Tíminn - 04.02.1956, Síða 3

29. bla'ð.
TÍMINN, laugardaginu 4. febrúar 1956.
/ slendingajpættir
Sjötugur •Guðmundur Þorvaldsson,
bóndi að Litlu-Brekku í Borgarhreppi
GuSmundur Þorvaldsson bóndi á
Litlu-Brekku í Borgarhreppi er 70
ára í dag.
; Guðmundur er fæddur að Hofs-
stöðum í. Alftaneshreppi 4. febrú-
ar 1886 og' voru foreldrar hans
Þorva.ldur Erjendsson og Helga
SíÍtíFBárdóttir.
Guðmundur er kominn af Mýra-
mannakyni, og á til traustra stofna
að tel.ia í ættir fram. Síðan hann
var tveggja ára, hefir hann dvalist
óslitið að Litlu-Brekku, eða Ána-
brekku, fyrst í foreldrahúsum og
síðan sem bóndi. Guðmundur hóf
búskap árið 1912 og kvæntist litlu
síðar Guðfríði Jóhannesdóttur Ijós
móður frá Gufá í sömu sveit, hinni
ágætustu konu. Þeim hjónum varð
tíu barna áúðið og eru sex þeirra
á lífi: Jóhannes, bóndi á Ána-
brekku, kvæntur Ásu Ólafsdóttur;
Óskar, bóndi að Tungulæk, sem
er nýbýli úr Litlu-Brekkulandi,
kvæntur Ragnhildi Einarsdóttur
frá Stórafelli; Helga, gift Sigur-
steini Þórðarsyni forstjóra í Borg-
arnesi; Kristín, gift Hilmari Skag-
field og búa þau í Flórída í Banda
ríkjunum; Ragnheiður, gift Leon-
ard Peppér lögfr., búsett í Flórída
í Bandaríkjunum, og Hjördís ógift.
Þrjú börn þeirra dóu í æsku,
en Jóhanna læknisnemi, er gift
Var Thöroif Smith blaðamanni,
andaðist síðastliðið sumar frá
þrern irngurri börnurn, mikilhæf
kþna, og var hún virt af öllum,
sþm hana’
þ Sorgin ’fiéfir ekki sneitt hjá
garði hjónanna . á Litlu-Brekku,
þótt borið hafi þau harm sinn með
þreiji iog stiílingu. Öll eru börn
þeirfa hjóna' göðum gáfum gædd,
njyndarleg svo að af ber og traust
íjkynningu.
: Heimili þeirra hjóna vár í senn
mannmargt og síórmyndarlegt, og
fýrirhyggju hefir þurft til að ala
upp og mennta þennan stóra barna
hóp. Á heimili þeirra hjóna
dvölcíust aldraðir foreldrar þeirra
beggja til dauðadags, og oft margt!
annað fólk, er naut góðs af rausn
hjónanna á Litlu-Brekku.
HúBbóndinn á Litlu-Brekku hef-
ir alltaf verið langt fyrir ofan það
að véra meðalrnaður. Um tíma bjó
hánn á báðum jörðunum Litlu-
Brekku og Ánabrekku. Ræktaði
hánn mikið ö‘g bætti jarðirnar að
husakosti. Umjljjmgt skeið rak Guð
riiundur eitt stærsta fjárbú á ís-
letndi, hafði um 1200 fjár. Hann
liqfir mikið yndi af hestum og hef
ir oft átt góða og trausta hesta.
Guðmundúr hefir aldrei viljað
sinna ppinberum störfum, heimilið
Síðustu árin hefir hann gerst
einn af víðförlustu íslendingum,
ferðast um Ameríku og Norður-
lönd, og sitt eigið land.
En þrátt fyrir allt það stórfeng-
lega, er fyrir augu ber í slíkum
ferðalögum — og þrátt fyrir allar
þær unaðssemdir og frjósemi suð-
rænna landa, er blasa við augum
vegfaranda, hefir bóndinn á Litlu-
Brekku fagnað heimkomunni að
óðali sínu innilega. — Hann hefir
aldrei fundið betur en þá, hve ná-
tengdur hann er jörðinni sinni og
skepnunum sínum, og hann geng-
ur að störfum glaður og reifur,
endurnærður af ferðaævintýrunum i
en segir jafnframt að hann mundi!
ekki vilja skipta lífskjörum við þá j
sem búa í eilífu sumri undir suð-
rænni sól — og lífskjorum sínum
heima ó Litlu-Brekku. ^
Guðmundur á Litlu-Brekku er
maður stórbrotinn en yfirlætis-
laus. í raun og sjón er hann sann- j
ur arftaki hins norræna kynstofns. \
Vinfastur og trygglyndur, hjálp-1
samur en heldur lítt á lofti hjálp-
semi sinni.
