Tíminn - 01.08.1951, Qupperneq 5

171. blað
TÍMINN, miðvikudaginn 1. ágúst 1951
ttntttn
Miðvikud. 1. áf/úst
ERLENT YFIRLIT:
Hvað hefir
áunnist?
í blöðum stjórnarandstæð-
inga er mikið deilt á stjórn-
arstefnuna. Því skal ekki
neitað, að ekkj megi sitt-
hvað að henni finna. Gagn-
rýnin ein er þó ekki nægileg,
nema því aðeins, að jafn-
framt sé bent á aðra betri leiö
en þá, sem farin er.
Stjórnarandstæðingar reyna
að kenna gengislækkuninni
og bátagjaldeyrinum um flest
það, sem miður fer, og þó sér
staklega um vöxt dýrtíðar-
innar. Því er ekki að neita,
að báðar þessar ráðstafanir
hafa aukið dýrtíðina nokkuð,
en meginaukning hennar sein
ustu mánuðina stafar þó af
verðhækkun erlendis, er ís-
ienzk stjórnarvöld ráða ekki
við. Þetta sést bezt, ef verð-
lagsþróunin er athuguð í
þeim löndum, þar sem engar
hliðstæðar ráðstafanir hafa
verið gerðar.
Það er ekki heldur nóg að
deila á gengislækkunina og
bátagjaldeyririnn. Það verð-
ur að gera sér grein fyrir því,
hvernig hefði farið, ef þess-
ar ráðstafanir hefðu ekkj ver
ið gerðar. Sýni sú athugun,
að augljós voði var fyrir hönd
um, fellur gagnrýnin ómerk,
nema bent sé á aðra lelð eða
leiðir, sem betur myndu hafa
reynst.
Það er auðvelt að gera sér
þess grein, hvernig farið hefði,
ef þessar ráðstafanir hefðu
ekki verið gerðar.
Útflutningsatvinnuvegirn-
ir máttu heita stöðvaðii;,
þegar núv. stjórn kom til
valda. Stöðvun þeirra hefði
ekki aðeins valdið atvinnu-
leysi þeirra þúsunda manna,
sem við þá vinna, heldur
margra þúsunda annarra, er
byggja atvinnu sína á gjald
eyrisöfluninni beint og ó-
beint. Slík stöðvun hefði m.
ö. o. orsakað allsherjar hrun
og atvinnuleysi.
Fjárhagur ríkisins var
kominn í kaldakol og raun-
verulega mátti ríkið teljast
gjaldþrota. Greiðsluhallinn
hafði verið til jafnaðar 70—
80 millj. kr. þrjú seinustu
árin. Ógreiddir reikningar
og lausaskuld ríkisins voru
eins og mý á mykjuskán.
Það var aðeins tímaspurs-
mál, hvenær lýsa varð yfir
greiðsluþrotinu.
Út á við fór afkoman stöð
ugt versnandi, þrátt fyrir sí-
vaxándi gjafafé. Ef útflutn-
ingsatvinnuvegirnir hefðu
svo stöðvast til viðbótar,
hefði ekkert annað beðið
þjóðarinnar en að komast
fullkomlega á vonarvöl og
vera sett undir erlend fjár-
forráð.
Þetta var sannarlega öm-
urlegt viðhorf í lok hins mesta
gróðatímabils, sem hér hefir
verið. En slíkar voru afleið-
ingar þeirra fjármálastefnu,
sem fylgt hafði verið. Það
sást nú svart á hvítu, hvort
það var nokkuö barlómsvæl,
er Framsóknarmenn vöruðu
við þessarj stefnu og hvöttu
til þess, að horfiö væri frá'
henni í tíma.
En hvað hefir svo áunnist'
fyrir atbeina þeirra ráðstaf-1
ana, sem nefndar eru hér að
framan? • I
Verður stofnaður Evrópuh
Þi'jíar hcfir náðst samkomiilag' um fr
dröi> að samningi um myndun slíks
Það er orðið alllangt síðan, að
hugmyndinni um sambandsríki
Evrópu var fyrst hreyft. Hún var
byggð á þeirri trú, að ekki væri
til önnur leið raunhæfari til að
koma á friði í Evrópu og firra
hana þannig styrjaldarbölinu,
er hafa þjáð hana meira og
minna frá fyrstu tíð. Lengi vel
var þó litið á þessa tillögu sem
fallega, en óframkvæmanlega
draumóra. Þó ókst henni nokk-
urt fylgi eftir fyrri heimsstyrj-
öldina, því að hún sýndi mönn-
um, að Evrópa þarfnaðist nýrr-
ar skipunar, ef þjóðarígur og
ríkjadeilur ættu ekki að ríða
henni að fullu. Það þurfti þó
aðra heimsstyrjöld til viöbótar
til þess að opna augu manna
fyrir nánara samstarfi og helzt
heilsteyptu ríkjabandalagi Ev-
rópuþjóðanna.
