Tíminn - 01.03.1951, Blaðsíða 3

50. blað.
TÍMINN, fimmtudag'nn 1. marz 1951.
3.
j /slend.ingal)ættir
Dánarminning: Olga Guðbjörg Stefáns-
dóttir, flug'perna
„Skjótt befir sól
brugðið sumri“.
Þann 31. jan., er Glitfax‘
týndist, áttu margir um sárt
að binda, og þær vonir, sem
þá lifðu í brjóstum manna I
um möguleika á happasælum |
ferffalokum flugvélahnnar —j
eða þá stórslysalausum, — eru
nú að engu orðnar, og sára-,
bætur engar, á yfirborðlnu.
í sambandi v ð hið mikla;
flugslys og tilfinnanlega
mannfali í fámennu þjóðfé-
íagi, er hugur minn mest bund
inn v:ð elskulega frænku
mína, Glgu Stefánsdóttur
flugþernu. Veit ég þó, að öðr-
um hnígur hjarta nær hið
sviplega fráfall hennar, þ. e.
fyrst og fremst unnustan-
um, foreldrunum, systur og
ömmu.
Þær mæðgurnar þrjár, er
ég nefndi, voru sárar fyr'r, á
sama hátt og nú, því að þess
er skammt að minnast, að
Þorgerður, móðursystir Olgu
fórst í flugslysinu mikla í Héð
insfirði fyr.'r nokkrum árum,
ágætlega gefin og gerð ung
stúlka, sem þá var að hefja
.fyrirhugað lifsstarf s'tt sem
húsmæðrakennari, vel undir
það starf búin sakir góðrar
menntunar og mikilla hæfi-
le;ka. Og fyrir um það bil ald
arfjórðungi fórst móðurbróðir
.Olgu í snjóflóði, ungur og
efnilegur maður. Hér. hefir þá
þrisvar verið veg;ð í hinn
sama knérunn með svipuðum
hætti. En það sannast á móð-
urinní — nú hátt á áttræð-s-
aldri, — sem þannig hefir
mátt sjá á bak tveim börnum
sínum og einu barnabarni,. að
„Sjáirðu einhvern einan
af því að Guð v ll reyn’a ’ann
þeim Guð er sjálfur nær, —“
því að enginn hinna næstu
viðkomenda ber sár sín betur
en hún.
.Olga Guðbjörg Stefánsdóttir
var fædd í Réykjavík 24. apríl
1929, dóttir hjónanna Bryn-
veigar Þorvarðardóttur prests
að Stað í Súgandafirði. Bryn-
jólfssonar, og Stefáns prent-
ara Björnssonar Þorkelssonar
úr Borgarfirði eystra.
Hún ólst upp hjá foreldr-
um sinum fyrst og síðan hjá
móður s nni í Kaupmanna-
höfni en nokkuð var hún e.inn
ig hjá ömmu sínni, Önnu
Stefánsdóttur prests að
Hjaltastað, Péturssonar prests
að Valþjófsstað, Jónssonar
vefara.
í Kaupmannahöfn fékk
Olga menntun sína, auk al-
.mennrar unglingafræðslu, m.
a- í tungumálum og vélritun,
til undirbúnings skrifstofu-
störfum. Fyrir tæpum 2 árum
kallaði útþrá n hana til að
gerast flugþerna hjá Flugfé-
lagi íslands, en ekki mun hún
hafa hugsað sér það starf til
langrar frambúðar og var ráð
in í að hætta því bráðlega, er
hún opinberaði trúlofun sína.
rétt þegar kirkjuklukkurnar
hringdu inn nýtt ár nú um
siðustu áramct. Þó fór það
svo, að hún fór sína síðustu
ferð á vegum Flugfélags ís-
lands.
Þar með voru vængstýfðar
með öllu bjartar og kærar
framtíðarvonir, sc.-n v ö henni
blöstu og unnusta hennar,
Hauki kennara, syni Siguröar
kennara Sigurðssonar frá
Kálfafelli og konu hans, Auð-
ar Jónsdóttur Víðis frá Þverá
(en móðir Auðar, Halldóra
Sigurðardóttir frá Kolsstaða-
gerði, Guttormssonar, er son-
ardótt r Halldóru Jónsdóttur
vefara).
Eg sá Olgu síðast, þegar
hún sagði mér frá trúlofun
sinni, og þá skein sannarlega
gleði á vonarhýrri brá, bjart-
ari og hreinni en ég hefi í
annan tíma séð á nokkru and-
lit'.
