Tíminn - 09.07.1954, Side 4

é
TÍMINX, föstudaginn 9. júlí 1954,
150. blað.
Guðmundur Guðjónsson:
FROSKMENN
í Tímanum í gær, var birt
viðtal við fyrsta íslenzka
froskmanninn eða sundkaf-
arann, Guðmund Guðjóns-
son. Guðmundur hefir nú
orðið við þeirri beiðni blaðs
ins að segja nokkuð nánar
frá þeirri merku nýjung,
sem hér er um að ræða. —
Grein Guðmundar, sem blað
ið kann honum beztu þakk-
ir fyrir, fer hér á eftir:
Froskmaður, hvað er það?,
spyrja margir.
Er þetta mjög eðlilegt, þar
sem þetta er tiltölulega ný
uppfinning, og algjörlega ný
hér á landi. Flestir munu þó
hafa hugmynd um, að þetta
sé einhvers konar ný köfun-
araðferð, ekki eins og einn
kunningi minn, sem ætlaði að
fræða mig um þennan merki
Iega íslenzka Froskmann og
áleit hann, að hann hefði
alizt upp meðal froska.
Nafnið froskmaður hljóm-
ar mjög einkennilega, en mun
sennilega stafa af hinum'
stóru sundfitum, er hann hef
ir á fótum sér, til þess að
komast áfram í sjónum. Ann-
ars er annað ágætt nafn til
á þessa kafara, en það er
sundkafari. Lýsir nafnið kaf
aranum ágætlega, því að
þessi nýja aðferð er í því fólg
in, að kafarinn syndir um, í
stað þess að þramma um á
botninum, sem venjulegast
er gert.
Allur útbúnaður frosk-
mannsins vegur um 25 kg.,
en venjulegs kafara um 125—•
150 kg., enda er honum sökkt
riiður á botninn, en sundkaf
ari á að vega þyngd sína í
sjónum, svo að hann geti
stanzað og legið kyrr í hvaða
dýpi sem er, eins og fiskur,
og verður því að synda niðuc.
Ekkert samband við yfir-
borðið er nauðsynlegt við
sundköfunina, og losnar mað
ur því við að draga á eftir sér
stífa slöngu og sveran kaðal.
Þess lofts, eða súrefnis, sem
kafarinn neytir, hefir hann
með sér á stálflöskum, sem
ýmist er komið fyrir á baki
hans eða maga. Bezta öndun
artækið, sem nú er framleitt,
hefir eina lítraflösku með
hreinu súrefni og dugar hún
til klukkutíma köfunar. Ann-
ars eru til tæki, sem eru til
þriggja tíma köfunar.
Þessi nýja aðferð varð til
á stríðsárunum, eins og svo
margt annað gott. Voru það
ítalir, sem byrjuðu. Englend
ingar notuðu mikið af frosk-
mönnum við innrásina í Nor-
mandí, sem auðveldaði þar
mjög landgöngu þeirra.
Þó varð tap þessara manna
manna gífurlegt við innrás-.l
ina, þar sem af hverjum 100.
sundköfurum, sem sendir,
voru út, komu aðeins 10 aft- !
ur. Stafaði þetta bæði af hern
aðarlegum orsökum og léleg
um tækjum. Eftir stríðið upp
götvuðu menn, að hægt var
að nota þessa kafara til frið-
samlegra starfa, svo sem víð
bjarganir, við leit, til að-
stoðar fiskifræðingum, til að
fiska og Ijósmynda og svo til
sports.
T. d. við bjarganir er bessi
kafari mjög hentugur, því að
allur útbúnaður er mjög hand
hægur og getur kafarinn fært
sig í búninginn í bíl á leið til
slysstaðarins. Hann er fljót-
ur að komast niður og er
frjáls allra sinna ferða, er
hliðarstýri. Hef ég látið draga
mig upp í um 6 sjómílna ferð
og er hægt að komast tals-
vert hraðar, svo að allir geta
séð, að stórt er þaö svæöi, er
leita má á heilurn degi með
6_sjómílna ferð.
