Tíminn - 09.07.1954, Qupperneq 3

150. blaff.
TÍMINN, föstudaginn 9. júlí 1954.
——
ístendingaþættir
Áttræður: Sigurður Guðmúndsson
frá Unaðsdal
ÁttræSur er í dag „Sigurð-
ur í Dal“, en undir því nafni
'þekkja flestir kringum Djúp
Sigurð Guðmundsson frá
Unaðsdal.
Hann fæddist í Unaðsdal
á. Snæfjallastíönd 9. júlí það
njerkisár 1874.
Foreldrar hans voru Guð-
irmndur Þorleifsson bóndi í
Unaðsdal og Þóra Jónsdóttir
frá Hóli í Bolungavík. Var
liann elzta barn foreldra
siiiná' óg" eiríi sonurinn, er
upp komst. Dvaldist hanu í
foreldrahúsum til fullorðiris-
ára ásamt þremur systrum
sínum. Snemma kom í ijós
áhugi og cjugnaður Sigurðar.
•Huguririn belndist að sjómnn
eins og hjá svo mörgum öðr-
um, er búa á ströndum ísa-
íjarðardjúps. Ungur að árum
gerðist hann háseti hjá Kol-
beini Jakobssyni og fleirum
og' var tæplega fulltíða, þeg-
ár hann varð formaður, eins
og verið hafði faðir hans, sem
lók við: formennsku á sex-
æringi í Bolungavík, þegar
hann vaí' 18 ára. Sigurður
vár maður áraskipanna. Hanu
iv£r afbux-ða ræðari, mikill
jsjbsóknárí og góöur stjórn-
áridi. Hafði hann á hendi
formennsku á skipum, sem
áðrir áttú, ’þpr til hann gerð-
isfe formaður á sexæringnum
Bfel," fef 'hánn-átti ásamt með
Bkúia Thoroddsen. Síðan eign
áðist hann Sval allan og réri
Jionirm, þar til hann fluttist
tií Hnifsdals 1908.
- Jafnhliða sjómennskunni
var.n Sigurður að búi foreldra
fcinria af sínum meðfædda
clugnaði.
Haustið 1907 kvongaðist S.
fcinni elskulegu konu Elisa-
fcetu Jónsdóttur frá Höfða-
ptrönd í Jökulfjörðum. Nú
fcyrjar nýr þáttur í lífi Sig-
turðar í Dal. Vorið eftir flyt-
,tir hann búferlum til Hnífs-
Öals. Nýtt viðhorf var að skap
ast í atvinnuháttum. Það rof
áði fyrir nýjum degi, véltækn
in var að ryðja sér til rúms.
3906 var fyrsta vélin sett í
íslerzkan bát á ísafirði, sem
olli þeim straumhvörfum að
allir kepptust við að setja
,vél i báta sina og stærri skip
Vélkr.úin komu fram á sjón-
arsviðið. Þegar til Hnífsdais
Jcom réðist Sigurður sem há-
seti hjá dugnaðar- og afla-
inanninum Jóakim Pálssyni á
Vélbát. Nú gætu margir hald
íð að hugur Sigurðar stefndi
til fermennsku á vélbát. En
pvp mun ekki hafa verið. Mun
þar hafa valdið tvennt um,
fcjóveikin, sem svo margan
fcjóði á vélbátum, þó að þeir
fyndu ekki til hennar á ára-
fcátum, og það að hann vegna
Öugnaðar sins var valinn sem
landformaður, en það starf
*ar ekki öðrum hent í þá
#aga en dugnaðar og þrek-
Jriönnum. Trúmennska Sig-
jpröar og húsbóndahylil hefir
ipkki síður en dugnaður hans
gert starf hans minnistætt
öllum þeim, sem til hans
þekkja. Það hvildi glæsibrag
iur yfir „Bræðabúöinni“ (en
svo var kölluð verbúð þeirra
Heimabæjarbræðra í Hnífs-
tíal) á þessum árum, þegar
þeir voru upp á sitt bezta og
liöfðu . sinn afbragðs landfor
manninn hvor, Sigurð í Dal
og Helga Tómasson, er stóðu
hvor öðrum jafnfætis og áttu
vart sinn líka í trúmennsku,
dugnaði, þreki og karl-
mennsku.
Þeim hjónum Elísabetu og
Sigurði varð 11 barna auðið.
