Tíminn - 20.12.1949, Blaðsíða 5

273. blað
TÍMINX, þriðjudaginn 20. desember 1949
Ulllíl
Þriðgud. 20. des.
*
Játningar Olafs
AKItaf að tapa
Eftir Bjjörn Guðmunclsson.
Sigurður Björnsson fá- hefir hann alltaf verið að
tækrafulltrúi, en fyrrum tapa, og verður alltaf að
bcndi á Veðramóti, hefir tapa.
skrifað grein um stóríbúða-1 Þetta er ákaflega eðlilegt.
skatt. Sigurður er hispurs- Hann er alveg eins og ihald-
laus maður og hreinskilinn, ið. Hann tekur að sér að verja
Svör Ólafs Thors á Alþingi en nokkuð er hrjóstugt og mál, sem eru óverjandi. Enn
á‘lau;garda,ginú,yekja að von- veðrasamt umhverfis hann, hefir hann fundið eitt. Það
um mikið umtal, því að þar likt og a ættaróðali hans í er vita óhugsandi fyrir fá-
með hefir Sjálfstæðisflokk- , Gönguskörðum norður. I tækrafulltrúann í Reykjavík
urinn játáð úrræðaleysi sitt Tveir meginþættir eru í að beita sér af offorsi gegn
og að hann hé’fir gengíð 1 Þessari nýju hugvekju hans: stóríbúðaskattinum. Hann
blindni úndánfarið. | rótgróin óvild til Framsókn- hlýtur að standa ótraustum
Ólafur játar, að ástandið armanna> blandin inni- fótum í sjálfsvitund sinni,
sé miklú .alváriegra en harm byrg3ri gremju yfir sigri einkum þegar um drengskap-
hafi haldið Viöfangseínin Þeirra hér í Reykjavik. og í armann er að ræða, eins og
séu erfiðari en hann bjósc við annan stað sjálfumglöð og Sigurður að eðlisfari er.
sterk löngun íhaldsmanna Eða hvernig getur fátækra upp a Peim Dæ> og Ktnaur.
samvizku við hann alla ævi- Ættir Þær,
er að honum stóðu, voru
kunnar bændaættir um Álfta
Dánarminning:
Antoníus Sigurðsson, bóndi
á Þvottá
Antoníus Sigurösson frá
Þvo.tá í Álftafirði verður jarð
simginn í dag frá Fossvogs-
kirkju. Hann andaðist á
Landsspítalanum 12. des. síð-
astliðinn, sextugur að aldrí.
Antonius var fæddur að
Múla i Álftafirði 29. júlí 1889.
Foreldrar hans voru Sigurð-
ur Björnsson frá Flugustöð-
um og Vilb*'1 g Björnsdóttir
kona hans. Bjuggu þau þá að
Múla, en fluttust að Þvottá,
þegar Antoníus var ungur að
árum, svo að hann var alinn
tíma og aida, til að fulltrúinn fyrir
og hann telurrvafasamt, að
nokkrar bráðábdrgðaráðstaf-, allra
anir dugi. verja aðstöðu sina, sérrétt- sinni dómfellt menn, sem f
Með bessu iátar óiofnv indi sín> sem Þeir hafa cðl- fullri einlægni vilja ekki þola ^U1U1
þrennt, sem máli skiptir Íasfc’ sfcundum með frjálsu áframhaldandi það ástand, 1
í fyrsta lagi játar öíafur' framtaki °S dugnaði stund- að f jclmargar fjölskyldur, oft
, um með verzlun eða við- með morg* born, búi í loftill-
skiptum, eða með erfðum eða um, rökum og þröngum íbúð-
ýmsri aðstöðu. um eða hreysum, meðan ýms
Thors. að Sjálfstæðisflokkur-
inn hafi vaðið í villu og
blindni i deilum sínum við
Framsóknarflokkinn alla
stund síðan í vor.
Framsóknarmenn söcðu, að . . , , TT
nauðsyn væri nýrra víðtækra Þy™ir J han« augum' Hann i
og víðar
land.
