Tíminn - 14.10.1954, Blaðsíða 5

231. blaff.
TÍMINN, fimmtudagin^) 14, október 1954.
í Fimmtud. 14. olit.
1600 lán til
smáíbúða
Á seinasta þingi var sam-
þykkt að heimila ríkisstjórn
inni aö taka um 20 millj. kr.
STÓRT OG SMÁTT:
Allsherjarþing Samein. þjóöanna Bjarna varðar ekki
1 um staðreyndirnar
Frásögn Kristins Guðmundssonar utanríkismáiaráðherra
Dr. Kristinn Guðmundsson ut-
anríkisráðherra kom heim af þingi
Sameinuðu þjóðanna síðast liðinn
sunnudag. Hann lagði af stað heim
leiðis frá New York á miðvikudag-
inn var, en flugvélin, sem hann
| var með, gat ekki lent hér sökum
_ óveðurs og fór því til Skotlands.
lán til lánadeildar smáíbúða. j,agan var sv0 ekki fiugfært fyrr
Deildinni hefir þegar verið' j en agfaranott sunnudags og dvaldi
lítvégaður helmingur upp- J ráðherrann þar því veðurtepptur í
hæðarinnar, en vonir standa þrjá daga,
til að henni verði jltvegaður j Blaðamaður frá Tímanum náði
síðari helmingurinn rnjög tali af ráðherranum nokkru eftir
fijótlega. I sumar var úthlut heimkomuna og fer frásögn hans
unarnefndin búir. að úthluta hér á eftir;
474 nýjum lánum, er vorui — Allsherjarþing s. Þ. hófst 21.
að upphæð 11,140 þús. kr. f m porseti þess var kjörinn Hol-
Nefndin hefir síðan úthlut-
að allmörgum lánum og eru
lendingurinn van Kleffens, er um
alllangt skeið var utanríkisráðherra
Kristinn Guðmundsson
horfur á, að lánadeildin veiti j Hollands, en gegnir nú sendiherra-
um 800 ný lán á þessu ári. j embætti í Lissabon. Hann er lær-
Eins og að undanförnu munu I dómsmaður mikill í lögvísindum og . ... ___________________
lánin skiptast þannig, að urn sogu og er fundarstjórn hans hin var Því hins vegar fylgjandi. Þess shkum klögumálum og fá úr þvi
1 , -I . „ » T * r »»» » \T/\vA'lir1rtVl/4Íll Vl/ífííll
urbua um að mega láta í ljós við
allsherjaratkvæðagreiðslu hver
framtíðarstaöa iandsins ætti að
vera. Grikkir fluítu þeita mál á
vettvangi S. Þ„ en Bretar beittu
sér gegn því, þar sem þeir telja
Kýpur breskt land og hér sé þvi
um innanríkismál að ræða. í sam-
bandi við þetta mál var rekinn mik
ill áióður bæði opinberlega og að
tjaldabaki. Pulltrúar íslands tóku
þá afsiööu að vera með því, aö Kýp
urmálið yrði tekið á dagskrá. ís-
land heíir alltaf fylgt þeirri reglu
á þingi S. Þ. að styðja óskir þeirra
þjóða, sem talið hafa sig eitthvað
undirokaðar, um að mál þeirra
váeru rædd og athuguð. Með þvi
er hins vegar ekki felldur neinn
dómur um það fyrirfram, að á-
kærur þeirra og kröfur séu á rök-
um reistar, heldur. aðeins fylgt
þeirri stefnu, að S. Þ. beri að sinna
helmirjgur þeirra fer til
Reykjavíkur, en hinn helm-
ingúrinn til annarra kaup-
staða og kauptúna.
Þeíta er þriffja starfsár
lánadeildar smáíbúffa, en
lög iím hana voru sett á
þingi 1952. Rannveig Þor-
steinsdóttir hafði þá á önd1 ™
verðu þingi lagt til aff 10
millj. kr. af væntanlegum
tekjuafgangji ríkisins yrffi
varið til verkamannabú-
staffa og voru húsjhæffis-
ágætasta. Á fundum talar hann ma geta, að úin Norðurlöndin höiðu slcorið) hvort þau eru
annan daginn ensku, en hinn dag- sömu afstöðu og.Island. 1 þeSSU reist.
inn frönsku, en fimm mál eru töl- máli- Að sjálfsögðu er óvíst um af- Þeí ______________ _ _______________
uð á þingi S. Þ., þ. e. auk hinna §relðslu Þess’ Þ°tt það haíi verið in grejddu atkvæði gegn Kýpur-
tveggja áðjjrnefndu spánska, rúss- tekið á áagskrá.
neska og kínverska. I
Van Kleffens var kosinn forseti Pekingstjórnin og S. Þ.
með samhljóða atkvæðum. | Eitt fyrsta ágreiningsmálið, sem
á rökum
búum og með Bretum í þessu máli.
