Tíminn - 06.03.1959, Side 6

6
T í M I N N, föstuðaginn 6 marz'1959.
Útgefandi : FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Ritstjóri: Þórarinn Þórarinsson.
Skrifstofur i Edduhúsinu við Lindargötu
Símar: 18 300, 18 301, 18 302, 18 303, 18 304.
(skrifstofur, ritstjórnin og blaðamenn)
Auglýsingasími 19 523. - Afgreiðslan 12323
Prentsm. Edda M. Sími eftir kl. 18: 13948
Athyglisverðar umræður
í FYRRADAG fóru fram
athyglisverðar umræður í
sameinuðu þingi. Spunnust
þær út af fyrirspurn Ásgeirs
Bjarnasonar um væntanleg
an innflutning á landbúnað
arvélum á yfirstandandi ári.
Gat Ásgeir þess, að orðrómur
gengi nú um, að til stæði að
draga allverulega úr þessum
innflutningi frá því, sem ver
ið hefði. Margir bændur ættu
í pöntun vélar og verkfæri,
sem þeim væri brýn nauðsyn
á að fá fyrir sumarið. Hvort-
tveggja væri, að mikið skorti
á, að allir toændur væru bún-
ir að verða sér úti um þær
vélar, sem þeir þyrftu, sem
og hitt, að elztu vélarnar
væru nú teknar að ganga úr
sér og þyrftu endurnýjunar
við. ■ Þýðingarmikið værj því,
ekki aðeins fyrir bændur,
heldur og fyrir þjóðarbúskap
inn allan, að unnt yrði að
fullnægja eftirspurn eftir
landbúnaðarvélunum.
Viðskiptamálaráðh. Gylfi
Þ. Gíslason, veittj þau svör,
áð úthlutun gjaldeyris til
heyvinnuvéla mundi nema
svipaðri upphæð og á.s.l. ári.
Gert væri ráð fyrir innflutn-
ingi á um 200 hjóladráttar-
vélum. Hins vegar væri gjald
eyrisúthlutun til jarðyrkju-
véla 5 millj. kr. lægri en i
’fyrra. Til varahlutakaupa
væru ætlaðar 9 millj. kr., eða
rífiega það, sem áður hefði
verið. Væri það vilji rikis-
stjórnarinnar að sjá um að
ekki yrði skortur á varahiut
um. En alLs væri áætlað að
verja 21 millj. kr. til :nn-
flutnings landbúnaðarvéla
og varahluta til þeirra á ár-
inu.
ÁSGEIR BJARNASON
taldi sýnt eftir upp-
lýsingum viðskiptamála-
ráðherra, að um sam-
drátt.yrði að ræða í þessari
innflutningsgrein og gæti
það haft hinar alvarlegustu
afleiðihgar. Ingólfur á Hellu
áleit að gjaldeyrisúthlutun
til varahlutakaupa þyrfti að
vera 3—5 millj. kr. meiri en
kvaðst treysta stjóninni svo
vel, að hann efaðist ekki um,
að hún mundi skjóta í þetta
þeim milljónum sem á vant
aði, er til kæmi. Nú er það
ekki að efa að trúin er alltaf
mikils virði a.m.k. fyrir þá,
sem hafa hana, en enda þótt
ummæli Ingólfs verði skil-
in á þann veg, að Sjálfstæðis
flokkurinn hafi tekið að sér
að tryggja líftóru ríkisstjórn
arinnar árið út, þá er nokkur
spurning hvort bændur al-
mennt eiga þann trúarhita,
sem Ingólfi er gefinn og
mundu ekki fremur óska þess
að hann fylgdi eftir því máli
sínu, að gjaldeyrisúthlutun
til varahluta sé of lág ,og beri
fram tillögu um að hún yrði
hækkuð t.d. upp í 12 millj.
svo ekki sé lengra farið. Ein
hvern tíma mundi nú kemp-
an Ingólfur ekki hafa hikað
við það smáræði.
