Tíminn - 18.09.1949, Síða 5

198. blaS
TÍMINN, sunnudaginn 18. september 1949
Sunnud. 18. sept.
Framboðin í Reykja-
Framboðslistar Álþýðu-
flokksins og Sj álfstæðfsflokks
ins voru birtir í gær og hafa
þá allir flokkarnir, nema
Sosialistaflokkúrinn, lagt
fram framboðslista sína. Hjá
Sosialistaflokknum eru fram-
boðserfiðleikarnir miklir, því
að ekki þykir nú lengúr þor-
andi, að listinn sé skipaður
kommúnistum einum. Því
hefir verið leitað til ýmissa
manna í öðrum flokkum og
þeim boðið öruggt sæti á
lista flokksins og það látið
fylgja, að þeir mættu starfa
óháðir flokknum, er á þing
kæmi. Allir þeir, sem komm-
únistar hafa þannig leltað til,
hafa hafnað þessu tilboði, og
eru því horfur á, að kommún-
istar geti ekki haft neinn
nýjan lit á lista sínum. Við-
leitni þeirra í þá átt gefur
hinsvegar glöggt til kynna,
að þeir telji fylgi sitt minnk-
andi og þessvegná þúrfi að
fa nýtt blóð, ef þannig væri
heldur hægt að hresSa upp
á það.
Listar Sjálfstæðisflökksins
og Alþýðuflokksins béra það
með sér, að þar eru sigur-
horfur taldar minni en við
seinustu kosningar.
Hjá SjálfstæðiSflÖkknum
var uppstillingunni þá hagað
þannig, að Bjarni Benedikts-
son var í sjötta sæti, þvi að
það var taíið baráttusætið
á listanum. Nú er enginn af
aðalfyrirliðujn flokksins hafð-
ur í þessu sæti og ér þar með
sýnt, að það er ekki talið
baráttusætið lengúr. Röðunin
á listanum sýnir, að' Sjálf-
stæðisflokkurinn reiknar í
mesta lagi með fjórum kjör-
dæmakosnum og hefir
alla aðalforsprakka sína
tryggða, þótt þeir kjördæma-
kosnu verði ekki nema þrír.
Hjá Alþýðuflokknúm er
þetta sama sagán. Þar var
Haraldur Guðmundsson
seinast í þriðja sæti, sem þá
var talið baráttusæti á list-
anum. Nú er hann settur í
fyrsta sæti, en í þriðja sætið
er sett kona, sém ekki er
hægt að segja nema gott eitt
um í einkalifinu, en he'fir hins
vegar reynst svo lítill skörung
ur á hinu opinbefa starfslífi,
að hún var látin"hætta setu í
bæjarstjórn eftir að hafa ver-
ið þar eitt kjörtímabil. Sést
á því, að framboð hennar er
ekki alvarlega meint, enda
vita allir að Alþýðuflokkurinn
má telja sig sælan, ef hann
kemur Haraldi að sem kjör-
dæmakosnum og Gýl'fa sem
uppbótarmanni. Þanhig hefir
stjórnarforusta Stefáns og
Emils leikið hann a,ð verð-
leikum. Margir þeir menn,
sem drögu mest fýlgi að lista
flokksins síðást, heituðu með
öllu að vera á hónum nú, og
þó er fráfallið enn meira
meðal hinna óbréyttu liðs-
manna. ' ' -
Það sýnir líka, að Alþýðu-
flokkurinn er búinn að missa
þann stéttárgtúhdvöll, sem
hann áður liafði, að há'nn hef
ir nú engan' mann í vonar-
sætum á lista síhum, ér hefir
ítök í verkaiýðshreyfingunni.
Þvert á möti er þeim manni
Kosningaspja
Atkvæði, sem þurfa að
færast til1.
Þegar farið er að reikna,
hvað lítið þurfi að breytast
fylgi flokka og frambjóðenda
í einstökum kjördæmum, svo
að úrslit breytist, skulu menn
hafa þetta í huga.
Miðað við síðustu kosning-
ar nægir að færa 32 atkvæði
frá Sjálfstæðisflokknum í
Dölum, svo að Framsóknar-
flokkurinn vinni. Á Akureyri
vantar 59 atkvæði frá Sjálf-
stæðisflokknum, í Vestur-ísa
fjarðarsýslu 35 atkvæði frá
Ásgeiri og í Suður-Múlasýslu
45 atkvæði frá kommúnist-
um, svo að Framsóknarflokk-
urinn vinni sætin. Svo eru
það rétt um hundrað atkvæði
sem Framsóknarflokkurinn
þarf að ná frá Sjálfstæðis-i
flokknum í hverju eftirtal-1
inna kjördæma til að vinna:
Barðastrandansýslu, Austur-
Húnavatnssýslu, Snæfellsnes
sýslu og Eyjafjarðarsýslu.
