Tíminn - 23.07.1958, Qupperneq 6

6
T í M I N N, miðvikudaginn 23. júlí 1958.

Utgefandi: FRAMSOKNARFLOKKURINN
Ritstjóri: Þórarinn Þórarinsson.
Skrifstofur í Edduhúsinu við Lindargötu
Símar: 18 300, 18 301, 18 302, 18 303, 18304.
(ritstjórn og blaðamenn)
Auglýsingasími 19 523. Afgreiðslan 12323
Prentsmiðjan Edda iif.
Landhelgismálið og Morgunblaðið
HÉR í blaðinu hefur
nokkuð verið rætt að undan
förnu um þær hótanir út-
lendlra togaraeigenda, að
þeir muni ekki hafa að
neinu ákvarðanir íslendinga
um útfærslu fiskveiðiland-
helginnar, heldur fá her-
skipavernd til að halda veið
um áfram innan tólf mílna
svæðisins.
í greinum þeim, sem Tím-
inn hefur birt um þetta mál,
hefur verið sýnt fram á með
glöggum rökum hve ólíkir
séu hagsmunir íslendinga
og hinna útlendu aðila í
þessu sambandi og hve ótví
ræður réttur íslendinga sé.
Jafnframt hefir því verið
lýst, hvílíkt ofbetdi það væri,
ef erlend herskip væru lát
in brjóta lög og reglur á ís-
lendlingum með því að
vernda veiðiþjófnað innan
í^ienzku fiskWeiþlandlhcjlg-
innar.
Alveg sérstaklega hefur
verið sýnt fram á, hve Bret
ar hafa hér miklu minni
hagsmuna að gæta en þeir
hafa viljað vera láta.
TÍMINN hefur oröið þess
glöggt var, að þessi málflutn
ingur hans hefur fylgi hjá
þjóðinni. Hún vill láta
halda á þessum málum með
rökum og festu eins og Tím-
inn hefir gert.
Það furðulega hefur hins
vegar skeð, að þessi málflutn
ingur Tímans virðist hafa
komið illa við taugar rit-
stjóra Mbl. Þeir tala um, að
Tíminn hafi verið með „æsi-
skrif“ um málið, skrif Tím-
ans hafi einkennst af van-
stillingu, málið hafi ekki
verið rætt á nógu virðuleg-
an hátt og þar fram eftir
.götunum.
í tilefni af þessu nöldri
Mbl., þykir rétt að leggja
fyrir það eftirgreinda spurn
ingu: Hvað er þaö i um-
ræddum skrifum Tímans,
sem minnir á æsiskrif og
vanstillingu, eða er ekki
nógu virðulegt? Meðan Mbl.
skýrir þetta ekki nánara, er
ekki hægt að ræða það frek
ara, enda gerist þess þá ekki
þörf, því að með þögninni
dæmir Mbl, þá þessi ummæli
sín dauð og ómerk.
EITT atriði í ummælum
Timans, gérir Mbl. sérstak-
lega að umræðuefni og hefur
tvíprent'að þau upp. Þessi
ummæli Tímans hljóða á
þes^a leið:
„Bandaríkin hafa heitið
okkur vernd sinni gegn er-
lendum yfirgangi og hafa
hér varnarlið i því skyni.
Hæit er við að íslendingum
þætti sú vernd lítils virði, ef
varnarliðið héldi að sér hönd
um. á sama tíma og erlend
herskip héldu uppi hernaðar
aðgerðum gegn íslendingum
innan. íslenzkrar fiskveiði-
landhelgi.“
Mbl. telur, að Tíminn sé
með þessu að hóta Bretum.