Fiskifræðingar eru mjög á-
nægðir að hafa slíka sendi-
boða sem froskmanninn í
þjónustu sinni, til þess aö
geta sent þá á fund fiska og
annarra sjávardýra og fá þá
til að segja sér og athuga ým-
islegt, t- d. hvort þetta eða
hitt dýrið hagi sér í sínum
Vésteinn á Velli heldur hér á- Mjög oft ber það við, að ýmislegt
fram ræðu sinni um útvarpið: gerist fréttnæmt í bæjurn og byggð
arlögum hér á landi, sem ekki er
Eitt af því, sem gerir dagskrána minnzt á einu orðí í fréttum út-
leiðigjarna og lítt eftirsóknarverða, varpsins. Hér er sennilega ekki
er hvað mikið af töluðu efni henn fréttastofunni um að kenna, a. m.
ar er tekið upp úr gömlum — eða k. ekki að öllu leyti; fréttarltarai'
nýjum — blöðum, tímaritum og útvarpsins munu eiga hér sök á.
bókum. í vetur hafa t. d. verið Og e. t. v. eru fréttaritararnir út
lesnar tvær útvarpssögur, sem al- um land og fáir, og má vera að á-
menningi eru meira og minna stæðuna sé þár að finna. En ef
kunnar. Það eru Halla og Salka barnsfæðing, gifting eða dauðsfall
Valka. Fjöldi manna á þessar bæk verður í brezku konungsfjölskyld-
ur, og kann þær nær útanað, a. unni, þá eru allir rassár uppi í
m. k. „rauða þráðinn" úr þeim. fréttastofu útvarþsins. Sama giidir
Mýmörg dæmi fleiri mætti nefna og, ef einhver meðiimur brezku
réttu átthögum, eins Og þeir Þessu verður útvarpsráð að kippa konungsfjölskyldunnar - — eða
hafi búizt viö. Hafa skozkir Í lag, ef mögulegt er, og keppa að Bretakóngur sjálfur — bregöur sér
Froskmaður
niður kemur. Mættí gesa þess
að síðastl. desember var ég
með í að þjálfa hóp manna í
Svíþjóð, sem björgunarkaf-
ara, og hefir einum þeirra þeg
ar tekizt að bjarga tveim frá
drukknun. Var gengizt í að
þjálfa þessa menn til björg-
unarkafana, því að oft vill
það koma fyrir, að menn aki
í hafnir, eða falli á annan
hátt í ríki Neptúnusar. Voru
þessir menn víðs vegar að, frá
slökkviliðssveitum í Suður-
SVíþjóð, en þeir annast jafn-
framt björgunarstörf. Gæti
t. d. lögreglan hér í Reykja-
vík oft haft not fyrir slík
tæki, er kallað er á hana til
hjálpar, er bíl hefir verið ek-
ið í höfnina, eða maður fall-
ið í hana. Skiljanlegt er,að ef
nota á venjulega kafara, meö
loftdælu, þá er maðurinn
löngu drukknaður, sem í bíln
um situr, áður en kafaranum
tekst að komast niður. Enn-
fremur er þetta mjög þægi-
legt og fljótlegt við athugun
botns á skipi, eða skrúfu. Við
leit að sokknum báti, líki, eða
einhverju öðru á botninum,
stendur sundkafarinn mikið
framar slöngukafaranum, því
að hann þarf að þramma
eftir botninum og þyrlar upp
leðju allt í kringum sig um
leið, sem skerðir mjög sjón-
vídd hans. Þar að auki er
þetta miklu seinvirkara en
að synda í þeirri hæð frá
botni, sem maður sér stærst-
an botnflöt. Ef leita á á stóru
svæði, lætur maður bát draga
sig og notar til þess sérstak-
an sleða, sem maður hangir
í og er þannig gerður, að með
honum má hækka og lækka
legu manns í sjónum eftir
vild, þar að auki hefir hann
fiskifræðingar haft frosk-
menn í sinni þjónustu um
nokkurra ára skeið. Hef ég
haft tækifæri til aö kafa fyrir
danska fiskifræðinga og þótti
mér það ákaflega skemmti-
legt.
