Tíminn - 16.03.1950, Blaðsíða 5

62. blaff
TÍMINN, fimmtudaginn 16. marz 1950
5
vmm Rekstur Helicopterflugvélar
Fhnmiml. 16. mtirz
Mikilvægar breyt-
ingar á gengislækk-
unarfrnmvarpinu
Eins og lesendum blaðsins
rnun kunnugt, hafa að undan
förnu birzt i Morgunblaðinu
greinar varðandi tillögur til
þingsályktunal' um rekstur
helicoptervélar. Þeim, sem
kunnugir eru þe§sum málum,
dylst ekki. að grginarhöfund-
ur er í öllum tifféllum hr. al-
þingismaður og fprmaður fjár
veitinganefndar, Gísli Jóns-
Efíir Lárus Egg'eríssosa, iajjörgUEUsrfræðing
I sambandi við stjórnar-
myndun Framsóknarflokksins son.
og Sj álfstæðisflokksins hefir I Svo virðist, sem G. J. hafi
verið samið um þrjár mikil- [ misskilið framangreint mál
vægar breytingar á frum- ; frá því fyrst er þáð var lagt
varpi því um gengisskrán- j fyrir fjárveitinganpfnd A'.þing
ingu, sem nú liggur fyrir Al- is, og er sem honum finnist,
I að hann sé þess;umkominn
■ að kveða á um, hvcít hehcopt
!cr sá, sem í landihu er, og
þingi. Þykir rétt að gera hér
nokkra grein fyrir þessum
breytingum, sem allar má
telja mjög þýðingarmiklar.
Breytingarnar eru þessar:
1. Stóreignaskatíurinn verð-
ur lagður á allar eignir, en|aS eftir áliti fjáþveitinga-
á samkvæmt frv. að leggj- nefndar um, hvort hún vilji
ast aðeins á fasteignir.; heimila f járveitingu;úr ríkis -
Þetta mun verða til þess að -'jöði, til reksturs ál nefntíii
þyngja skattinn verulega og helicopterflugvél á þessu ári.
auka tekjuöfiunina af hon- Gisli Jónsson scnkii flug-
(þrþvat), en
iqiþu er,
geiið hefir heldur fóða raun,
ilendist hér eða ekki. Þess í
sta‘5 hefir aðeins verið ósk-
að eftir áliti
um. Þá mun skattstiginn
verða stighækkandi og nema
25% á eignum, sem eru um
fram l1/* millj. kr. Samkv.
frv. varð skatturinn mestur
12%.
Rétt er að geta þess, að
eignaaukaskatturinn, sem
lagður var á 1947, en enn hef-
ir ekki verið innheimtur,
verður látinn falla niður. En
ráði einkabréf
ekki sem formaður jtjárveit-
ínganefndar, og óskáði um-
sagnar þess á þrenj spurn-
ingum varðandi nefnda vél.
Fyrsta hending fyrs'tr, spurn-
ingar nægir til að sýpa áður-
nefndan herfilegan misskiln-
ing Gísla Jónssonar, Þannig
er spurt, „hvort þéf celjið
heppilégt að fcsta kaup á
hann náði ekki til nema fárra . hejicopterflugvél þeifri, sem
manna, því að samkvæmt
honum var cll verðhækkun á
fasteignum, sem menn áttu
fyrir 1939, undanþegin skatt
inum.
Með framangreindri breyt-
ingu á stóreignaskattinum
hefir það verið tryggt, að hin
ir ríku verða að taka á sig
miklu meiri byrðar vegna við
reisnarinnar en ráðgert hafði
verið í frumvarpinu.
Rétt er að geta þess, að ó-
samið er um, hvernig mati
fasteigna skuli háttað. Stjórh
in er sammála um að láta Al-
þingi skera úr um það og
ætti það ekki að bæta hlut
eignamanna, að „verkalýðs-
flokkarnir" fá þar úrskurð-
arvaldið.
2. Skatturinn verður. ein-
göngu lagður á einstaklinga
hér um ræöir?“. Svar fíug-
ráðsins kom viku seinna, er
það mjög tvírætt, og á ýmsan
hátt ónákvæmt. Skal aðeins
á það drepið að sinniA aö viða
er þar mælt með 4ra sæta
helicopter, sém smiSaður er
í Englandi undir nafhinu S-
51, og Gísli Jónsson éða Gísli
Jónsson & Co. hefir heildsölu
umboð fyrir, en ofangreint
fyrirtæki hefir þráfaldlega
boðið Slysavarnafélagi ís-
lands helicopterflugvél af
þessari gerð. Svarbréf flug-
ráðs hefir Gísli Jóhsson leyft
sér að misnota á eftirminni-
legan og vansæmandi hátt
sér í vil, með því að sjá um
birtingu á aðeins tveim köfl-
um, sem lionum og hans komp
aníi eru hagkvæmir, en þeim
greinum, sem í umsögn flug-
ráðs mæla eindregið með
og verður eignum hlutafé-, þeirri flugvél, sem í landinu
er, stingur G. J. undir stól.
laga skipt á þá í samræmi
við hlutabréfaeign þeirra.