Þegar þess er svo gáð, að
í öllum þessum kjördæmum
er meira og minna af fólki,
sem kosið hefir Alþýðuflokk-
inn og Sósíalistaflokkinn í
þeirri von, að þeir væru ís-
lenzkir umbótaflokkar, má
telja víst, að Framsóknar-
flokkurinn fái drjúgt af at-
kvæðum þaðan, eftir það sem
á undan er komið og reynsl-
an hefir leitt í ljós.
Sigurhorfur Framsóknar-
flokksins í þessum kjördæm-
um eru því mjög álitlegar og
vissan öruggari, ef vel er nú
unnið af flokksmönnum.
Hégómi Morgunblaðsins.
Mbl. og Alþbl. vilja láta svo
sem það sé hégómi, þó að
fjárfestingarleyfi séu ekki
tengd við innflutningsleyfi,
og verzlanir í héruðum lands
ins fái ekki að flytja inn
nema lítinn hluta þess vöru-
magns, sem nauðsynlegur er
vegna þeirrar fjárfestingar,
sem þar er leyfð. Mbl. heldur
að þeim, sem byggja hús úti
um land, sé sama hvort var-
an kemur á þeirra höfn beint
frá útlöndum eða þeir verði
að leita hana uppi í Reykja-
vík og kaupa hana þar, jafn-
vel á svörtum markaði, eða
verða án hennar ella. Þeirsem
verða að borga þúsundir kr.
í óþarfan kostnaö, álagningu
flutningsgjald o. s. frv-. vegna
þessa Sjálfstæöisskipulags,
þurfa ekki að spyrja Mbl.
og frambjóðendur þess, hvort
þetta sé hégómi.
Hræddur við sitt eigið
andlit.
Flokkur kommúnista er nú
hræddur við sjálfan sig og^
þorir ekki að láta sitt rétta
andlit sjást í kosningunum.
Alltaf er verið að breiða yfir
nafn og númer Moskvuút-
gerðarinnar og reyna að fá
einhvern almennan, þjóðleg-
an vinstri lit á fyrirtækið, þó
að illa gangi. Þannig er reynt
að þvæla Finnboga Rút Valdi
marssyni í framboð í Gull-
bringu- og Kjósarsýslu og
sótzt eftir að fá utanflokks-
menn á listann í Reykjavík,
jafnvel í efstu sæti. Og kosn-
ingasjóöur er ekki kenndur
við flokkinn, heldur nefndur
„Kosningasjóður stjórnarand
stöðunnar.“
Þetta allt sýnir, að nú
finna kommúnistar að fylg-
ið er í hættu, nema línan frá
Moskvu verði vandlega fal-
inn jarðstrengur, sem fólkið
sér ekki.
Tiltrú og kynferði.
Það er misskilningur hjá
Alþýðublaðinu, að vonir um
kosningu Rannveigar Þor-
steinsdóttur séu bundnar við
það, að hún sé kona. Ætli að
félag starfsmanna ríkisins
hafi kosið hana að formanni
bara af því að hún er kona?
Þannig mætti líka spyrja í
sambandi við annan trúnað,
sem Rannveigu hefir verið
sýndur. Hins vegar má vel
vera, að aðrir flokkar hafi
„bara konu“ til sýnis ein-
hvers staðar í fallsætum list-
anna og er þá óskandi, að
þær komi ekki hart niður,
eins og Alþýðublaðið orðar
það.
Hitt er annað mál, að vegna
persónulegra verðleika og
reyn.slu liðinna ára má vænta
þess, að margar konur þessa
bæjar telji heppilegra að fela
Rannveigu umboð sitt en
liðsmönnum skömmtunarráð-
herrans, hvort sem þeir
kunna að verða karlmenn
eða kvenmenn, þegar til
kemur.
Ekki mútur.
Mbl. tekur það oft fram, að
Strandamenn ættu ekki að
þurfa neinar mútur til þess
að kjósa Eggert. Þeim ætti
að vera nóg að sjá og vita,
að maðurinn er ríkur og þeir
geti á þann hátt séð, að hann
sé líklegur til fengsællar for-
ustu- Blaðið telur mikil með-
mæli með frambjóðanda sín-
sparkað, sem stundum hefir
verið nefndur „seinasti verka-
lýðsleiðtoginn í Alþýðuflokkn
um,“ en það er Sigurjón Ólafs
son.
