Tíminn - 01.03.1956, Blaðsíða 4

4
TÍMINN, fimmtuðaginn L marz 1956

BÆKUR OG HOFUNDAR
Færeyska skáldið J. H. 0. Djurhuus
S.l. sunnudag hefði færeyska'
skáldið J. H. O. Djurhuus átt 75
ára afmæi, ef hann hefði lifað, en
hann andaðist í Þórshöfn árið 1948
En dagsins yar eigi að síður
minnst í Færeyjum, og einnig í
Danmörk. Djurhuus er eitt ást-
■
Frægar konur
í biaSinu á sunr.udaginn var birt
grein, sem fsaliaði um glæsileg
afrek kvenna fyrr og sí3ar á sviöi
ýmissa ílsta og bókmennta. í lok
greinarinnar var vikið að listakon-
um á 17. öld og er nú byrjað þar
sem frá var horfið:
Við erum ennþá stödd á 17. öld
og leggjum leið okkar á ný yfir
heimshöfin. Á sama ííma og
Madame de ia Fayette lýsir fyrst
sálarlífi manna í skáldsögu í hin-
um vestræna heimi, þá faíðist, lifir
og deyr suður í Mexíkó systir
Juana Inés de la Cruz, ein sér-
stæðasta gáfukona Suður-Ameríku.
miðjum aldri. flVar hún taLn meðal iremstu
í „Sumarást"
lýsti hún opin-
skátt afbrýðisemi
ungrar stulku við
á s t m e y föður
hennar, en í þess
ari bók er rauði
þráðurinn ástar-
ævintýri 18 ára
námsmeyjar og
gifts manns, á
febrúarhefti „Bonniers Literara
Magasin“ er smásaga eftir Franc-
ois Sagan, „Unglingurinn yndis-
legi“, og fjallar um miðaldr /.konu , . ,
og ungan pilt, sem er elsiðiugi; spænska heimsveldið hfði sxtt
hennar. Francoise Sagan gerir því I blómaske:ð eiLr iuna .nýja heims
ekki víðreist í efnisvali enn sem
hugsuða fyrr og síðar.
Skáldkona gengur í klaustur.
Hún fæddist árið 1651,
er
komið er. En hún þykir kunna að
halda á því efni ,sem hún velur
sér.
Amerískar andlitsmýndir.
í Svíþjóð er komin út bók eftir
blaðamann hjá Svenska dabladet
og greinir frá merkum samtíma-
, mönnum í Bandaríkjunum. Bókin
j heitir „Amerikanske ansikten", en
höfundurinn er Gunnar Unger. I
sælasta skáld færeysku þjóðarlnn- J bókinni er brugðið upp myndum
ar. Skáldskapur hans lfir á vörum af mönnum eins og Truman, Eisen-
fólksins. Meðal kunnustu kvæða hovver, Dulles, og Acheson, Mc
, , „ n____„„„ _ _ , - ,, . . bókasafn sitt, 4.000 bindi, ásamt
ZJSFSJKSZS: semiCarlhy' Baruch °,g.”!"s™.flei”: *m#*m «s <* m i
ins“. Vakti hún snemma athygli
cg aðdáun skyldmenna sinna, kenn
ara og fræðimanna vegna :"jöl-
breyttra gáfna, því að hún samdi
tónsmiðar, orti ljóð og var af-
burða stærðfræðingur. Áhugi henn
ar var óþreytandi. Hún las, skrif-
aði og fékkst við vísindalegar at-
huganir. jafnframt því sem hún
orti lióð þau, er hafa skapað henni
fastan sess í bókmenntum. Þó gat
heimurir.n ekki fullnægt þrá henn
ar, hún gekk í klaustur og hugðist
þá betur fá svalað fróðleiksþorsta
sínum. Dag nokkurn seldi hún allt
hann nefndi „Hinn friðleysi'
En það er á þessa leið:
Stormar stynja og súsa
kavarok!
Firðir hvítna og brúsa
glaðustrok!
Grettir svymur til húsa.
