Tíminn - 01.03.1958, Síða 8

TÍMINN, laugaidaginn 1. marz 1958,
8
Þróun búvísinda
(Framhald af 7. síðu).
Nei. Henni var valinn staður á
rúmgóðu .svæði í -borginni, þangað
sem áður höfðu verið færðar ýms-
ar aðrar visindadeildir vegna út-
þensiu skólams, svo sem verkfræði-
dieiitd, dýrafræðideild, efnafræði-
diedd og erfafræðideild. Þar var
reist ein byggingarsamstæða í við-
bót við Wið hinna, sem fyrir vora.
Svo mikils var það metið að hafa
náin samskipti við aðrar vísinda-
dtMir, bæði við nám og í féiags-
Hi. Um þetta farast forseta búvís-
indadeödarinnar, prófessor Wat-
som, orð á þessa leið í nýútkomnu
100 ára afmælisriti Landbúnaðar-
féQag hásikólastúdenta í Edinborg.
„Vér erum nú að mynda sterk
UengBl við vísindadeildir háskólans,
vér verðum á meðal þeirra við
King’s Buildings og vær.tum þess
að styikja þau bönd enn meir“.
Ég verð enn, herra forseti, að
ósk*a leyfis til að vitna í orð ann-
anra manna. Að þessu sinni er það
sá kafli í skýrslu Þórðar W. Þórð-
arsonar til Bf. fsl. um athuganir
hans hér á landi, sem fjallar um
búnaðarhásikólamenntun. Ég vitna
í þ&ssi ummæli til að minna á skoð
anir hans í þessu máli og jafnframt
vegna þess, að ég er honum þar
sammáJa í mikilvægum atriðum.
Þar segir svo (Bls. 11—12):
Skýrsla ÞórSar ÞórSarsonar
„Á meðal annars vil ég leyfa
3»ér að beima athyglinni að mál-
efni, sem er mjög mikilvægt fyrir
virðingu búfræðimeaintunar, starfs
. 3i5s tilrauna og jafnvel fyrir sveita
fóQlkið í heild. Eg reisi röksemda-
færsllu mina á margra ára starfi
míniu með fólki úr ýmsurn starfs-
greinuím, sem kennari, lögfræðing-
ur, námisötjóri, héraðsráðunautur,
kaupsýsluráðunautur og bóndi.
Það er þetta: Menn í mismunandi
stéttum meta hver annan eftir
því menn'tunarstigi, þeirri forustu-
hæfni og veligengni, sem ráðandi
er í viðkomandi starfsgrein.
Virðing manna fyrir bændastétt-
inni í minu fyllki hefir greinilega
vaxið á síðari árutn vegna bættr-
ar menntunar starfsliðs bænda-
stéftarinnar við rannsókna- og
tilraunasfcörf og enn fremur betri
búmenntunar meðal unga fólksins.
Menntun bænda og búnaðarleið-
tcga er nú að verða sambærileg
við_ menntun anmarra stétta.
Á íslandi virðist búfrasðil&g
menntun fyrir búnáðarráðunauta
leiðtoga stamda að baki_ menntun
kandídata frá Háskóla Islands og
að ba'ki menntun búfræðikandídata
i öðrum lönd'um. Hin bezta mennt
un, sem nú er fáanleg (á íslandi)
fyrir ráðunauta og starfsmenn
lsr.dbúnaðarins er vart sambæri-
leg við kröfur til menntaskóla.
Krafizit er mjög Mtillar almennrar
mtenntunar og menntunar í rann-
sóknarstörfum. Ég álít, að mikil-
vægt sé að auka kröfur til búnað-
arháskólamenntur.ar á íslandi, og
tel, að þetta sé Meift án mikilla
útgja'lda fyrir hið opinhera.
Kennsla í þessum greinum við
háskólann mundi tvímiælalaust efla
þá stoínun. SKkt mundi veita há-
skólastúdentonum sem heild nán-
ari snertingu við vísindalegan land
búnað og einn aðalatvinnuveg þjóð
arinnar.“
! Síðan bendir prófessorinn á, að
| tilraunastarfsemi búnaðardeildar ’
| Aitvjnnudeildar háskólans þurfi
bætta aðstöðu og bendir á Korp-j
úlfsstaði, sem hentugan stað fyrir J
búnaðardeildina og rannsóknar-
síarfsemi búvisindadeildar háskól-
ans. Hann endar kaflann á þess-
inn orðum:
„Ég hygg, að unnt sé að gera
mikið Og vegfegt aðsetur fyrir
rannsóknarstofur úr þessum gripa-
húsum og hlöðurúmi m'eð Iitlum
tilikostnaði, og ekki er ósennilegt,
að menningarborg á borð við
Reykjavík, mundi vera stolt af, að
slíkri byggimgu væri breytt í til-
rauna- og mtenntasetur, er dragi'
fleiri nemendur til borgarinnar, j
yki veg háskótens með því að koma
á æðri menntun í landbúnaði.“
Þetta var úr skýrslu Þórðar W.