Framboð Alþýðuflokksins
og Sjálfstæðisflokksins sýna,
þannig, að þessir flokkar
reikna ekki með fylgisaukn-
ingu og, þá gera kommúnist-
arnir það allra síst, eins og
sést á því, hve síðbúinn listi
þeirra er og hve mikið þeir
reyna til þess að fá utan-
flokksmenn á hann. Eini
flokkurinn, sem gengur því til
kosninganna í Reykjavík að
þessu sinni með baráttuhug
og sigurtrú, er Framsóknar-
flokkurinn. Hann veit, að
fylgi hans hefir vaxið í bæn-
um seinustu árin og framboð
hans mælist hvarvetna vel
fyrir. Rannveig Þorsteinsdótt
ir hefir sýnt það meö hinum
margháttuðu störfum sínum,
að það væri fengur fyrir þing
ið að fá nýjan og mikilhæfan
starfskraft, eins og hún er.
Þessvegna mun hún safna um
sig fylgi út fyrir raðir flokks
síns, eins og allir mikilhæfir
frambjóðendur gera. Hinir
flokkarnir bj óða hinsvegar
ekki upp á neina nýja starfs-
krafta og mun það ekki auka
trúna á þeim.
Framsóknarmenn hafa því
allar ástæður til að ganga
með miklum baráttuhug til
kosninganna í Reykjavík. Þeir
mega vera vissir um sigur, ef
vel er unnið. Hinsvegar veltur
mikið á vinnunni. Með sam-
stiltu átaki munu reykvískir
Framsóknarmenn geta gert
sigur flokks síns mikinn í
kosningunum 23. október.
um, að hann sé fésterkur
maður, rétt eins og hann
muni kaupa í sig vit og heið-
arleika til löggjafarstarfa.
Hingað til hefir enginn
sakað Strandamenn um að
þiggja mútur, og menn eru
heldur ekki hræddir um að
Eggert nái kosningu. En
hvaða erindi telur Mbl. að
umræður um persónulegan
efnahag heildsalans eigi inn
í kosningabaráttuna? Það er
sjálft margbúið að segja, að
maöurinn sé ríkur. Er það
kannske ætlun blaðsins, að
Strandamenn græði á við-
skiptum við Eggert, það sem
Reykvíkingar tapa í verzlun
við hann?
En Strandamenn munu sjá
sér mestan hag í því, að fella
Eggert sem rækilegast.
Raddir nábúunna
Eftirfarandi athugun um
bændur og Sjálfstæðisflokk-
inn birtir Dagur á miðviku-
daginn:
„Þcgar litið er á næst síð-
asta „isl.“ blasir við um-
byggja hans fyrir bænda-
stéttinni. — Leiðari blaðsins
nefnist: „Var landbúnaður-
inn afskiptur“. — Reynir
höfundur af miklum vilja en
lítilli getu að sýna fram á, að
stefna nýsköpunarstjórnar-
innar í landbúnaðarmálum
hafi verið slíkt ágæti, að
bændum væri nær að kné-
krjúpa í lotningu fyrir Sjálf-
stæðisflokknum, en að virða
Framsóknarflokkinn viðlits.
Á hinni síðunni er svo grein:
„Bændur eiga ekki crfitt val“,
sem skrifuð er til áréttingar.
Sjálfstæðisflokkurinn hefir
sem sé lýst því yfir, að hann
muni fylgja stefnu fyrrver-
andi stjórnar í landbúnaðar-
málum.
Samkv. skýrslum Viðskipta-
ráðs var gjaldeyriseyðsla árin
1945 og 1946, 566 og 736 millj.
kr., eða samtals 1302 millj.
kr. Hvað mikið var af þessum
gífurlegu upphæðum veitt til
kaupa á vélum og Iandbún-
aðarvörum? Árið 1945 voru
það 13.5 millj. kr. og 1946 14.5
millj. kr., eða samtals um 28
millj. kr. Hlutfallið af gjald-
eyrisleyfisveitingum alls þessi
tvö ár og leyfisveitingum til
kaupa á fyrrnefndum land-
búnaðartækjum var þessi ný-
sköpunarár 28/1302 = 1/46.
Hin „stórglæsilega nýsköpun-
arstefna“ Sjálfstæðisfl. - ætl-
aði bændum um það bil
fimmtugasta hlutann af
gjaldeyrinum. Nú fitjar
flokkur allra stétta! upp á
því sama. Óskapá rausn, að
einn allra þýðingarmesti at-
vinnuvegur þjóðarinnar eigi
þá náð í vændum, ef ....