SRapharður var hann og óvæg-
:nn ef á hann var ráðist að fyrra
bragði.
Guomundur er virtur af ná-
grönnum sínum og öllum sem
hann þekkja bezt. Bókelskur er
hann, víðlesinn og fróðleiksfús,
hagmæltur vel en fer dult með.
Dagsverk Guðmundar er mikið
og vinnustundirnar margar, enda
aldrei reiknaðar eftir gildandi
vinnutaxta hverju sinni.
Heimili þeirra Litlu-Brekku
hjóna er sönn fyrirmynd. Þar hef-
!r ávallt ríkt eining og friður. —
Fyrirhyggja og stórhugur hús-
bóndans hafa veitt öryggi og frið,
íorsjá hans mátti treysta.
Guðmundur getur á þessum tíma
mótum ævi sinnar horft yfir far-
in veg í fullri vissu um, að dags-
verk hans er mikils metið af öll-
um, sem til þekkja.
Meðan íslandi fylgir sú gæfa að
eiga víðsýna og stórhuga menn í
röðum bændastéttarinnar, þarf eng
inn að óttast um afkomu íslend-
inga.
Nú er fátt manna á Litlu-
Brekku. Hinn vænlegi barnahópur
(Framhald á 6. síðu.)

Dánarminning:
Guðmundur Jónsson Oítesen,
bóndi í Miðfelli
og hín umfangsmikla búsýsla hafa
verið heimur hans. Þar hefir hann
upað glaður við sitt.
10 billjónir manna
í kvikmyndahús
Samkvæmt skýrslum er Vísinda
og menningarmálastofnun Samein-
uðu þjóðanna hefir birt nýlega
sisékja 10 billjónir manna kvik-
riiyndahús heimsins árlega. Inn-
gangseyririnn nemur alls um 75
bijljónum króna.
Bandaríkin eru stærsti kvik-
mýndaframleiðandinn. Árið 1953,
en það er síðasta árið, sem skýrsl-
ur ná til, voru framleiddar í
Bandaríkjunum 344 svonefndar
,.kvöldlengdar“ kvikmyndir. Næst
kom Japan með 302 kvikmyndir,
þá Indland með 259.
ítalir voru stærstú kvikmynda-
framleiðendur í Evrópu, þar voru
gerðar 163 kvikmyndir. Þá fram-
leiddu ítalir ílestar fræðslukvik-
myndir allra þjóða. Árið 1953 voru
gerðar 579 Jræðslukvikmyndir í
Ítalíu á mófi 415 slíkum í Banda-
ríkjunum. !
(Frá upjxjýsingaskrifstofu S. Þ.).
Einkennilegur tómléiki sækir á
huga fólks, þegar góðir vinir
kveðja. Svo er nú um marga við
fráfall Guðmundar í Miðfelli, sem
jarðsunginn veíður frá Þingvalla-
kirkju í dag. Hlýtt viðmót hans og
trúföst vinátta mun verða mörg-
um ljúf minning um mörg ókom-
in ár.
