Tíminn - 28.04.1956, Blaðsíða 6

6
T í M I N N, laugardaginn 28. aprfl 195®.

Útgefandl: Framsóknarflokkurinn.
Eitstjórar: Hankur Snorrason
Þórarinn Þórarinsson (éb.),
Skrifstofur I Edduhúsi við Lindargötu.
Símar: 81300, 81301, 81302 (ritstj. og blaðamenn),
auglýsingar 82523, afgreiðsla 2323.
Prentsmiðjan Edda h.f.
Sjálfsákvörðunarréttur og gull
8J
er nú kominn á und-
mhald í varnarmálunum. Hann
átar skýlaust í Mbl. í gær, að
íslendingar hafi einhliða rétt
til að segja upp varnarsamning-
inum, og að samkv. honum
sé það nánast sagt formsatriði
að spyrja um álit Atlantshafs-
bandalagsins. Þessar staðreynd-
ir liggja líka svo ljóst fyrir, að
ekki tjáði annað fyrir Bjai-na
en að viðurkenna þær.
Þrátt fyrir þetta er Bjarni
samt ekki af baki dottinn. Þótt
hann viðurkenni, að álit Atlants
hafsráðsins sé ekki að neinu
leyti samningsjega bindandi fyr
ir okkur, lætur hann eigi að
síður ótvírætt í ljós, að við
eigum að fara eftir því eða m.
ö. o. að við eigum að afhenda
bandalaginu sjálfsákvörðunar-
réttinn, þótt við eigum hann
samningslega.
BJARNI orðar þetta þannig
I Morgunblaðsgreininni, að „við
eigum að kynna okkur stað-
reyndir mála áður en ákvai'ð-
anir séu teknar um þær“. Með
þessu hyggst Bjarni bersýnilega
að segja það, að íslendingar
sjálfir séu ekki færir um að
kynna sér staðreyndir mála og'
að þeir eigi í þessu tilfelli að
láta framandi aðila, Atlantshafs
ráðið, meta þær fyrir sig. Slíkt
þýðir í framkvæmdinni hið
sama og að láta sjálfsákvörðun-
arréttinn af hendi.
Ef íslendingar vilja halda
fast á rétti sínum og frelsi,
mega þeir aklrei fallast á þá
stefnu, að framandi aðili sé
neitt færari en þeir til að meta
þær staðreyndir^er máli skipta
fyrir sjálfstæði íslands. Það er
líka öldungis víst, að engin
önnur þjóð i Atlantshafsbanda-
iaginu myndi vilja á það fall-
ast, að bandalagið ætti að meta
það fyrir liana, hvaða mat hún
eigi að leggja á alþjóðleg við-
horf. Þann rétt ætlar hún þingi
sínu og ríkisstjórn og engum
aðilum öðrum.
ÞJ2IR, SEM stóðu að ályktun
Alþingis um varnarmálín,
hofðu fyllstu hliðsjón af þróun
alþjóðamála seinustu misserin.
Sú athugun sýndi, að stórfelld
breyting hafði orðið síðan að>
varnarsamningurinn var gerð-
ur. Kóreustyrjöldin er hætt,
Indó-Kínastyrjöldin er hætt.
Mjög ólíklegt þykir nú orðið,
að Formósudeilan leiði til styrj-
aldar, sem talin var mikil liætta
á um skeið. Óttinn við vetnis-
sprengjuna hefir gert stórvelda-
styrjöld ótrúlega. Ábyrguscu
stjórnmálamenn vesturvcldanna
eins og t. d. Eisenhower for-
seti, hafa sagt ótvírætt, að
þeir teldu stórveldastvrjöld nær
óhugsandi, en að öðrum kosti
er ósennilegt að ísland dragist
inn í styrjaldarátök. í Sovét-
ríkjunum hafa svo gerzt veru-
legar breytingar á stjórnar-
stefnu, er benda til þess að
valdhafarnir þar hyggi nú
miklu minna en í tíð Stalins á
hernaðarlcga landvinninga,
heldur fyrst og fremst stjórn-
málalega og efnahagslega.
Þetta og fleira veldur því,
að það er nú almennt viður-
kennt, að ástandið í alþjóða-
ínálum sé að taka gerbreytingu.
Það, sem var réttmætt í gær,
á ekki Iengur við í dag, heldur
ber að leita nýrra úrræða og
viðbragða. Flest bendir til, að
stjórn Bandaríkjanna hafi gert
sér þetta ljóst, og. fyrirhugi
róttækar breytingar á utanrikis-
stcfnu sinni, er m. a. felist í
því að legga ekki jafn einhliða
áherziu á hernaðarlegt samstarf
og áður, heldur öllu meira á
stjórnmálalegt og efuahagslegt
samstarf.
