Tíminn - 22.06.1958, Blaðsíða 1

’Æ'B*r Timant «ru
Rttst|órn og skrifstofur
1 83 00
BicBamcnn aftir kl. 19:
1I3B1 — 18302 — 18303 — 18304
EFNI:
Mál og mcnning, bls. 2.
Alþjóðadómsíóllmn í Haag, bls. 4.
Sferifað oig skrafað, bls. 5.
42. árgangntr.
Reykjavík, sunnudaginn 22. júní 1958.
134. blað.
Niðarósdómkirkja er eitt hið fegursta guðshús á Norðurlöndum, stilhrein
og létt í svip.
J'
Olafur V. Noregskonungur tekur
konungsskírn í NiSaróssdómkirkju
Þessi hátítSlesra athöfn fer fram í dag
NTB-Niðarósi, 20. júní. — Næstkomandi sunnudag tekur
Ólafur V. Noregskonungur konungsvígslu í hinni fornu Niðar-
ósdómkirkiu, þar sem Noregskonungar að fornu og nýju hafa
verið krýndir. Ölafur konungur hefir hins vegar ákveðið að
iáta ekki krýna sig, þótt hann taki konungsskírn á hinum
fornhelga stað,
Undanfarna daga hefir konirng
ur verið á ferð frá Ósló til Niðai
óss. Hefir bann haft stuttar daj
leiðir,. enda hvarvetna fagnað a
miklum iimileik og virðuleik a
(þegnum simim, jafnt háum sen
lágum.
Mikill undirbúningur.
Ólafur konungur kom til Niðar
óss i feVölid. Arne Fjellhu bisku
fylgdi konungi til dómkirkjunna
O'g dvöldu þeir þar einir um stun<
til að undirhúa sig undir athöfr
ina'. í kvöl'd heldur biskup veizli
fyrir konung og um 40 tigna gest
Á morguin heimsækir konungu
marga staöi í Niðarósi.
Feikimikilil undirbúningur hefi:
farið fram, í Niðarósi fyrir athöfn
na. í dag voru handverksmetin o;
aðrir aS leggja siðustu hönd i
skreylingu dómkirlkjunmar. f bær
um voru fjöjdi málara að verki
Þessa viku hafa um 300 hús verið
máluð. í bænum oru gistiherbergi oiafur v. wo.eg^onungur.
fyrir um 1200 manns og eru þau
öll fyrir löngu upppöntuð. í dag maður hennar Lorentsen útgerðar-
hafa fjöldi gesta komið, svo sem maður. Á morgun kemur Haraltíur
■sendiherrar og erlendir fulltrúar. ’ rikisarfi og fleiri úr konungsfjöl-
Þá kom Ragnhildur prinsessa og skyldunni.
Grikkir mótmæla formlega tillögum
Breta um stjómliætti á Kýpur
Makarios sendi Foot landstjóra mótmæli í gær
London, 21. júní. — Gríska ríkisstjórnin hefir nú fylgt
fordæmi Makariosar erkibiskups og sent formleg mótmæli
gegn tillögtvm Breta um framtíð eyjarinnar Kýpur. Mótmæli
grísku stjóinarinnar voru í morgun afhent sendiherra Breta
í Aþenu og stíluð til Macmillans forsætisráðfierra. Búizt er við,
að bréf þetta verði birt í dag.
Makarios erkibiskup sagði í gær
í bréfi sínu til Sir Hugh Foot,
landsstjóra Breta á Kýpur, sem
afhent var í gær, að á þá hugmynd
Breta, að Bretar, Grikkir og Tyrk-
ir skyldu stjórna eyjunni í sam-
einingu, væri alls ekki hægt að
fallast. Hann hafnaði þó ekki hug-
myndinni uni sjálfstjórn eyjarinn-
ar, ef þar væri aðeins um bráða-
bir-gðaástand að ræða, og hann
kvaðst reiðubúinn að fallast á tví-
hliða viðræður Breta og grískætt-
aðra Kýpurbúa. Makarios heldur
fast við þá stefnu. að meirihlut-
inn, sem vill sameiningu við Grikk
land, eigi að ráða úrslitum í mál-
inu.
Stjórnmálafréttamaður brezka
útvarpsins segir, að Bretar hefðu
vissulega viljað hafa stuðning erki
biskupsins við framkvæmd hinna
nýju tillagna. Brezka stjórnin væri
samt sem áður fastráðin í að fram
fylgja stefnu sinni, hvað sem liði
afstöðu Makariosar.
Útgöngubann var í gær sett í
Limasol, en því hefur nú veriö
aflétt, og er nú hvergi iltgöngu-
bann á eynni.