Frv. gerði ráð fyrir að skatt-
urinn yrði lagður bæði á fé-
lög og einstaklinga.
Þessi breyting verkar einn-
ig til hækkunar á skattinum,
því að margir þeir einstahl-
ingar, sem ríkastir eru, hafa
skipt eignum sínum milli
hlutafélaga og því komist í
lægri skatt, ef hann hefði
Sömu aðferð hefir hann látið
sér sæma að hafa með aðrar
skýrslur, sem hann hefir haft
aðgang að innan Alþingis,
og tvímælalaust styðja þann
copter, sem fyrir er. Getur
siík framkoma G. J. naum-
ast verið talin heiðarleg.
í eftirfarandi greinum úr
umsögn flugráðs, sem eru að-
eins lítið brot af því, sem G. I
J. vill dylja lesendur, stend-
ur: „Þótt flugráði hafi þótt
rétt að benda á ofangreind
atriði, vill það engan veg-
inn gera lítið úr möguleikum
Bell-47 helicopterflugvélar-
innar til sjúkraflutninga, í
leit að mönnum eða hópum
sem týnzt hafa, við póstflutn-
inga, og ekki sízt, ef koma
þarf vistum, hjúkrunargögn-
um og lækni til fólks, sem
slasast hefir vegna- nauð-
lendingar í.öræfum. Og enn-
fremur má benda á, að um-
rædd Bell-47 helicopterflug-
vél er mjög heppileg til að
þjálfa flugmenn vora í með-
ferð helicopterflugvéla, en
sú þjálfun tekur alllangan
tíma. þar sem helicopterflug-
vélarnar eru vandasamar í
meðförum."
í áliti minnihlutans, sem
birst hafa að undanförnu í
Morgunblaðinu, þar sem Gísli
Jónsson hefir í bræði sinni
samantvinnað allar sínar
röngu ályktanir, dylgjur, og
mishermi, kemst hann þann-
ig að orði meðal annars: „í
skýrslu gæzluvarðstjórans
(hérna á hann við hr. skip-
herra Þórarinn Björnsson) er
birtar eru hér sem fylgiskjal
3 og 4 staðfesta þetta einnig
fullkomlega, sem sé að flug-
vélin komi ekki að notum við
tilætluð störf.‘ Hér rangfær-
ir Gísli Jónsson enn þá einu
sinni skýrslur, sem fyrir hon-
um liggja, og þess vegna
birti hann ekki í Morgunblað-
inu fylgiskjal 3 og 4, sem sér-
staklega er þó tekið fram að
birtar séu, en í þeim segir
svo: „Auðvelt er að gera mæl-
ingar (lárétt horn) með sex-
tant, og mundi ekki sú stað-
arákvörðun verða véfengd,
þar sem flugvélin getur stöðv
ast yfir, eða alveg við skip-
ið, sem mæla á- við." og enn-
Dinglumdangl
ist fá þessiv sjóðir lánsfé
þannig, að byggingarsjóður
verkamanná fær 1/3 af
gengisfellingargróða bank-
anna, byggingarsjóður Bún-
aðarbankans 1/3, en 1/3 fær
Ræktunarsjóðúr sem lán til
20 ára. Lán þéssi greiða tveir
fyrstnefndu sjóðirnir jafn-
verið lagður á félögin sérstak, óðum og tekjur af stóreigna
lega. Þá verður þessi breyt-
ing þess valdandi, að skatt-
urinn leggst ekki á almenn-
ingssjóði eða samtök alþýðu
manna, eins og t. d. sam-
vinnufélögin.
3. Tekjum af skattinum
verður skipt þannig, þegar
frá hafa verið dregnar 10
millj. kr. uppbætur á spari-
fé, að helmingurinn renn-
ur til að greiða niður skuld-
ir ríkisins, en hinn helming
urinn skiptist milli bygg-
ingarsjóðs verkamanna og
byggingarsjcðs Búnaðar-
bankans. Samkv. frv. áttu
allar tekjurnar að renna til
skuldaniðurgreiðslu. Þang-
að til skatturinn innheimt-
skattinum innheimtist og
rennur það þá til að greiða
niður skuldir ríkisins. Sam-
kvæmt frumvarpinu áttu 10
millj. af gengisfellingargróð
anum að renna til spari-
fjáruppbótá, én afgangur-
inn til skuldariiðurgreiðslu.
Með þessári breytin^u á
frv. hefir þyggingarsjóðum
verkamanna .og bænda verið
tryggt verulegt gtarfsfé. Geng
isfellingargróðinn verður
sennilega 15—17 millj. kr. og
fá þeir þá strax 5—6 millj.
kr. af handbætú fé til ráð-
stöfunar. Þá fær Ræktunar-
sjóður jafnframt 5—6 millj.
kr„ en fjárskortur hans háir
mjcg landbúnaðinum.
Sú kjaraskerðing, sem
verkamenn og bændur verða
fyrir af gengislækkuninni,
verður vart bætt betur upp
en með auknu átaki í húsnæð
ismálum þessara stétta. Sú
stefna er hér líka mörkuð
með raunhæfri aðgerð. Þá
var og mikil þörf að tryggja
landbúnaðinum aukið lánsfé
einmitt í sambandi við geng-
islækkunina, því að hún ger-
ir hlut hans örðugri á ýms-
an hátt.
Með öllum þessum breyting
um hefir verið stefnt að því
að auka byrðar þeirra ríku
og bæta aðstöðu alþýðu og
félagssamtaka hennar. Hér
stefnir því vissulega í rétta
átt. En fleira þarf að gera
og þá ekki sízt í verzlunar-
málunum. Stjórnin er sam-
mála um að láta Alþingi
skera úr þeim málum og
sætta sig við þá niðurstöðu,
sem þar verður. Strandar þar
vonandi ekki á þeim, sem nú
þykjast beztir „vinir“ launa-
manna og verkalýðs.
fremur, „einnig ,s;ýpir saman-
burður á mæljngum mínum
og varðbátsins Víkings þann
24. G. ’49, að mæiíngar þær, ’
er þá voru teknar, vo.ru rétt- |
ar. Það skal tekið i'ram, ao
allar mælingar hafa verið
gerðar þegar loft hefir verið
slcýjað og engin sól. A5 öllu
þessu athuguðu, tel ég árang-
ur af reynsluflugi þessu
mjög góðan, og mæli því ein-
dregið með að fengin verði
helicopter til landhelgisgæzlu,
og þá einnig til björgunar-
starfa.“
G. J. hefir af veikum mætti
reynt að telja almenningi trú
um, að helicopter sá, sem í
landinu er, af gerðinni Bell-
47D, sé of lítill, þar eð hann
geti aöeins tekið einn mann,
fyrir utan flugmann, i sæti,
eða flugmann og tvo í lok-
uðu plast-sjúkrahylki, sem
rammlega eru fest hvort við
sitt flothylki flugvélarinnar.
Þá heldur hann þvi fram.að
flugþol flugvélarinnar sé of
lítið, og að flughraðinn sé
ekki nægilegur.
Þessi þrjú síðastnefndu at-
riði, sem Gísli Jónsson hefir
á móti betri vitund talið
nefndri flugvél helzt til
lasts og flaggað með í sífellu,
rýra aö engu leyti notagildi
ílugvélarinnar í flestum til-
fellum til björgunarstarfa eða
landhelgisgæzlu. Slikt bera ó-
véfengjanlegar skýrslur og
blaðagreinar frá mörgum
löndum, sem notað hafa sams
konar flugvélar við sömú
störf og svipuð veðurskilyrði
og hér um ræðir síðastliðin
átta ár. Sú uppástunga, að
keypt yrði 4ra manna vél, er
kostar þrisvar sinnum meira,
og er um tvöfalt dýrari í
rekstri, er ekki nema tálvon
ein. Ef um svo mikið fé er að
ræða í þessu skyni, væri hyggi
legt að keyptar yrðu tvær til
þrjár Bell-47 og þeim komið
fyrir í öðrum landshlutum.
Á Akureyri eru ávallt station-
eraðir flugmenn frá Flugfé-
lagi íslands, sem gætu tekið
að sér flug í þessum tilfell-
um með stuttum fyrirvara.
Ennfremur skal á það bent,
að vindurinn hefir nákvæm-
lega sömu áhrif á vélina hvort
hún heitir Bell-47 eða S-51,
og um ganghraða tjáir ekki
að tala, þar sem þær eru svo
að segja hnífjafnar. Um það
atriði, að í vélinni þurfi að
vera fjögurra manna áhöfn,
flugmaður og tveir siglinga-
fræðingar, til að taka staöar-
ákvarðanir, loftskeytamaður
til að hafa samband við stöðv
ar í landi, skal bent á, að í
þeirri vél, sem hér er í land-
inu, er gert ráð fyrir að flug-
maðurinn sé jafnframt loft-
skeytamaður, enda tíðkast
það svo hér hjá flugfélögun-
um þegar um innanlandsflug
er að ræða, hefir flugmað-
urinn jafnframt þvi að stýra
vélinni, stöðugt samband við
stöðvar í landi. Að hafa tvo
menn til aö taka hornamæl-
ingar við landhelgisgæzlu er
einnig hægt í þessu tilfelli,
þar sem flugmanninum yrði
gefin réttindi til þess.
Þar sem Gísli Jónsson
reyndi að fleyta sér innan Al-
þingis síðastliðinn mánudag
á þeim sjónhverfingum, að
hætti loddara að vitna í per-
sónulegt viðtal við fram-
(Framhald a 7, siðu.)
Ritstjórn Alþýðublaðsins er
einkennilega háttað um þess
ar mundir og eru það raun-
ar ekki nýmæli. Síðan AI-
þýðuflokkurinn fékk aðalrit-
stjóra sinn lánaðan frá
kommúnistum hefir fátt unn
ið meira gegn gengi Alþýðu-
flokksins en Alþýðublaðið.
í tilefni af hinum þráláta
rógi Alþýðublaðsins um
Framscknarflokkinn þykir
rétt að benda á nokkrar stað
reyndir, sem bezt hefði þó
verið fyrir Alþýðuflokkinn að
ekki væru rifjaðar upp og
Tíminn myndi ekki hafa gert
ótilneyddur:
Alþýðuflokkurinn átti þess
kost í fyrrv. ríkisstjórn að
taka upp samvinnu við Fram
sóknarflokkinn um ráðstaf-
anir í vcrzlunar- og húsnæð-
ismálum og tryggja verka-
lýðnum þannig launabætur í
stað kauphækkana. Alþýðu-
flokkurinn hafnaði þessu og
kaus samstöðu með Sjálfstæff
isflokknum gegn slíkum ráð-
stöfunum. Þessvegna neydd-
ust verkalýðsfélögin til nýrra
kauphækkana. Með því var
það endanlega gert óumflýj-
anlegt að grípa yrði til geng-
islækkunar eða annarrar
slíkrar ráðstöfunar. Alþýðu-
flokkurinn á sinn stóra þátt
í því að gera gengislækkun
óhjákvæmilega.
Alþýðuflokkurinn hefir set
ið í stjórn með Sjálfstæðis-
flokknum í 5 ár samfleytt og
i virzt una sér þar hið bezta.
Á þeim tíma hafa fjölmörg
stefnumál Alþýðuflokksins,
eins og verkamannabústað-
irnir, verið látin sitja á hak-
anum, en grcðastéttin hefir
fengið sinn ríkulega skerf.
Villubyggingar hennar við
hliðina á bröggum verkalýðs
ins eru talandi tákn um
stjórnarhætti undanfarinna
ára og þó einkum tímabils-
ins 1944—47. En Alþýðuflokk
urinn brást samt illa við, þeg
ar Framsóknarflokkurinn
krafðist á síðastl. sumri dýr-
tíðaraðgerða, sem hefðu geng
ið á hlut auðstéttarinnar.
Hann undi þá öllu vel, eins
og það var.
Síðan Sjálfstæðisflokkur-
inn og Alþýðuflokkurinn
misstu meirihluta sinn á Al-
þinei. hefir mikil stjórnar-
ógleði gripið Alþýðuflokkinn.
Málefnaleg afstaða virðist
þó ekki valda því. Framsókn-
arflokkurinn hefir í allan vet
ur boðið Alþýðuflokknum
stjórnarsamvinnu, sem leysti
mál atvinnuveganna eftir
öðrum leiðum en gengislækk
un, ef Alþýðuflokkurinn gæti
bent á slíkar leiðir, en það
hefir flokkurinn ekki gert.
Hann hefir aðallega svarað
því til, að hann gæti ekki
farið i ríkisstjórn fyrr en bú-
ið væri að gera gengislækk-
unina og má kannske bezt af
því marka, hve andstaða
lians gegn gengislækkuninni
er alvarlega meint.
Nú er helzt svo að skilja
Alþbl., sem bað vilji setja
upn allsherjar ríkisverzlun
með allan innflutning til
landsins. og ef það fáist ekki,
geti flokkurinn ekki átt
neinn hlut að ríkisstjórn,
Meðan hann var hinsvegar í
stjórn, minntist hann ekkert
á þetta. Hvað skvldi annars
vera sagt um verkalýðsflokk-
ana í Noregi, Svíþjóð, Dan-
(Framli. d 6. síðu.)