Beittar af nornum til fundar
fylgjur í trok og trongd
hómast sum gráir hundar,
Lýsingarnar eru
oft í samtalsformi
fléttaðar frásögn
af kynnum höf-
undar af þessum
mönnum. Bókin
er að ö ð r u m
þræði saga amer-
ískrar stjórnmála
baráttu á síðustu
áratugum. Marg-
ir kaflar eru vel
| gerðir og mjög fróðlegir. Höfund-
ur rekur t.d. upphaf McCarthyis-
ið reyðoygdir glefsa af svongd. , mans, áhrif hans, hrörnun og fall,
og hann dregur fram ýmislegt áður
lítt þekkt um áhrif Dean Acheson,
fyrrv. utanríkisráðherra, en hann
Staddur í streymi og stormi f'ær góðan dóm hjá Unger. í bók-
á kólmyrku kavanátt ínni eru að auki kaflar um stjórn-
særdur af eitrandi ormi málaástandið í nokkrum Suður-
harmi og sálarsótt. Ameríkuríkjum.
Stynjar Grettir í stormi:
Eg biði teg, ísland hoyr meg,
gef friðleysum grið á nátt.
Lítið mær eydnaðist lífið,
torför gjördist mær gongd,
svikin af ætt og af vívi,
hvör ein smátta mær strongd.
Möddur af streymi og stormi,
af harmi og sálarsótt, —
eg biði teg ísland hoyr meg,
gef friðleysum grið á nátt.
Djurhuus var sjálfur „friðlaus“
í leit sinni að fegurð og sannleika,
og e.t.v. túlkar hann í þessu kvæði
eigin ævistríð á táknrænan hátt.
Ný skáldsaga efíir
Francois Sagan.
Francois Sagan heitir kornung
frönsk stúlka, sem á s.l. ári gaf út
skáldsöguna „Sumarást“ (hér í
þýð. Guðna Guðmundssonar, hjá
forl. Odds Björnss. á Akureyri).
Bókin vakti mikla athygli. Nú er
komin út ný bók eftir hana „Un
certain sourire“ og ferðast höfund-
ur þar á svipuðum slóðum og fyrr.
9 Ijúka prófi við Háskóla
Islands
Embættispróf í guðfræði:
Benedikt Arnkelsson,
Guðmundur Þorsteinsson.
Embættispróf í læknisfræði:
Brynleifur Steingrímsson,
Eiríkur Bjarnason.
Embættisprófi í lögfræði:
Árni Guðjónsson,
Björgvin Ó. Þorláksson,
Þorvaldur Lúðvíksson.
Baccalaureorum artium próf:
Bjarni Helgason.
íslenzkupróf fyrir erl. stúdenta:
José A. F. Romero.
Herra Romero er annar erlendi
stúdentinn, sem lýkur þessu prófi.
Fyrst tók prófið ungfrú Ute Jacobs
hagen, í maí 1955. Ungfrú Jacobs-
hagen er þýzk en herra Romero
spænskur
ölmusu, er hún heimsótti þá, er
liðu margháttaða neyð vegna hörm
unga, sem dundu yfir land henn-
ar. 44 ára gömul andaðist hún úr
pestinni, en þann sjúkdóm tók hún
er hún vann líknarstörf meðal
sjúkra. Um sama leyti tók að halla
undan fæti fyrir spænskri menn-
ingu í Mexíkó.
Saga fyrri alda getur um marg-
ar merkar konur.
Þegar konum eru veitt sómasam
leg þroskaskilyrði, þá skapa þær
merk andans verk, segjurn við. Þó
eru líka undantekningar frá þeirri
reglu og nú skal að lokum >,getið
einnar þeirra.
Þjónustustúlka frá Frakklandi.
Hún hét Seraphine Louis, kölluð
Seraphine frá Senlis, og var þjón
ustustúlka, fædd árið 1864 í
frönsku þorpi, sem heitir Assy, en
fluttist ung til Senlis, er hún var
síðar kennd við.
Dagleg störf Seraphine voru
yað þvo diska, sópa og skúra gólf.