ÁLYKTUN ALÞINGIS er því
í fullu samræmi við framvindu
alþjóðamála og þá yfirlýsingu
íslendinga að vilja ekki hafa
hér erl. her á friðartímum.
Þetta liggur svo ljóst fyrir, að
íslendingar þurfa ekki að bíða
eftir neinu áliti annarra til
þess að geta tekið ákvarðanir
sínar — enda aldrei til þess
ætlazt, að slíkt álit væri annað
eða meira en formsatriði. Bjarni
Benediktsson Jiangir því á al-
geru hálmstrái, þegar hann er
að afsaka afstöðu sína með því,
að slíkt álit liggi ekki fyrir.
Sú afsökun sýnir ekkert annað
en að hann vill afhenda útlend-
ingum matsvaldið og ákvörð-
unarréttinn í þessum málum í
þcirri von, að hersetan vari hér
sem lengst. Stefna hans er
stefna þeirra, er meta gullið
meira en sjálfsákvörðunarrétt-
inn. Þá stefnu má enginn sann-
ur íslendingur gera sig sekan
um að styðja í næstu kosning-
um.
Haftafarganið færist í aukana
N!
rú í VIKUNNI hafa dag-
bjöðin birt greinargerð
trá Landsbankanum, þar 'sem
sk-ýrt var frá þvi, að gjaldeyris-
staðan við útlönd hefði versnað
um 39.4 millj. þrjá fyrstu mán-
cði þessa árs. í marzlok námu
skuldir og skuldbindingar bank
anna út á við 158 millj. kr. um-
fram eignir, og er það 137
millj. kr. lakari staða en á sama'
‘ tíma í fyrra. Birgðir af útflutn-
ingsvörum munu vera eitthvað
meiri nú en þá, en samt ekki
svo, að það hafi verulega þýð-
ingu.
Vissulega eru þessar upplýs-
mgar um gjaldeyrisafkomuna
hinar ömurlegustu. Þær eru
enn óglæsilegri, þegar þess er
jafnframt gætt, að aflabrögð
eru nú mun lakari en í fyrra,
einkum þó hjá togurunum. Allt
bendir því til, að hér verði
mikill og tilfinnanlegur gjald-
eyrisskortur, þegar kemur
fram á árið. Þessi skortur er
þó þegar svo mikill, að stórlega
er takmarkaður innflutningur
á flestum nauðsynjavörum og
óafgreiddar leyfisbeiðnir auk-
ast daglega hjá Innflutnings-
skrifstofunni og gjaldeyris-
bönkunum.
ÞJÓÐIN STENDUR því
frammi fyrir þeirri staðreynd,
að hún býr nú við vaxandi
gjaldeyrisskort og ströng inn-
flutningshöft á öllum vörum,
nema þeim óþörfustu, sem eru
á svonefndum bátagjaldeyris-
lista. Það er því meginfjar-
stæða, að núverandi stjórn
hafi með stefnu sinni aukið
frjálsræði í viðskiptum, heldur
hefir það leitt af ofþenslu-
stefnu hennar, að innflutnings-
höftin eru nú miklu strangari
í reynd en þegar stjórnin kom
til valda.
AF ÞESSU MÁ það vera
ljóst, að höftin munu fara
harðnandi og vaxandi að
óÖreyttri stjórnarstefnu. Breytt
stjórnarstefna, • er stuðlar að
örvun framleiðslunnar, er eina
SYLVI KEKKONEN
Ný húsmóðir er komin í höll
forsetans, æðsta heimilis lands-
ins. Sylvi Kekkonen, tignasta
kona lýðveldisins og landsins
móðir, er þó engan vegin ókunn
samborgurum sínum. Sem fyrri
húsmóðir í höllinni, stóð liún við
hlið manns síns í opinberu lífi,
áður en hún varð forsetafrú.
Áður en Sylvi Iíekkonen tók við
þessu nýja og mikla hlutverki sínu
hafði hún í þrjátíu ára hjónabandi
gengið í hinn langa og stranga
skóla þjóðmálanna. Þessi langi
tírni, margvísleg störf, aðkallandi
skyldur og sífelldur sjálfsagi hafa
mótað hana og gert að slíkri per-
sónu, að naumast mun það dregið
í efa, að hún sé hinu nýja hlut-
verki vaxin og muni gegna hinu
nýja starfi sínu og skyldum á þann
veg, sem bezt verður á kosið.
Hingað lil hefir Sylvi Kekkonen
orðið að gegna tveimur störfum.
Hún hefir sem trúr förunautur
manns síns, rækt skyldustörfin í
opinberu lífi, og sem eiginkona og
húsmóðir, heimílisstörfin. En með
þessari tvískiptingu er þó ekki allt
.talið, liún er einnig rithöfundur.