Þórðarsonar frá 15. okt. 1956.
Hver mundi svo aðstaða Háskóla
íslands vera til að stofna búvísinda
deild innan skólans. Ég hef að
sjáMsögðu mjög takmairkaða að-
stöðu til að svara því, og i því sam
bandi mundu eflaust koma fram
ýmis vandamiál, sem ráðamönnum
þeirrar stofnunar eru Ijósari en1
öðrum. Ég er þess þó fuMviss, að
aðstaða til kennaravals og alírar
vísindalegrar þjálfunax er hvergi
betri. Ríílega fj'árveitingu þyrfti þó
til að koma upp góðiri aðstöðu til
verkiegrar kennslú á búi en þar
gæti verið um samistarf fleiri aðila.
Stækkun atvinnudeildar háskólans
er fyrrrhuguð. Þar þarf m. a. að
koma á fót nærfngarsjúkdómarar'n-
sóknum hið allra fyrsta, svo að
eitthvað sé nefnt. Sú Stofnun hefir
Erleit yfírKt
(FrambaLd af 6. síðu).
og Perorts samain, þ.e. mikil þjóð-
em'isstefna út á við og félagsleg-
su' umbætur inn á við. Það skilur
þá hins vegar, að Frondizi hefir
jafman verið andstæðingur einræð
is og vil ná markinu eftir lýðræðis
Iiegum leiðum.
Fromdizi hefir lýst yfir því, að
ihann ttelji sig ekki neibt Skuld-
•bundinm komamúnistum og Peron-
istum að öðru leyti en því, að
hann muni standa við loforð sitt
vtm pólitídkt frélsi, en það hefði
hann gert hvort eð er- Þó segist
banm láta þimginu eftir að ákveða
það, hvort Pieron skuli fá land-
vist aítor.
'FRONDIZI hefir hingað til starf
að sem áróðunsanaður, ssvo að erfitt
ier að dæma um, hvermiig honum
muni. láta stjórnarstörf. í banda-
.itiisikum. b’öðum eru bornar fram
.þær óskir,- að ábyrgðin auki raun
sæi hans, en þau voru yfirleitt
hQiðhollari Balbin í kosningabarátt
unnL Þá segja þau, að miklir erfið
leikar bíði hans, þar sem öng-
þveiti efnahagsmálanna hafi frek-
ar aukizt en minnkað síðan Peron
var steypt úr sfcöli.
Þ.Þ.
tnnilegar þakkir færi ég öllum þeim, fjær og nær,
sem. glöddu mig með gjöfum, skeytum og heimsókn-
um á sextugsafmæli mínu þann 20. febr. s.l.
Guð blessi ykkur öll.
Vigdís Helgadóttir,
frá Vöðlakoti.
verið á hrakhólum með land. Hún
hefir hrökklazt úr einum stað í ann
an með jurtakynbætur sínar. Það
hefir meira að segja staðið melt-
ingarrannsóknum á heyi, því afar-
mikilvæga máli, mjög fyrir þrifum,
að aðstöðu hefir vantað til að fram-
kvæma slí'kar rannsóknir með
sæmilegu móti. Þörf fyrir öfluga!
rannsókuarstofnun í nágrenni 1
Reykjavíkur, og einmitt í nágrenni j
Reykjavíkur, þar sem allir vegir
mætast, er mikil og það mál má
ekki bíða öfflu lengur.
Æðri búnaðarmenntun
heima
Ég tel mig hafa lteitt nokkur rök
að því og ég hygg, að fl'estir geti
orðið sammála um það, að æski-
legast sé að veita æðri búnaðar-
menntun í landinu sjálfu. Frá
minu sjónarmiði fer það þó mjög
eftir því, hvort hægt er að hafa þá
kennslu á hinu akademiska fræðslu
stigi. Þróunin verður sú, að bænd-
ur munu stöðugt auka kröfur sín-
ar um sérfræðilega aðstoð. Ráðu-
nautastarfsemi og tilraunastarf-
semi munu eflast. Til þess ætti því
ekki að koma í náinni framtíð, að
ekki yrði þörf á mönnum í land-
búnaði frá stofnun, sem veitir al-
hliða fræðslu í búvísindum á hinu
akademiska stigi. Á sMku væri aft-
ur á móti meiri hætta, ef námið
væri miðað við þröngt verksvið,
svo sem nú er. Við endanlega á-
kvörðun um tilhögun fræðslunnar
verður að setja merkið hátt, horfa
vítt og gera sér grein fyrir þörfum
framtíðarinnar. Það er skylda í þvi
sambandi að farðast allan ríg milli
héraða eða landishluta.
