Tíminn - 23.07.1958, Page 7

TÍMINN, miðvjkudaginn 23. júlí 1958.
7
Píanóleikari með óvenjulega hæfi-
leika og einlæga ást á list sinni
BandaríkjamatJurinn Harvey Lavan Cliburn
sigraði í aSþjó^akeppni i píanóleik í Moskvu
í veíur fór fram aiþjóða-:
samkeppni í píanóleik í tón-j
listarháskólanum í Moskvu,
hin svonefnda Tchaikowsky-
keppni. Þátttakendur voru 49
frá 20 löndum, og stóð keppn-
in yfir í 10 daga. Sigurveg-
ari var ungur Bandaríkja-
maður, Harvey Lavan Cli-
burn, og fékk hann að laun-
um Tchaikowsky-gullpening-
inn.
Van Gliburn, eins o>g hann er
k'allaður, er aðeins 23 ára gamall,
hávaxinn (193 omj ogrengIulegi.tr,
rncð geysimikið liðað, ljóst hár,
skœiiblá augu og ungfegt andlit.
Fas hans er heillandi, og hvort
heldur hann er á sviðinu eða ut-
an þess, þá er framitoomfa hans öll
ótrúlega örugg af svo ungum
mann að vera. Engu að síður er
hann yfirlætiSlaus og eðlilegur,
lífsglaður og tápmikill.
Byrjaði að læra 3 ára
Þegar Van Cliburn var aðeins
þriggja ára gamaiii. fór möðir hans
að kenna honum píanóleik. Frú
Cliburn hafði sjállf verið einleik-
ari á yngri árurn, og hafði hún
mikili vexti og gjörvilegur og slag-
harpan beinlínis feitour í hendi
hans — og sömuleiðis tónlistin að
mörgu leyti. Ilann hefir í ríkum
mæli alla kosti fcónsnillings: S'kap-
hita, þokka og fcónlistargáfu — “
Híaut verðlaun
Sama ár fékto: Van Clibúrn Edg-
ar Leventrittverðlaunin, og Walth-
er Damroschverðlaunin voru hon-
um veitt fyrir námsafrek við Juili-
iardstoólann. Auk þess hefir hann
hlotið fjölda annarra viðurkenn-
inga fyrir fágaða tætoni, næma
túl'kun, fullkomið vald á meðferð
tónlistar og hljóð'færis og óvenju-
lega náið samband við áheyrendur.
Þegar hann leikur, gengur hann
algjörlega upp í tónlistinni, en þó
er hann alltaf mtjcg nænrur fyrir
viðbrögðum áheyrenda sinna.
Sigurvegari í Moskvu
Van Cliburn hefir verið einleik-
ari með öllum stærstu hljómsveit-
um í Bandaríkjunuan og hafði
hugsað sér að fara, í hljómleikaför
til Evrópu seint á þessu ári Þá
var það, að fyrrverandi kennari
hans, Rosina Lhevinne, hvatti
hann rnjög til þátttöku í Mostovu-
keppninni, enda þóttiist hún viss
um, að hann vrði þar meðal hinna
fremstu. Van Oiiburn tóik nú að
æfa af kappi, og lék hann 6—11
Góðum kostum búinn
Vinir hins unga listamanns segja
hann einnig góðuim mannkostum
búinn að hann sé ósérhlífinn mjög
og skyldurækinn, og hafi ávallt
sett ÍLstamannsferil sinn ofar per-
sónulegum þægindum. Til dæmis
lét hann sér hv.ergi bregða, er
strengur slitnaði í slaghörpunni á
tónleikum hans í Moskvu, og í þá
10 daga, sem keppnin stóð yfir,
lék hann rtíeð reifaðan vísifingur.
Hann hafði æft sig af sMtou ofur-
kappi undir keppnina, að hann
hafði stoorið sig í fingurinn. Þegar
honuni voru tilkynnt úrslitin, var
hann saTo aðframfcominn, að hann
gat réfct stunið upp orðunum:
„Þöklc fyrir“. Ennfremur segir
góður vinur hans svo frá, að sunnu
dag nokíkurn íyrir mörgúm árum,
er hann átti í fyrsta sinn að ieika
m!e ð P h i 1 adelphi uhljóms ve i t i n n i,
hafi Van Cliburn verið að velta
því fyrir sér, hvort heldur hann
ætti að fara í kirkju eða vera
heima og æfa sig. Það varð úr,
að hann fór í kirkju. Skyidurætoni
var það einnig, sTem réði því, að
hann sneri heim til Kiigore í Tex-
as, til þess að vera fjölskyldu sinni
'hjálplegur og kenna nemendum
m'óður sinnar, er hún var veik.