Sigurður á Þvottá dó frá
börnum sinum ungum, og ól-
um Austur- þurfti við. Hann var bæði
sóknarnefnd Hofssóknar og;
hreppsnefnd Geithellna-
hrepps, ekki af því að ham..
ust þau upp hjá móður sinni, sæktist eftir opinberum stör
Ekkert er nýtt í þessu hjá' ir nánir samflokksmenn hans ®r Þvottárbræður voru upp-
komnir menn, bjuggu þeir á
Þvottá, í mörg ár, unz leiðir
fátækrafulltrúanum. I 30 ár búa við fyllsta óhóf um hús
hafa Framsóknarmenn verið næði? , . w „
Hann og samherjar hans og tS1 ann'
varð að þola þá þungu raun .geta talað um frelsi og eign-
ráðstafana í dýrtíðarmálun-
um. Þegar Sjálfstæðismenn
voru ófáanlegir til að taka dýr „ . ^ , ,
tíðarmálin öðrum tökum. rufu fráÞviað vera htllls minnl' und hejgara en okkur hinum.
Framsóknarmenn ^^-jhlutl- fcil Þess að verða veru" En Það frelsi og sa eignar-
í Skagafirði, að sjá fylgi arrétt og friðhelgi heimil-
þeirra vaxa og áhrif aukast,! anna. Þetta er þeim ekki vit-
frá því að vera litill minni-
stjórnar-
samstarfið og knúðu fram
kosningar. Það var nauðsyn'
vegna þeirra blindu, sem
Sjálfstæðisflokkurinn var1
haldinn. Nú játar Ólafur
Thors. að þarna hafi Sjálf-
stæðisflokkurinn ekki vitað
hvað hann gerði, þrátt fyrir
þátttöku sína í ríkisstjórn.
Og jafnframt játar Ólafur, að
kröfur Framsóknarmanna um
að taka dýrtíðarmálin nýjum
tökum hafi verið alveg rétt-
ar. Það viti hver. sá, sem
legur meirihluti. Hann þoldi
þetta illa og brá búi. Senni-
lega hafa ýmsar ástæður þar
komið til, en víst er um það,
að ekki var það að skapgerð
bóndans á Veðramóti að vera
borinn ráðum.
Leið hans lá til Reykjavík-
ur eins og margra annarra.
Hér reyndist líka gott að
vera. Hér var íhaldið eða
Sjálfstæðisflokkurinn mjög
sterkur. Nú liðu mörg ár. En
svo kemur þetta óttalega, að
Framsókn berst til valda í
kynni sér ástandið. , _ , . . . .
1 öðru lagi játar ólafur’ '““L'ÍÍIS™!
Thors, að Sjálfstæðisflokkur-
inn hafi enga StéThu og eng-
in úrræði í dýrtiðarmálun-
um. Ríkisstjóm- -h?ms hafi:
ekki hugmynd um það, hvað
hún eigi að leggja til í þeim ]
málum, sem varla sé heldur
von, þar sem henni er fyrst
þessa dagana að verða það
Ijóst, að eitthvað „þiirfi að
leggja til. _ I
Með þessu játar Ólafur, að
allt rembilætið í haust, öll
loforðin um stýrka og örugga
flokksstjórn-og þar fram eft-
ir götunum hafi ^ddrei verið
annað en marklanst blaður
blindra manna, sem ekki
höfðu hugmynd um það,
hvað þeir voru að tala um.
Ástandið var allt annað en
þeir héldu og þess vegna allt
annað en það, sem þeir töl-
uðu um
þörf að rifja upp kosninga-
baráttuna frá s.l. hausti. Hún
var hörð og sérstaklega
skemmtileg fyrir Framsókn-
armenn hér í Reykjavík. Hún
verður það alltaf, þegar lítill
flokkur með góð málefni og
ötula forustu berst til sigurs.
Bóndinn frá Veðramóti skrif-
aði þá langa grein til að tjá
lesendum sínum óvild sína á
Framsókn og lítið álit á
Rannveigu Þorsteinsdóttur.
En þetta bar engan árang-
ur- Sjálfstæðisblöðin skrifuðu
dag eftir dag um raunir
Rannveigar. En uppskáru
sínar eigin raunir. Og nú þyl-
ur Sigurður frá
þær upphátt í Mbl. En þetta
er vita gagnslaust. í þarátt-
unni við Framsóknarmenn
arrar atvinnu.