Margir líta á köfun sem
eitthvað ógurlegt, en það er
það alls ekki. Þótt stundum
geti það verið hálf óhugnan-
legt, er maður lítur niður í
djúpið, lengra og lengra nið-
ur í myrkrið, þar sem ríkir
dauðaþögn og allt er ókunn-
því að hafa á boðstólum nýtt efni bæjarleið, þá er dembt yfir okkur
hverju sinni, en ekki gamlar upp- 4—5 sinnum á dag í fréttum út-
suður. — varpsins, nákvæmri skýrslu af
hverju fótmáli hins konunglega
Margir hafa lýst yfir vanþóknun ferðalangs, hvar hann svaf, hvar
sinni á að Salka Valka skyldi lesin hann borðaði, o. s. frv. „Fréttir"
í útvarp, og telja þeir efni hennar sem þessar þykja sjálfságt ágæt
vart útvarpshæft. Um þetta má latína í brezka útvarpiun og meðal
lengi deila, en verstan tel ég lestur brezkra hlustenda. — • Fréttastofu
Kiljans. Kiljan er óhæfur upples- útvarpsins skal sagt það í fyllstu
ari, og hefði hann átt að fá ein- vinsemd — en fullri alvöru — að
hvern góðan lesara, í s.tað þess að svona „fréttir" eiga ekkert erindi
þvoglu-þruðla söguna sjálfur. Marg til okkai' ísiendinga, og við höfum
ir góðir upplesarar eru fyrir hendi. skömm á þeim, og þar af leiðandi
Sem dæmi má nefna þessa: Jón þarflaust að japla þær upp eftir
Sigurðsson frá Kaldaðarnesi, Brynj b. B. C. — Þá er inikið um að
ólf Jóhannesson leikara, dr. Brodda vera á fréttastofu útvarpsins, þeg-
ugt, þá getur manni stund-”1 Jóhannesson og Andrés Björnsson. ar einhverjir útlendir yfirstéttar-
um fundizt sem þúsundir
augna stari á mann, þótt
maður sjái ekkert líf, og
manni getur fundizt sem
maður sé að gera eitthva.3,
Þegar getið er góðra lesara, mun stórlaxar safnast til.feðra sinna. Er
ýmsum þykja goðgá að nefna ekki þar skemmst að, minnast hinna
vorn Hjörvar. í því sambandi. Ekki „merku“ „frétta“ af banalegu og
skal því neitað, að Helgi getur les- . burtgángi föðiir Stalíns í fyrravet-
ið vel, en hann er mistækur upp- ur. — Starfsmenn frétta'stofunnar
lesari. Þegar hann les frásagnir af eiga í auknum mæli að fara með
sem maður rnegi ekki. En jafn) svaðilförum og mannraunum' er I stálþráðartæki sín mitt inn í liring
oft, ef ekki Oftar, er sem j hann hressilegur. En þegai' hann j iðu íslenzks athafnalífs; lýsa at-
maðui' komi í álfheirna, þar les viðkvæm tilfinningamál (sbr. | vinnuháttum og vinnutækjum, og
sem allt hefir einhver heill-
andi áhrif á mann, því að
þessi voti heimur hefir sína
náttúrufegurð út af fyrir sig.