Grímsárvirkjunin er tekin til starfa
- straum hleypt á helztu línurnar
7 skip íengu
2 þús. mál.
Lítil síldveiði var í fyrrinótt
og gær. Síldin óð ckki, en nokk-
uð var kastað eftir dýptarmæl-
um ctg asdic-tækjuin. Var vifið
uin ein sjö skip, sem fengu sam-
tals um 2 þús. tunnur í fyrrinótt.
Hæstur þeirra var Rafnkell úr
Garði með 500 tunnur. Um liá-
degi í gær var leitarskipið Rán
statt djúpt út af Húnaflóa og sást
þar engin síld. Þ.ar var fjöldi
skipa, norskra og íslenzkra. —
Norsku skipin eru fleiri en í
fyrra og hafa mörg með sér
„doríu“ og í henni dýptarmæli
oig asdic-tæki, sem þau leita síld-
arinnar með. Síðan kasta Norð-
inenn kringum þennan litla bát.
Þeir eru flestum stundum í bát-
um, kasta oft til einskis en fá þó
oftar köst en aðrir.
Stórt kast-
og nótin sprakk
Raufarhöfn í gær. — Þegar
síldarskipið Hafrún frá Neskaup-
stað var á vesturleið úr lieima-
höfn á síldarmiðin og statt út af
Hraunhafnartanga á Sléttu í morg
un, sáu skipverjar allmikið átu-
mor í sjávarborði og köstuðu á
það. Er þeir drógu nótina saman
virtist þeim fyrst lítið eða ekk-
ert í henni, en allt í einu sökk
nótin en kom síðan upp og voru
þá farnir úr lienni tveir dálkar,
eða um 20 faðma rifa komin á
liana, en uni 4 körfur af ánetjaðri
síld fengust úr nótaslitrinu. Var
þá sýnt, að þarna hafði Hugrún
fengið mjög stórt kast, sem
sprengdi nótina. JÁ.
A'ðalpróíanir fóru fram í vikunni sem leitS, vélar
og mannvirki öll reyndust í bezta lagi
Frá fréttaritara Tímans á Egilsstöðum.
Um og eftir síðustu helgi fóru fram aðalprófanir á orku-
vélum og háspennulínum og öðrum tækjum í hinu nýja raf-
orkuveri við Grímsá, og nú er búið að hleypa straum á helztu
línurnar. E>- Grímsárvirkjunin því tekin til starfa, og er það
fagnaðareíni í mörgum byggðum austur hér.
Grímsárvirfejunin er talin 2800
kw. að stærð. Byggiing hennar
hófst eftir mitt sumar 1955 og
átti að vera lokið í nóv.-des. 1957.
En verkið reyndist nokkru um-
fangsmeira, meiri sprengingar og
steypa en gert var riáð fyrir, og
einnig stóð Mtillega á efni til lands
ires. Ere þegar á all't er litið, má
segja, áð verkið hafi staðizt áætl-
un, því að nofekuð er nú síðian
helztu framkvæmdum var lokið.
Aðalprófun lokið
Að undanförnu hafa dvalizt hér
eystra tékfeneskir rafmagnsverk-
fræðingar frá fyrir.tækjum þeim,
sem srrtíðuðu vélarnar, og hafa
þeir framkvæmt prófanir og Skil-
að vólunum. Reyndust öll tæki og
vélar sérlega vel og verkið allt
hið bezta. Fóru Tékkarnir og fleiri
prófunarmenn suður í gær, og
má ségjá að stöðin sé þar með tek
ir, til starfa, bví að straumur verð
ur ekki rofinn héðan af nema ein-
staka sinnum að nóttu, meðan teng
ingar eða önnur vinna við Inur
fer fram.
Straum hleypt á línurnar
Um síðustu helgi og í þessari
viku var hleypt straum á línurnar
til Norðfjarðar, Seyðisfjarðar og'
'hingað til' Egil'sstaða.
Næstu daga verður hleypt
straum á línuna tiL.Eskifj arðar en
siðar á Eiðalinu, sem ekki er I»k-
ið enn, verið að strengja hana.
Einnig er nú verið að leggja ýmsa
Mnuspotta hér á Héraði. Þá er og
unnið að ýmsum frágangi við
Grímsárvirkjunina, verið að hlaða
igrjóti að stíflu og ganga frá hús-
um að innan.
Stöðvarstjóri við Grimsárvirkjun
er Sverrir Óiafsson, rafmagnsverk-
fræðingur, og hefir hann tekið við
rek-stri stöðvarinnar. ES.
Skemmtiferð Félags
Framsóknarkvenna
Félag Framsóknarkvenna sfu-
ir til skemmtiferðar austur aft
Laugarvatni næsta miðvikudag.