í þessu er hins vegar aðeins
verið að skýra frá staðreynd
um, sem vert er að allir aö-
ilar geri sér ljósar. Það mun
áreiðanlega koma á daginn,
aö íslendingum mun ekki
þykja vernd Bandaríkjanna
mikils virði, ef varnarlið
þeirra heldur að sér hönd-
um á sama tíma og erlend
herskip halda uppi hernað-
araðgerðum gegn íslénding-
um innan íslenzkrar fisk-
veiðilandhelgi. Þetta kom
líka glöggt fram í útvarps-
erindi Gísla Jónssonar, fyrrv.
alþingismanns, er hann hélt
21. þ.m. Það er ekki nema
rétt og nauðsynlegt öllum
aðilum, að þetta komi ljóst
fram í tæka tíð.
ÞÁ segir Mbl., að litið
samræmi sé í þeim málflutn
ingi Tímans, að segja annars
vegar að útfærsla fiskveiði-
landfhelginnar sé ekldl al-
þjóðlegt deilumál og því
Atlantshafsbandalaginu ó-
viðkomandi, og svo hins veg-
ar, að Bandaríkjamenn eigi
að hjálpa til að afstýra hern
aðaraðgerðum gegn íslend-
ingum innan fiskveiðiland-
helginnar.
í þessum ummælum Tím-
ans er engin mótsögn. Það
er t.d. ekki alþjóðlegt deilu-
mál, hvernig brezk stjórnar-
völd ákveða og hagnýta
námurnar í Bretlandi. Þaö
væri hins vegar alþjóðlegt
deilumál, ef erlend ríki
sendu her inn í Bretland til
þess að hagnýta sér sjálf
námurnar.
ERLENDIR sérhagsmuna
menn halda nú uppi mikl-
um hótunum gegn íslend-
'ingum vegna útfærslu fisk-
' veiði 1 a ndh e 1 ginnar. Það er
óhjákvæmilegt fyrir fram-
gang málsins, að öllum aö-
ilum sé gert ljóst, að íslend-
ingar muni ekki beygja sig
fyrir hótunum.
ÚtfÉersla fiskveiðilandhelg
innar er svo stórt og aug-
Ijóst réttlætismál, að þvi
verður fyrr en síöar komið
heilu í höfn ,ef íslendingar
sjálfir bera gæfu til að
standa saman um fram-
gang þess. Mesta hættan i
málinu er sú, að hinir er-
lendu aöilar fari að efast
um samstöðu íslendinga og
télji sig geta fundið ein-
hvern veikan hlekk. Því
harðari og óbilgjarnari
verða hinir útlendu aðilar,
sem þeir telja meiri likur
fyrir því, aö einhversstaðar
sé bilbug að finna á íslend-
ingum.
í ÞESSUM efnum er gott
að minnast þess, að sum blöð
stjórnarandstööunnar hafa
lýst fullri samstöðu við
ákvörðun ríkisstjórnarinnar
um útfærslu fiskveiðiland-
helginnar t. d. Vísir og ís-
lendingur. Þessi blöð hafa
verið eindregin í bar-
áttunni fyrtr viðurkenn-
ingu á tólf mílna landhelg-
inni. Hinu er hins vegar
ekki að neita, að afstaða
Morgunblaðsins hefur verið
næsta grautarleg. Þar hefir
t.d. aldrei veriö gengið eins
ákveðið til verks og Vísir og
Meirihluti manna vill banna notkun
himingeimsins í hernaðartiígangi
Menn virðast mjög hlynntir
tillögu Eisenhowers forseta
um að útiloka væntaniega
notkun rúmsins fyrir utan
gufuhvolfið í hernaðarlegum
1 iigangi. Að minnsta kosti
helmingur þeirra, sem skoð-
anakönnunin hafði tal af í tiu
löndum Evrópu, Suður-Amer-
íku og Asíu, eru því fylgjandi,
að stiórnir landa þeirra taki
þátt í slíkri hreyfingu.
Snemma á þessu ári skrifaði
Eisenhower forseti Bandaríkjanna
Bulganin þáverandi forsætisráð-
herra Rússlands, og fór þess á
leit að bönnuð yrði með alþjóða-
samþykkt' notkun gervihnatta í,
himingeimnum í hernaðarlegum
tilgangi.
Skilyrði Rússa.
