Tíminn - 19.04.1958, Síða 6

6
T í M IN N, Iaugardaginn 19. ajpröl 1958.
Útgefandi: FramsóknarflokkurlKE
Eitstjórar: Haukur Snorrason, Þórarinn ÞóraituaM (áb.)
Slcrifstofur í Edduhúsinu við Lindaxjöt*.
Símar: 18300, 18301, 18302, 18303, 18SM
(ritstjórn og blaðamenn).
Auglýsingasimi 19523. Afgreiðslusfail Uttt
Prentsmiðjan Edda ílí.
—---------------------------------------------— ■
Truman
SÁ ATBURÐUR gerðist í
Washington í byrjun þessar-
ar vifcu, að Truman fyrrv.
forseti Bandaríkjanna var
kallaður á fund þingnefndar
og beðinn að segja álit sitt
um atvinnuleysi það, sem
nú ætti sér stað í Bandaríkj-
unum. Einkum var hann
spurður um, hvort hann teldi
nauðsynlegt að gera sérstak-
ar ráðstafanir til að vinna
bug á því.
Truman gaf glögg og skýr
svör við þessum fyrirspurn-
um. Hann átaldi harðlega
aðgerðarleysi ríkisstjórnar-
innar og taldi síðan upp
nokkrar ákveðnar ráðstaf-
anir, sem væri nauðsynlegt
að gera.
Þessi framkoma Trumans
var í fullu samræmi við það,
sem áður hafði komið fram
af hálfu forystumanna demo
krata. Þeir hafa gagnrýnt
harðlega aðgerðarleysi ríkis-
stjórnarinnar. En þeir hafa
ekki látið sér nægja gagn-
rýnina eina saman. Þeir hafa
bent á ákveðin úrræði og
flutt tillögur á þingi í sam-
ræmi við þaö.
ogÓlafur
ist nú afstaða flokksins í
fyrsta lagi sú, að hann ætlar
sér að verða á móti ráöstöf-
unum ríkisstjórnarinnar, án
hliðsjónar af því hverjar þær
verða. Þess vegna hefir blað
ið nú þá aðferð að telja upp
allar þær ráöstafanir, sem
hugsanlegt er, að ríkisstjórn
in geti haft á prjónunum,
og hallmælir síöan þeim öll-
um.
í öðru lagi virðist það svo
afstaða flokksins aö reyna
að æsa verkalýðssamtökin
gegn sérhverju því, sem gert
verður. Þess vegna er. nú
skrifað mjög um það í Mbl.
að ríkisstjórnin hafi ekki
nægilegt samráð við þau,
enda þótt Sjálfstæðisflokkur
inn legði aldrei áherzlu á
slíkt meðan hann stóð aö
ríkisstjórn.
í þríðja lagi virðist svo af-
staða Sjálfstæðisflokksins sú
að forðast að benda á nokk-
ur úrræði sjálfur.
Stefna Sjálfstæðisflokksins
virðist þannig mótuð annars
vegar af algeru úrræðaleysi
en hins vegar af ýtrustu við-
leitni til að ófrægja og eyði-
leggja allt, sem gert veröur.
EF SAMI háttur væri á
hér og í Bandaríkjunum,
myndi þingnefnd nú kalla
foryistumenn stj órnarand-
stöðunnar á fund sinn og
æskja ákveðna svara við því,
hvað þeir teldu rétt að gera
í efnahagsmálunum. Alveg
sérstaklega yrði fyrrv. for7
sætisráðherra og formaður
SjMfstæöisflokksins, Ólafur
Thors, spurður þar spjörun-
um úr varðandi álit hans og
úrræði í sambandi við þessi
mál.
Þeusi háttur er hins vegar
ekki hafður við hér og er
það áreiðanl. verr farið. Af
þeim ástæðum eiga úrræða-
litlir stjórnarandstæðingar
hér auöveldara með en ella
að halda uppi neikvæðum
áróðri gegn aðgerðum stjórn
arinnar, án þess að benda
jafnMiða á önnur úrræði,
sem þeir teldu að myndu
betur fara.
ÞÓTT forkólfar Sjálf-
stæðisflokksins sleppi við
slíka yfirheyrslu, geta þeir
samt ekki sloppið endanlega
undan því að gera Ijósa
grein fyrir afstöðu sinni til
ef nahagsmálann a. Þj óðin
mun dæma þessa afstöðu
þeirra af því, sem þeir hafa
fram að færa í blöðunum, og
af þvi hvort þeir flytja í þing
irar eínhverjar tiilögur um
þessi mál eða ekki.