Meginhluta ævi sinnar bjó
Antonius á Þvottá, en fyrir
6 eða 7 árum tók hann að
kenna lasleika, sem gerði
honum erfitt fyrir um þau
störf, sem mikillar áreynzlu
þurfti við. Hann fluttist þá
til Reykjavíkur og geröist
fyrst starfsmaðúr á Álafossi,
en síðan á Landsspítalanum,
þar sem hann vann upp frá
því.
Antoníus var hæglátur mað
ur,*kurteis og prúðmenni hið
mesta. Hann var stilltur í
skapi og vandaður til oi*s og
æðis. Tryggur maður var
hann og hreinlyndur, og trú-
mennska hans við allt, sem
hann tók að sér, óbrigðul. Því
var það, að sveitungar hans
fólu honum ýms þaú störf, er
trúnað og samvizkusemi
réttur, og sú friðhelgi, sem
grundvallast á eða viðheldur
eymd annarra, er dauðans
lítils virði.
Ef fátækrafulltrúinn skildi
sinn vitjunartima og stöðu
sína í þjóðfélaginu, myndi
hann setjast á bekk með okk-
ur Framsóknarmönnum eða
hverjum öðrum, sem vill
semja viturlega lcggjöf um
þessi rriál, löggjöf, sem útilok-
aði óhófsíbúðir, meðan allir
þjóðfélagsþegnar hafa ekki
mannsæmandi íbúðir- Hann
myndi boðinn velkominn til
þjóðnytjastarfs. Og jafnvel í
grein hans örlar á þessu.
Hann getur hugsað sér stór-
íbúðaskatt, ef grunnurinn fyr
ir hjón er 90—100 fermetrar.
Þá er aðeins um stigmun að
ræða, en ekki grundvallarat-
riði. Sumir góðviljaðir menn
og hyggnir tala um 100 ferm.
lágmark, hvort sem 2 eða 3
séu í heimili, og 120 ferm.
fyrir fjóra. Þetta er fyrir-
komulagsatriði löggjafarinn-
ar I Fyrir skömmu síðan er komið út fyrsta bindið af rit
En allt gaspur um óyild til safni Torfhildar Þ .Holm, sem var fyrsta íslenzka konan, e:
Reykjavíkur, öfund og skepnu reit stórar skáldsögur. Bækur hennar hlutu verulegar víd--
skap stuðningsmanna þessa væjjjjr ^ sínum tima og hafa um langtr skeið verið ófáanlegar.
máls eru grunnfærnisleg 'ok- , . , , . , .
Norðn hefir þvi ráðizt i að gefa þær ut í heild.
um, heldur ai því að hanr
var þekktur að því, að vert,
traustur maður, vandaður og
yfirlætislaus.
Öllum, sem nokkuð kynnt
ust Antoniusi, var hlýtt ti.
hans. Ástvinir hans muni
sakna hans, og sveitungarnir
gömlu minnast hans sen
hins bezta drengs. Háöldrut
móðir hans, sem heima á-ac
Geithellum, hjá frændfhik
sínu, átti góðan son, þar sen
Antoníus var. Hann var henn .
hugulsamur i hvívetna, þrátv
fyrir þverrandi heilsu sjálfs
sín, lagði hann það á sig í.
síðastliðnu sumri að fart,
austur á land til að heim-
sækja móður sína. Var þac
hans síðasta för til átthag
anna. Nú munu allir þeir, er
honum vildu vel, hugsa ti
móður hans með bæn um, ac
ævikvöld hennar megi verðt,
sem blíðast, og endurfuna
irnir sælir, er þar að kerriii,
Jak. J
Ritsafn Torfhiidar Þ. Hóim
Fyrsta bindið, Brynjólfur bisknp Svoius-
son. or nýloga kornið út.