Þeir áttu fárra kosta völ, sem
(Framhald á 8. síðu.)
Málverkasýning, sem birtir
ódauðlegt ævistarf
GESTUR UTAN af landi
skrifar baðstofunni:
„Það hefir verið mannmargt í
Listasafni ríkisins undanfarna
daga. Þúsundir manna ganga þar
um sali og horfa á listaverk Ás-
gríms Jónssonar, og enn munu
þúsundir sækja þessa sýningu áð-
ur en lýkur.
Það er vel farið að sem allra
flestir fái að kynnast af eigin
sjón þeirri dásamlegu fegurð í
töframætti litanna, sem þar er að
sjá.
Ég hefi komið á margar sýn-
ingar hér, þegar ég hefi verið á
ferð, hrifinn eða hneykslaður, en
þessi sýning heillar mig mest.
Þar er allt: fagurt, ekkert hálf-
gert, og ílsst töfrandi, svo að af
ber.
Mér er sagt að skóiaæskan hér
í Reykjavík sæki sýninguna á
skipulagðan hátt og eigi svo að
skrifa um hana. Þetta er eins og
það á að vera, og ber að viður-
kenna það og þakka.
En þá dettur mér í hug æskan
utan Reykjavíkur. Um hana þarf
líka að hugsa. Hún hefir líka
sannarlega gott af að fá að sjá
verk þessa mikla listamanns. En
hvernig á að hjálpa henni til
þess?
Mér finnst að tvennt mætti
gera.
Hið fyrra er að aðstoða ung-
mennaskólana hér á Suðurlandi
til þess að þeir geti farið hingað
hópferðir meðan sýningin er
uppi. Það á að vera kleift.
Hitt er að gera úrval af þess-
ari sýningu að farandsýningu. —
Halda sýningu á 2—3 stöðum
austan lands, 3 stöðum norðan-
lands, og 2—3 stöðúm vestan
lands. Þetta á líka að vera hægt
og gera mætti það án mikils
kostnaðar ef hyggilega væri að
farið.
Og nú skora ég á hlutaðeig-
andi aðila að koma þessu í fram-
kvæmd."
Svo mælir þessi gestur og ílyt
ur hér góða og athyglisverða til-
lögu. Hvað segir fólkið úti á
landi? Gott væri að fá bréf frá
því.
RySið herjar á bílana
ÞAÐ ER bágt að sjá hvernig
nýju bílarnir, sem komu til lands-
ins á síðastliðnu vori og sumri,
eru farnir að ryðga. Bíleigandinn,
sem gekk hringinn í kring um
bílinn sinn á hverjum morgni
með klút í hönd og nostraði við
lakk og króm, horfir á ryðblett-
ina með hendur í vösum, og get-
ur lítið aðhafst. Bíllinn stendur
úti, tugþúsunda króna verðmæti
í snjó og vindi, og veðrið og tím
KVIKMYNDIR Innanféiagsmót K.R.
í knattspyrnu
TRÍPÓLÍBÍÓ sýnir um þessar
mundir myndina Hættuleg njósna-
för, og á að vera frá Kyrrahafsvíg-
stöðvunum í stríðinu milli Banda-
ríkjanna og Japan. Sagan segir frá
náungum í njósnaleiðangri. Heltast
margir úr Jestinni, unz tveir eru
eftir. Á ævintýralegan hátt granda
þeir heilum japönskum herdeildum.
Auðvitað hitta þeir enskumælandi
blómarós inni í miðjum frumskóg-
inum og hefst baráttan um hylli
hennar og virðist mönnum Japan-
inn hverfa í bili, þegar mest á geng
ur í baráttunni um stúlkuna. Tony
Curtis ber að lokum sigur úr být-
um og stúlkan segist elska hann.