Bjarni Ben. er ekki smá-
tækur, hvorki í embættaveit-
ingum né öffru. Nýlega hefir
hann flutt ræðu í Sjálfstæðis
kvennafélaginu og haldiff því
fram, að Sjálfstæðisflokkur-
inn hafi haft forustu um all-
ar framfarir, sem hér hafa
orðið síðan lýðveldið var end
urreist.
Staffreyndirnar eru vissu-
lega nokkuð mikiff öndverðar
Bjarna. í landbúnaðarmálum
var forusta Sjálfstæðismanna
t. d. sú, að öll umbótamál land
búnaðarins voru stöðvuð með
an nýsköpunarstjórnin sat
aff völdum. Sama gilti um
raforkumálin og byggingamál
kaupstaðanna. Og meffan
Sjálfstæðisflokkurinn hafði
f jármálastjórnina, hækkuðu
skattar og tollar jafnhliða
því, sem ríkiff sökk lengra og
Iengra í skuldafeniff.
Bjarni er hins vegar ekki
aff hugsa um staffreyndirnar.
Forustan skal þökkuff Sjálf-
stæðisflokknum, eins og Rúss
ar eigna sér nú allar uppgötv
anir, sem gerffar hafa veriff
í heiminum,
þingið fjallaði um, var
til
um rétt
að taka
; Pekingstjórnarinnar
sæti Kína í S. Þ.
Þetta mál var nokkuð rætt á
fundi utanríkisráðherra Norður-
landa, sem haldinn var hér i sumar,
og sagði svo um það í tilkynningu,
Deila Indónesiu og Hollands.
Þá var það alimikið hitamál,
hvort taka skyldi á dagskrá þá
kröfu Indónesíu að Hollending-ar
létu henni eftir þann hluta Nýju- )
Guineu, sem hefir heyrt undir þá
að undanförnu. Þar sem ekkert lá vera að berJast ^gn þvi um
fyrir um óskir sjálfra íbúanna i Þessar mulu1ir’ öð ^mmun-
þessa átt og kröfur Indónesíu virt- istar £al lllutdelld 1 stJ°rn Al
ust álitamál, tóku fulltrúar íslands þýðusambanc Jsins. Sú ^ bar-
þá afstöðu að greiða ekki atkv. um atta sl<al elíki löstuff. Hjá því
Rökvísi Mbl.
Morgunblaðiff telur sig
Eins og kunnugt er, var Thor
Thors sendiherra kosinn formaður
bráðabirgða-stjómmálanefndarinn-
ar, en sú nefnd var sett á laggirn-
v ... ar fyrir nokkru vegna þess, að
málin upp úr því mjög til ■ stjórnmálanefndin ga’t ekki annað er geún var út eftir fundinn
athugunar bæffi á þingi og ollum þeim málum, er til hennar ..Einnig voru þeir (þ. e. ráðherr-
í; ríkisstjórn, þaff sem eftirjhafði veri3 visað Morgum stórmál arnirl sammála um, að æskilegt . c . .... _. . ..
var þingsins. Varff það úr, um hefil. vefið visað til .þessarar væri, að Pekingstjómin tæki áður b > vo þ si í aga yr i e in
að Byggingarsjóði verka- . neíudíu', svo aö f0rmennska í hemii en l&ngt um liði sæti Kína hjá a S a
manna var fengið nokkurt er mihig og vandasamt starf. Thor Sameinuðu þjóðunum.“ 1
var kosinn formaður nefndarinnar j _ % tók það íram á þessum íundi, Tillögur DuIIes og
í einu hljóði og er það ótvíræður að ég teldi óeðlilegt, að jaín stórt Vishinskys.
vottur um það álit, sem hann hefir riki °g Pekingstjórnin ræður yfir, Mikia athygli vakti yfirlitsræða
unnið sér á vettvangi S. Þ. For- væri ucan S. Þ. til langframa og Dulles um alþjóðamálin og þó eink pramSflknarfi0kksins fyrr og
mennskunni í þessari nefnd fylgir yrði að vinna að því, að því feng- um sá þáttur hennar, er fjallaði siga?. sé SU) ag hafa gggj vilj-
það að eiga sæti í stjórnarnefnd ist breytt. Hins vegar vildi ég ekki um það, að þing S. Þ. tæki til með ag þáff með kommúnist
þingsins, sem m. a. ákveður dag- takast á herðar skuldbindingar um feiðar tillögui Eisenhowers um að um . nýsköpunarstjórninni
skrá þess, en oft rísa allharðar dei) Það fyrúfram, hvenær væri heppi- hafið yrði alþjóðlegt samstarf um svonefndut
ur um það, hvaða mál beri að taka legast að vinna að því. friðsamlega notkun kjainorkunnar. pannig stangast röksemdir
á dagskrá. Ágreiningi um dagskrár j A Þingi S. Þ. lýstu Bretar yfir Var samþykkt að taka það mál jy/jhh f sama blaðinu. f Öffl'U
mál í stjórnarnefndinni má að Þvi, að þeir teldu rétt, að Peking- á dagskrá. Bandaríkjastjórn hafði orgjnu er þag dauffasynd aff
fé til úhiráffa af tekjuaf-
ganginum til viöbótar því,
Sem hann hafffi áður, en
jafnframt var veitt sérstök
upphæff til smáíbúðalána,
eða 4 millj. kr.
Sumarið áffur hafði Stein
grímur Steinþórsson, þáv.
forsætis- og félagsmálaráð-
herra veriff á ferff i Finn-
landi, og kynnti hann sér
þá nokkuff það fyrirkomu-
lag, er Finar hafa upp tek
ið við veitingu lána til í-
búffa. M. a. töldu menn þaff
þar í landi hafa boriff góff-
an árangur, að gefa mönn-
um kost á annars veðrétt-
ar lánum til íbúða. Gætu
menn oft sjálfir útvegað
sér eitthvert fé út á fyrsta
yeðrétt ef hann væri óbund
inn. Ráðherrann ákvaff þá
að beita sér fyrir opinberri
lánastarfsemi af þessu tagi
hér á landi og á þinginu
flutti ríkisstjórnin svo frv.
«m lánadeild smáíbúða.
Samkv. áðurgreindu voru
svo smáíbúðadeiídinni þá af
hentar 4 millj. ki\ af tekju-
afgangi ríkissjóffs 1951, fyrst
sem lán en síðar sem óaftur
kræft stofnfé. Veita skyldi
lán út á annan veðrétt allt
aff 30 þús. kr. á hverja íbúð,
og mættu hvíla allt að 60
þús. kr. á fyrsta veðrétti.
Á seinasta þingi var þessu
breytt þannig, að á undan
smáíbúðaláninu mega nú
hvíla 100 þús. kr. á 1., 2. og 3.
veðrétti.
Smálbúðadeildin hefir nú
starfað í tvö ái. Áriff 1952
hafði hún til umráffa 4 millj.
ky eins og fyrr var sagt, en
árið 1953 tók ríkissjóður að
láni handa henni 16 millj. kr.
Árið 1952 voru veitt 176 lán,
þar af 84 í Reykjavík og 92
til annarra kaupstaða og
kyuptúna. Árið 1953 urðu lán
in miklu fleiri eða samtals
verffur hins vegar ekki kom-
izt, aff benda á, að seinheppiff
er Mbl. í þessari baráttu
sinni, eins og svo oft áður.
Aðalefniff í forustugrein
Mbl. í'gærmorgun er nefni-
lega þaff, að stærstá yfirsjón
sjálfsögðu vísa til úrskurðar þings- stjórnin íengi sæti Kína í S. Þ., rætt þetta. mál að undanförnu /ið vjjja citkj vera í ríkisstjórn
ins sjálfs. en þeir teldu hins vegar ekki rétt stjórn Sovétríkjanna, en þær um- með kcmmúnistum, en í hinu
að hreyía því máU að sinni, þar ræður virtust ekki hafa borið ár-
sem það væri ekki vænlegt til að angur og skutu Bandaríkin því
Rétturinn til landgrunnsins.
Segja má, að eitt af þeim tryggja friðsamlega lausn. Vegna málmu til S. Þ.
málum, sem tekin hafa verið á Þessara ástæðna studdu þeir þá til- Nokkru eftir að Dulles flutti sína
orffinu er þaff dauffasynd aff
vera í stjórn meff þeim í AI-
þýðusambandinu! Þaff er
ekki undarlegt, þótt Árni Páls
dagskrá, snerti ísland sérstaklegá, J lðSU, að þingið ræddi ekki þetta mál læðu, hélt Vishinsky ræðu og lagði g011 ályktaði þannig, aff menn
en það er um réttinn til landgrunns a Þessu ári, en að þeim fresti lokn fram tillögur um afvopnunarmálin.. yrgu gki'ítnir á vissan hátt,
ins. Þessu máli var frestað á þing ' um hefði það óbundnar hendur til F1Jótt á litið, virtust þær ganga ■ . ei;. skrjfuðu j Mbl.
inu í fyrra samkvæmt tillögu ís-1að taka málið fyrir. Öll Vestur- lengra í samkömulagsátt en fyrri j
lendinga, þar sem þeir töldu, að Evrópuríkin, nema Danmörk, Nor- tillögur Rússa í þessum málum, en
jafnframt ætti að taka afstööu til I egur og Svíþjóð, studdu þessa til- sum atriði í þeim voru hins vegar
fiskveiðiréttinda. Bretar, Banda- lðSu og fannst fulltrúum íslands talin svo óljós, að nánari skýringa
ríkjamenn og fleiri stóðu að þélrri J rétt að fylgja henni, eins og mála- var tailn þörf áður en hægt væri
tillögu, að rétturinn til landgrunns. vextir voru.
ins (það er fyrst og fremst réttur- |
inn til námuvinnslu) yrði nú Kýpurmálið.
tekinn á dagskrá. ísland greiddi at-
að ganga úr skugga um, hvort hér
væri um verulegar breytingar að
ræðá frá fyrri tillögum Rússa.
... _ Það varð allmikið hitamál, hvort Vakti ,fulltrúi Breta sérstaklega at
kvæði gegn því, en mikill meirihluti taka bæri á dagskrá kröfur Kýp- liygli a Þessu. Samþykkt hefii veiið
að taka þessi mál til sérstakrar
meðferðar.
Við vorurn fjórir fulltrúar íslands
á fyrstu fundum þingsins, eða á-
samt mér þeir Thor Thors, Vil-
hjálmur Þór og Jóhann Jósefsson.
Auk þess mætti svo Hannes Kjart-
ansson, ræðismaður, öðru hvoru.
Hiri ríkin höfðu yfirleitt 10 full
688 þar af 292 í Reykjavík og
396 til annarra staða. En í
heild hefir sklptingin orðið
sú, að rúmlega helmingur
fjárins hefir verið lánaður í
Reykjavík en tæpur helming
ur til annarra kaupstaða og
kauptúna. Lánin eru fleiri
utan Reykjavíkui en yfirleitt
lægri.
Samkvæmt þessu yfirliti
hafa um 850 smáíbúðalán
verið veitt á árunum 1952
og 1953 og sennilega verða
veitt um 800 lán á þessu
ári. Um 1600 smáíbúðaeig-
endur munu því um ára-
mótin hafa notiff góðs af
þessari lánastarfsemi. Lán-
in eru aff vísu lág, en þau
hafa þó áreiffanlega kom-
ið flestum aff miklu gagni
og oft. ráðið úrslitum um
þaff, hvort viðkomandi fjöl
skylda gæti komiff úpp
sinni eigin íbúff effa ekki.
Af andstæðingum Fram-
sóknarflokksins er því oft
haldið fram,að hann hafi'ekki tnia, 5 aðalfulltrúa og 5 til vara,
neinil áhuga á málum kaup- [ auk fleiri eða færri aðstoðarmanna
túna og kaupstaða. Hér af- , Fámenni íslenzku sendinefndarinn
sanna verkin þennan áróður , ar veldur því, að störf hennar verða
eins Og oft áður. Hér er um j mikil og oft meiri en hún getur
merkilega starfsemi að ræöa ■komizt yíir, þar sem oft eru marg-
í byggingamálum bæjanna, ir nefndarfundir í einu og oft
sem hefir verið hafin fyrir , standa samtímis yfir atkvæðagreiðsl
frumkvæði og forustu Fram ' ur í nefndum, sem leiðinlegt er að
sóknarmanna. Fyrir atbeina1 geta ekki tekið þátt í. Það er ekki
þeirra hefir 40 rnillj. kr. ver- J sízt í þágu smáþjóðanna að vænta
ið varið til þessarar Starf- J ber þess, að Sameinuðu þjóðunum
semi á þremur árum og um takist að valda hlutverki sinu, og
1600 íjölskyldum verið veittiþess vegna ber ekki sízt smáþjóð-
nokkur aðstoð til að eignast unum skylda til að rækja hlutverk
eigin ibúð. Isin þar eftir beztu getu.
Lofið ura nýsköp-
unarstjórnina
Skrítilegheit Mbl. sannast
ekki sízt á því, aff það held-
ur enn áfram að lofsyngja
nýsköpunarstjórnina. Slíkt
er vissulega vonlaust verk,
því aff reynslan er búin aff
leiða í Ijós, að hún sé óheppi
legasta stjórn, sem setiff lief
ir á íslandi, þegar sjö mán-
affa stjórn Ólafs frá 1942 cr
undanskilin.
Þessi stjórn tók viff meiri
gróffa en nokkwr stjórn önn
Ur og eyddi honum aff mestu
í sakk og óþarfa. Raforku-
málin og ræktunarmálin
voru alveg látin sitja á hak-
anum, Ekkert var heldur
gert í byggingamálum al-
þýffu í bæjwnum, nema aff
taka yfirgefna hermahna-
bragga til íbúða. Og þannig
mætti lengi telja.
Það sýnir bezt framfara-
hug ílialdsins, að það skitli
telja þessa stjórn mestu
framfarastjórn í sögu lanc’iS-
ins!