Olga var of ung til þess, að
hún láti eftir sig lífssögu á
almennan mælikvarða. en
hún lætur eftir sig minning-
ar, sem aldrei gleymast v n-
um hennar, því að hún var
framúrskarandi hugljúf og
elskuleg stúlka. Yfir og i allri
hennar framkomu og viðmóti
var gleðj.jgóðvild og umhyggja
í annarra garð.
Hún var sem sólargeisli,
bæði bjartur og hlýr, svo að
bjart varð og hlýtt, hvar sem
hún kom. Fyr'r því finnst okk
ur ættingjum hennar og vin-
um, sem sólin hafi misst nokk
uð af birtu s'nni og yl, þegar
Olga er farin.
Á minningu Olgu fellur eng
nn skuggi, og hún mun
verma hjartarætur okkar. —
Og það mun hún o:t gera.
Eftir að þessi fáu minning-
arorð voru skrifuð, hefi ég
fengið hina ákjósanlegustu
staðhæfingu á ummælum mín
um um mannkosti Olgu, þar
sem hún vitnar um sjálfa s g
í broti úr dagbókarblöðum
sínum, er hún var um 16 ára
aldur og átt: þá á bak að sjá
kærri vinstúlku s.nni. Hún
skrifar þá í dagbck sína:
Vina mín! Ég get með engu
móti skil ð, að þú sért ekki
hérna lengur, — að við mun-
um aldrei sjást oftar, fyrr en
ég kem til þín. Ég sé sárt eftir
því, að ég skuli nokkurn tíma
hafa verið vond við þig, — en
svona er það ætíð: Við iðr-
umst alltaf, þegar einhver v’n
ur okkar er dá’nn; meðan
hann 1 fir erum við ekki
hrædd við að særa hann. —
Vina, þú fórst á undan mér,
og þess vegna bið ég þig, ef
þú hefir mátt t;l þess: hjálp-
aðu mér til að gleðja aðra og
gera aðra hamingjusama.
Allt llf Olgu;. eftir að hún
Ekrifaði þettj, sýn;r að hún
Utan úr heimi
Falsaðar kvikmynd r.
Tvær amerískar kvikmyndir,
sem nefnast „Mr. Deeds goes
to town“ og „Mr. Smith goes
to Washington“ hafa undan-
farið verið sýndar í Moskvu við
mikla aðsókn. Ameríska utan
ríkisráðuneytið hefir nú kraf-
izt þess að sýningu þeirra
verði hætt, þar sem þær séu
stórlega falsaðar. Myndirnar
voru gerðar fyrir stríðið og
breyttu Þjóðverjar þeim til að
nota þær til áróðurs gegn
Bandarikjunum. Rússar náðu
í þessar þýzku útgáfur af
myndunum, en hafa ekki not-
að þær fyrr en nú.
★
Hættir hljómsveitarstjórn.
Talið er líklegt að Tosca-
nini sé um það bil að láta af
hljómsveitarstjórn um þessar
mundir, enda er hann orð-
inn áttræður. Hann meiddist
einu sinni i hné og það bagar
gamla manninn dálítið.
★
Líknarsjóður.
Kona ein í Danmörku, sem
er nýlega látin, lét eftir sig
stórfé, og ráðstafaði því til
ýmis konar líknarstarfa. Með
al annars á að verja nokkr-
um hluta vaxtanna til hugg-
unar og styrktar ógiftum ein-
stæðingskonum, sem ekki eiga
einu sinni hund.
Afleiðingarík vanræksla
Eflir Þ®rb;jöi’n Bj«>rnsí»oii, Geitaskarði
Nýr skattur.
Það er dönsk fyndni, sem
komið hefir upp á hinum síð-
ustu og verstu tímum, í leit
eftir nýjum tekjustofnum fyrir
ríkið til að standast kreppu-
ráðstafanir, að reyna mætti
að leggja sérstakan skatt á dýr
tíðartillögur og kreppuráð-
stafanir.
Ari Arnalds
í útvarpinu
Sjaldan ber það við, að mér
verði sérstakir útvarpsþættir
lengi minnisstæðir. Um dag-
skrá útvarpsins er svipað
háttað og um blöð og bækur,
að hver þáttur hleðst þar á
annan ofan og eldri efni, þótt
góð hafi verið, líða fljótt úr
minni eða grafast í vitund-
inni undir fargi nýrra minn-
isefna.