Loks er komið á áfangastaðinn og
grandar þar Tony flota miklum. —
Þrenningin stendur nú á bryggju-
sporöi en allt í einu kemur her-
flokkur í ljós og taka kapparnir
tveir upp skammbyssurnar og bíða
eftir árásinni. Stúlkan fellur í faðm
Tony og segir „I love you“, en þegar
Rússinn Grisjin Evrópu-
meistari í skautahlaupi
EVRÓPUMEISTARAMÓTIÐ í skautahlaupum var háð í Helsingfors
um síðíistu helgi. Keppni þar var jafnvel enn harðari en á Ólym-
píuléikunum í Cortína og heimsmeistarakeppninni, og rnunur á
fyrsta og öðrum manni samsvaraði einu broti úr sekúndu á 500 m
eða 2 sek.-á 10 km.
Sigurvegari á mótinu varð rússn-
eski spretthlauparinn Grisjin, sem
hlaut 190.692 stig, en Norðmaður-
inn Knut Johannesen varð annar
með 190.788 stig. Þriðji varð Sví
ans tönn setja mark sitt á hann,
þrátt fyrir alla gðða viöleitni. —
Hvernig stendur á þessu? Er efn-
ið í nýju bílunum lakara en í
þeim gomlu? Vel má vera að svo
sé. Nú er meira hugsað um út-
litið og alls konar dót tilheyr-
andi bílum en áður var. Ef til
vill kemur það -niður á ending-
unni. En það er alvarlegt mál,
hve þessum miklu verðmætum er
að þvi er virðist hætt við skemmd
um. Það eru ekki ueinar smá-
uppliæðir, sem festar eru í bílum
á götum höfuðborgarinnar, þótt
ekki séu taldir nema þeir bilar,
sem ekki eiga þak yfir „höfuðið",
enda eru þeir margir.
Er götusalfiS skaSvaenlegf?
MALBIKAÐIR vegir verða
hálir með skjótum hætti x í'ysj-
óttu txðarfari. Hér er reynt að
vinna gegn slysahættu með því
að sáldra salti á varasama staði.
Sum gatnamót, jafnvel heilar göt
ur, eru blautar af saltvatni dög-
um saman. Vegfarendur sjá
verkamenn standa á vöx-upalli og
möka saltinu af skóifu á göturn-
ar. Eru ekki önnur i'áö til að
forðast háiku? Saltið er alveg á-
reiðanlega skaðvænlegt fyrir bíl-
ana. Einhverja ryðbletti á bílum
má áreiðaniega rekja til þessa
saltmoksturs. Því má ekki nota
sand? Það væri fróðlegt að vita.
Skrýfin frétt
ÞAÐ VAR skrýtin frétt í einu
dagblaðanna hér í gær. „Fjöl-
mörgum“ bílamerkjum á Akur-
eyri hafði verið stolið, sagði blað
ið, og brá til þessara tíðinda „eft-
ir að eitt Reykjavíkurblaðanna
hafði birt mynd af stolnum bíla-
merkjum.“ Kvartanir voru líka
,,fjölmargar“, sagði í fréttinni, og
þegar hún var rituð og hx-aðsím-
uð suður voru „enn að berast
kærur“. Að lyktum vai' svo frá
skýrt, að „Akureyrarlögreglunni
þyki mynd þessi hafa vei'ið til
hinnar mestu óþurftar norður
þar“. En frá blaðinu sjálfu kom
fyrirsögnin: „Kenna um mynd í
blaði.“ Nú er að athuga nákvæmn
ina í fréttaburðinum. „Fjölmörg
merki“ voru tekin, og þó enn að
berast kærur“. Samkvæmt því,
sem yfirlögregluþjónninn á Akur
eyri skýrir frá, voru tekin 3 bíl-
merki það lögreglan veit til um.
„Kenna um mynd í blaði“, var
ennfremur sagt. Yfirlögreglu-
þjónninn á Akureyri harðneitar
því, að nokkur slík fregn geti ver
ið frá sér komin. Lögreglan hefir
ekki látið neina tilkynningu frá
sér fara er gefi tilefni til slikrar
frásagnar. Hann hafði heyrt, að
di'engir þeir, sem að vei'ki vorú,
mundu hafa sótt fyrirmyndina í
kvikmynd.
Enn skrýfnari tiigsngur.