SYLVI KEKKONEN fæddist
í Pieksámaki 12. marz 1900, fjórða
dóttir þáverandi aðstoðarprests,
Kauo Edward Uino. Það fólst ef til
vill í því vísbending um framtíð
Sylvi, að sjö daga gömul skipti hún
í fyrsta sinn um heimili. Fjölskyld
an flutti sem sé til Heinola og það
an fjórum árum síðar til Metsá-
pirtti, en þar var séra Uino sókn-
arprestur til 1910, er hann fluttist
til Puumala, og þá voru börriin orð
in sex.
Systkinin áttu hamingjusama
æsku. Það kom snemma í ljós, að
dóttirin Sylvi var mjög viðkvæm
að eðlisfari. Hún elskaði blóm,
fugla og tré og þótti ósköp vænt
um öll dýr. Þessi ást hennar á
náttúrunni kemur sérlega greini-
lega í ljós í bók hennar Við brunn-
inn heima.
Móðir hennar áleit, að börnin
á prestsetrinu ættu ekki að ganga
í barnaskóla, heldur læra heima,
og Sylvi byrjaði því ekki skóla-
göngu fyrr en í Mikkelis finnska
samskóla og þaðan lauk hún stúd-
entsprófi átta árum síðar. Nú var
að velja sér ævistarf. Sylvi Uino
hugðist fyrst gerast hjúkrunarkona
en þegar hún hafði verið heimilis-
kennari um hríð, ákvað hún að
fara til Helsingofrs 1919 og lesa
lögfræði.
Hún hafði á þessum árum kom-
ist í kýnni við alvöru lífsins. Faðir
hennar dó, þegar hún var 16 ára,
og það var því eðlilegt, að eldri
systkinin yrðu að hjálpa heimilinu
og yngri systkinunum fjárhags-
lega. Árið 1918 hafði verðbólga
gert mörgum erfitt fyrir. Þá var
ekki venja að bjarga sér með láns-
fé til námsins, og þess vegna réð
Sylvi sig í vinnu, til þess að geta
bæði stundað nám og hjálpað syst-
kynum sínum.
Nú byrjuðu erfið ár fyrir ungu
stúlkuna úr sveitinni. Á daginn
vann hún á skrifstofu og á kvöldin
saumaði hún fyrir félagið „Hann-
yrðavinurinn“. Lögfræðin varð að
lúta í lægra haldi fyrir áhuga henn
ar á listiðnaði.
Það var í hópi stúdenta, sem þau
kynntust, Sylvi Uino frá Puumala
og Urho Kekkonen frá Savalax.
Þau giftust árið 1926, þegar Kekk-
onen var 26 ára og hafði nýlokið
lögfræðiprófi.
í SEPTEMBER 1928 eignuð-
ust þau Sylvi og Urho Kekkonen
leiðin til að koma í veg fyrir
meira haftafargan. Þeirri
stórnarstefnu verður því að-
eins komið fram, að Sjálfstæð-
isflokkurinn tapi í kosningun-
um, því að hann heldur dauða-
haldi í þá stefnu, sem fylgt er
nú. Hin nauðsynlega breyting,
sem þarf að koma fram, getur
því aðeins orðið, að bandalag
Framsóknarflokksins fái meiri-
hlutann. Að öðrum kosti verður
stefnan hin sama og áður og
óhjákvæmileg afleiðing þess
verður meiri gjaldeyrisskortur
og stóraukin höft.
Ný húsfreyja í höíl forsetans í Finnlandi
Finnsku forsetahjónin — myndin er tekin á heimili þeirra í Heisinki
daginn eftir forsetakjörið.
tvo drengi, Matti og Tanelli. Þeir
fæddust á þriðjudag og daginn áð-
ur hafði móðir þeirra unnið á skrif
stofunni eins og venjulega. Frá
þessum degi varð hún að hætta
störfum utan heimiiis, og það féll
lienni ekki þungt. því.að hún vildi
með engu móti fela börnin sín ó-
kunnugu fólki. Henni fannst móð-
urhlutverkið dýrmætara öllu öðru.
Hún var orðin ágæt saumakona, og
það kom allri fjölskyldunni að í
gagni. Húsmóðirin saumaði öll föt|
á litlu drengina og sjálfa sig.
Ný skyldustörf biðu Sylvi Kekk-!
onen, þegar dr. jur. Urho Kekk-
onen var kjörinn á þing árið 1936
og varð skömmu síðar ráðherra.
Hann var síðan lengst af ráðherra,
og þegar hann varð forsætisráð-
herra, urðu þau æ fleiri opinberu
skyldustörfin, sem Sylvi Kekkon-
en þurfti að sinna við hlið hans.