En þáttur Ara Arnalds
„Grasakonan við Gedduvatn“
líður mér ekki úr minni. Ég
hygg, að hann líði mér aldrei
að fullu úr minni. Enda var
hann meðal ágætustu dag-
skrárþátta, sem Ríkisútvarp-
ið hefir flutt og látinn koma
í stað laugardagsleikrits.
í þessum þætti Ara fór sam
an ritað efni, örlagaþrungið,
dulrænt, ævarandi þj óðar-
sögn. Frásagnarháttur eins og
gerist beztur, málfar látlaust
en sterkt eins og það gerist
bezt á tungu islenzkrar al-
þýðu. — Loks var umgerð
þáttarins í útvarpsflutningi
með ágætum.
Það mun vera einlæg ósk
margra manna, að Ara Arn-
alds mætti endast líf og starfs
orka, til þess að draga úr
djúpi íslenzkrar sagnvísi sem
flesta slíka ágætisþætti og að
almenningi mætti gefast kost
ur á, að eignast þá í snoturri
bók.
Jónas Þorbergsson.
hefir verið ríkulega bæn-
heyrð. Það spruttu blóm i
hverju hennar spori, öðrum
til gleði, og þó mest henni
sjálfri.
Metúsalem Stefánsson
Ekki get ég út fundið fram-
bærilegar afsakanir fyrir tóm
læti ríkisvalds og annarra
þeirra aðila, er skylda ber til
að annast sölu þeirrar fram-
leiðslu vorra bænda, er utan
lands eru seljanlegar, — að
ekkert skuli hafa verið i þvi
gert að afla erlendra mark-
aða fyrir. ísl. hross, nú s.l. ár.
Það vantar þó ekki upphróp-
anir og hávært tal, um að
leita þurfi nýrra og betri
markaða fyrir allar möguleg-
ar sjávarafurðir, og mönnum,
hálaunuðum af ríkisfé, er
þeitt út um lönd og álfur til
markaðsleita og samninga-
gerða, varðandi fisksölumál.
En til hins er ekki hreyfð
hönd né tunga, — svo að til
gagns komi sölu ísl. hrossa
úr landi. —
Þaö virðist svo, að þeir
menn, sem skýlausa bera
skyldu til framkvæmda í
þessu máli, haldi sig að hurð-
arbaki og uni vel næðinu og
athafnaleysinu. Þeim gleym-
ist við stólmýktina og stofu-
ilinn, að norðlenzkir bændur,
sem nú heyja hörðustu bar-
áttuna við heljarveður og
fannfergi á svellaðri og gras-
byrgðri jörð, bera nú þyngri
raun en ella hefði þurft. hefði
með dug verið á haldið hrossa
sölumálum þeirra á s.l. ári. —
Það er fullyrt og því föstu
slegið sem sannindum, að þau
hross, er á síðari árum hafa
héðan verið úr landi seldi,
hafi áunnið sér hið bezta
traust kaupenda og notenda
sinna, og því fyllstu likur til,
að mjög gott verð hefði feng-
ist nú fyrir ísl. hross.
Þrjár tel ég höfuðástæður
til að hér hefði verið á máli
tekið með skilningi og festu.
í fyrsta lagi er það aðkall-
andi fjárhagsleg nauðsyn fyr
ir stóðeignabændur, hér í
Húnavatns- og Skagafjarðar-
sýslum og liklega víðar. að
fá hagstætt verð á lífmarkaði
fyrir 4—8 vetra hesta og hryss
ur. Því þótt sæmilegt blóð-
vallarverð hafi fengist fyrir
folalda- og tryppakjöt, þá
hefir niðurlagsverð á ung
fullorðnum hrossum verið
hraklega lágt og varla von
aá bændur geti fengið sig til
að leggja að velli fallega hesta
og hryssur fyrir slíkt verð.
Það er auðskilin nauðsyn, að
bændur í áðurnefndum sýsl
um verði að fá sem greiðasta
sölu og bezt verð, fyrir hrossa
framleiðslu sína. Þar sem þeir
hafa undanfarin áruatug
búið við þrælatök fjárpest-
anna og eru nú búnir að gjör
eyða fjárstofni sínum, ný-
skeð og fjárbú þeirra því
mjög fákinduð, — víðast, og
kúabú frekar smá — og til
viðbótar lélegt mjólkurverð,
— eða stórum lægra en hjá
vestur- og suðurlandsbænd-
um.