ER ÞÁ nokkuð hæft í því, að
frásagnir af misgerðum verði til
þess að fjölga þeim? Almennt
séð, er mjög vafasamt að álykta
svo.Væri það til þess fallið að
draga úr afbrotum, ef þeim væri
hajdið vandlega leyndum?
f þjóðfélagi, sem þróast með
eðlilegum hætti, og er skipað
„normal“ fóllti, mundi sllk leynd
sízt vera til bóta.
Almenn og góð fréttaþjónusta
og heilbrigt almenningsálit efla
réttlæti og góða siði en ekki öf-
ugt.
Fréttin er því öll harla skrýtin
og þó er tilgangurinn meö því að
semja hana og birta e. t. v. allra
skrýtnastur. Frosti.
Þegar útilokað var, að haldið
yrði opinbert innanhússknatt
til kemur er þetta amerískur her- spyrnumót á þessum vetri, gekkst
flokkur og er þarna fagnaðarfundur þnattspyrnudeild KR fvrir innan-
mikill eins og geta ma nærri. Mynd féj ótj ; íþróttahús‘i félagsins
m er vel tekm, en efmð aíburða , T- , „„ ,.7 .
lélegt og leikurinn virðist heldur 1 KaPDskjóli. Taka ^0 lul patt t
klaufale^ur ; mótinu í 5 flokkum, meistaraflokki,
• 2. flokki, 3. flokki, A og B og
TRÍPÓLÍBÍÓ ætti að reyna að 4. flolcki, alls um 115 þátttakendur.
fá eitthvað annað en svona vitleysu j Mótið hófst s.l. sunnudagskvöld
til að bera á borð fvrir reykvíska ' 0g foru ieikar þannig:
kvikmyndahúsgesti. Bíóið ætti líka i
að láta gera við stólana í salnum. 4 f!okkur yesturbær 2 - Skjólin 2
Sumir þeirra eru brotnir.
Á sýningunni á sunnudagínn var
Fjöltefli knatt-
spymiimamna
Tveir af kunnari knattspyrnu-
köppum landsins hafa nýlega teflt
inn Sigge Ericson með 191.400 stig, fjöltefli við yngri félaga sína í
en í fjórða og fimmta sæti voru KR> og sýnt ag þeim er ýmislegt
Rússarnir Merkulov og heims- Vel lagið annað en að spyrna knetti.
meistarinn Gontsjarenko.
varð Finninn Járvinen.
Sjötti
Guðbjörn Jénsson, bakvöi'ður KR,
tefldi á fimmtudaginn við 26 félaga
Austurbær 4
Melar 2
mikill fjöldi barna, þó að auglýst 3 flokkur B Vesturbær 4 Melar
væri, að börnum væri bannaour að- 0. Austurbær 5 — SMólin 2,
gangur !!
tír. 3. ílokkur A Vest'úrhær '4
Sigurvegarar í einstökum grein- sína j 3 og 4 nokki( Vann hann
um urðu þessir. 500 m. Grisjin 42,2 17 skákir, tapaði 3, og gerði 6
sek., 1500 m. Michailov, Russl., 2: 1 jafntefli. Þá tók Gunnar Guðmanns
13,9 mín. Grisjin var broti úr sek. son fyrir]íði meistaraflokks, sama
á eftir. 5000 m. Johannesen 8:12,5 fjöida í geg.i ásunnudag, vann ý4
og hann sigraði einnig með yfir- skákir og gerði 2 jafntefli á 3
burðum í 10 þús. m. á 16:50,1 sek. tímum. Eru margir hinna ungu
knattspyrnumanna þegar orðnir
allliðtækir skákmenn, svo að þessi
ar 2. Austurbær 4 — Skjólin 2. árangur er mjcg góður. Er vel
2. flokkur Melar 4 — Skjólin 3.: farið, að hinir eldri félagar skuli
Vesturbær 5 — Austurbær 2. | á þennan hátt gera sitt til þess
M^istarafL.SkjóUn 5—. Veslurbæjr að,,(Slfftpa fjölbreytni í félugslíf
2. Áusturbær 8 — Melar 6. hinna yngri félaga.