Aiveg sérstaklega mun því
veitt athygli, er fonnaður
Sjálfstæðisflokksins hefir
fram að flytja eða ekki fram
að flytja. Sem fyrrverandi
forsætisráðherra hefir hann
á ýmsan hátt sömu aðstöðu
hér og fyrrv. forseti í Banda
ríkjunum.
ÞAÐ MUN skýrast enn
betur í^estu daga, hvort hér
að framan er ekki dregin
upp rétt mynd af stefnu
Sjálfstæðisfl. Til þess að
þessi mynd breytist, þarf
framkoma flokksins og mál-
flutningur mjög að breytast.
Forkólfar Sjálfstæöisflokks
ins skáka nú mjög í því
skjóli, að þeir hafi unnið
nokkuð á í seinustu bæjar-
stjórnarkosningum. Þeir
gæta þess hins vegar ekki,
að þær kosningar snerust
ekki um landsmálin. Og það
er áreiðanlega alger misskiln
ingur hjá þeim, að þeir hafi
þá fengið umboð til að
stunda neikvætt niðurrifs-
starf og hafa ekki sjálfir
nein úrræði upp á að bjóða.
Ef til vill skiptir það litlu
ýmsa þá fjáraflamenn, sem
mestu ráða í Sjáifstæðisfl.,
hvort flokkurinn hefir ein-
hverja stefnu fram aö færa
eða ekki. Fyrir þá skiptir þaö
einu máli, að flokkurinn nái
í völdin með einum eða öðr-
um hætti. Hinir óbreyttu
kjósendur, sem hingað til
hafa stutt flokkinn, hljóta
hins vegar að láta sig það
miklu varða, hver stefna
hans er, áður en þeir endur-
kjósa þetta umboð aftur.
ÞAÐ ER skylda Ólafs
Thors, sem formanns Sjálf-
stæðisflokksins og fyrrver-
andi f orsætisráðherra að
gera glögga grein fyrir úr-
ræðum flokksins í efnahags-
málum, alveg eins og Truman
hefir gert af hálfu síns
flokks í Bandarikjunum. Vík
ist Ólafur undan þeim vanda
og láti flokknum nægja niöur
rif'sstarfið eitt, hlýtur þjóð-
EF DÆMA á eftir aðal- in að dæma flokkinn eftir
máigagni Siálfstæðisflokks- því og sá dómur getur ekki
ins, Morgunblaöinu, þá virð- orðið nema á einn veg.
Walter Lippmann ritar um alþjóðamál:
Því ekki tilboð um skyndifund með
Krustjoff til að undirbúa ráðstefnu?
Washington: í s.l. viku hóf-
ust undirbúningsviðræður
um gátuna um það, hvernig
menn eigi að bera sig til við
að vera reiðubúnir að halda
fund æðstu manna.
En báðir aðilar vita fuilvel, a?
okki er til i dæminu nokkur mögu
leiki á neinu verulegu samkomu
lagi á slíkum fundi. Samt er þa?
svo í þessum leik, ag spilin hafa
verið gefin þannig, að Rússai
hafa forhandaraðstöðu og vinnings
möguleika ef Bandaríkjamenr!
verða reknir til þess af almenn
ingsálitinu ’að halda slíkan fund
En ástæðan er sú, að einhver'
staðar í leiðinni að þessum áfanga
hafa andstæðingarnir haldið bet-
ur á kortunum en við, og eru nú
að ýta okkur út á svið, sem við
óskiun ekki að vera staddir á.
Litið til baka.
Þegar menn líta til baka, er,
held ég, auðvelt >að sjá, hvar
skökk stefna var tekin. Það var
fyrir nokkrum mánuðum að Rúss-
ar báru fram tillögu um stórvelda
fund. Þá var um tvær leiðir að

" V'
Lippmann
það vera of seint'? Er það af því,
að við höfum byggt upp það álit
út í frá, að ef fundur æðstu manna
verður haldinn, jafngilti það því
að Dullcs gæti samið um mikil-
væga hiuti við Rússa? Þetta álit
er til- En hægt væri að eyða
því með skjótum hætti éf forset-
inn lýsti því yfir, að nú væri nóg
komig af orgsendingum í bili, og
hann sjálfur væri þess albúinn
ag fara með Dulles og hitta þá
Krustjoff og Gromyko,. til dærnis
um borð í skipi, og mundi siá fund
ur þó ekki standa lengur en eina
helgi. Og ennfremur að á þessum
fundi vildi hann gjarna ræða við
Krustjoff möguleika á lengri og
ýtarlegri fuhdi síðar.
