Tíminn - 28.09.1954, Blaðsíða 5

217. blað.
TIMINN, þríðjudaginn 28. september 1954.
Þriðjud. 28. sept.
Luneborg — borgin, sem iifir á salti ’MisbdtÍDg veitinga-
II £ -IJ l valdsins
og sekkur at voidum þess
Heræfingarnar
í Norður-Noregi
Undanfarna daga hafa stað
ið yfir miklar heræfingar íj
Norður-Noregi. Heræfingar i
þessar hafa farið fram á!
vegum Atlantshafsbandalags
ins, en undir norskri yfir-
stjórn og umsjón. Auk
norskra hersveita, hafa er-
léndár hersvéitir tekið þátt
í þessum æfingum, aðallega
brezkar.
Tilgangurinn með æfing-
um þessum' var að afla vitn
éskju um, live sterkar varn-
ir væru í Norður-Noregi, ef
þar væri gerð tilraun til á-
rásar. '
Norðmenn hafa lagt á það
mikið kapp að styrkja varn-
'ir í Norður-Nofégi. Þar hafa
verið byggðir þrír stórir flug
vellir, ásamt tilheyrandi her
bækistöðvum. Ráðgert er nú
að byggja fjórða flugvöllinn.
Miklu af þeim fjárhagslegu
framlögum, sem Norðmenn
,hafa fengið frá Bandaríkj-
unum til að efla hervarnir j vinnslu. Þegar á Miðöldum voru þar
‘sínar, hafa þeir varið til að vfir 50 saltvinnslustöðvar og bá
treysta varnir í Norður-Nor- seldu borgarbúar salt um allt meg-
inlandið, jafnvel til Norður-Afríku
og Norðurlanda.
En Lúnebo.g hefir orðið að greiða
Neðra Saxland í Þýzkalandi, sem
liggur milli árinnar Elbu og Norð-
ursjávarins, er fyrir marga hluti
merkilegt hérað, ekki sízt vegna
liinna heimsþekktu bókmennta, sem
þaðan eru runnar, eins og t. d. Uglu
spegill, Ævintýri Munchhausens
baróns, Flautuþeytarinn í Hameln
og að ógleymdum Grimmsævintýr-
um.
í héraði þessu liggur hin alda-
gamla Lúneborg og nálægt henni
eru víðáttumestu heiðar Þýzkalands,
Lúneborgarheiðar, en ein'mitt bar
gáfust þýzku herirnir upp í síðustu
styrjöld. Fyrr á öldum börðust Róm
verjar einnig á þessum heiðum.
í Lúneborg getur að líta allt frá
ævagömlum byggingum í mjóum
göngstrætum til nýtízku bygginga
og stórra torga. Yfirleitt má þar
finna menjar allra helztu tímabila
byggingarlistarinnar, t. d. Gotneska,
Renaissance og Baroktímabilsins.
Kirkjur eru þar margar og fagrar
og svo íburðarmikiar að aðkomu-
menn undrast stórum.
Byggð á salti.
Undir borginni eru geysimikil salt
lög og hafa borgarbúar öldum sam-
an haft aðal tekjur sínar af salt-
Sum húsin í Liineborg hallast allt að 20 gráðwm.
egi.
Þaðí er álit margra her-
fræðinga, að Rússar muni1 það háu verði að vera byggð á hin-
einna fyrst ráðast á Norð- | um auðugu saltnámum, sem verið '
ur-Noregi, ef þeir gerðu til hafa lífgjafi borgarbúa í aldaraðir.!
raun til að hertaka Vestur- j saltlögin hafa sem sé, frá því er j
Evrópu. Þessi skoðun er Sögur hófust, verið á sífelldri hreyf-
hyggð á því, að Rússar ingu, og hefir þess einna mest orðið
myndu <úndir þeim kringum vart i seinni tíð. Til dæmis var það !
I fyrra haust gerðist það
suður með sjó, að skólanefnd
ein óskaði eftir nýjum kenn-
ara, sem gæti tekið að sér í-
þróttakennslu. Hlaut beiðni
þessi eindreginn stuðning
fræðslumálaskrifstofunnar.
Þegar kom til menntamála-
ráðherra Bjarna Benedikts-
sonar, skipaði hann bæklað-
an mann í kennarastöðu
þessa.
| Þetta vakti nokkra athygli
þeirra, sem til þekktu, en var
þó látið kyrrt liggja, enda
j þótt ógiftusamlega hafi þótt
I takast til. Maður þessi gat að
vísu vérið þolanlegur kennari,
en hentaðí ekki þarna eins og
á stóð.
í haust hefur misbeiting á
valdi ráðherrans færst mjög
í aukana og orðið fullkomið
hneyksli. Hefir hér í blaðinu
verið flett rækilega ofan af
veitingu skólastjórastöðunn-
ar á Akranesi, þar sem geng-
xð var fram hjá Eiríki Sigurðs
syni yfirkennara á Akureyri
— þjóðkunnum skólamanni
og æskulýðsleiðtoga, svo hægt
væri að troða í stöðuna
reynslulausum skrifstofu-
manni í Reykjavík, sem að-
eins hafði kennt í 2 ár og
aldrei komið nærri skóla-
stjórn. Verðleikar hans voru
aðeíns þeir, að hann fylgdi
Sjálfstæðisflokknum að mál-
um. Það var þýðingarmeira
en allt annað. Verðleikar til
starfsins voru algert auka-
atriði.