Að visu kann það að vera,
að sú skoðun sé til
enn þá, að landbúnaður eigi ekki
neitt sameigin'legt með háskóla.
Þeirri skoðun veldur að mestu
ókunnugleiki, skilningsleysi, sem
þarf að uppræta, en að einhverju
leyti sú hefð, sem skapazt hefir
hér á landi að tala um sérstaka
búnaðarháskóla, og er þetta vegna
tilhögunar í sumum nágrannalönd-
um vorum. Ókunnugum er þá tamt
að hugsa sér búnaðarháskólanám
á einhverju lægra stigi en akadem-
ískt nám, eitthvað í líkingu við i
Iýðháskól'anám. Þegar ég var í
þann veginn að hefja landbúnaðar-
nám, spurði menntamaður mig að
því, hvaða nám ég ætiaði að taka
mér fyrir hendur, og sagði ég hon-
um það. „En heyrðu mér“ varð hon
um að orði, „ert þú ekki stúdent?“
Hvað átti maður með slíka mennt-
un að sækja tii stofnunar, sem
kenndi landbúnað? Svo þröngur
hugsanahringur var til, jafnvel
meðal íslenzkra menntamanna, fyr-
ir hálfum öðrum áratug.
Vísindin efla alla dáð
Skáldjöfurinn Goethe lætur
Faust segja í upphafi samnefnds
verks, að hann hafi numið tii hMt-
ar heimspeki, lögfræði, læknis-
fræði og guðfræði. Þetta voru þær
námsgreinar, sem háskólar veittu
fræðislu í fyrir þá byltingu, sem ég
gat um í upphafi máls míns. Öll
frekari vitneskja um eðli tilverunn-
ar hlaut að áliti fyrri alda að vera
af hinu vonda, enda þótt Goethe
sjálfur væri um þetta leyti reyndar
farinn að skyggna&t inn í undra-
heima náttúruvlsindanna. En þetta
er ekki viðhorfið nú í dag, og hin
öra þróun tæknivísinda síðustu
áratugina ættu að vera búin að
tryggja sérhverri grein þeirra þegn
rétt innan veggja háskóla. Það er
að minnsta kosti ekki ástæða ti'l
að ætla, að þröng sjónarmið ríki
mieðal háskólainanna.
Yfir dyrum hátiðarsalar Háskóla
íslands stendur upphaf þessara
vásuorða Jónasar Hallgrímssonar
gulinum stöfum:
Sexhigur: Steindór Benediktsson
á Brautarlandi
Steindór Beniediktsson bóndi á
Brautarflandi í Víðidal varð sext
ugur s. I. fiimmtudag, 27. febr.
Hann er fæddur á Neðri-Torfu
stöðuim í Miðfirði. Þar bjuggu for
eldrar han:s, Benedikt Jóhannsson
og Ragnhieiður Guðmundsdóttir.
Þau -eig.nuðust sex börn, sem öli
enu á lifi. Fimrn af þeim eru bú-
seitt í átthöguim sínum, en eitt í
Reykjavik- Benedikt andaðist 1921
53 ára gaimaM, en Ragnheiður hélt
áfram búiskap á Torfustöðum með
börnuan sínuim í möng ár. Húin lézt
árið 1947.
Steindór óilst upp í foreldrahús
um mieð syisitkinum sínum. Árin
1914—1918 var hann vinnumaður
á Meistað, hjiá séra Jóhanni Briem
en að öðnu leyti átti hann heima
á Torfustöðum þar til hann stofn-
aði sjólfur heimili. Hann kvæntist
árið 1929,Sigurbjörgu Þórðardóttur
frá Galtarnesi í Víðidal. Þau byrj
uðu búskap í Galtarnesi í sambýli
við íóneldra Sigurbjargar og
bjuggu þar í nckkur ár, en reislu
síðan nýbýli á hOuta af landi jarð
arinnar, er þau nefndu Brautar-
land, og þar hafa þau búið síðan.
Af fiimim börniuim þeirra eru fjögur
á lífi. EOist er Þórunn, gifit og bú-
sefct á Akiureyri. Hin þrjú, Bene-
dikt, Ingólfur og Dýrunn, enu
heima á Braaitarflandi.
Hjónin á Brauitarlandi hafa tek-
ið góðan þátt í landnámi nú'lam-
an-s. Þau hada unnið kappsamlega
en jafnframt: með forsjá að því
að gera nýbýli sitt að góðri bú-
j'örð. Ræiktuminni hefir miðað á-
fram, stig af stigi, og siðu-stu árin
bafir verið aulkið þar við bygging
a-r, hey- geymsflu- og peningsihús,
eftir þvi siem heyfengurinn befir
vaxið etg búið stækikað. Þar stem.
fyrir rúmuirn 20 ánmi var óræktað
land, er nú risið sno-turt býli óg
vel setið. Sézt þar glöggt að Stein
dór og fj-öfliskylda hans hafa beiífct
starfislkriöft-um sinum að heillavæn-
legum viðfanigsefnum. S.G.