Dóu tvö þeirra ung, ein
stúlka uppkómiri en átta eru
á lífi. Allt mannvænlegt fólk
fullorðið og gift nema eitt.
Eru barnabörn Sigurðar orð
in ?,6 en barnarbarnabörnin
tvö.
í þá daga var lífsbarátta
manna hörð. Það lætur því að
iíkum að Siguröur hefir þurft
að vinna mikið fyrir öllum
barnahópnum, enda lét hann
enga stund ónotaða. Vann
hann all't, sem að höndum
bar, þegar ekki var róið og
þar á meöal saumaöi hann
mest öll þau skinnklæði, er
notuð voru í Hnífsdal á þeim
árum og munu fáir núlifandi
ísJendingar kunna það verk
til íulls sem hann.
Nokkrum mánuðum eftir
að Sigurður fluttist til Hnífs
dals dó Guðmundur faðir
hans og fluttist þá Þóra
móðir Sigurðar út í Hnífs-
jdal til hans. Ást þeirra hjóna
og Þóru var svo mikil, að
Iþau mynduðu eina órofa
heild, keðju, þar sem hann
í var miðhlekkurinn í, og ekk-
’ert fékk sundur slitið nema
'dauðinn, en konu sína missti
Sigurður 1930, en móðir hans
dó 1941, bá 88 ára. Allan þann
tíma, er þær lifðu, áttu þau
heima í Yztuhúsum i Hnífs-
1 dal.
1 Það mun því margur, sem
um hina illræmdu Óshlíð fór
í þá daga, hugsa hlýtt til
Ystahússfólksins, þvi að þar
var hinn fyrsti áningarstaö-
|ur þegar komið var af hlíð-
Jirini og síðasti, þegar farið
var útéftir. Þar stóð öllum
alltaf opið hús og ylin lagöi á
móti vegfarandanum. Þar
fékk margur svaladrykk, er
heitt var og góðan kaffisopa,
þegar kalt var.
Mig langar xil að néfna hug
stæöasta dæmið um Sigurð
sem son og heimilisföður.
Það var um morguninn ör-
lagadaginn 18. febrúar 1910,
að Sigurður var að fara til
vinnu, að honum dettur í hug
að hann skuli ’oera inn kol
áður en hann fari, svo að
mamma hans þurfi ekki út,
af því að veðrið var vont.
En hún var hraustleika kona,
Frjálsíþróttamót ÍR
verður 13. júlí
Hið árlega frjálsíþrótta-
mót ÍR fer fram 13. júlí n. k.
Keppt verður í eftirtöldum
greinum: 100 m. hlaup, A-
flokkur (11,0 og betra), 100
m. B-flokkur (11,1—11,6),
100 m. C-flokkur (11,7 og lak
ara), 400 m. hlaup, 800 m.
(2:10,0 og lakara), 1500 m.
hlaup, 3000 m. (9:50,0 og lak
ara), 4x100 m. boðhlaup,
Landssveit og sterk B-sveit,
í Landssveitinni munu að öll
um líkindum verða Ásmund-
ur Bjarnason, Guðmundur
Vilhjálmsson, Hörður Har-
aldsson og Guðmundur Lár-
usson, en í B-sveitinni Vil-
hj álmur Ólafsson, Hilmar
Þorbjörnsson, Pétur Sigurðs- jmótstaða íslendinga ekki jafn
son og Þórir Þorsteinsson mikil og i landsleiknum, eink
eða Guðmundur Valdimars-! um öftustu varnir. Áttu
son. Einnig verður keppt í Norðmenn nokkru meira í
kúluvarpi, spjótkasti, sleggju leiknum, einkum fyrri hálf-
kasti, stangarstökki og lang- leik, og voru nær sigri en
stökki. j Akurnesingar, þó að jafntefli
Eins og sézt á þessari upp-' har'i aö mörgu leyti verið við
talningu er óvenjulega mikið unandi fyrir bæði liðin.
af keppnisgreinum fyrir B- j
flokka og er það gert fyrir Leikurinn.
hinn mikla fjölda af ungum
og upprennandi afreksmönn
um, sem nú æfir frjálsar í-
þróttir.
Akranes—Norðmenn 0-0
Norömenn sýndu mun betri
ieik en í íandsleiknum
Annar leikur Noriðrnanna
hér var við íslandsmeistar-
ana frá Akranesi, og \rar hann
skemmtilegri og jafnari en
landsleikurinn. Var hlutur
Norðmanna einkum mun
betri og stafaði það af
tvennu. Mikið hafði rignt sól
arhringinn fyrir leikinn, og
var völlurinn því biautur og
gljúpur og líktist því að
nokkru grasvelli, en Norð-
menn eru vanir þeim, en ís-
lendingar ekká. E&nnig var
i Norska liðið sýndi þegar í
upphafi ákveðinn leik og ekki
|leið nema rúm mín. þar til
I þeir fengu bezta tækifæri
(sitt í leiknum. Dybwad komst
j einn frír að markinu, Magnús
hljóp á móti honum og Dyb-
wad skaut, en á einhvern ó-
skiljanlegan hátt þvældist
knötturinn í fótum Magnús-
ar, og tókst honum að bjarga.
Frá fréttaritara Tímans par var hann sannarlega
heppinn, og komst í gott
„stuð“, því hann varði af
mikilli prýði allan leikinn.
hætta
Kuldakastið tafði
slátt á Ströndum
í Trékyllisvík.
Mjög kólnaði í veðri hér
fram úr miðjum júní. Var
þá kalt og þurrt veður, svo Augnabliki siðar var
að sprettu fór lítið fram. Um vdö mark Norðmanna en ann
sólstöðurnar 21.—22. júní ar bakvörðurinn bjargaði á
gerði illviðri og snjóaði ofan íínu. Norðmenn sóttu tals-
í miðjar hlíðar. Þann 25. og vert næstu mín., en tókst þó
26. var einnig illviðri og snjó- ekki að skora. Á 15. mín. náðu
aöi öllu meira en hina dag- Ak. snöggu upphlaupi, og
ana. Veörið var mjög vont Ríkharður skaut frá vítateig
og kalt, hiti niður undir frost föstu skoti rétt yfir markslá.
marki. Kýr voru teknar á Norðmenn voru alltaf hættu,
hús en fé mun ekki hafa sak íegri og á 23. mín var mikiiihans nn meira, en það hefir
að því óviða var búið að taka hætta við mark A., sem iauk |riað honum hvað mest í fyrri
af. — Þótt kalt væri, fór með því, aö Engsmyhr spyrnti jriákjum. Pétur náði sér ekki
sprettu á túnum nokkuð fram framhjá. Á 27. mín. átti,n enda erfitt fyrir haun
við vætuna. Á nokkrum bæj- Sandengen mjög góðan skallaía® æika á móti jafn stórum
um hófst sláttur fyrir 20. rétt yfir markið. Undir lokin,leikmanni og' Pettersep
Noickrar breytingar voru gerð
ar á iiðinu og virtust sumar
til hins betra, einkum var
Sandengen á hægri kanti, er
vart er meira en 18 ára, ágæt
ur. Aronsen varði það, sem á
markið kom, en ekki reyndi
eins mikið á hann og í fyrsta
leiknum. Flack miðvörður
sýndi frábæran leik, og vart
hefir sést hér í annan tíma
betri skalli hjá varnax-leik-
manni. Eveix Hansen gætti
Ríkharðar vel og naut einnig
til þess aðstoðar Pettersen, er
lét þá Pétur eiga sig. Byggðu
þeiri einixig vel upp. í fram
línunni bar mest á Dybwad,
eix honunx hættir til að draga
um of x\r hraða leiksins. Sand
eixgen og Kiixdervag léku og
prýðilega.
Hjá Akurnesingum voru
framverðirnir beztir eips og
oftast áður, með Guðjón sem
bezta nxann liðsins, eins og í
landsleikixum. Sveinn vaxxn
vel, en samleikur hans og
Kristins var oft hættulegui*,
því Norðmöixixunx tókst hvað
eftir annað að komast á milli
Dagbjartur hafði sænxileg tök
á Dybwad, þótt það væri ekki
eins áberaixdi og í landsleikn
um, en ef til vill hefir haixa
ekki treyst öftustu vörniixni
nú eiixs vel. Bakverðirnir voru
veikustu memx liðsins, þó það
kæmi ekki svo mjög að sök,
eixxkum virðist það há Kristixi
að geta ekki hreiixsaö rösk-
lega frá í hættulegunx stöð-
um.