Kannske Sjálfstæðisfl. ætli
aftur að velja 25 fulltrúa í
Búnaðarráð til þess að ráða
verðlagningu afurða bænda,
ef ....
Já, ef landsmenn skilja nú
einu sinni, að eina bjargráð-
ið er að veita Sjálfstæðisfl.
meiri hluta!
Það er ósköp hætt viö því,
að það verði ekki Sjálfstæðis-
flokknum til tekna, að bænd-
ur athuga þessar staðreyndir,
en það hafa þeir yfirleitt gert
nú þegar.
Anglýsið i Tímanuiu.
■V
Hverjir ótías?
k o sniagarr?
Það hefir að vonuip vakic:
athygli margra, að blög.allra
þriggja andstöðuflokka Fran
sóknarmanna eru með.,<ólunc
og ónot í garð Framspknar
flokksins út af því, að þing
skuli hafa verið rofið pg;boð-
að til Alþingiskosninga é.
þessu hausti.
Það er rétt, að Framsókn-
arflokkurinn óskaði þess, a<:
þingið yrði rofið. Hann gerðr.
það, þegar fullreynt var, ac
fyrrverandi samstarfsflokka!
hans í ríkisstjórninni, vildc
ekkert tillit taka til tillagna
hans að svo stöddu og voru
sjálfir úrræðalausir um lausr.
aðkallandi vandamála. Hanr
gerði þetta í trausti þess, ac
kjósendur létu þessi mál til
sín taka og jafnframt meí'
það fyrir augum, að öðrun
flokkum eða forystumönnum
þeirra kynni að verða þess
auðið að læra eitthvað af þvi
í kosningunum, sem þeir af
þessu virðast hafa ólært.
Framsóknarflokkurinn tóh;
þessa ákvörðun, enda þótv
honum hafi jafnan verið þa8
ljóst, hverjir gallar eru á,
haustkosningum í þessu mis-
viðrasama landi Hann hætt,
á það vegna þess, að sú ný
breytni, sem upp var tekirr.
að hans tilhlutan 1942, ac
heimta fleiri en einn kjör-
dag, auk hinnar alménni
heimildar um kjördagsfrest-
un, sem kosningalög gerá ráí
fyrir, hefir þegar verið reynd
og virðist vera sæmileg trygg
ing fyrir því, að kjörsókr
verði viðunandi.
Hann gerði það m. a. vegna,
þess, að hann veit, að ’ þac
félk, sem kynni að verða fyriv
einhverjum erfiðleikum al:
þessum sökum, er yfirlelitt a-
hugasamt um þau mál, er al-
mannaheill varða, og gengur
að því að skipa málum þjóð
arinnar eins og hverju öðrv
skyldustarfi.
Nú er það svo, að meni,
eiga ekki að greiða atkvæðc
um það við kosningarnar,
hvort þegar gerð ákvorðurt
um kjördag 23. október hafr
verið heppileg eða ekki. Þat
út af fyrir sig er ekki kosn-
ingamál, heldur allt annað
og meira. Hins vegar hefij1
það virzt svo, að andstæðing
unum hafi allt að þessu ekki
Iegið neitt annað á hjarta í.
sambandi við kosningarnar.
Þeir hafa hingað til alls ekkv
reynt til þess að gera greir.
fyrir stefnu sinni eða úrræð-
um, hafa eiginlega ekkerv
fram að færa nema meira
nöldur út af því, að kosning-
arnar skuli endaniega hafa
verið ákveðnar.
Sjálfstæðisflokkurinn og
Alþýðuflokkurinn láta í þat
skína, að ekkert hafi legic
á. Þó er eins og þeir séu hálf-
hræddir við að segja þetta
berum orðum. Það er reyndaj
skiljanlegt, að þeim sé uvr.
og ó, því að almennt muri
svo á litið, að sá flokkur, seir,
hvetur til kosninga, hafi a-
stæðu til að gera ráð íyrn'
að kosningarnar verði hou
um hagstæðar.
Þetta vilja þeir aúðvítac
ekki viðurkenna. En óluhdir
og ónotin eru eins konar o
sjálfráðar athafnir, og staít.
af ótta þessara flokka sjálfra
við dóm kjósendanná, sen
ekki verði lengur umflúhm
Sama máli gegnir un
kommúnista, hinn ýflrlýsta,
(Fraviliald á ‘S&íSu}