Kirsten Hansen keppir á móti hjá
Tennis- og badmintoníélaginu í dag
I dag fer fram keppni í bad-
miiiton í KR-húsinu. Meóal
keppenda ier Kirsten Ransen,
sem uuadanfarið Iheflr þjálfað
félagsmenn Tennis- og badmin
toníélagsins.
Auk bennar keppa beztu bad-
minltommienn féiagsins og verð-
ur fceppt í tvenndarkeppni. Einn
ig fer íram tviliðaleik-'ar karla. —
Mótið hetfet kl. 5,30.
-Kirsten Hainsen er nú 'á förum
héðan og er þetta því síðasta tæki
-færið til þesis að siá þessa snjöilu
íþróttafconiu í fceppni. Það er ein-
róma áflit þeirra, sem notið hafa
I toennisl-u hennar og leiðbeininga,
; að fólagið befði vart getað verið
í h-eppnara í vali kennara.
3. sinfónía Beethovens flutt á háskóla-
tónleikum á morgun
„Visindin efla alla dáð,
orkuna styrkja, viljann hvessa,
vonina glæða, hugann hressa,
farsældum vefja lýð og láð“.
Miimumst þess, að kvæðið, sem
þessi vísuorð eru úr, var ort og
flutt sem viðurkenning og þökk til
erlends manns, sem hrifizt hafði
af náttúru þessa lands og leitaðist
við að skýra eðli náttúrufyrirbrigð
anna, og kyn-na fvrir öðrum það,
sem hann hafði fundið athyglisvert
í fari þessarar bændaþjóðar.
Háskólum allra þjóða er ætlað
að lei-ta hin-na æðstu sanninda og
fuLIkomnunar, hvert svo sem við-
fangsefnið er. Þeim er ætlað að
þjálfa m-enn til að flytja boðskap
út á meðal fólksins til hagsældar
fyrir a-I'a í daglegu lífi og tií þrosk
unar hugar og handar. í framtíð-
arþjóðfélagi munu vísindi ter.gd
atvimnuvegum hverrar þjóðar,
skipa virðulegan sess í æðstu
mennitastofnunum hvers lands. Það
hlutverk háskóla að leita fegurðar
og auka víðsý'ni og skilning manna
og þjóða á milli er að vísu ekki síð-
ur mikilvægt en að hjálpa til við
uppbyggingu a-tvmnuvega og bæta
lífskjör manna, því að maðurinn
lifir ekki á brauði einu saman, —
en gleymum því þó aldrei, að án
þess Kfir hann heldur ekki.
Næsta tónlis-tarkynning háskól-
ans verður í hátíðasalnum á morg-
un, s-unnudaginn 2. marz og hefst
kfl. 5 stundrfslega. Verður þá hald
ið áfram kynningum þekn á sin-
fóníuni Beethovens, er hófust þár
fyrir háltfum mtá-nuði, og nú flutt
af hljiómplötu’tækjum skólans
þriðja sinfónía tónstoáldsins, i es-
dúr, op. 55, „Eroica“ eða hetju-
hljómtoviðan. Með henni kem-ur
Beethioven fyrst fra-m í fullu veldi
I sínu sem sinfóníu-tónstoáld, og ber
hún sro mj&g af fyrstu sinfóníun
] um tv-eimur að mikiltfengleik. og
dýpt, að játfín skyndileg þroska-
aukning er ta-lin með fádæmurn.í
allri listasögu. Sinfóníuna fly-tur
. hér Ihljóimsvejtin Fillharmionia und-
ir stjórn Ottós Klem-perefs. Þessi
1 hljómplata e-r nýlega toomin á
''inartoað, og eni þar bæði flutning-
ur og hlj'óðriitun með ágætum, ,svo
! a.ð sinfáuían nýtur sín einkar vel
j af hlj'OrnplÖtutækju-m liásikólans.'
Dr. Pál-1 íeóltfss-on mun skýra
verikið' og leifca helztu stefin á
i flygil.
| Öllum er heimiLli ókeypis að-
I gangur.
I RAFMYNDIR H.F.
I Sími 10295
HLUTAVELTA
verður í Listamannaskálanum á morgun (sunnudag) kl. 2 e.h.
Vinsiingur á hvern ntiSa — Ekkert núil Ekkert happdrætti — iikið af verimætum munum.
Ko-mi'ð og freistið gæfunnar.

’-O/Vá.o / v’