En hún hafði vanizt vinnu alla ævi
og að neita sér um eitt og annað
til þess að rækja skyldu sína. Auk
þess voru húsmóðurstörfin nú orð-
in stórum léttari. Tanali var orð-
in magister í stjórnfræðum, og
kvæntur Brittu, dóttur Fagerholm,
forseta þingsins, og starfsmaður í
utanríkisþjónustimni, fyrst við
sendiráðið í Moskvu, síðan í Stokk
hólmi. Hinn tvíburabróðirinn,
Matti, hafði lokið lögfræðiprófi og
kvænzt Mirju, dóttur Taru og Eino
Linnala, listafólkinu kunna.
Á þessu ári bvrjaði Sylvi Kekk-
onen að skrifa. Fyrsta bókin kom
út 1949, hin næsta, endurminning-
arnar Við brunninn iieima 1951, og
Gangurinn skáldsaga, sem gerist í
sjúkrahúsi, 1955. En einmitt á
þessu tímabili varð Sylvi Ivekkon-
en að verja meiri tíma en áður við
hlið manns síns, bæði sem félagi
og hjálparhella.
Að kvöldi hins 15. febrúar 1956
vissi frú Sylvi Kekkonen, hvert hið
pýja og vandasama hlutverk var,
sem beið hennar. Það var henni
ekki ljúft að gerast tignasta kona
landsins, en þegar hún sagði þá
um kvöldið, að nú fyndist sér of
þung byrði á sig lögð, þá iiafði
hún þegar ákveðið að rækja þær
skyldur sem bezt hún kynni.
í MYND forsetafrúarinnar
Sylvi Kekkonen eru drættir, sem
samferðafólk hennar uppgötvar
ekki fyrr en eftir langan kunnings
skap. Málari, sem á að mála af
henni rnynd, hugsar sér að nota
rólega liti, blátt, grátt, svart og
ofurlitil Ijóst, en meðan á verk-
inu stendur uppgötvar hann sér til
undrunar, að hann verður einnig
að taka fram skæru og biörtu lit-
ina. í mynd af Sylvi Ket-konen
verður að vera hlvia, líf os fiör, en
einnig dvpt og þróttur, og þá fyrst
er myndin sönn._________
Svlvi Kekkonen er hið ytra fín-
serð. berst lítið á og hefir gott
vald á siálfri sér. Þannig er einnig
hennar innri maður. Hún vili aldr-
ei særa neinn og gérir það ekki
heldur. Hún er eins við alla. vin-
gjarnleg, hjálpsöm og sarrúðarfull.
Þeaar sagt er. að Svlvi Kekkonen
sé lítillát, þá þýðir það nánast, að
hún gerir mestar kröfur til sjálfr-
ar sín. Persónulegt lítillæti og í-
burðarieysi kemur í Ijós í einföld-
um lífsvenium heim hjá þeim
hjónum. Svlvi Kekkonen álftur á-
byrgðartilfinninguna vera ema af
dvggðum mannanna. Ábyrgðartil-
finning í vináttu, fjölskyldulífi, í
uppeldi barnanna og ekki sízt í
stai-finu.
Kekkonen forseti metur mikils
dugnað konu sinar. Sylvi Kekkon-
en lítur út eins og brothætt postu-
línsbrúða. Hún er lítil og nett, og
guð hefir ekki gefið henni góða
heilsu. Hún hefir löngum verið við
rúmið af liðagigt. En hún er þð
vön erfiðri vinnu frá æsku. og yfir
levtt veit fólkið hennar bað, að
hafi Svlvi Kekkonén ásett sér eitt-
hvað, þá kemst það í framkvæmd,
hversu mikið erfiði, sem það kann
að kosta. Ilún er engan veginn ó-
vön að vinna með höndunum. Oft-
ast hefir hún séð um heimili sitt
hjálparlaust. og á stríðsárunum
vann hún alla algenga sveitavinnu,
eins og margar aðrar finnskar kon-
ur þá.
Hún er vaxandi kona í féjagsmál
um, fylgist af áhuga með öllum
nýjungum á því sviði og gerir sér
ljósa grein fyrir gildi 'þeirra. Hún
hefir einnig fylgzt af áhuga með
stjórnmálaviðfangefnum þetm sem
efst eru á baugi hverju sinni, og
skyggnzt þar dýpra en rétt á yfir-
borðið.
Enginn skyldi nokkrun sinni
missa vald á sjálfum sér eða týna
ró stni, segir Sylvi Kekkonen. Sjálf
á hún innrra öryggi og ró, og án
þess myndi hún napmast hafa unn-
ið bug á þeim erfiðleikum, sem orð
ið hafa á vegi hennar á ævinni.
Það auðnast sárafáum að varð*
veita sjálfstæði sitt og persónu-
leika í leiksviðsljósi hinnar opin-
beru mála svo sem henni hefir tek
izt það. Hún hefir verið sjálfri sér
trú, hugsjónum sínum og fegurðar
þrá, sem hún fékk að erfðum 'að
heiman.
Framhald á 8. síðu.