Tíminn - 23.07.1950, Blaðsíða 6

6
TÍMINN, sunnudaginn 23. júlí 1950
159. blað
TRIPDLI-BÍÓ
Maðnr mcð síál-
hnefanna
(The Knockout)
Afar spennandi ný am-
erísk hnefaleikamynd, tek-
in eftir sögu eftir Ham
Fisher.
Aðalhlutverk:
Leon Errol
Joe Kikwood
Elyse Knox
Sýnd kl. 5, 7 og 9
Bönnuð ínnan 16 ára.
Sími 1182.
N Ý J A B í □!
| Síðasti áfanginn
(Tte Homestretch)
Þessi fagra og skemmti-
lega litmynd með:
Maureen O’Hara
Cornel Wild
Sýnd kl. 9
Ljúfir ómar
Hin bráðskemmtilega
söngva og gamanmynd
með:
Deanne Durbin
Donald O’Connor
Sýnd kl. 3 og 5
Sala hefst kl. 11. En kl. 7
hefir Kvenfél. Hringurinn
sýningu.
Síðasti stigamað- I
urinn
(The last bandit)
Mög spennandi amer-
ísk kvikmynd í litum.
Aðalhlutverk:
William Elliott
Adrian Booth
Forrest Tucker
Bönnuð innan 16 ára. i
Sýnd Kl. 3, 5, 7 og 9. í
Þakkarskuld Isl. . . .
(Framhald af 3. síOu.)
þótt báðar þjóðirnar stæðu
eitt sinn í sömu sporunum og
um nokkurn veginn jafnhátt
menningarstig væri að ræða.
Ég nefni ekki þessi atriði
í þeirri von, að ég þykist þar
með gefa nokkra tæmandi
lýsingu af norska safninu,
heldur aðeins til að sýna með
nokkrum dæmum hvert er-
indi þetta safn á til vor. Það
hjálpar oss til að skilja þjóð-
menningu vora eins og hún
kemur oss fyrir sjónir á Þjóð-
minjasafninu, uppruna vorn
og sögu. Vér eigum Norð-
mönnum miklar þakkir að
gjalda fyrir þennan skerf,
sem þeir hafa lagt Þjóðminja
safninu.
En jafnframt vil ég ekki
láta undir höfuð leggjast að
rifja upp þá þakkarskuld að
vér stöndum og höfum lengi
staðið í við norska safnmenn
og fornleifafræðinga. Norsk
fornleifafræði er stórveldi og
þar hafa ríkt og ríkja enn
margir andans höfðingjar.
Norskir safnmenn hafa unnið
störf sín þannig, að fá lönd
veraldar munu nú geta hrós-
að sér af öllu göfugri safn-
menningu en nú er í Noregi.
Norsk söfn og norsk forn-
leifafræði eru svo samanofin,
að þar verður ekki milli
greint. En það er aðalatriðið,
að á þessum vettvangi hafa
komið fram menn. sem með
skarpleika og innsæi hafa
rakið sögu hinnar norsku
þjóðar aftan úr fyrnsku og
fram á sögulegan tíma, frá
elztu steinöld fram að kristni
töku. Þessir menn hafa brugð
ið upp ljósi þar sem áður
var myrkur, svo að ferill kyn-
stofns vors liggur oss nú fyr-
ir sjónum frá því hinn fyrsti
maður freistaði þess að draga
fram lífið, þar sem nú eru
Norðurlönd. Þessi saga er
einnig saga þess brots hinna
norrænu þjóða, sem byggt
hefir ísland hinar síðustu 11
aldir. Norðmenn þreytast
aldrei á að þakka íslenzkum
fræðimönnum, að þeir rit-
uðu og geymdu sögu þeirra á
miðöldum. Og það er hverj-
um íslendingi gleðiefni að
finna, að þeir verðskulda
þessa þökk, hinu má ekki
gleyma, að vér höfum einnig
ástæðu til að þakka norskum
fræðimönnum síðustu ára-
tuga. Þeir hafa skrifað og
gefið oss íorsögu sjálfra vor.
Um leið og ég tek við norska
safninu fyrir hönd Þjóðminja
safnsins, vil ég flytja þakkir
öllum þeim, er að gjöfinni
standa. Sendiherrann T. And-
ersen Rysst er hér sjálfur og
heyrir mál mitt, og þakka ég
honum hans hlut. Sendimann
norskra safna Per Fett, meist
ara og fornleifafræðing frá
Björgvin, vil ég biðja flytja
þökk og kveðju Þjóðminja-
safns íslands til Noregs, til
Hákonar Shetelig, prófessors,
Jóhannesar Böe prófessors og
dr. Roberts Kloster, sem allir
eru í nefnd þeirri, er um mál-
ið hefir fjallað. Enn fremur
Sambands norskra safna og
til allra norskra safnmanna,
sem lagt hafa sinn skerf til
norska safnsins, og verður þó
enginn nafngreindur hér.