Veðramóti ( þrot. Meginrck málsins eru
fjarska einföld: Þjóðfélagið j j fyrsta bindinu er saga
getur ekki látið afskiptalaust. Torfhildar um Brynjólf bisk-
(Framh. á 6. siðu.) up Sveinsson> en hún Maut
_____________________________1 mestar vinsældir af sögum
verið
j hennar og hefir verið tví-
Þeir sjálfir voru líka allt ' þegár hann hélt að bráða- j isráðherrans, sem er formað- prentuð áður. Hinar aðalsög-
öðruvisi en þeir^sögðust vera. j birgðaráðstafanir einar dygðy- ur Sjálfstæðisflokksins. j ur hennar eru Elding, Jón
ur Sjálfstæðisflokksins. Hann Arason og Jón Vidalín- Auk
er sannarlega nokkuð annar þeirra samdi hún fjölda
en þegar hann var að tala smærri sagna. Þá reit hún
borginmannlegast um penna- mjög mikið af blaða- og tíma
strikið hér á árunum. | ritsgreinum. Sést á þessu, að
En nú sér hann líka fram- Torfhildur hefir verið óvenju
an í afleiðingarnar af verk^ lega afkastamikill rithöfund-
um sínum. Nú er rokinn úr ur.
honum allur vindurinn. Eftir j Torfhildur Þ. Holm var
stendur hræddur og ráðalaus fædd 2. febrúar 1845 að Kálfa
í þriðja lagi játar svo Ól- í dýrtíðarmálunum og lét
afur Thors. að hann hafi' stjórnarsamstarfið rofna af
myndað stjórn sína án þess.Þeim sökum í sumar.
að vita. hvernig hún ætti að | Sjálfstæðisflokkurinn vissi
taka á þeim málum. sem for- j ekki um hvað hann var að
setinn krafðist að_ fengju.tala, þegar hann gekk til
skjóta afgreiðslu, svo sem1 kosninga í haust og lofaði
þjóðin öll veit lika að verður styrkri, öruggri og úrræða
að vera.
Það er ekki oft, sem stjórn-
málaforingjar játa jafnmikið
og þetta í einni stuttri ræðu.
En hér liggja nþ-þessar játn-
ingar fvrir og MbJ. hefir birt
þær. Sá boðskapur, sem Mbl.
flytur þjóðinni af vörum
góðri flokksstjórn eftir kosn-
ingar.
Sjálfstæðisflokkurinn vissi
ekki hvað hann var að gera,
þegar hann myndaði flokks-
stjórnjna og þegar sú stjórn
kynnir sér málin, er hún úr-
ræðalaus og stefnulaus og
Ólafs Thors er í stuttumáli hugkvæmist helzt að biðja
þessi: j um lanean umhugsunarfrest
Slálfstæðisflokkurinn, vissi og hvíldartíma.
ekki hvað hann var að géra, I Þetta er boðskapur forsæt-
maður, sem á engan annan
góðan kost en að játa sem
fyrst uppgjöf sína og tefja
þannig ekki fyrir þvi lengur,
að forsetinn fái tækifæri til
að koma á annarri og starf-
fellsstað, en þar var faðir
hennar, Þorsteinn Einarsson,
þjónandi prestur. Seytján ára
gömul fór hún til Reykjavík-
ur til náms og síðan til Kaup-
mannahafnar. Árið 1874 gift-
hæfari stjérn. Þjóðin hefir ist hún Jakob Holm verzhm-
vissulega ekki ráð á þvi að arstjóra í Hólanesi, en missti
hafa óstarfhæfa stjórn'á þess hann eftir eitt ár. Þá fór hún
um tímum. I til Ameriku og var þar í 13
ár. Eftir heimkomuna dvald
hún í Reykjavík til dauða
dags, en hún lézt 14. nóv.
1918.
Torfhildur byrjaði l rii
stcrfum sínum, þegar húr
var í Ameríku. Þar samtíi húr
m. a- sögu sína um BrynjóÞ
biskup Sveinsson. Vinsælaii
þeirrar sögu hvöttu hana ti
að halda áfram. Hún gaf ú
Sögur og æfintýri 1884, of
tveimur árum seinna Smá
sögur handa börnum og ungt
ingum og scguna um Kjartar
og Guðrúnu. Stærsta-Tsagw
hennar, Elding, sem segir fn
kristnitökunni, kom út 188b
Eftir heimkomuna byrjaör
Draupni og kom það út í 17
ár (1891—1908). Þar komu.A1
a. sögur hennar um bisk^jr,
ana Jón Arason og Jón Vidá
lin. Árið 1905 byrjaði húu út-
gáfu Dvalar: sem var skemmi
og fræðirit urn ymisleg-^fv.i...
(Framh. á 6. siöv}l