Það hefir m. a. hjálpað til þess
að gefa bandalagshugmynd
þessari byr í seglin, hve vel
Bandarikjum Norður-Ameríku
hefir farnast. Væru Bandaríkin
eins öflug og velmegandi og þau
eru í dag, ef mörg ríki hefðu ris-
ið upp á meginlandi Norður-
Ameríku og átt meira og minna
í innbyrðisdeilum og ófriði?
Væri ekki Suður-Ameríka stór-
um voldugri í dag, ef meira og
minna óheppileg og óeðiileg
ríkjaskipting stæði henni ekki
fyrir þrifum? A. m. k. er nátt-
úruauðlegðin ekki minni þar en
í Norður-Ameríku.
Schuman-áætlunin.
Það eru Frakkar, sem hafa
gerzt merkisberar hugmyndar-
innar um bandalag Evrópu eftir
síðari heimsstyrjöldina. Þótt
stjórnmál Frakka séu lítt til fyr
irmyndar um þessar mundir,
skortir stjórnmálaforingja
þeirra hvorki hugkvæmni né
framsýni. Þeir sáu. að hugmynd
inni um bandalag Evrópu yrði
ekki komið fram, nema í áföng-
um. Hún yrði að byggjast á þró-
un og því mætti ekki færast of
mikið í fang í upphafi.
Fyrsta skrefið, sem Frakkar
beittu sér fyrir á þessari braut,
var Schuman-áætlunin svo-
nefnda, sem er kennd við núv.
utanríkisráðherra þeirra. Sam-
kvæmt henni skyldi kola- og
stálframleiðslan í Evrópu sett
undir eina yfirstjórn. Sex ríki
hafa nú samþykkt þessa áætlun
eða Frakkland, ,V.-Þýzkaland,
ítalía, Holland, Belgía og Lux-
emburg. Áætlunin er nú að byrja
að koma til framkvæmda. Verið
er að undirbúa í áframhaldi af
henni hliðstæða áætlun fyrir
landbúnað og samgöngur.
Ætlunin var upphafleg
öll Vestur-Evrópuríkin til
töku í Schuman-áætli
Bretar og Norðurlandaþjó_
kusu hinsvegar að standsý;
við, enda hafa þessar þj
margan hátt sérstöðu.
Plevenáætlunin.
1 beinu áframhaldi af Schu-
manáætluninni kom svo Pleven
áætlunin í októbermánuði síðast
liðnum, en hún er kennd við
Rene Pleven, þáverandi forsætis
ráðherra Frakka. Sú áætlun
fjallaði um myndun sameigin-
legs Evrópuhers. Ætlunin var að
hún næði til allra þátttökuríkja
í Atlantshafsbandalaginu, nema
Bandaríkjanna og Kanada. Það
fór hinsvegar svo, eins og í sam-
bandi við Schumanáætlunina,
að Bretar og Norðurlandaþjóð-
irnar kusu að standa utan við.
Tilgangurinn með Plevenáætl
uninni var margskonar. Hún var
m. a. byggð á þeirri trú, að fátt
myndi bæta sambúð Evrópuþjóð
anna meira en að hafa einn
sameiginlegan her í stað sér-
stakra herja, eins og áður var
og ekki átti minnstan þátt í hin
um tíðu styrjöldum. Með því
væri það m. a. fastmælum bund
ið, að Frakkar og Þjóðverjar
væru vopnabræður, en ekki
fjandmenn. Með stofnun slíks
hers væri líka komist framhjá
ýmsum árekstrum, er ella myndu
hljótast í sambandi við endur-
vígbúnað Þjóðverja. Endurvíg-
búnaði þeirra myndi ekki verða
valið heppilegra form.
Það ýtti svo á eftir, að kunn-
ugt var um hinn mikla vígbún-
að austan járntjaldsins. Vestur-
Evrópuþjóðirnar stóðu þar
frammi fyrir sameiginlegri
hættu, er hvatti þær til sam-
starfs.
Parísarráðstefnan.
Á grundvelli Plevenáættunar-
innar var kölluð saman ráð-
stefna í París nokkru eftir ára-
mótin, þar sem mættir voru full
trúar sömu ríkja og'þátt taka í
Schumanáætluninni, en önnur
ríki í Atlantshafsbíindalaginu
fengú að fylgjast með störfum
hennar.
Ráðstefnu þessari lauk fyrir
skömmu og varð árangurinn
meiri én búist hafði verið við.
Fimm ríki komu sér saman um
frumdrög að samkomulagi um
myndun sameiginlegs Evrópu-
hers. Holland eitt skarst úr leik
vegna ágreinings um yfirstjórn
ina. Ríkin, sem urðu sammála,
voru Frakkland, ítalía, Vestur-
Þýzkaland, Belgía og Luxem-
burg.
PLEVEN
Hér yrði of langt mál að rekja
tillögur ráðstefnunnar, því að
þær eru mjög margþættar. Að-
alkjarni þeirra er sá, að um-
rædd ríki hafi einn sameiginleg-
an her, sameiginlega yfirstjórn
og sameiginlegan landvarnar-
sjóð. Eftir er að jafna ýmsan
minniháttar tæknilegan ágrein-
ing, eins og stærð herfylkja og
fleira. Hlutaðeigandi stjórnar-
völd hvers ríkis verða svo vitan-
lega að samþykkja samkomulag
þetta áður en það fær gildi. Ætl-
ast er til, að þessi nýi her verði
sjálfstæður aðili innan Atlants-
hafsbandalagsins, eða m. ö. o.
þar verður enginn sérstakur
þýzkur, franskur eða ítalskur
her, heldur aðeins hinn sameig-
inlegi her þessara þjóða. Slíkt
þarf þó að samþykkjast af hin-
um Evrópuríkjunum.
Þrjár fylkingar í sam-
tökum frjálsra þjóða.
Ef myndun Evrópuhers þess,
sem rætt er um hér að framan,
kemst til framkvæmda, munu
varnir Atlantshaísbandalagsins
byggjast á þremur meginherj-
um: Evrópuhernum, brezka hern
um og bandaríska hernum. Yfir
herstjórnin, sem Eisenhower
hefir með höndum, verður þá
stórum auðveldari en hún er nú.
Ýmsir harma það, að Bretar
skuli ekki taka þátt í umrædd-
(Framhald á 6. siðu.»
Það hefir tekist að af-
stýra stöðvun útflutnings-
atvinnuveganna, hindra
stórkostlegt atvinnuleysi,
tryggja hallalausan ríkis-
rekstur og treysta stórlega
aðstöðuna á sviði utanríkis-
viðskipta. Hruninu hcfir ver
ið afstýrt og fjárhagsleg að-
staða þjóðarinnar verulega
styrkt frá því, sem áður var.
Það hefir tekist að tryggja
fjármagn til mestu stór-
framkvæmda, er ráðist hef-
ir verið í hér á Iandi, þ. e.
Sogsvirkjunin, Laxárvirkj-
unin og áburöarverksmiðj-
an, en slíkt hefði verið ó-
hugsandi, að óbreyttri fjár-
málastefnu.
Þessum árangri var vitan-
lega ekkj hægt að ná, eins og
komið var, án þess að þjóð-
in yrði að færa nokkrar fórn-
ir. Lífskjörin hafa nokkuð
þrengst, en það stafar þó ekki
nema takmarkað af framan-
greindum ástæðum, eins og
áður er lýát. Það stendur á
stjórnarandstæðingum að
sýna og sanna, að hægt hefði
verið að ná framangreindum
árangri þannig, að það hefði
kostað þjóðina minni kjara-
skerðingu.
Meðan stjórnarandstæðing
ar gera það ekki, fellur gagn
rýni þeirra máttlaus. Með því
er ekki sagt, að ekki hefði
mátí gera þessa hluti betur,
en hitt stendur óhrakið, að
stjórnarandstæðingar hefðu
ekki gert það betur. Þaö er
ekki annað sjáanlegt en að
þeir hefðu látið allt hrynja
og kallað atvinnuleysi, neyð og
erlend fjárforráð yfir þjóð-
ina, ef þeir hefðu fengið að
ráða.
Þess vegna græða stjórnar-
andstæðingar ekki á gagnrýni
sinni. Þjóðin finnur, að hún er
neikvæð og þeir hafa sízt
betra að bjóða. Þess vegna fer
líka fylgi þeirra og tiltrú
minnkandi, þrátt fyrir allan
bægslagang þeirra.