Hvað gæti tapazt?
Eg get ekki séð, hvað gæti tap-
azt meg því að leika þannig í stöð-
unni eins og hún er í dag. Gætu
Bretar og Frakkar lýst ,sig and-
viga þessu? Þeir mættu vel vita,
að ekkert yrði þarna gert á bak
við þá. Mundi þessi Ieikur draga
úr spennu og valda þrí að Banda-
ríkin og bandalagsriki þeirra í
NATO drægju úr árvekni sinni og
viðbúnaði? Ef það gerði það, má
segja, að þeim sé ekki viðbjarg-
andi.
(NY Herald Tribune, einka-
rétt á íslandi fcil birtingar
lá greinum eftir Walter
Lippmann hefir Tíminn).
veija ui pess aö tjalla um það
mál. Önnur var að taka létt á mál-
inu, hin að taka á því af mikilli
alvörugefni. Það er ég kalla að
taka létt á niálinu, hefði jafngilt
þrí að segja, að Bandarikin væru
fús að hefja undirbúningskönnun
án þess að láta um leið í það
skína að menn teldu líkur fyrir
þrí, að heilladrjúgir samningar
mundu eða gætu sprottið af slík-
um viðræðum. Þær mundu í bezta
falli verða til þess að samið yrði
um ag fela utanríkisráðherrunum
að kanna nánar nokkur atriði. —
En hin leiðin, að taka uppástungu
Rússa háalvarlega, var sú, sem
við völdum. Hún jafngilti þrí að
Eisenhower gæti ekki talað við
Krustjoff nema Dulles hefði sam-
ið við Gromyko um eittlivað mikil-
vægt, sem Eisenhower og Krust-
joff gætu síðan staðfest á sínum
fundi.
Afleikur í stöðunni.
Þessi alvarlega stefna sýnir sig
nú að hafa verið afleikur í stöð-
unni. Grundvallaratriðið er, að
hvorugur aðili hefir til að bera
nokkurn vilja eða ásetning um að
láta undan á nokkru mikilvægu
sviði. En þessi starfsaðferð heíir
gert það óiunílýjanlegt fyrir Dull-
es að vera á móti æðstu manna
fundi. Samt er það almennt álit
víða á heimsbyggðinni, að Eisen-
hower forseti mundi reynast samn
ingalipur og sveigjanlegur þegar
á fundinn væiú komið. Rússar,
sem eru alveg eins ósveigjanlegir
og Dulles, gera sér hins vegar mat
úr þessari skoðun manna, um að
Eisenhower gæti persónulega gert
eitthvað til þess að draga lir við-
sjárn í heiminum. Staðreynd er,
að eitthvað þessu líkt gæti gerzt,
af því að Eisenhöwer er þannig
skapi farinn, að í huga hans er
rík ósk að geta vcrið sanunála
manninum, sem hann talar við. En ’
þetta er veigamikil ástæða ■ fyrir
andspyrnu Bandaríkjamanna við
æðstu manna fund, þótt það sé:
ekki auglýst. Krustjoff hefir sagt, I
að hægt mundi að ná samkomu-1
lagi uppi á efsta þrepi, þótt deilur [
hafi verið hið neðra, það-er að
segja á þvi þrepi sem DuUes er:
staddur á. En það er útbreidd
skoðun í Washington, meðal em-
bættismanna, er um þessi mál'
fjalla, að ekkert samkomuiag geti'
náðst á fundi æðstu manna, ncma
slá undan á atriðum, sem ekki
niá hvika frá.
Breytt starfsaðferð.
En er of seint að hreyta um
starfsaðíferg og taka nú upp það
sem ég kalla léttari tón gagn-
vart tillögu Rússa um fund
æðstu manna? Hvers vegna skyldi
Lífeyrissjóður eyðslueyrir bæjar-
sjóðs - bæjarsjóði ber að endur-
greiða skuld sína
Á bæjarstjórnarfundi í fyrradag
urðu nokkrar umræður um ráð-
stöfun bæjaryfirvaldanna á lif-
eyrissjóði starfsmanna Reykjavík-
urbæjar, en eins og kunnugt er,
hafa valdamenn bæjarins látið
stóran hluta sjóðsins renna sem
lán til bæjarsjóðs og hann orðið
i eyðslufé hans. í árslok ’46 nam inn
1 eign lífeyrissjóðs 6,7 milljónum
króna. Á seinasta aðalfundi starfs-
mannafélags bæjarins komu fram
óánægjuraddir um þetta og var
samþ. þar tillaga, þar semN skor-
að er á bæjarstjórn að taka til at-
hugunar stofnun sérstakrar lána-
stofnunar bæjarins með ’hina ýmsu
sjóði bæjarins að stofnfé, m. a.
lífeyrissjóði, bæjarstarfsmanna.