Það skal ekki bregðast, að ef
maður lofar einhverjum að
fara niður og sólin skín á
meðan á köfuninni stendur,
mun sá hinn sami alltaf þrá
að komast niður aftur. Þetta
hafa einmitt margir notfært
sér og ferðazt um botninn og
ljósmyndað sér og öðrum til
skemmtunar. Hefi ég séð þó
nokkrar mjög skemmtilegar
kvikmyndir, er teknar hafa
verið í hinu vota ríki. Sport-
veiðimenn hafa líka notfært
sér þetta. í staö þess að sitja
á bakkanum, eða um borð í
báti með snæri niður í sjó-
inn og bíða eftir því, að fisk-
inum þóknist að bíta á, hafa
þeir keypt sér froskmanns-
tæki og elta nú fiskana sjálf-
ir og velja þá stærstu og
feitustu úr hópnum. Nota
þeir til þess „Harpun“, sem
er líkt og riffill að sjá, en
spennt upp sem bogi og skýt
ur örvum. Hefir þetta færzt
mjög í vöxt í Miðjarðarhaf-
inu og í Bandaríkjunum og
koma margir meö drjúga veiði
heim að kvöldi.
Það er enginn vafi, að þessi
nýja köfunaraðferð á-eftir að
ryðja sér mjög til rúms hér
á landi sem erlendis.
Höllu-lestur hans), er hann svo (taka upp viðtöl við fólkið, sem
væminn og velgjulegur, að mann
klígjar við lestri hans. — Þegar
Helgi flytur þætti 1 útvarp fyrir
aðra, getur hann þess oftast í upp-
hafi lestrar, að þetta geri hann nú
fyrir vináttusakir við höfundinn,
og lætur í það skína að þetta geri
stendur mitt i önn hinna daglegu
starfa í ýmsum starfsgreinum til
lands og sjávar — j bæ og byggð.
Að slíkri upptökú héfir'oflítið verið
gert til þessa. En slíkt útvarp af
stálþræði yrði stórum betur þegið
af hlustendum, en langar frásagnar
hann aðeins fyrir einstaka náð og j romsur af krýningu Bretadrottn-
lítillæti, en margir biðji sig að ingar, og innantómar skálaræður
lesa, o, sei sei já. Ýmsir hafa þjóöhöfðingja. “
hneykslazt á þessari sjálfsánægju
og grobbi Helga, én gárungarnir
láta sér vel líka, og hafa skemmt-
un nokkra af.
Að síðustu örfá orð um frétta-
stofu útvarpsins. Fréttirnar eru sá
dagskrárliður, sem allir hlusta á.
BSÍJSSSSSSSMÍSÍÍSÍSJSÍSÍÍSÍSSSSÍÍÍJSSSSSSSÍSSÍJSSÍÍÍÍÍÍKSÍÍÍÍSSÍÍÍS!*
Vésteinn á Velli hefir lokíð máll
sínu. Ég er honum sammála um
margt, en þó ekki um Helga Hjör-
var. Hann tel ég beztan allra upp-
iesara, er látið hafa til sín heyra
í útvarpinu.
Starkaður.
Tilkynning
frá 02j Mtaveitu Rctghjíavíkur
Skrifstofan verður lokuð eftir hádegi í dag vegna
jarðarfarar.
Vatns- og Hitaveita Reykjavíkur
Æskulýðurinn og landbúnaðurinn
I dag, föstudag, kl. 2 híeldur norski skóíastjófinn
LARS KOUVALD fyrirlestur í Tjarnarbíó um
ÆSKUSTGKF og BÚSKAP, og sýnir norska kvikmynd
um starfsemina. Allir, sem áhuga hafa á þessum mál-
um eru velkomuir að hlusta á fyrirlesturinn og sjá
kvikmyndina.
Félagið ísSatid-Xoregur
Byggið ódýrt
Ef þér eruð einn af þeim, sem illa gengur að
byggja, vegna þess hve byggingaefni er dýrt, þá haf-
13 samband viö oss, því að vér bjóðum yður
ódýrt timbur
Vinsamiegast kynnið yður verð og gæði hjá oss,
áour en þár festið kaup annars staðar, og þér munið
sannfærasí um að vér bjóðum yður mjög hagkvæm
viðskioti.
JÖTUNN h.f. Byggingavörur
Vöruskemmur við Grandaveg, sími 7080
eSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSSeSSSSSSSSSSSSÍ