Tíminn - 25.11.1954, Blaðsíða 4

'4
TÍMINN, fimmtudaginn 25. nóvember 1954.
267. blað.
Kautgripurœktarfclag Gnúpverja 50 ára:
Hagnaður af kynbótum og bættrs hirðingu
kúa í hreppnum er 800 þús. kr. á ári
Veglegt afmælishúf félag'sins á smmud.
Frá fréttaritara Tímans í Gnúpverjahreppi.
Nautgriparæktarfélag Gnúpverjahrepps minntist 50 ára
afmælis síns á sunnudaginn var með hófi í Ásaskóla. Sóttu
hófið um 100 manns. Hófst það um hádegi og stóð til kl.
6,30. Kemu fram ýmsar harla athyglisverðar upplýsingar í
ræðum manna í afmælishófi þessu.
Héraðsþing Ungmenna-
Á hófinu voru öll hjón í
sveitinni nema frá þremur
bæjum, sem ekkþmunu hafa
átt heimangengt. Auk þess
voru þar allmargir gestir og
má nefna Þorstein Sigurðs-
son, formann Búnaðarfélags
íslands. Ólaf Stefánsson, naut
griparæktarráðunaut, Dag
Brynjólfsson, sem var fyrsti
formaður þessa félags, stjórn
Nautgriparæktarsambands Ár
nessýslu, ráðunautana á Suð
urlandsundirlendinu og fleiri.
Páll Zóphóníasson, búnaðar-
málastjóri, gat ekki komið því
við að koma, en hann sendi
félaginu ávarp, sem Ásólfur
Pálsson í Ásólfsskála las upp,
og var þar rakin að nokkru
framfarasaga sveitarinnar síð
ustu hlfa öldina.
Jón Eiríksson núverandi for
maður félagsins setti hófið og
stjórnaði því. Rakti hann
einnig í stórum dráttum sögu
félagsins. Ólafur Stefánsson,
nautgriparæktarráðunautur,
ræddi kynbæturnar nokkuð í
ræðu og minntist nokkuð á
einstök naut, sem mikil áhrif
hafa haft til bóta á stofninn
síðan kynbótastarfið hófst.
Talaði hann einkum um þrjú
naut, sem haft hafa mikil
áhrif. Þessi naut eru Brandur
frá Húsatóftum, á árunum
1940—1950. Fullmjólka kýr
undan honum hafa meðalnyt
3327 kg. með fitu 3,68% og
Kirkjuráð kom saman til
fundar í Reykjavik dagana
1.—5. nóvember síðastliðinn
undir forsæti biskups, en í
því eiga sæti auk hans, séra
Jón Þorvarðsson og séra Þor-
grímur Sigurðsson kjörnir af
prestum landsins og Gissur
Bergsteinsson hæstaréttar-
dómari og Gísli Sveinsson
fyrrverandi sendiherra kjörn
ir af héraðsfundum, og er
Gísli varaformaður ráðsins.
Ráðið ræddi að þessu sinni
mörg mál varðandi kirkju
og kristnihald. Má þar nefn-a
meðal annars:
1. Ráðið mælti með því, að
ráðinn verði prestur til að
gegna þjónustu í forföllum
sóknarpresta og þar, sem
brauð eru prestslaus um
stundarsakir.
2. Ráðið tjáði sig hlynnt þvi,
að fenginn verði prestur til
að annast sálgæzlustörf í
Reykjavík í samvinnu við
lækna, einkum meðal
sjúkra manna, gamal-
menna, fanga og og þeirra
annarra, er þarfnast hug-
arstyrkingar og hollra ráða.
3. Rætt var um nauðsyn á
auknu samræmi varðandi
helgisiði og framkvæmd
helgiathafna í kirkjum
landsins.
4. Ráðið taldi óviðunandi, að
12242 fitueiningar. Þá er
Tuddi albróðir Mána frá
Kluftum, sem var kunnugt
naut á sínum tíma. Áhrifa
hans gætir frá 1943. Full-
mjólka kýr undan honum
mjólka 3263 kg. á ári að meðal
tali með 3,90% fitu og 12737
fitueiningar. Hinn þriðji var
Hrafnkell, sonur Mána, sem
kemur til 1947. Undan honum
eru nú til 76 fullmjólkandi
kýr með 3248 kg. meðalnyt á
ári og 4,05% fitu og 13142 fitu
einingar.
Meðalnytin aukizt um 50%.
Þá talaði Hjalti Gestsson,
ráðunautur, og kom það m. a.
fram í ræðu hans, að meðal-
nyt árskýrinnar á félagssvæði
þessu væri nú 3300 kg. og væri
það um 50% aukning síðan
um aldamótin síðustu eða á
þeim tíma, sem kynbótastarf
ið næði til.
Árið 1953 voru rúmlega
450 árskýr í Gnúpverja-
lireppi og var nyt þeirra sam
anlögð 1,5 millj. lítra og verð
mæti hennar 3,6 millj. kr. Ef
meðalnyt þessara kúa væri
hin sama og um aldamótin,
mundi mjólkin úr þeim ekki
vdl’a nema um 1 millj. lítra,
eða 2,4 millj. kr. að verð-
mæti.
Nú eyðist ekki eira af heyi
tl fóðurs kúnum en um alda
mótin, en hver kýr fær að
prestar og aðrir guðfræð-
ingar hefðu ekki að lögum
fullkomin kennsluréttindi í
kristnum fræðum í barna
og unglingaskólum* lands-
ins. Bæri að því að stefna,
að guðfræðilærðir menn
hefðu þessa kennslu með
höndum í skólum, þar sem
því yrði við komið.
5. Varðandi lög u*n leigunám
prestssetursjarða, sam-
þykkti kirkjuráðið svohljóð
andi:
Kirkjuráðið ítrekar sam
þykkt sína á fundi 23. febr.
1952 um þetta mál og fel-
ur biskupi að vinna að því
við kirkjumálaráðherra og
Alþingi, að lögum þessum
verði breytt á þá lund, að
því aðeins sé heimilað að
skipta prestssetursjörðum
eða skerða að fyrir liggi:
a) Meðmæli nýbýlastjórn-
ar.
b) Meðmæli hlutaðeigandi
prests, sóknarnefndar
og prófasts.
c) Samþykki skipulags-
nefndar prestssetra.
d) Samþykki biskups.
6. Biskup las skýrslu Skál-
holtsnefndar og áætlanir
um framkvæmdir í Skál-
holti. Urðu um hana nokkr
ar umræður, en engar á-
lyktanir gerðar.
meðaltali 400 kg. af kjarn-
fóðri á ári, en ekkert fyrir
50 árum. Þetta kjarnfóður
mun kosta um 400 þús. kr.,
og er hagnaðurinn af mjólk
uraukningunni því 800 þús.
kr. á ári, og má telja það
beinan árangur af kynbót-
um og bættri fóðrun og hirð
ingu.
Málfundir og messur
Einnig tóku til máls Þor-
steinn Sigurðsson, Vatns-
leysu, Gísli Jónsson á Stóru-
Reykjum, Helgi Haraldsson,
Hrafnkelsstöðum og Dagur
Brynjólfsson, sem minntist
ýmissa merkisbænda í Gnúp
verjahreppi á fyrstu árum fé
lagsins. Minntist hann þess
sérstaklega, hve menningar-
starf séra Valdimars Briem
hefði verið heilladrjúgt. Mess
að hefði verið flesta sunnu-
daga og ætíð vel sótt kirkja.
Á eftir hefði oftast verið efnt
til málfunda og ýmis nauð-
synjamál rædd.
Einnig tóku til máls Ólafur
Gestsson, Efri-Brúnastöðum,
Guðjón Ölafsson, Stóra-Hofi,
Guðjón A. Sigurðsson, Gufu-
dal, Bjarni Kolbeinsson, Stóru
Mástungu og Steinþór Gests-
son, Hæli. Einnig var mikið
sungið, og fór afmælishófið
hið bezta fram. G.Ó.
Aðalfundur liins ís-
lenzka biblíufélags
Aðalfundur Hins íslenzka
Biblíufélags var haldinn í
dómkirkj unni miðvikudaginn
17. nóvember 1954 kl. 8,30 e.h.
Fundurinn hófst meö því,
að sunginn var sálmur nr.
425 og forseti félagsins, dr.
Ásmundur Guðmundsson,
biskup, las Jes. 55, 8.—11. og
bað bænar. Því næst setti
hann fundinn. Minntist hann
fyrst fyrrverandi forseta fé-
lagsins, dr. Sigurgeirs Sigurðs
sonar, og gat helztu atriöa úr
sögu félagsins i forsetatíð
hans. Þá minntist hann Hálf
dánar prófasts Helgasonar.
Vottuðu fundarmenn minn
ingu þessara manna virðingu
og þökk með því að rísa úr
sætum.
Þá gerði forseti grein fyrir
störfum félagsins. Gat hann
þess, að ungfrú Ingibjörg Ól-
afsson hefði verið kjörin til
þess að vera fulltrúi Hins ís
lenzka Biblíufélags á afmælis
hátíð Hins brezka og erlenda
Biblíufélags á s. 1. sumri. Las
hann ýtarlega skýrslu frá
henni um afmælishátíðina
(skýrslan er prentuð í 8.—9.
hefti Kirkjuritsins þessa árs).
Reikningar félagsins voru
lesnir upp. Gjaldkeri, dr.
Bjarni Jónsson, vígslubiskup,
gat þess, að með vaxandi fé-
lagatölu væru erfiðleikar mikl
ir á innheimtu, enda næðust
ekki árgjöld inn. Taldi hann
nauðsynlegt, að félagið ráði
framkvæmdastjóra. Sr. Sigur
björn Á. Gíslason tók í sama
streng. — Reikningarnir voru
samþykktir. — Þá las biskup
upp reikning yfir bókasö^u
Biblíufélagsins fyrir árið 1953.
— Sr. Óskar J. Þorláksson
gerði fyrirspurn varðandi
bibláudaginn og mæltist til
(Framhald á 6. síðu).
sambands
Frá fréttaritara Tímans
í Svarfaðardal.
34. héraðsþing UMSE var
haldið að féiagsheimilinu
Sólgarði í Eyjafirði dagana
13. og 14. nóvernber síðast-
liöinn.
Formaður sambandsins
Valdemar Óskarsson, Dalvík
setti mótið kl. 14,30 fyrri dag-
inn, eftir að sungið hafði ver
ið „Eg vil elska mitt land“.
í setningarræðu sinni minnti
hann þingfulltrúa á að nauð
synlegt væri hverjum manni,
og ekki hvað sízt þeirri æsku,
sem ætti að eríu landið, að
gera sér fulla grein fyrir
sjálfstæðis- og þjöðernisskyld
um þeim, sem hver þegn ætti
að gæta.
Benti lymn á. að íslenzk
tunga væri eitt aðalfjöregg
þjóðarinnar og ætti það því
að vera helgasta skylda hvers
íslendings að gæta hennar
sem bezt. Sagði hann að
þetta hefði verið mál ung-
mennafélaganna allt frá upp
hafi og hvatti til að hvika
ekki frá því stefnuskrármáli.
Þá ræddi hann um ræktun
landsins og sagði að auðlegð
landsins væri enn óþrjótandi
sem betur færi, en að íslenzk
ir móar, mýrar, sandar og
melar biðu aðeins starfsfúsra
handa til að breyta auðn í
arö’oerandi land. Taldi hann
alla ræktun miða til menn-
ingar cg þroska og stuðla að
hinni miklu rækt, mannrækt
inni, og óskaði þess að með-
limir ungmennafélaganna
vildu með tilstyrk kristinnar
trúar standa þar fremstir í
fjdkingarbrjósti.
Hvatti hann einnig til sam
stöðu í landhelgismálum
þjóðarinnar, þar sem afkomu
skilyrði íslendinga byggðust
svo mjög á auðlegð hafsins.
Þingið sat 41 fulltrúi frá
14 sambandsfélögum. Þing-
forseti var kjörinn Helgi
Símonarson, bóndi á Þverá í
Svarfaðardal og varaforseti
Jón Stefánsson, Dalvík. Þing
ritarar voru lcjörnir Eggert
Óttar Ketilsson, Eggert Jóns-
son og Sveinn Jónsson.
Samkvæmt skýrslu stjórn-
arinnar voru í ársbyrjun 17
ungmenna- og íþróttafelög í
sambandinu með samtals 650
reglulega félaga og auk þess
töldu þessi félög 191 auka-
félaga þannig að innan vé-
banda sambandsins voru í
ársbyrjun alls 841 meðlimur.
Á árinu gekk eitt félag í sam
bandið, og samanstendur
það nú af 18 félögum.
Starfsemi sambandsins á
árinu var mjög á vegum í-
þróttamála. Kristján Jóhanns
Eyjafjarðar
son, hlaupari og iþróttákenn
ari var ráðinn i ársbyrjun
hjá sambandinu sem árs-
maður. En síðast í maímán-
uði lenti hann í umferða-
slysi, sem olli honum alvar-
legra meiösla þannig að
hann varð að dveljast á
sjúkrahúsi u® lengri tíma og
er enn ekki séð, hvort haim
fær til fulls bót þeirra
meiðsla.
Björn Daníelsson, íþrótta-
kennari starfaði hjá samband
inu í tvo mánuði á sl. vetri
og yfir sumarmánúðina var
Ilöskuldur Goði • Karlsson, í-
þróttakennari ráðinn hjá
sambandinu.
Námskeið inrianhúss voru
haldin á sl. vetri hjá sjö ung
mennafélögum og nutu skól-
arnir þessarar kennslú yíir-;
leitt líka. Á þessum námskeið
um voru kenndir fimleikar,
þjóðdansar, glíma, blak og
bolltaleikir og auk þess var
kennt á skíðum.
Yfir sumarið voru frjáls-
íþróttir allmjög æfðar og
voru ýmiss íþróttamót hald-
in á vegum sambandsins á
þessu starfsári og einnig fór
fram keppni milli UMSE og
ungmennasambands Skaga-
fjarðar í knattspyrnu og
nokkrum greinum frjáls-
íþrótta.
Þingið tók til meðferðar all
mörg mál eins og- venjulega
og lagði að nokkru grundvöll
að starfsemi sinni næsta
starfsár með samþykktum
sínum. Og er gert ráð fyrir
svipuðu starfi hjá samband-
inu á næsta ári eins og ver-
ið hefir, þó allmiklu meira,
þar sem UMSE hefir ákveðið
aö taka að sér undirbúning
að Landsmóti UMFÍ, sem
halda á hér á Akureyri á n.
k. sumri, er þarna um nýtt
cg all mikið verkefni að
ræða, sem sambandið vill
hvetja alla ungmennafélaga
og aðrá héraðsbúa til sam-
stöðu um svo að mót þetta
geti orðið til sóma.
Nýmæli eitt kom fram á
þinginu og var það um frek-
ari kynni milli fólks, sem býr
í dreyfbýlinu og jafnvel rætt
um verkaskiptingu þess milli
sveita og eða héraða.
Þing þetta var í alla staði
hið ánægjulegasta og var að-
búnaður allur hinn bezti að
hinu nýja félagsheimili Saur
bæinga og lauk því með sam
eiginlegri kaffidrykkju, sem
gerð var af ungmennafélög-
unum í hreppnum, þar voru.
ræður fluttar og að lokum
var þingfulltrúUm bóðíð á
samkomu, sem haidin var' í
félagsheimilinu um kvöldið.
FZ.
WSSSSS#5í5S«53«5S55»5a55S®5«!S55SSSS«5SS5W»S5*55«SSS3SS«5«5«»SSSS3«a
Tilkynning
Þeir áskrifendur TÍMANS, sem eiga ógreidd blað-
gjöld 38. árg. 1954, vinsamlegast gerið það fyrir 10.
desember næstkomandi.
Innliciiiitaii
Nokkrar ályktanir frá
fundi kirkjuráðs