Við veitingu skólastjórastöð
unnar í Hafnarfirði var gengið
stæðum, telja það einna'árið 1013 að-ein gata borgarinnar,
þýðingarmest að geta beitt j er bar hið undarlega nafn „Á sjón-
kafbátum sínum til að um“, leit út eins og eftir loftárás,
hindra flutninga milli Am- I húsin öll skökk og skæld og sum
, eríkú Og Evrópu, en til þess , hrunin, vegna mikilla jarðhræringa,
að geta haft not kafbátaflot er þá áttu sér stað þar.
ans, þurfa þeir helzt að fá
hafnir'í'Norður-Noregi. á einnar fermílu svæði.
Það vóru þessar sömu á- Á undanförnum tveim öldum bef-
stæður, sem voru þess vald- ú’ þurft að fjarlægja fjölda húsa,
andi á sinum tírna, að Þjóð- sem hafa eyðilagzt eða hrunið. Með
vérjar töídu Sér nauðsynlegt al þeirra er t. d. kirkja ein mikil,
að hertaka Noreg. Eftir það
var þeim stórum auðveldara
en áðúr að trufla flutninga
frá Anieríku til Evrópu.
Reynslan frá tveimur sein
ustu héimstyrjöldum bendir
öll til þess, að fari svo illa
að aftur komi til Evrópustyrj
aldar, þá verði í upphafi henn
ar barist um'yfirráðin á sigl
jngaleiðum milli Evrópu og
Ameríku og því sé mjög hætt
við því, að Noregur og ís-
lahd dragist straxr inn í átök
' Heræfingarnar í Norður-
Noregi benda ótvírætt til .
þess. ó að norska stjórnin Þessi mynd sýnir Ijóslega hve húsin hafa sokkið síðan 1880.
telji stríðshættuna síðwr j_______________________________________
milli yfirborðs jarðarinnar og salt- ómögulegt er að segja slíkt hið sama
laganna smátt og smátt, þannig að um þá, sem við þetta þurfa að búa,
ekki er nein hætta á skjmdilegum
breytingum. Ætlunin að loka svæðinu.
Ákveðið heíir verið að loka þessu
en svo liðna hjá, þótt sitt j
hvaö hafi gerst í seinni tíð, - yfir þejrra Sk0ðun sinni, að
er yeldur þvi, að hún er afv0pnunarmálið væri mikil-
ekkrtahn eins yfirvofandr vægasta máiið, er S. Þ. hefði
Me®a“ ,hins ve&ar á dagskrá sinni. Hann sagði,
ekki fást augljosari sann- aS vígbúnaðarkapphlaupið
?”,r .í^r,r, ^V1’ að kommún" stafaði af því, að Sovétríkin
jstankm hafi lagt yfirgangs hefðu ein aUra ríkja haldið
fyrirætlamr *smar til hlið- afram fulium vígbúnaði eft-
ar, eiga lýðveldisríkm ekki ir styrjöWina 0R notfœrt Sér
annars kost en að viðhalda það fil avinningSj ag onnur
nægilegum vornum Með ríki hefðu þá afvopnast. Lýð
það fyrir augum, heldur ræðisrikin hefðu því verið
sem einmitt var byggð til að veg- ur frá götunni gæti vaidið pyí að
sama dýrðling saltvinnslumann- þau hús, sem verst eru á sig komin,
anna, heilagan Lambert. hryndu að fullu. Þetta gæti haft
En þrátt fyrir þessar sifelldu jarð- hinar verstu afleiðingar í för með
hræringar og þá staðreynd að borg- sér- Þvi að Lúneborgarbúar láta það
in sekkur að meðaltali um eitt fet ehki a sig ta að hua 1 húsum sínum,
á hverjum sex árum, er þó ekki á- lafnvel Þótt ekki sé hæ^ að °Pna
stæða til að óttast um að borgin SluSSa, eða þá að þau hallist svo
muni hverfa fyrir fullt og allt á- mikið að nauðsynlegt sé að negla
samt hinum 60.000 ibúum sínum. innanstolíksrnuniua fasta við gólf-
Fyrst og fremst eiga hræringarnar in’ ti] hess að þeir renni ekki til,
sér stað á einnar fermílu svæði, sem iikt °° gert er a £hipum.
vakandi eftirlit, er haft með, og þar Fyrir auga aðkomumannsins er
að auki hafa jarðfræðingat komizt það eins og hrikalegur skoptókur j ~^hj‘á~manni’’á"bezta° aVdrj,
að því, hvað hræringunum veldur. að ganga um borgarhlutann þar sem j sem len„j hafði starfað við
Mun það vera vatn, sem grefur sig jarðhræringarnar eiga sér stað, en ' skólann * ið óðan orðstír> afl
að sér framhaldsmenntunar
erlendis og orðið þjóðkunnur
fyrir ágætar barnabækur.
