakk eftir vexti og notfæra sér
þær aðstæður og skilyrði þeirra
tíma, sem vit þeirra leyfði. —
Hellisbúinn skreytti heimili sitt
með skinnum þeirra dýra, sem
hann aflaöi sér til matar. Skóg-
arbúinn reisti sér hús úr strá-
um og leir, sem var við hend-
ina. Eskimóarnir byggðu hús
sín úr snjó og skinnum, og
hjarðmennirnir höfðu tjöld,
sem þeir gátu flutt með sér. —
Hver fjöldskylda átti sitt eigið
heimili og hafa sennilega unað
glaðar við sitt.
Tímarnir breyttust og tæknin
óx, þræla- og lénstímabilið hélt
innreið sína. Heimili voru lögð í
rústir og fjölskyldum tvístrað.
Ánauð og kúgun voru í algleym
ingi, en sama þráin og vonin
um að eignast heimili hélt líf-
inu í hinum kúguðu.
Mannskepnan hafði fundið
nýja leið til fjáröflunar. Léns-
herrann og þrælaeigendur söfn-
uðu auði í sínar hirzlur og
byggðu sér hallir og skrauthýsi,
en geymslukofa fyrir þræla sína.
Enn breytast tímarnir, þræla-
hald var að nafni til afnumið,
en þjóðarauðurinn er enn í
fárra manna höndum. Nýja að-
ferð varo að finna til fjáröflun-
ar. Stórhýsi voru byggð. Húsa-
brask varð ný atvinnugrein. —
Hægt var að leigja út húsa-
kynni handa þeim, sem ekki
höfðu aðstæður að byggja sér
heimili. Skrauthýsi voru byggð
fyrir gjöld þeirra er leiguna
greiddu.
Hinir ríku sáu enn fyrir því
að tekjur þeirra rýrnuðu ekki.
Þeim tókst að telja forráðamönn
um þjóðfélagsins trú um, að það
yrði að byggja fyrir framtíðina.
Þetta var að vísu glæsileg hug-
mynd, og forráðamenn bæjarfé-
laga og annarra stofnana inn-
leiddu það fyrirkomulag í húsa-
gerð, að einungis dýr og ramgerð
hús voru reist. En breytingar og
aðstæður hinna ýmsu tíma
leyfðu ekki að slíkt væri hægt.
Að vísu risu upp stór og glæsi-
leg hús, en þjóðarauðurinn
leyfði ekki að slíkt væri fyrir
alla.
Með hinum nýju reglugerðum
um húsabyggingar hefir bænd-
um og verkamönnum veríð gert
ókleift að byggja yfir sig og sína
af eigin ramleik, við þær að-
stæður, sem þeir eiga nú við að
bua. Bóndinn má ekki byggja eft
ir því, sem efni hans og aðstæð-
ur leyía. Hann verður að byggja
fyrir næstu kynslóðir. En tekjur
bóndans leyfa ekki að hann
byggi fyrir næstu kynslóðir. Það
verður einnig að taka drjúgan
skerf frá þjóðarheildinni. Verka-
menn verða að láta sér nægja
að vera leiguliðar, eða búa í
hreysum, utangarðs í þjóðfé-
laginu.
Og enn er haldið áfram sörnu
braut, þrátt fyrir að fyrirkomu-
lag og gerð húsa breytist ár
frá ári, og þörfin fyrir fleiri
og ódýrari hús vaxi dag frá
degi. Tími reynslunnar er þó
orðinn nógu langur til að læra
af honum. Bóndinn, sem eyddi
orku sinni og fé til að byggja
fyrir næstu kynslóðir, er nú
horfinn Sonur hans, sem nú
er að stofna heimili, óskar ekki
eftir að búa í húsi gamla bónd-
ans. Hann vill ráða því sjálfur,
hvernig hans eigið heimili á
að vera. í dag sést. því í fag-
urri sveit hús í eyði, sem gamli
bóndinn hafði eytt miklu fé og
orku til að gera að framtíðar-
heimili.
I kaupstöðum verja menn
andvirði nýrra húsa til lagfær-
ingar og breytinga á þeim hús-
um, sem byggð voru fyrir 15 til
20 árum, til að samræma þau
kröfu nútímans. Það er því hin
mesta fásinna, að eyða helm-
ingi meira fé til húsagerðar en
annars væri þörf, í þeim eina
tilgangi, að láta þau endast í
100 til 200 ár. Það er alveg víst,
að næsta kynslóð kærir sig
ekkert um að við séum nú að
byggja fyrir sig, og slá upp ein-
hverjum steinkumböldum, sem
vont er að fjarlægja. Einnig er
það hrein fjarstæða að eyða
þjóðartekjunum í dýr og ram-
gjör hús meðan stór hluti þjóð-
arinnar er látinn hýrast í
geymsluskúrum og bröggum.
Það er áreiðanlega mál til
komið, að við hugsum fyrst og
fremst um að byggja yfir nú-
lifandi kynslóð og hættum öll-
um hégómahætti og flottskap,
meðan þjóðartekjurnar leyfa
það ekki.“
Hér lýkur svo grein trésmíða-
meistarans og skal þetta mál
ekki orðlengt að sinni.
Heimamaður.

ÚTBOÐ
Þeir, sem gera vilja tilboð í að reisa hús á lóð
Landsspítalans, vitji uppdrátta og útboðslýsinga á
teiknistofu húsameistara ríkisins.
Reykjavík, 16. ágúst 1949
GUÐJÓN SAMÚELSSON.
AUGLYSIÐ I TIMANUM