Ungir píanósnillingar
Van Cliburn er nú í hópi þeirra
píanóleikara undir 35 ára aldri,
sem náð hafa mestum frama í
Bandaríkjunum. Meðal þeirra eru
Glenn Gould (25 ára), Byron Jan-
ÍS' (30), Gary Graffman (29),
Van Cliburn, 23 ara gamall píanóleikari, sem vann fyrstu verSIaun í Tchai-
kowskykeppninni í Moskva í vetur. Hann hefur komið fram sem einleikarí
meS mörgum beztu sinfóníuhljómsveitum Ameríku og hiotið fjölda viður-
kenninga fyrir óvenjumikla tónlistarhæfileika.
Jacoh Lateiner (30), Seymour fullum þroska í túlkun og munú
Lipkin (31), Claude Frank (32), vafalaust taka við af eldri og
Jöhan Browning (24), Eugen Ist- reyndari listamönnum, eins og'
om'in (32) og Leon Pleischer (31). Horowitz og Seukin, þegar þeir
Þesisir ungu menn eru nú að ná hverfa af sviðinu.
New Yorkbúar hylla Van Cliburn við heimkomuna frá Moskvu. Van Cliburn
situr uppi á bíl og heiisar fjöldanum.
verið n'emandi hins þakkta Arthur
Friedheiinis, en kennari hans var
Franz Liszt. Þar til Van Clibúrn
innritaðfet í Juilliardtónlistarskól-
ann í New York 17 ára að al'dri,
var hún eini kennari hans. Uppá-
hald.-'t'ónskáld hans voru Liszt,
Chopin, Tchaikowítoy og sér í lagi
Rachmaninoff. Árið 1947, þegar
hann var 12 ára gamall, kom hann
fyrst fram sem einleikari. er hann
lék með Sinfóníuhljómsveitinni í
Houston í Texas.
V i ð Juiil i a rdtóniistarskól a nn
stundaði Van Cliburn nám til áris-
ins 1954 undir hand'leiðslu Rosina
Lhevinne, sem var útskrifuð úr
tónlistarhásfcólanum í . Moskvu.
Rosina Lhevinne, er rússnesk að
ætt, en flúði frá Rússlandi fyrir
valdataku kommúnista árið 1917.
Fyrstu tónieikarnir
Að lofcnu pi'ófi frá Juiilardskól-
anum liéit Van Cl'iburn tónieika
míeð New York Filharmóníuhijóm-
sveitinni.undir sitfjórh Dmitri Mitr-
opoulos, og voru það fyrstu tón-
leiíkar hans í New York. Eftir þá
hl'jómleika komsit tónlistarigagnrýn-
andi Saturday Review þannig að
orði: „Gáfnaljós ungiiðanna á tón-
listarsviðinu í ár —• sýndi eftir-
téktarverða dirfsku með því að
leika píanókonsert Tehatoowskys í
bis-molí með fílíharmóníuhljlóm-
siveit í úbvarp nýlega. Hann er
sbundir á dag í tvo mánuði sani-
fleytt. Hann bar sigur af hólmi,
og að keppninni lokinni fór hann
í hijómleikaför um Rússiand.
Heiðraður í New York
Þegar Van Cliburn sneri heim
eftir hina sigursælu för sína, var
honum ákaft fagnað af New York
búum. Borgarstjórinn afhenti hon-
I um heiðurspening og heiðursskjal,
1 og gengið var í skrúðgöngu um
borgina honum til heiðúrs. Eisen-
hower forseti bauð honum og for-
eldrumi hans till Hvíta hússins, og
hann lék í Consfcitution Hall í þing-
húsbýggingunni, þar sem gagnrýn-
endur hyll'tu hann.
Síðan hafa Van Cliburn borizt
rnargar beiðnir 1011 að teika inn
á hljömplötur, og hann getur valið
eftir geðþótta úr ótal tilboðúm
um að teika með sinfóníuhljóm-
sveitum sem- eirtfeikari.
Eftir heimkomuna frá Moskvu
lék Van Olibúrn með New York
Symphony Orchestra of fche Air í
Carnegiie Hali, og kom gagnrýn-
endum saman um, að hann hefði
verið vel að tónlisfcarsigrinum í
Moskvu kominn. Tónlistargagnrýn-
andi New York Herald Tribuné,
Paull Henrv Lang, sagði m.a.: Eng-
inn gengur þess dulinn, að hann
er píanóleikari með óvenjumikla
hæfiteika ög einlæga ást á list
sinni....“
Merkilegt starf Kvennabandsins íV.-Hún., sem
lagt hefir stórfé til sjúkrahúsbyggingar
: ' .