Stjóm félagsins biður félagskon-
ur að tilkynna þátttöku sína sem
allra fyrst, þar sem það er nauð-
synlegt vegna undirbúnings ferð-
arixmar. Þær konur, sem hafa
hug á að taka þátt í skemmtiferð-
inni, eru beðnar að hringja í
síma 18109, 22989 og 11668.
Gamall samherji Nagy svívirti hann
og hrakyrti látinn í ræðu á þingi
Er Kadar metS lítilsháttar samvizkubit?
Prentarar framlengja
samninga sína
Á fundi í Hinu ísl. prentarafé-
lagi í gær var samþvkkt samnings
tilboð frá prentsmiðjum. Verða
samningarnir framlengdir með
smávægilegum breytinguin til
eins árs með því fororði, að þeir
breytist í samræmi við þær al-
mennu breytingar, sem verða
kunna á launakjörum í landinu á
þessu tímabili. Bókbindarar liafa
og samþykkt framlengingu samn-
inga með sama liætti.
Erlend blöð skýra nokkru nánar en áður hefir verið gert
hér í blaðinu frá einstökum atriðum í sambandi við morðin
í Ungverjalandi. Það er t. d. álit margra erlendra fréttaritara,
að Janos Kadar, sá sem fyrst vann með Nagy og síðan sveik
hann og gekk til samstarfs við Rússa, sé með ,,samvizkubit“
og þyki sem hér hafi verið of langt gengið.
Það var sem sé Janos Kadar,
sem skrifaði undir yfirlýsmguna,
er júgósl'avneski sendiherrann í
Búdapest fékk í hendur, þar sem
Nagy og fylgdarliði hans, er leitað
hafði skjóis í seudiráðinu, var
iheitið fullúm griðum, ef þeir yfir-'
gæfu sendiráðið. Efndirnar urðu,
sem kunungt er þær, að fól'k þetta
Stjórnir Framsóknarfél. á Akureyri
mótmæla ungverskum réttarmorðum
Á fundi í fyrradag saniþykktu
stjórnir Framsóknarfél.aganna á
Akureyri eftirfarandi ályktun: |
„Stjórnir Framsóknarfélag-
anna á Akureyri harina þann
hryllilega atburð, sem átti sér
sf.að í Ungverjalandi, er Imre
Nagy fyrrv. forsætisráðherra,
Pal Maleter hershöfðimgi og'
blaðamennirnir Miklos Gimes og'
Josef Sizilagy voru teknir af lífi
samkvæmt „dómi“ svonefnds al-
þýðudómstóls.
Mótmæla stjórnir Framsóknar-
félaganma á Akureyri því réttar-
og stjórnarfari, sem þolir „dóma“
og aftökur slíkar sem hér um
ræffir, er jafngilda vísvitandi rétt
armorði, að dómi allra þeirra
ímanna, sem gæddir eru óbrjál-
aðri réttarvitund. Jafnframt lýsa
stjórnir Framsóknarfélaganna á
Akureyri yfir virðingu sinni við
minninigu hinna látnu manna,
sem ineð frábærum hetjuskap
sínum liafa sannað heiminum, að
enn eru til menn, sem þora að
rísa upp gegn ofbeldis- og kúgun
aröflum og gjalda fyrir það með
lífi sinu.“
var aðeins komið fáa metra frá
húsinu, þegar rússneskir hermenn
ihanditóku það, settu í herbíla og
óku brott.
Til að bjarga lífinu.
Forseti ungverska þingsins er
nú Antal Apro. Hann var einn
þeirra manna, sem hvað mest for
dæindi harðstjórn og ofbeldisverk
Stalinistanna. Er einkum minnis-
stæð ræða hans, þegar Rajk og'
fél'ögum hans var veitt uppreisn
æru 1956, en Rakosi-klikan hafði
látið taka þá af lífi. Hann þrum-
aði þá gegn þeim mönnum, sem
hefðu látið myrða Rajk saklausan
fyrir það eitt að halda fram rétti
fólksins og standa gegn ofbeldinu.
Nú flutti þessi sami maður tilkynn
ingunia um morðin á Naigy. Fór
hann um Nagy hinum mestu sví-
virðingarorðum, kallaði hann fas-
ista og svikara. Minnir þetta hátta-
Lag helzt á þegar öldungaráðsmenn
irnir í Róm á dögum hálfbrjálaðra
iharðstjóra eins og Tibeníusar keis
ara stóðu upp í senatinu og báru
hinar svívirðilegustu sakir á nán-
ustu ættingja sína og vini, sem
höfðu bakað sér reiði harðstjórans.
Þeir vissu að annars yrðu þeir
drepnir Mka.