Rúmum tveim mánuðum seinna
barst loks' svarið frá Sovétríkjun ;
um, en í því var sett fram það ,
skilyrði fil þess að Sovétríkin
væru fáanleg til að gerast aðilar 1
að slikri samþykkt, að Bandarikin
flyttu herstöðvar sínar af erlendri
grund. Einnig var sú krafa sett
fram, að Sameinuðu þjóðirnar
fengju yfirráðaréttinn yfir himin
geiminum svo og ráðstöfunarrétt
varðandi erlendar herstöðvar.
Málinu lireyft aftur.
Jafnvel þótt í rússneska sVarinu
væru sett fram skilyrði, sem ekki
var hægt að ganga að, og stöðv-
uðu framgang hreyfingarinnar til
að stemma stigu við flugskeytum
í bili, mun málinu vafalaust hreyft
aftur á alþjóðavettvangi.
Skoðana manna á þessu máli
var lcitað í tíu löndum, sem fyrr
segir, og þessi spurning lögg fyrir
þá:
Síðan Sputnik var skotiffi á
loft, liefir verið stungið upp'á
því, að banna með alþjóðasam-
þykkt alla notkun himingeims-
ins í hernaðarlegum tilgangi. —
Álítið þér, að land yðar ætti að
gerast aðili að slíkri samþykkt?
Á Norðurlöndunum tveim, sem
tóku þátt í skoðanakönnuninni,
Danmörk og Svíþjóð, reyndust
skoðanir manna næstum sam-
hljóða. Rúmlega þrír fjórðu reynd
ust hlynntir alþjóðasamþykkt um
bann, mjög fáir á móti eða ekki
færir um að gera sér grein fyrir
málinu.
SBEs.
Danir mótfallnastir.
I skoðanakönnun 21. júní kom
i fram, að Danir eru Evrópuþjóða
íslendingur hafa gert. Það
er áreiðanlegt, að eftir þvi er
tekiö, hver er afstaða stærsta
blaðsins og aöalmálgagns
Sjálfstæðisflokksins. Vafa-
laust má þó gera ráð fyrir
að ritstjórar Mbl., séu fylgj
andi útfærsiunni, en fein-.
hver kergja vegna stjórnar-
andstöðunnar virðist valda
því, að þeir geta ekki einu
sinni f l\issu máli staðifc
fast með stjórninni.
Morgunbiaðið gerði sjálfu
sér og þjóöinni mikið gagn
með því að ganga hér
hreint til verks og lýsa yfir,
skýrt og skorinort, fylgi sínu
við útfærslu fiskveiðiland-
helginnar, og einbeittri and
stööu gegn sérhverri ofbeld-
istilraun til að hindra fram-
kvæmd hennar.
Sjái hinir erlendu aðilar
það svart á hvítu, að hvergi
sé bilbug að finna á íslend-
ingum, mun það meira en
nokkuð annað flýta fyrir
farsælli og ánægjulegri
lausn þessa mikla réttlætis-
máls.
Skot$anakönnun um málið fór fram í tíu lönd-
um Evrópu, Suður-Ameríku og Asíu
y:'
■fté.:’
m
mótfallnastir því að taka við flug
skeytastöðvum, ef til þess kæmi,
að Bandaríkjamenn færu fram á
leyfi til að setja þær app á danskri
grund. Svíar og Danir voru einnig
hlynntari afvopnun en nokkrar
aðrar Evrópuþjóðir í skoðana-
könnun, sem fram fór 14. júní.
Sterkasta andstaðan við alþjóða
■samþykkt um bann vig gervihnött
um í hernaðarþágu, kom fram hjá
tveim Suður-Ameríkuþjóðum,
Venuzuela o| Mexíkó. ítalir og
Japanar höfðu hæsta tölu þeirra
manna sem „vissu ekki“ um málið.