Guðmundijr Jónsson Ottesen
var rösklega 86 ára að aldri, er
hann lézt hinn 23. janúar. Hann
j fæddist að Ingunnarstöðum í
I Brynjudal og ólst þar upp hjá
foreldrum sínum, hjónunum Sig-
urlaugu Pétursdóttur Hjaltested
og Jóni Ottesen. Bjuggu þau mynd
arbúi að Ingunnarstöðum til
dauðadags, en Sigurlaug var ætt-
uð norðan úr Vatnsdal. Bjó faðir
hennar, Pétur Hjaltested í Saur-
bæ á Hvalfjarðarströnd, en Ólafur
bróðir hans var sóknarprestur í
Saurbæ. Jón Ottesen faðir Guð-
mundar var frá Ytra-Hólmi á Akra
nesi, föðurbróðir Péturs alþingis-
manns Borgfirðinga og bónda á
Ytra-Hólmi. Voru þeir Ytra Hólms
bræður, Jón og Oddgeir bændur
svo myndarlegum barnahóp til
manns og gera það eins vel og
gert var í Miðfelli. Þau fóru
kannske ekki með mikla fjármuni
að heiman, þegar þau lögðu út í
heiminn, en foreldrarnir gáfu
góðir og sjósóknarar, eins og lengi þeim annað í veganesti, sem ent-
fór saman hjá bændum á Akra- j ist þeim betur, verðmæti, sem möl
nesi. ur og ryð fá ekki grandað, dreng-
Guðmundur í Miðfelli ólst upp lyndi og manndómsþrek, sem
í faðmi fagurrar fjallasveitar og bezt hefir dugað íslenzkri þjóð í
hlaut glaðværð~ óg góðsemi í þúsund ár.
vöggugjöf á heimili foreldra og | Lítið þjóðfélag, eins og okkar
systkina. Þéssir eiginleikar entust hér á íslandi, stendur í mikilli
honum á leiðarenda. | þakkarskuld við það fólk, sem
Ungur hóf Guðmundur búskap. j skilar þjóðinni þeim arfi í mann-
Aðeins tvítugur að aldri setti vænlegum barnahóp, sem þau
hann saman bú að Ingunnarstöð-
um. Giflist Guðmundur þá ágætri
konu, Ásu Þorkelsdóttur frá Þyrli
á Hvalfjarðarströnd. Reyndist
hún manni sínum samhent, enda
dugmikil og úrræðagóð. Konu
sína missti Guðmundur fyrir sex
árum. Var hún sérstaklega vel
látin og vinsæl hjá öllum þeim
niörgu, er kynni höfðu af heimili
þeirra Miðfellshjónanna.
Þau hjónin Ása og Guðmundur
bjuggu nokkur ár framan af bú-
skap sínum í Kjósinni, en fluttust
síðan að Miðfelli 1919 og bjuggu
þar til dauðadags.
Þeim hjónum varð alls sextán
barna auðið, einn dreng misstu
þau í bernsku, en fimmtán voru
í þeim mannvænlega hóp, sem
komst til fullorðinsára. Segir það
sig sjálft, að þrekvirki er að lcoma
Miðfellshjónin hafa gert. Betri
gjöf er ekki hægt að gefa sinni
þjóð og sínu landi.
Viðburðarík ævisaga Guðmund-
ar í Miðfelli verður ekki rakin
hér í fáorðri dánarminningu. Hún
er þess verð, að henni séu síðar
gerð betri skil.
Vinir hans munu geyma minn-
ingu hans vel, svo tær var vin-
átta hans og Ijúf elska. Það vill
þannig til, að hann er einn af
þeim mönnum, sem ég man eftir
að hafa fyrst mætt á lífsleiðinni
sem lítill drengur. Og það, sem
ég man, er bros og hlýja, þegar
hann heilsaði systur sinni, ömmu
minni, sem oft hafði sagt mér frá
leik þeirra barnanna í Brynjudal,
þar sem lækir léku um grónar hlíð
ar, og vorsólin var heitari en ann-
ars staðar. —gþ.
VerzEunin Faco
opnar sölubúð í dag
á Laugavegi 37
á boðstólum alls konar drengja- og herrafatnaður
VERZLUHIH FAC0
Garðræktendur í Reykjavík
Þeir, er óska eftir að fá útsæðiskartöflur í vor, geri
pöntun hjá skrifstofu bæjarverkfræðings, Ingólfsstræti
5, sími 81000, fyrir 29. febrúar n. k.
RÆKTUNARRÁÐUNAUTUR REYKJAVÍKUR
E. B. Malmquist.
Skrifstofur
vorar eru fluttar að Ránargötu 18.
Innkaupastofnun ríkisins
)iS«ÍS3SÍÍÍSSÍÍÍ«$ÍI33ÍSÍÍÍ3333Í3Í!5ÍÍSSS$$Í$ÍÍ3SS5SÍSÍ333$Í55SaSÍ$SSÍSS#
Jörb í Mýrasýslu
Til sölu er veiðiskapar og hlunninda jörð í Mýrasýslu,
með góðum húsakosti. Nokkur bústofn getur fylgt.