Raddir nábúarma
í grein í Alþýðublaðinu í
gær er rætt um nviu „línuna“
frá Moskvu. Þar seglri 1 M r
„Það leynir sér ekki, að Rúss
ar eru nú rétt einu sinni að
breyta um bardagaaðferð gagn
vart hinum frjálsa, vestræna
heimi. Árum saman hafa þeir
háð „kalt stríð“ gegn honum,
„kalt stríð“, sem minnstu hefir
munaö hvað eftir annað að
breyttist í „heitt“, einkum síð-
an leppríki Rússa í Norður-
Kóreu setti vigvélarnar í gang
í fyrra sumar. En nú er allt í
einu byrjað að tala um frið af
miklum fjálgleik og um nauð-
syn bættrar sambúðar við Vest
urveldin. Stríðið í Kóreu hefir
farið öðruvísi en ætlað var:
árásinni þar hefir verið hrund
ið. Og það, sem máske skiptir
ennþá meira máli: Vesturveld-
in og hinar vestrænu lýðræðis
þjóðir yfirleitt hafa verið vakt
ar til vitundar um árásarhætt-
una úr austri og hafið stórkost
legan varnarviðbúnað. Þetta
þýkir valdhöfunum austur í
þróun; þeir virðast ekki telja
Moskvu bersýnilega óæskileg
sig vih því búna að láta sverfa
til stáls við Vesturveldin að
sinni. Þeir vilja fá frest til frek
ari vigbúnaðar; og þvi er nú
talað fagurlega um frið þessa
stundina." ,
Alþýðublaðið segir að lok-
um, að takmark Rússa sé að
svæfa lýðræðisþjóðirnar á
verðinum meðan þeir eru sjálf
ir að vígbúast betur. Reynsla
lýðræðisþjóðanna sé hinsveg-
ar sú að þser munu ófúsar til
að draga úr varnarviðbúnaði
sínum, þótt blítt sé látið aust-
ur í Moskvu í bili. )
í kvennafangelsi..
(FramhaM ar 4. aíðu.)
hana. Það kom auðvitað að
litlu haldi. Litla stúlkan vakn
aði í rúminu og togaðj org-
andi í kjól móður sinnar. Móð
irin greip barnið í fang sér.
En ekkert stoðaði. Lögreglu-
þjónarnir ýttu eldri börnun-
um til hliðar, lögðu grátaadi
ungbarnið í vögguna, og drógu
móðurina nauðuga með sér
út í bílinn, sem beið þeirra.
Járnhliðið laukst upp fyrir
henni og lokaðist. Hún var nú
geymd innan þriggja feta
þykkra veggja Butyrka-fang-
elsisins. Það var leitað á
henni. Er því var lokið sneri
hún sér að eftirlitskonunnj og
mælti: „Ég má til að fara
heim og gefa barninu mínu
að sjúga. Ef ég kemst ekki til
hennar deyr hún úr hungri..
Ég verð að fara....“
Andlit þeirrar, sem til var
talað, sýndi engin svipbrigði,
og ekki svaraði hún heldur
neinu.
Smirnova sat klukkustund-
um saman og hugsaðj i ör-
vílnan um börnin sín, ung-
barnið sitt. Brjóstin urðu sár,
þau þöndust út af mjólkinni,
og hún vissi, að aumingja litla
barnið heima var að gráta af
því að fá ekki mjólkina, sem
nú þjáði hana.
„Segið oss allt um uppreisn
arstarf mannsins yðar“, skip-
aði rannsóknardómarinn.
„Maðurinn minn var ekki
uppreisnarmaður.“
„Heyr á endemi! Þér hafið
verið giftar honum i fimmtán
ár, og svo þykist þér ekkert
vita um sviksamlegt athæfi
hans, sem hann hefir þó sjálf
ur játað á sig. Gott og vel.
Kannske klefinn kenni yður
hughvarf.“
„Klefinn? Ég verð að fara
heim. Ég hefj skilið þar eftir
þrjú ung börn umsjárlaus. —
Brjóstbarnið mitt deyr úr
hungri, ef mér leyfist ekki að
lofa því að sjúga.“
„Skrifið undir þessa yfirlýs
ingu um, að þér hafið veriö
í vitorð'í um sviksamlega starf
semi manns yðar, og þá skul-
ið þér fá að sjá barnið yðar.“
„Ég get ekki skrifað undir
þetta. Hann er saklaus.“
Dómarinn studdi á hnapp.
„Burtu með hana.“
Henni var gefinn bolli og
skeið, eins og öllum nýliðum,
j hún tók viö þessu og settist
j við grindurnar á opnum
glugga, eg sneri baki að hin-
■ um föngunum, til að geta ver
jið út af fyrir sig. Svo mjólk-
aði hún sjálfa sig í bollann,
og linaði þannig þrautirnar í
jbrjóstunum. Önnur kona tók
j við bollanum og hellti úr hon
um í skólpfötu viö dyrnar.
Daginn eftir yfirheyrði
dómarinn hana á ný.
„Skrifið undir skjalið, þar
sem þér játið, að þér hafið tal
að við manninn yðar úm ífvik
semj hans, og þá skal ég segja
yður hvar barnið yðar er nið-
urkomið."
„Þér viljið gera mig að morð
ingja mannsins míns, sem
ekkert hefir til saká unnið.
Ég get ekki skrifaö undir
þetta lygaskjal. En sýnið
hjálparvana barni minu nvsk
unn! “
Nokkrum mánuðum siðar,
var hún dæmd til átta mán-
aða fangavistar, án þess að
nokkur ásökun væri borin á
hana sjálfa, önnur en að hún
væri „meölimur í fjölskyldu
föðurlandssvikara.”
Framhald.