Heldur meira en þriðjungur hverr
ar þjóðar um sig, gat ekki svarað
spurningunni. *
Með hverri þjóð voru betur
menntaðir hlynntari alþjóðasam-
þykktinni. Hér eru til hliðsjónar
tölur frá Ítalíu. Fremri dálki
verr menntaðir menn, í hinum
aftari hinir betur menntuðu:
Álíta að ítaiia ætti
a’ð taka þátt í . . 48% 68%
Ætti ekki að taka þátt 9 13
Vita ekki ... 43 19
3WSTOMAlk
Sigurður Jónsson frá Brún, tekur til
til máls:
„Nú eru góðar fréttir af Velvakanda.
Hann er aS eigin sögn hættu-
laus hestum og liann ætti að
vita það manna bezt, býður enda
vottorð annarra manna (senni-
lega dómbærra) ef rangt yrði.
Hann er svo vel gefinn til hrossa
að hann lærir taumhald ó einni
ellefu tíma ferð, þótt miklum
hluta þessarar mjög ríðandi þjoð-
ar entíst ekki aldurinn til þess á
meðan það var stundað sem
starfsatriði, og þetta er nokkuð
annað en hin handlýjandi aðferð
klaufanna, sem ólmast á taum-
unum eins og geðvond fiskifæla
keipaði í fáfiski, og sem ég í
heimsku minni hélt að blaðamað-
urinn hefði beitt og taldi mega
ráða af sárum öxlum aumingja
mannsins.
Nú trúi ég orðum Velvakanda um
ómeiddan hest hans og biö hann
að fengnum upplýsingum fyrir-
gefningar á — ekki einasta orð-
um mínum óþægilegum, heldur
meira að segja á legió iUra hugs-
ana, sem ég allar skal eta ofan í
mig aftur, — jafnt rituð orð sem
óskráð — að svo miklu leyti, sem
þau snúast að saklausum mönn-
um eins og Velvakandi er. En
vondir hestleigjendur eru fleiri
til en góðir fararstjórar, og illa
hestíeigjendur skyldu orð mín
hitt hafa og það illúðlegar en von
er til að þeim hafi lekizt.
Tii þeirra nota fylgi ég ritsmíð minni
eftir fram fyrir hestarétt ef með
þarf, þótt ýmsa harðneskju telji
ég hrossum tilvinnandi að þola
ef um er að ræða annaðhvort við-
hald kynstofnsins eða niðurskurð
fullan. Þannig vita allir að hross-
um er ekki nógu vel sinnt um
vetur, hrafcatiðir og hunigurkafiar
eru of oft létnir óbættir, eigend-
um og umráðendum lirossannn til
tjóns og smánar, auk þjáninga
skepnannai. mun samt ósannað að
sjálfræði og sumarsæla stóðsins
borgi ekki voik vetrarins, einksr.-
lega ef enn fer batnandi fóðrup,
svo sem verið hefir með allan bú-
stofn fyrirfarandi áratugi. I'n
leiguhestar í skemmtifer'öum
misvandaðra manna, eru brjóst-
umkennanlegar skepnur, jafuvel
yfir sumar, og eiga sér enga
vissu fyrjr endurgjaldi á vetri fyr
ir kjaftsæri, liðabilanir, sina-
skeiðabólgu, gjarðsæri eða-venni-
bólur ilirar meðferöar nýliðinn
dag, nú eða hin næsta.
Nú er ég hætíur að hafa áhrif á iíð-
an nokkurrar hrossskepnu nema
ef ta’kast mætti með unitali um
nýja eða forna frammistöðu þess
eða hins, en þótt bæta mætti um
þekkin.gu mfna á hrossum, lag
við það og geðró áður en mér
sæmdt hestamannsheiti, þá iieli
ég of oft hesta notið til að sjá
eftir mér og orðaleppum mínum
þeim til varnar við vondum k,iu n-
um — það eins þótt óvinsældir
kosti, — o-g enn riða margir við
beizlisstengur með sexföldu eða
áttföldu ótaki og beita þeim sum-
ir óvægtlega, því verður manni
(Framhald á 8. síðu)
I