♦ * *\*** , " •
*• .‘*,V,V V
ifcM:"- S
'fe'óvV -'
Fjmitíu ára afmælis kvenfélagasambands hér-
aðsins meí fjölmennri afmælishátí'Ö og handa-
vinnusýningu í Reykjaskóla.
Víða um landið halda kvenfélögin uppi myndarlegu og gagn
legu félagsslarfi. Hefir starfsemi kvenfélaga og kvenfélaga-
sambanda verið komjm til mikils gagns og félögin stuðlað að
auknum áhuga fyri rýmsum menningarmálum, og hafa víða
lagt mikið af mörkum til framgangs góðum málum.
Eitt starfsamasta og merkasta
kvenfélagasamband landsins hélt
nýlega hátíðlegt 40 ára starfsaf-
mæli sitt með myndarlegu hófi og
skemmtisamkomu. — Var það
Kvennabandið, sem er samband
kvenfélaganna í Vestur- Húnavatns
sýslu en formaður þess er frú Jóse
fína prelgadóttir að Laugabakka,
sem vinnur að félagsmálum af fá-
dæma áhuga og skörungsskap og
hefir sér við hlið á þeim veltvangi
dugandi konur í sýslunni.
Afmælishátíðin var með miklum
myndarbrag, eins og búast mátti
við og mátti segja að sunnudaginn
15. júní væri eins konar héraðs-
hátíð í sýslunni. Konur og bændur
fjölmenntu til afmælisfagnaðar í
ágætum húsakynnum héraðsskól-
ans að Iíeykjum í Hrútafirði.
Glæsileg heimilisiðnaðarsýiiing
húnverzkra kvenna.
1 sambandi við afmælishátíðina
var komið á fót á vegum Kvenna-
bandsins mjög athyglisverðri heim
ilisiðnaðarsýningu húnverzkra
kvenna, sem sýndi að þær sitja
ekki alitaf auðum höndum. Var
þar margt mjög fallegra muna og
vel gerðra, eftir eldri og yngri kon
ur í héraðinu. Meðal margs ann-
ars mátti þar sjá mjög fínlega
gert herðasjal, sem tvær systur á
nir'æðisaldri höf'ðu lagt hönd að.
Hafði önnur spunnið hinn hárfina
þráð í sjalið, en hin prjónað.
Heimilisiðnaðarsýning þessi var
í húsakynnum héraðsskólans og
vakti óskipta abhygli samkomu-
g<?sta.
Á þri'ðja hundrað
manns við veizluborð.
Hátíðin hófst með guðsþjónustu
kl. 2 e. h. Séra Yngvi Þ. Árnason
á Prestsbakka prédikaði. Kl. 4
bófst sameiginleg kaffidrykkja.
Sátu hófið á þriðja hundraö
manns, víðsvegar að úr héraðinu.
Formaður Kvennabandsins, Jóse-
fína Helgadóttir, bauð samkomu-
gesti velkomna me'ð ræðu, og
stjórnaði hófinu. Af innanhóraðs-
mönnum fluttu einnig ræður undir
borðum: Frú Gróa Oddsdóttir, Þór
oddsstöðum, frú Kristín Gunnars-
dóttir, Auðunarstöðum, , Ólafur
Tryggvason, Kothvammj, Guðnv.
Arason, Illugastöðum og Bjarní
Tryggvason á Hvammstanga.' Frú
Þóra Sigvaldadóttir á Hvamms-
tanga las upp kvæði. Þessir gestir
fluttu ræður. Ungfrú' Halldóra
Bjarnadóttir, Biönduósi, frúrnar
Aðalbjörg Sigurðardóttir, Svava
Þorleifsdóttir og Guðlaug Narfa-
dóttir, allar úr Reykjavík, Elísai
ibet Eiríksdóttir frá Akureyri 03
Björn Guðmundsson fyrry. skóla
stjóri á Núpi. Flutt voru þrjú
frumort kvæði og voru höfundar
þeirra búsfreyjurnar -Margrét Jó
hannesdóttir á Stóru-Ásgeirsá og
Ffcíða Sigurbj örnsdóttir í Sporði
i;’*-amhald á 8. síðul
Frá afmælissýningu Kvennabandsins í Vestur-Húnavafnsáýslu, þar sem
sýnd var fjölbreytf handavinna kvenna af félagssvæðinu. Sýningargestir
skoða fallegt handbragð á útsaumuSum dúk.