Þeir sem óska upplýsinga sendi nöfn sín í pósthólf
1105, Reykjavík.
>»<S3t3SSS3SSSSS3ÍSÍ3SiSSÍSSSSSSSSgSSSSSÍSSSSSSSSSSS3Cgre«&S9tS«»l
Grænmetisverzlun ríkisins
-ATHUGASEMD-
Undirrituðum þykir rétt, að
biðja Tímann fyrir eftirfar-
andi athugasemdir enda þótt
ég hafi leitt hjá mér, að
skrifa opinberlega um af-
nám Grænmetisverzlunarinn
ar, og fari ekki inn á önnur
atriði í grein framkvæmda-
stjórans.
Sveinn Tryggvason framkvæmda
stjóri Framleiðsluráðs landbúnað-
arins skrifar grein í Tímann í dag
um afnám Grænmetisverzlunar rík
isins og fer mörgum orðum um
hve sú ráðstöfun sé mikið áhuga-
mál bænda. En livers vegna skrif-
ar þá enginn bónttí um þetta mál,
ef það er þeim eins mikið áhuga-
mál og framkvæmdastjórinn vill
vera láta?
Eg mun ekki skrifa hér langt
mál. Okkur er báðum málið nokk-
uð skylt, mér sem starfsmanni
Grænmetisverzlunarinnar og fram-
kvæmdastjóranum, sem væntanleg
um ráðamanni, eða yfirstjórnanda
hinnar nýju verzlunar.
En ef framkvæmdastjóranum
finnst nokkuð áfátt um rekstur
Grænmetisverzlunarinnar og þjón-
ustu hennar við bændur síðasta
áratuginn, eins og ráða má af
grein hans, samanber ummæli
hans um, að allt hjakki í sama
farinu, þá er rétt fyrir hann og
bændur að hugleiða, að fram-
kvæmdastjórinn sjálfur hefir hér
átt nokkurn hlut að máli, þar sem
stofnun hans hefir bæði á hendi
yfirstjórn á kartöflumatinu og á-
kveður verð á kartöflum til fram-
leiðenda.
Neytendum þykir höfuðmáli
skipta, að kartöflurnar sem þeir
kaupa, séu góð vara.
Og framleiðendum þykir höfuð-
máli skipta, að þeir fái gott verð
fyrir vöru sína.
Þegar betur er að gætt eru
þetta meginþættir málsins.
Afskipti Grænmetisverzlunarinn
ar hafa verið þau, að leggja á-
herzlu á vöruvöndun, fullviss um
að hún væri bæði framleiðendum
og neytendum til hagsbóta. Hefir
oft orðið að leggja fram allmikla
vinnu til að endurhreinsa kartöfl-
ur, sem þó höfðu flotið gegnum
löggilt mat. Jafnframt hefir
Grænmetisverzlunin lagt áherzlu
á að hafa verðmun á úrvalsflokki
og I. flokki svo mikinn, að hvatn-
ing væri fyrir bændur, að rækta
úrvalsflokk.
Framleiðlsuráð landbúnaðarins
hefir fyrst á síðastliðnu hausti við
urkennt þetta sjálfsagða sjónar-
mið.
Um síðari þáttinn, sem veit að
framleiðendum, þá hefir Græn-
metisverzlunin keypt af bændum
framleiðslu þeirra við því verði,
sem trúnaðarmenn bændanna
hafa ákveðið. Undantekning frá
þessu er uppskeruárið 1953, þegar
verzluninni reyndist ofviða, að
kaupa alla framleiðsluna, enda
var hún fullkomlega tvöföld að
magni við það sem er í meðal ári.
Mörgum atvinnugreinum myndi
þykja það skipta nokkru máli, að
hafa vissan markað fyrir alla
venjulega framleiðslu sína gegn
verði að eigin ákvörðun. Er ósk-
andi að um alla fi’amtíð verði svo
bjart yfir sölumálum bænda með
gai’ðávexti, að þeii-ra hlutur verði
betri, en nú hefir verið um sinn,
að hafa vinveitta ríkisstofnun til
að kaupa kartöflur þeirra við því
verði, sem trúnaðarmenn þeirra
sjálfra ákveða.
Björn Guðmundsson,