Tíminn - 29.07.1953, Qupperneq 4

TÍMINN, miðvikudaginn 29. júlí 1953.
i68; .BíaS.::
Gunnar Kristjánsson, Dagverðareyri:
Ræða flutt á síðasta
ársfundi Mjólkursamlags KEA
Þróun landbúnaðarins Oþ
söluhorfur landbúnaðarvara
Framhald.
Klemenz Kristjánsson á
Sámsstöðum, segir í síðasta
3únaðarriti:
„Ef við bregðum upp mynd
if jarðrækt þeirri, sem al-
nennt er nú framkvæmd í
/andinu, þá er hún eins og
óg vil nú lýsa:.
Við stundum sem fóður-
'ramleiðslu tún- og engja-
:>-ækt á skjóllausu laudi. Tún-
/æktin er að öllu háð erlendu
jrasfræi. Framkvæmdir á ný
•æktinni er afar handahófs-
íent og sáðtími fræsins mjög
út óhentugur.
Áburðarnotkun á túnin er
úða stórábótavant. Með þessu
ikipulagi verður töðufram-
eiðsian óörugg, einhæf og
•ij álparvana eins og dæmin
naía oít sýnt._ ______
Grænfóðurrækt er víðast
eingöngu tiafVar, sem eru ó-
:ullkomið fóður við mjóikur-
: Vamleiðslu. Af þessu leiðir
að fóðurbætiskaup verða
.-.nikil, sumpart af því að tað-
an er ekki að öllu leyti full-
gilt fóður, ef um góða mjólk-
rrgripi er að ræða, svo og
/egna skorts á heyi, sem oft
stafar af því að túnin bregö-
ast vegna kals og stundum
og.líklega oftar vegna skorts
á nægum og algildum áburði.
Engar nægilega markvissar
Eramkvæmdir í skógrækt. er
iofa bví, að við getum höggv-
:ið skóg svo nokkru nemi eft-
:ir 60—100 ár.
Engin skjólbelti eru fyrir
hinn árlega nytjagróður.
.Þetta er ástandið í dag.
Hvernig þarf það að verða?
Hvert býli þarf að leggja
stund á fjölbreyttari fram-
ieiðslu. Koma þarf á betri og
vandaðri túnrækt, kornyrkju
af byggi og höfrum og jafn-
vel rúg, og fullnægja á þann
hátt. fóðurbætisþörfinni Akr-
ar þurfa að koma sem be’g-
jurtahafra-grænfóður, kart-
öflur, fóðurrófur, fóðurmerg-
kál, ýmisar korntegundir til
þroskunar, jafnvel hör til iðn
aðar í landinu, frærækt, 4—
5 grastegundir og plöntuupp-
eldi trjáa og viðartegunda.
Skjólgirðingar úr lifandi trjá
gréðri um afgirtar vel form-
aðar ræktunarspildur, sáð-
skiptigraslendi, þar sem
rauður og hvítur smári væri
helmingur grasgróðursins og
hi’aðþurkun á grasi til nota
bæði heima á búum bænda
og til sölu“.
Þetta segir einn af okkar
mestu ræktunarmönnum, og
hví skyldum við ekki trúa að
þet-ta geti orðið svo. Hér hafa
verið unnir stórsigrar fyrir
landbúnaðinn, í ræktun bygg
ingum og tækni. í dag minn-
umst við eins þessa sigurs,
sem var stofnun Mjólkursam.
lags KEA fyrir 25 árum.
Þá virtist stefna niður á
við fyrir íslenzkum landbún-
aði, en erfiðleikunum var
mætt með jákvæðum aðgerð-
um. Nú hefir um skeið verið
stöðug þróun í íslenzkum
landbúnaði, og því síður á-
stæða til bölsýni.
Mjólkursamlag KEA mun
halda áfram að vera ein aðal
lífæð búnaðarins hér í Eyja-
firði. Fleira þarf þó hér að
koma til, enda ber ætíð aö
haga seglum eftir vindi.
Ræktimarmál öll þurfum
við að taka enn fastari tök-
um og þá ekki eingöngu rækt
un jarðarinnar, heldur einnig
ræktun og kynbætur búfjár-
ins. Þar sem árangur þeirra
kynbóta, sem stofnað var til
með sæðingarstöð S.N.E., er
þegar farinn að koma í ljós,
ber okkur að nýtja hann
fljótt og örugglega. Þetta ger-
um við þó ekki sem skyldi.
Við þurfum að eignast bú,
þar sem fram færi samanburð
ur á kvígum og kvíguhópum,
er nytu sömu fóðrunar og
hirðingar, en á meðan þaö
ekki kemst á fót, mætti á-
byggilega vinna mikið að því
að útrýma lélegu kúnum, með
því að reyna að sjá um að
kvígum undan góðum kúm
væri alls ekki lógað, en þær
heldur seldar öðrum, sem eng
ar eða fáar eiga góðu kýrn-
ar. Það er leiðinlegt að segja
það, en þó mun það alloft
koma fyrir að kvígum undan
góðum jafnvel ágætis kúm
er lógað, en aðrir verða að
láta lifa undan rillunum.