Önnur ástæðan er sú, og
ekki veigaminni hinni fyrri,
að liklegasta og beinasta leið
in til að fá stóðinu fækkað
verulega, en það er hin mesta
nauðsyn, er að þeir fái sem
bezt niðurlagsverð fyrir
yngstu jafnt sem elztu hross-
in, og þá ekki síður hitt, að
þeir fái hagstæðan utanlands
markað fyrir ungfullorðin
hross á áðurgreindum aldri.
Þriðja ástæðan sem styð-
ur sölu hrossanna erlendis, er
sú, að fyrir þau fengist gjald
eyrir, er nokkru gæti numið,
en nú er stöðugt jarmað um
gjaldeyrisvandræði — og víst
ekki að ástæðulausu.
Væri nú svo að hinir út-
lendu kaupendur teldu sér
örðugt að greiða hrossin í
reiðufé, — þá ætti sú leiðin
að vera opin að taka notvöru
uppi í greiðslu hrossanna.
Önnur leið gæti verið sú.
að veita ársfrest á greiðslu
hrossanna, — því mundu
bændur hafa reynt að una.
Þegar þessar línur eru hrip
aðar hafa um tveggja mán-
aða skeið verið æsiveður,
fannfergi og svellalög og
spent helgreipum meginhluta
norðlenzkra byggða, með
þeim afleiðingum, að heita
má, að öll beitarbjörg fyrir
stóðpening hrossahéraðanna
sé farin. Hve lengi slíkt á-
stand og neyðarhorfur vara,
veit enginn, en þótt svo vel
til félli, að til langvarandi
þýðviðra brygði innan
skamms, svo upp skyti hrossa
högum, til nokkurs léttis og
lífsvonar hrossunum, þá hafa
nú þegar skapast miklir örð-
ugleikar og kvíðvænlegar
horfur og til þeirra örþrifa-
ráða verið gripið að reka til
blóðvalla á miðjum vetri,
hundruð aflagðra stóðhrossa,
án vissu um viðunandi nið-
urlagsverð. Hefði bændum í
Húnavatns- og Skagafjarð-
arsýslum verið gefinn kostur
á s. 1. sumri, eða hausti, að
losna við nokkur hundriið
hrossa, til utanlandssölu,
væru þó þeim hundruðunum
færri hrossin, er nú þurfa að
ráfa um soltin og kviðdregin,
um hjarnbreiðurnar. —
Svo að síðustu þetta: eg tel
það hina mestu nauðsyn hún-
vetnskum og skagfirskum
bændum, að stórfækka hross
unum svo skjótt, sem viðun-
anlegir kostir gefast þar til,
— gera það áður en kúm
fjölgar eða fjárbú stækka en
að slíku er nú stefnt um þessi
héruð. — Það þýðir ekki fyr-
ir okkur, að neita þeirri stað-
reynd að stóðeign er hóflaus
víða, — því mjög skortir á
húsaskjól og fóðurtryggingu
fyrir mik;nn fjölda hrossa.—
Væri betur að þannig úr rætt
ist illum horfum nú, að ekki
hlytist hagsmunatjón og
sómaskerðing, af varfærnis-
lausum ásetningi hrossanna.
30 ára góðæri hefir gert
okkur andvaralausa, íslend-
ingana á ýmsum sviðum, en
það verða bændur að skilja,
að slíkur hugsunarháttur má
ekki viðgangast í ásettnings-
málum að tefla sífellt á tæp-
asta vað. En til þess að geta
söðlað hér um, þurfa bændur
að njóta skilnings og aðstoð-
ar þe’rra aðila er skyldur
hafa þar til.
Geitaskarði, 26.1. 1951,
Sérleyfísferðir
alla daga
alla daga frá Reykjavik kl.
9 f. h. og kl. 5 e. h. Afgreiðsla
hjá Frímanni Hafnarhúsinu.
Frá Stokkseyri—Rvík. kl.
9.30 f. h.
Frá Eyrabakka—Rvík. kl.
10 f. h.
Frá Hveragerði—Rvík. kl.
10.30 f. h.
Frá Selfossi—Rvík. kl. 11 f.
h. og kl. 3 e. h.
KAUPFÉLAG ÁRNESINGA