Framlínan var allvirk, þótt
ekki tækist að skora. Rik-
Ixarður og Halldór voru bezt-
ir, eix Þórði gekk skiljanlega
illa gegix hiixuixx ágæta Falch.
Guðmundur var betri en oft
áður, enda var sjálfstraust
juni.
sóttu Ak talsvert, eix norska I
Dómari var Haukur Oskars -
Sex menn fá erfenda
námstyrki
Menntamálaráðuneytið hef
ir valið eftirgreixxda' meixn til
þess að þiggja erlenda styrki
til náms og rannsókna, er áö-
ur hefir vevið greint frá, að
franx hafi verið boðxxir:
Styrk úr „Generallöjtxxant
Erik With’s Nordiske Fond“:
Síra Sigurð Einarssön, Holti
undir Eyjafjölium. Styrk frá
ítölsku ríkisstjórninni: Gísla
Magnússpn, píanóleikara, R-
vík. Styrk frá sænsku- ríkis-
stjórnimxi: Magnús Gíslason,
skólastjóra að Skógunx xuxdir
Eyjafjöllum. Styrk frá
gaf vel fyrir til Halldórs, er
spyrnti þegar á markið, en
kriötturinn flaug rétt yfir.
Vel gert hjá Halidóri og hefði
sannarlega mátt heppnast
finnsku ríkisstjórriinni: Benejbetur. Á 22. mín. fengu N enn
dikt Bogason, stud. polyt. jhornspyrnu á Norðmenn inn
Styrki frá Sambandslýðveld- jí vítateig. Mikil hætta skap-
inu Þýzkalar.rli: Baldur ing- aðist og Guðm. átti að lokunx
ólfsson, cand.phil., og Halí- ' sk.ot í hornið neðst niðri, en
vörixin var traust, einkum 'on og ieysti haixn það hlut-
miðvörðurinn Falck, sem var 'f'rk P^ýðilega af hendi og er
áberandi bezti maðurinn á stöðugt vaxaixdi dórnari. Línu
vellinum, og bjargaði oftast vei'ðir voru Guðbjörn Jöixs-
örugglega, þó átti Ríkh. skot son og Haraldur Gíslason. -
rétt frainhjá |Ahorfeixdur voru um 7 þús.
Fyrst eftir hlé sóttu Ak. og i
fengu þá aukaspyrnu við víta j'
teig og síðan horn, en þrátt *
fyrir rnikla pressu tókst þeim
ekki að skora. En urðu Norð-
menn ágengir. Magnús varði i
gott skot frá Dybwad, og.
bjargaði hörkuskoti frá Sand
engen aðeins síðar í horn, er London, 6. júlí. — Churchill,
lauk meö því, að skallað var forsætisráðherra Breta, og
yíir. Á 16. mín. hljóp Guð-jEden, utanríkisráðherra,
mundur upp með knöttinn og komu til London í dag í vest
lÁhorfeixdur voru um 7
! Hsím.
il/
1 Eoðaði ráðuneytis-
fund á skipsfjðl
uríörinni með stórskipinu
Queen Elisabeth. Löngu áð-
ur en skipið kom að landi,
hafði Churchill símað til
London og boðað tvo ráðu-
neytisfundi, hinn fyrri á
morgun og hinn síðari á
fimmtudag. Búizt er þá við
ýtarlegri skýrslu hans um
vesturíörina.
Churchill sagði við kom-
og lét
br j ósti
m
do1
ser
Virpr
er
ía.
:-iXs.káld; j Aronsen bjargaði á frúbær-
. .-^-v an hátt. Leikurinn var jafn una) að hann vonaði, að til
j siðustu mín. og leikmenn j raunir hans og Edens til að
fyrir beggja liða reynáu hvað þeir bæta samkomulagið og auka
En' á rrieðpn jmáttu til að hala sigurinn
j, ríður yfiriland, en heppnaðist ekki.
mxx þrungna |
ok með r-'-v 20 Liðin,
gagnkvæman skilning rnilli
Breta og Bandaríkjamanna
hefðu ekki mistekizt nxeð
öllu. Churchill nxun einnig
mannsiíf yfir lanöamærin. | Norðmenn sýndu nú betri halda ræðu 1 neðri deildinni,
Franxhald á 6. síðu. leik, en í fyrsta leiknum. líklega á morgnn.