Þórður Björnsson vakti máls á
þrí, að það væri hrein óhæfa, að
láta mikinn hluta af Hfeyrissjóði
bæjarstarfsnianna verða eyðslu-
eyri bæjarsjóðs. Taldi hann, að
bæjarsjóði bæri að endurgreiða Hf-
eyrissjóði skuld sína, og athugað
yrði á hvern hátt lífeyrissjóðnum
yrði bezt tryggður eðlilegur starfs-
grundvöllur til hagsbóta fyrir
starfsmenn bæjarins. Bar hann
fram tillögu um að bæjarráði yrði
falið í samvinnu við stjórn líf-
eyrissjóðs og gera tillögúr í því.
Borgarstjóri reyndi að verja
það háttalag' sitt að taka stóran
hluta af ltfeyrissjóði bæjarstarfs-
manna og gera hann að eyðslueyri
bæjarsjóðs, og var þess alls ófús,
að bæjarsjóður skilaði lífeyris-
sjóði aflur þessum hluta. Og lét
hann því lið sitt fella tillögu
Þórðar.
'BAÐsroréN
Mikil kvikmynd sýnd í Reykjavík. j
ÉG FÓR AÐ SJÁ Stríð og frið,
kvikmyndina, sem gerð er eftir
skáldsögu Tolstoys. Maður fer
alltaf með hálfum huga til að sjá
kvíkmyndir, sem gerðar eru eftir
frægum skáldverkum. Vonbrigð-
in eru gömul reynsla. Margar til-
raunir hafa verið gerðar til að
kvikmynda þetta verk Tolstoys,
en engin þeirra hefir tekizt sæmi-
legai fyrr en King Vidor, og
menn hans réðust í þetta fyrir-
tæki. Það er heldur ekkert á-
hlaupaverk að kvikmynda þessa
sögu. Hugstæðar persónur eru
margar, atburðirnir eru marg-
: slungnir og rísa hátt. Sögulegir
. stórviðburðir þurfa að líða yfir
: t.jaldið. Sagan er svo löng og
- fjölþætt, að nær ógerlegt er að
koma lienni aliri fyrir á kvik-
mynd. Verður þá að fara eitt-
hvert meðalhóf og það hefir
reynV.t vandratað. Ég varð okki
fyrir vonbrigðum með kvikmynd-
ina. Hún er með beztu myndum.
sem hér hafa verið sýndar. Stund-
um eru ógnardýrar og íburðar-
miklar kvikmyndir lélegar, en
þarna hefir tekizt að fyrirbyggja
að myndin yrði eitt meiriháttar
„show“ og ekkert annað. Hinir
miklu atburðir Napóleonsherferð-
arinnar inn £ Rússlánd eru ó-
gleymanlegir- eins og þeir eru
sýndir á tjaldlnu. Tæfcnl þeirrar
kvikmyndagerðar er mikil, og á-
horfandinn fær vissulega endur-
goldið fé og tíma, sem fer í að
sjá þessa mynd. Annars má bæta
því við iþetta, að bíóin í Reykja-
vik hafa haft upp á athyglis-
verðar myndir að bjóða nú ura
hríð og er það þakkarvert. —
Við mæðumst í mörgu.
OG MEHtA en góðar kvikmynd-
ir er á boðstólum í höfiuðstaðn-
um. Leitörúsin sýna ágæt leikrit
og nú ætlar ánfóníuhljómsveitin
að ráðast' í það stóra fyrirtæki,
að sýna.óperuna Carmen, að vísu
aðeins með konsertsniði. Samt er
þetta- mikíð' fyrirtæki og harla
merktlegti að unnt skuli að koma
því upp hér í fámenninu. Það
vefst fyrir þeim, sem stærri eru.
Til eru borgir, sem eru miklu f jöl
mennari en allt ísland, og hafa
livorki leiklist né tónlist upp á
að bjóða í mæli sem Reykjavík.
Hér eru mikil umsvif og við
mæðumst í mörgu. Sumt er e. t.
v. fánýt.t, en margt er gott. Upp
úr því hlýtur að koma gróandi
þjóðlíí, aukinn skilningur á því,
sem fagurt er og gott, meiri
menning. — Flnnur.