Þetta kostar þó ekki annað en
ofurlitla greiðvikni og skipu-
lag.
Sá sem vill kaupa kvígu til
lífs, tilkynnir það sæðingar-
stöðinni, og þeir sem vilja
selja sömuleiðis. Þetta hefir
nú víst einhverntíma átt að
vera svona, en lítið orðið úr,
í það minnsta hefi ég, allt
síðan sæðingarstöðin var
stofnuð, við og við, beðið þá
sem þar vinna að útvega mér
kvígu til lífs, en ekkert til-
boð hefi ég fengið ennþá.
Þó að einhæf framleiðsla
geti oft gefið góðar tekjur,
þá hefir hún líka sínar hættu
legu hliðar.
Mj ólkurframleiöslan hefir
um skeið verið sú framleiðsla
sem ráðið hefir úrslitum um
afkomu bænda hér í þessu
byggðarlagi.
Nú er sýnilegt að hyggileg-
ast er að láta nokkuð af fram
leið&luaukningunni beinast
að fjölgun sauðfjárins. Þetta
þarf nú ekki að segja ykkur,
en annað er mjög athugandi
í þessu sambandi, og það er,
hvort við getum ekki byggt
ódýrara yfir sauðféð en viða
er gert. — Hér hefir um skeið
lítið verið sinnt byggingu og
viðhaldi fjárhúsa, og er nú
víða svo komið að engin not
hæf fjárhús eru til, og mun
það mjög torvelda að sauð-
fénu fjölgi eins og æskilegt
væri, hve þau verða dýr með
þeim byggingaraðferðum og
efnisvali, sem nú er mest not
að. Það er ekki fjarri því,
að það hafi kostað 1000 kr.
að byggja yfir kindina og
fóðrið handa henni.
Steinsteypa er ágætis bygg
ingarefni, sé vel til hennar
vandað, en við megum ekki
trúa á hana og nota hana
athugunarlaust í allar bygg-
ingar.
Vinna er mikil við stein-
byggingar, þær verða ekki
færðar úr stað, né breytt að
verulegu leyti nema með ær-
inni fyrirhöfn, auk þess all
dýrar. Fjárhús, hlöður og
verkfærageymslur eru bygg-
ingar, sem þurfa ekki að vera
hlýar, og er ég viss um að
þessar byggingar yrðu allar
mjög miklum mun ódýrari,
ef hægt væri að fá innflutt
verksmiðjusmíðuð járnhús af
heppilegum stærðum.
Þessar byggingar hafa líka
þann stcra kost fyrir okkar
óráðnu bústærð að þær má
stækka með litilli fyrirhöAi
og færa úr stað án þess að
þær eyðileggist.
Þó að fjölga megi sauðfénu
allverulega, þá er það margra
hluta vegna ekki æskilegt að
mjólkurframleiðslan hætti að
aukast frá ári til árs, og
mundi einmitt nú hafa háska
legar afleiðingar, vegna þess
að miklir fjármunir hafa á
undanförnum árum verið
bundnir í fjósbyggingum,
skurðgreftri og öðrum undir
búningsaðgerðum til stórauk
innar nautgriparæktar.
Ef til vill getum við líka
framleitt nautgripakjöt á ein
hverju af okkar ræktaða
landi og væri sæmra að reyna
það, en að láta óþarfahross
berja gaddirm engum til
gagns, en landinu til stór-
skaða.
Öðru hvoru hefir verið
ymprað á innflutningi naut-
gripa af holdakyni, en ekk-
ert orðið úr framkvæmdum,
allt þess háttar dauðadæmt,
með því að benda á þau hörmu
legu siys, sem hlutust af inn-
flutningi á öðru erlendu bú-
fé.
Þessi hræðsludraugur er svo
Imagnaður að það er hæpið
að nokkur þori að ræða mál-
ið í alvöru. Hér er þó um svo
mikið hagsmunamál að ræöa
að taka þarf það til ræki-
legrar athugunar og endur-
skoðunar.
Það er mjög ótrúlegt að
ekki sé hægt að búa þannig
um að sjúkdómshætta frá inn
fluttum gripum væri úti-
lokuð
I Við slysunum er skynsam-
legast að bregðast með öfl-
ugum slysavörnum, en ekki
meö því að leggja árar í bát.
i Hvort sem við framleiðum
kjöt eða mjólk verður niður-
staðan sú sama, innlendi
markaðurinn tekur ekki við
þeirri framleiðsluaukningu,
sem er framundan.
í Við verðum að reyna út-
flutning bæði á kjöti og mjólk
urafuröum. Og þó að við vit-
' um að útflutningur á mjólk-
urvörum þýði það að meðal-
verð mjólkurinnar muni eitt-
hvað lækka, þá er vinning-
urinn í fyrsta lagi sá, að koma
I (Framhald á 5. síðu.)
Ragnar Jónsson
11 hæstaréttarlöjpraaðaj
io
| < > Laugaveg 8 ~ 8íml 7761
Í1 Lögfræðlstörf og eignanm-
«ýsla.
! fiuyhjAií í TmaHutt
AS undanförnu hefir sólin hellt
geislum siium yfir land og þjóð í
j nœstum enn ríkara mæli en fyrr á
' þessu þó óvenjugóða sumri. Hér
sunnan lands hefir hitinn víða kom
izt yfir 20 stig, og þá er kannske
ekki furða, þó að sumum fari að
finnast nóg um. Sundlaugamar og
sundhöllin eru notaðar meira en
áður, og hvarvetna má sjá fólk,
sem vill nctfæra sér sólargeisiana
til þess að verða brúnt og hraust-
legra en áður.
j Það kunna að þykja öfugmæli
hér uppi á landinu okkar, sem ber
hið kalda nafn, að vara fólk við
sólinni, vara fólk við of mikilli
áfergju í sólböð. En það er áreiðan
legt, að það eru ekki allir, sem fara
rétt að í sólríkustu mánuðunum,
júlí og ágúst. Með því að vita eitt-
hvað um sólargeislana er hægt að
komast hjá því, að húðin verði
rauð, hlaðin blöðrum og bólgni.
i
| Það er rétt að minnast þess, að
það eru ekki björtu geislarnir og
hitageislarnir, sem hlýja mest og
t senda þægilega tilfinningu um
líkamann, sem valda húðinni mest-
um skaða. Það eru tvenns konar
ultrafjólubláir geislar, er valda sól
bruna og setja lit á húðina. Þegar
þessir geislar endurkastast frá
vatni eða hvítum sandi, verða þeir
helmingi sterkari. Þess vegna fei'
oft verst fyrir óvana, þegar þeir
eiga þess sízt von, en það er þegar
himinninn er skýjaður eða þeir láta
sólhlíí skjla sér fyrir geislunum að
ofan.
Styttri uitrafjólubláu geislamir
ganga inn í efsta lag húðarinnar
og brenna hana, án þess að lita
hana nokkuð verulega. Húðfrumurn
ar verða fyrir skemmdum og gefa
frá sér hlaupkennt efni. Við það
þenjast minnstu æðarnar út og
húðin roðnar. Blóðvökvinn þrýstist
út úr hinum þrútnuðu æðum og get
ur safnazt í blöðrur.
Lengri ultrafjólubláu geislarnir
gera húðina aftur á móti brúna, án
þess að mikil hætta sé á því, að
þeir skemmi yztu séllurnar. Þeir
ganga lengra inn í, húðina þg. ná .
til litarefnanna. Þegar geislar skína
á húðina, færast litarefnin nær
yfirborði hennar og dekkjast. Þetta ’
er það, sem við köllum að verða
brún.
Fiest dökkhært fólk virðist þola
sólina betur en ljóshært fólk. Sumt
fólk, sem hefir ljósa húð, getúr alls
ekki orðið brúnt, það roðnar og fæf
blöðrur eftir nokkurra mínútna sól
bað. Það stafar ekki af því, áð lit^r
efnin í húðinni séu svo Ijós, h'eldur
af þvi, að húðin er' venjuiéga fin-
gerðari.
Sóiarolíur og sólkrém erú venju-
lega gerð með það fyrir augiim, áð
forða húðinni frá styttri ultrafjólu
bláu geislunum. sem brenna, en lofa
lengri geislunum áð komast í gegn. ' '
Þetta virðist vera lausnin á vandá-
málinu, en samt érú þessi smyrsl
sjaldan örugg. Sólafoliur eru einn"
ig mjög misjafnlega góðar, þg sum“
ar þeirra gefa meira að segja slæmá
raun. Jurtaoiíur geta verið' góðar;
en þaö er sama hváðá meðúl eru
notuð, það verður að hafa gát á
sólinni, þegar hún er heit. Be2t er
að smálengja tímann, sem fer í sól'
böðin og venjast á þann hátt sól-
inni. Sólgleraugu eru líka nauðsyn- '
leg.
Látum við svo þessu rabbf lokið
í dag.
Starkaður. ■ >
Enginn getur fylgzt vel með tímanum nema að hánn
lesi TÍMANN.
Gerist áskrefendur að TÍMANUM, með því að
hringja í síma 2323 og panta blaðið.
Einn mánuð fyrst til reynslu.
Með því fá menn fróðlegt og skemmtilegt lestarar-
efni sex daga í hverri viku.
r i
fl
f
Hesteigendur
Þeir hesteigendur, sem ætla sér að hafa hésta sína ' [
í fóðri og hirðingu á vegum félagsins á komandi vetrl,
eru góðfúslega beðnir að tilkynna það til formanns fé
lagsins, Þorláks G. Ottesen, síma 4892 eða Haraldar
Sveinssonar, síma 81430 fyrir 15. ágúst n. k.
Hestamannafélagið FÁKUR
Þökkura sýnda samuð við fráfall og jarðarför
FREYGERÐAR ÁRNADÓTTUR
Bræðraborg, Stokkseyri
Ingibjörg Árnadóttir Marta Jönsdottir
Viktoría Jónsdóttir