Hann hafði eindregin með-
mæli meiríhluta fræðsluráðs
Eins og í skopleik. 1 svæði algerlega, en það hefir í för' og fræðslumálastjóra. Maður
Urn hið breyíilega svæði er öll um «ieð sér að útvega þarf um 600 norðan frá Akureyri var
ferð farartækja bönnuð. Jafnvel bráðabirgðaíbúðir fyrir íólk það, fenginn á síðustu stundu til
hjólreiðamenn verða að stiga af sem nú býr þar. að sækja um stöðuna, því að
baki og leiða reiðskjótann, ef þeir Einnig þarf þá að gera allmiklar enginn kennari fannst hér
þurfa að fara um það. Þetta er gert breytingar á vegakerfi því er gegn syðra, sem vildi taka þátt i
vegna þess að hinn minnsti titring- um borgina liggur, en það eru hinir þessum leik og var þó leitað
miklu þjóðvegir milli Hamborgar og til margra. Nokkur blaðaskrif
Hannover. j hafa orðið um þetta mál og
Þessar framkvæmdir munu kosta m- a- kirt vottorð um hæfni
mikið fé, og nú eru saltnámurnar nýja skólastjórans frá Snorra
hættar að gefa eins mikið af sér Sigfússyni námsstjóra og
og áður var, enda þótt enn sé þar Hannes J. Magnússyni skóla-
mikil saitvinnslustöð og einnig tals- j stj°ra a Akureyri.
verðar tekjur af saltvatnsböðum, Það væri fróðlegt að fá
sem eru mjög fjölsótt af gigtveiku annað vottorð frá þessum á-
fólki. gætu skólamönnum. Vottorð
um það, hvers konar réttlæti
það sé í stöðuveitingum, aö
hafna Eiríki Sigurðssyni sem
skólastjóra við barnaskólann
1 á Akranesi en veita óbreytt-
um kennara við sama skóla
og Eiríkur starfar við, forsjá
allt að því helmíngi stærri
skóla. Kennarastéttin og all-
ur almenningur efast ekki um
hvert sé álit þessara tveggja
manna um þá misbeitingu,
norska stjórnin áfram að
treysta varnirnar og þó
alveg sérstaklega í Norður-
Noregi.
í ágætri ræðu, sem Lange,
U tanr í kisráðherr a Nor ö-
manna', flutti á þirigi S." Þ.
nauðbeygð til að vígbúast að
nýju. Nauðsynlegt væri að
leita eftir samkomulagi, sem
gerði afvopnun mögulega.
Attlee, formaður brezka
verkamannaflokksins, hefir
bent á þá leið, sem án efa
íyrir fáum dögum, lysti hann ’ myndi gefa beztan árangur.
Vanþakklátt hjarta
— nýkomin
skcmmtisaga
Nýlega er komin út á veg-(
um Regnbogaútgáfunnar sem hér hefur átt sér stað.
skáldsaga, sem nefnist „Van Stöðuveitingin á Akranesi
þakklátt hjarta“ og er hún sýnir bezt, að menntamála-
gerð eftir samnefndrj kvik- ráðherra metur að engu verð
mynd ítalskri. Sagan er um!leika umsækjenda eða hvort
unga stúlku, sem lendir á hál, Þeir seu líklegir til að valda
um brautum. Mun kvikmynd starfi sínu. Það eina, sem
in verða sýnd í Bæjarbiói í honum finnst einhverju
„ skipta, er það, hvort þeir seu
iHafnarfirðiánæstunni.Regm^ Qg auðsveip flokUsverk-
Sovétríkin, sem hafa mestan
vigbúnað, eigi að byrja á því
að draga úr hcnum. Þá mun
ekki standa á öðrum að koma
á eftir. Þá myndu Norðmenn
ekkj eyða kröftum sinum til
heræfinga í Noröur-Noregi og
fá erlendar hersveitir til að
taka þátt í þeim. Þá þyrfti
ekki heldur að hafa erlendan
her á íslandi. Sókn friðarafla ’ . ...» ~
heimsins þarf að beina að ( hogaútgáfan hefir áður gefið , færi_ Það i,ætir upp aiia vönt-
því að knýja Rússa til að, út nokkrar skemmtisögur svo un og alla galla.
Kennarar líta áreiðanlega
almennt mjög alvarlega á
þessi mál. Lengur virðist það
engu máli skipta að taka góð
próf, sækja sér framhalds-
menntun, sýna reglusemi og
leg störf. ■ urri kápu. (Framhaið á 7. isSöu).
draga úr vígbúnaði sínum, ’ sem Næturverðina, Eg er
en meðan þeir gera það ekki, - dómarinn og Sex grunaðir.
neyða þeir lýðræðisrikin til Bækur
þessar eru í handhægu
að vera a verði, þótt þau æski , „ ..
einskis fremur en að geta að krotl> þægúegar að stmga í
öllu leyti fengist við friðsam vasa og látlausri en snot-