Síðast en ekki sízt þakka
ég Per Fett sjálfum, sem flutti
safnið hingað til lands og
kom því fyrir hér í húsinu.
Mér var það mikið gleðiefni,
þegar ég frétti, að hans væri
von hingað, því að ég hafði
áður skoðað safn, er hann
setti upp í Björgvin og séð,
að það verk lofaði sinn meist-
ara. Koma hans var trygging
fyrir því, að smekklega og
viturlega yrði niður raðað, og
mun norska safnið sjálf verða
vitni þessa um langan aldur.
Ég þakka Per Fett komuna,
ágætt starf og góða, starfs-
bróðurlega samvinnu.
Erlent yfirlit
(Framhald af 5. síðu.)
(Yangtse, Bramaputra og Sal-
weenj upptök sín.
Æðsti presturinn.
Æðsti presturinn, Dalai Lama,
er bæði andlegur og veraldleg-
ur höfðingi landsins. Hann
stjórnar bæði kirkjunni og rík-
inu. Þó ber honum að hafa
samráð um þessi mál við Pan-
chen Lama, sem er talinn
líkamlegur arftaki „hins eilífa
Buddha“ og því er eins konar
Guð Tíbetinga. Þegar Dalai
Lama eða Panchen Lama deyja,
velja prestarnir eftirmenn
þeirra og er valið bundið við
það, að sál hins framliðna hafi
tekið sér bólfestu í eftirmann-
inum.Sá, sem nú er Dalai Lama,
var valin í það embætti 1935,
en þá var hann í vöggu. Eins
og er, er enginn viðurkenndur
Panchen Lama, því að prestarn
ir hafa ekki orðið sammála um
valið og eru þeir þrír, sem nú
keppa um þessa stöðu. Hefir
jafnvel verið óttast að til borg-
arastyrjaldar gæti dregið út af
þessu. Nú hafa Tíbetverjar hins
vegar fengið um alvarlegra mál
að hugsa, þar sem er áður-
nefnd yfirlýsing Mao Tse Tung.
Það þykir víst, að prestarnir
munu heldur kjósa að veita
Kínverjum viðnám, en að fall-
ast á, að réttindi þeirra séu
nokkuð skert. Her þeirra er þó
lítill og Kínverjar segjast þeg-
3ÆJARBÍD
HAFNARFIRÐI
Soiuar glaæpa-
mannsms
Mjög spennandi amerísk
sakamálamynd frá skugga
hverfi New York-borgar.
Danskur texti. Aðalhlutv.:
BRUCE CABOT
TOMMY RYAN
Bönnuð börnum innan 16
ára. Sýnd kl. 7 og 9.
Sími 9184.
■ ------ .
ar hafa lið til taks, ef til slíks
þurfi að grípa. Prestunum væri
það nokkur styrkur undir þeim
kringumstæðum, að landið er
seinlegt yfirferðar fyrir innrás-
arher.
En áður en til slíks kemur,
munu fulltrúar prestanna og
Mao Tse Tung ræðast við. Með
þeim umræðum verður fylgst
með athygli, því að þær geta
orðið sögulegar fyrir þetta sér-
stæða land, sem ber svip og ein
kenni gamals tíma og menn-
ingar meira en nokkurt land
annað.
A víðavangi
(Framhald af 3. slðu.)
fossi. Það læknishérað
þótti mörgum of fjölmennt
orðið, en nýbyggðin í Hvera
gerði hefir vaxið mjög á
síðustu árum. Það er eitt
höfuð áhugamál fólks í
dre’fbýlinu, að möguleikar
til læknishjálpar séu gerð-
ir svo miklir sem unnt er,
og sem betur fer. virðist nú
eitthvað vera að rakna úr
læknisskortinum í hinum
fámennari héröðum.
Fasteignasölu-
miöstööin
Lækjargötu 10 B. Sími 6530
Annast sölu fasteigna,
skipa, bifreiða o. fl. Enn-
fremur alls konar trygging-
ar, svo sem brunatryggingar,
innbús-, líftryggingar o. fl. í
umboði Jóns Finnbogasonar
hjá Sjóvátryggingarfélagi ís-
lands h. f. Viðtalstími alla
virka daga kl. 10—5, aðra
tíma eftir samkomulagi.
JOHN KNITTEL:
FRÚIN Á
GAMMSSTÖÐUM
---------------- 62. DAGUR -------------------------
gleyma þvi. Ég get ekki lesið frönsku. De l’Amour! Þetta
er líklega eitthvað um ástina!
Hann blaðaði í bókinni
— Þetta er sjálfsagt skrítinn ritlingur, tautaði hann. Ég
sé, að Gottfreð hefir skrifað eitthvað á saurblaðið: Þessi
bók er vísindaleg skilgreining á því sálarástandi, er við nefn-
um ást. Það er bezt að lesa hana í áföngum í einrúmi. Þá
verða kenningar höfundarins auðskildar. Jafnhliða þessari
bók ætti að lesa „Játningar“ Rousseaus og bækur eftir Go-
ethe, Montaigne og Spinozt. Einnig ætti að lesa ritDar-
wins eða Nietzsche fyrr en hann hefir skilið þessi rit til hlít-
ar.
— Skilur þú þetta allt? spurði Anton Möller.
Hún hristi höfuðið, vandræðaleg á svip.
— Nei.
— Ég átti von á því! Og hann fleygði „De l’Amour" á borð-
ið. Mín skoðun er ^ú, að það væri heppilegra, að þú hugs-
aðir meira um nytsama hluti. Lestu beztu blöðin og tíma-
ritin, því að þar er margt, sem þarflegt er að kunna skil á.
— Ég hefi ekki vit á bókum, sagði hún hraðmælt, og ég get
ekki sagt Gottfreð fyrir verkum, þegar hann sendir mér
bækur. Hann er stúdent, og veit allt betur en ég.
— Það er hans ætlunarverk að læra eitthvað, sagði Anton
Möller.
— Mega ef til vill ekki aðrir lesa bækur? hrópaði Teresa
skjálfrödduð.
— Það er að minnsta kosti gagnlaust.
— Þú vilt þá, Anton, að ég verði alltaf jafn fávís og ég er?
— Þú átt að vera ánægð með þitt hlutskipti og hætta að
hugsa um að seilast upp í tunglið.
Hún settist á stól við gluggann og studdi krepptum hnef-
unum undir hökuna.
— Ég verð að afla mér þekkingar, sagði ég. Ég vil gera
það, og verð að gera það.
— Jæja, kona góð, sagði hann og hristi höfuðið. Þú ert
orðin ólík því, sem þú varst.
Hann arkaði út. Teresa starði út um gluggann. Augnaráð
hennar var hart og ósveigjanlegt.
XV.
Soffía og maður hennar gistu eina nótt að Gammsstöðum.
Þau sváfu saman i stóru herbergi á efri hæðinni. Soffíu
var gramt í geði. Hún kunni einhvern veginn ekki við sig.
Henni sárnaði það, að nú gat hún ekki lengur hagað sér
eins og hún væri alls ráðandi í húsi föður síns.
— Ég kem hingað aldrei framar, sagði hún við mann
sinn um nóttina. Ég get ekki þolað þetta. Hér er allt breytt.
Það er eins og þetta hús sé ekki lengur i eigu Gammsstaða-
ættarinnar. Hefirðu tekið eftir því, hvernig hún hvessir
á okkur augun? Hver er hún eiginlega, þessi Teresa?
— Uss, sagði maður hennar, um leið og hann hneppti
að sér náttskyrtunni og brölti upp í. Talaðu ekki svona
hátt. Herbergi gamla mannsins er hérna beint fyrir neðan.
— Ég veit það, og mér er alveg sama. Og hugsaðu þér bara,
hvernig hún liggur i bókum. Og þetta var ekki annað en
vinnv.kona!
Lítil augu hennar skutu gneistum, og hún rykkti til öxl-
unum. Hún var reið.
— Ég hata þettá stelpugægsni!
— Soffía, sagði maður hennar bænarrómi og dró sængina
upp að höku og jafnaði i henni dúninum. Hún er þó stjúp-
móðir þin.
Hann renndi augunum upp í loftið. Þar staðnæmdust
þau við litinn blett, og hann lokaði þeim og opnaði þau til
skiptis, eins og ha,nn væri að tilbíðja helgilíkneski. Dálítil
stuna leið frá brjósti hans. Teresa var falleg, og enginn
var sá karlmaður, að hann færði henni ekki sina fórn á
einhvern hátt.
— Stjúpmóðir míh! hrópaði Soffía. Stjúpmóðir mín!
Hún reis upp í rúminu og kastaði af sér sænginni, svo
a ðmest af hennar kvenlega skapnaði birtist. En maður
hennar var syfjaður, og hann gaf þessu engan gaum. Hann
geispaði.
— Hvað getum við gert? tautaði hann.
Soffía sneri sér srtöggt að honum. Það voru tvö rúm í
herberginu. Þau sváfu sitt í hvoru rúmi.
Hann skildi hana og brosti syfjulega.