Innflutningur hátollavara
í UMRÆÐUM á Alþingi
í fyrradag, gaf viðskipta-
málaráðherra þá yfirlýs-
ingu, að áformað væri
að flytja inn á árinu
svonefndar hátoliavörur fyr
ir 209 millj. kr. Frá þeirri á-
ætlun mætti með engu móti
hvika hvað sem i skerist, því
að það mundi valda halla í
ríkissjóði og Útflutnings-
sjóði. — Eysteinn Jónsson
spurði hvort ummæli ráðh.
bæri að skoða sem stefnu-
yfirlýsingu stjórnarflokk-
anna í þessum málum. Ef svo
væri þá kæmi hér fram al-
gjör stefnubreyting frá því
sem verið hefði hjá fyrri
rikisstjórnum. Þó að inn-
flutningsáætlanir hefðu ver
ið gerðar á undanförnum ár
um, þá hefði jafnan verið
hafður sá fyrirvari, að há-
tollavörur yrðu látnar víkja
ef skortur á nauðsynjavarn-
ingi gerði vart við sig. Fyrir
þvi sjónarmiði hefðu Fram-
sóknarm. jafnan beitt sér.
Sú hefði líka orðið raunin.að
í framkvæmdinni hefði áætl
ununum veriö breytt, vegna
þess að hjá því varð ekki
komizt. Þannig gæti það einn
ig farið nú og það yrði ríkis-
stjórnin að gera sér ljóst,
ella gæti illa farið.
EF TAKA á þessa yfirlýs
ingu viðskiptamálaráðh. al-
varlega, þá má öllum vera
ljóst, að teflt er á svo tæpt
vað, að þjóöarógæfa getur af
hlotizt. Við getum blátt á-
fram ekki rekið þjóðarbú-
skap okkar þannig að hon
um sé fleytt áfram með því
að verja verulegum hluta af
dýrmætum en takmörkuð-
um gjaldeyri okkar til kaupa
á varningi, sem þjóðin getur
og verður að komast af án,
ef 1 hart fer.
Á svo ótraustum og óheil-
brigðum grundvelli er ekki
hægt að toyggja afkomu þjóð
arbúsins. Hver er kominn til
að segja að eftirspurn eftir
shkum vörum verði áfram
svo sem undanfarið? Því
verður ekki á móti mælt, að
kaupgeta almennings hef-
ur þorrið við aðgerðir ríkis-
stjórnarinnar. Kaupmenn
kunna þá sögu að segja, að
dauft sé yfir verzluninni
venj u fremur. Er sízt að lasta
þótt eitthvað minnki kaup
manna á svonefndum óhófs
varningi, en valt verður þá
aö byggj a um of á slíkum inn
flutningi.
I
i
En vera má, að yfirlýsing
viðskiptamálaráðherra hafi
verið gefin af nokkru fljót-
ræði og honum sé ljóst, að
við hana verður ekki staðið.
Til þess bendir það, sem
Kostnaðurinn við niðnrgreiðslurnar
áætlaður 259 mi
1
>1
í fyrradag svaraði Gylfi Þ. Gíslascn í sanieinuSu þingi fvrirspurn frá Eysíeini
Jónssyni um tilhögun niðurgreiðslna á vö uverci og éætluSum heiídarkostnaði við
þær. Hér á eftir fer svar ráðherrans og s st á því, hvernig niðurgretðsiurnar skipt-
ast milli einstakra vöruflokka og hver ko ?n;8ur er áætiaður við þær.
Sauðfjárafurðir:
Jlilka- og geldfjárkjöt . .
Ærkjöt .................
Geymslukostraður kjöts
IJll og gærur...........
Mjólkurafurðir:
Nýmjólk frá mjólkurbúum
— seld beinl til nej
Smjör miðalaust ..........
Viðb. niðurgr. á smjör gegn miðum .
Skyr ................................
Mjólkurostu'' .......................
Mysuostur ............................
Nýmjólkurduft ........................
Undanrennuduft .......................
Kartöflur
— geymslukostnaður ..............
Smjörlíki ...........................
Saltfiskur ..........................
Ýsa ný, sl/m/haus ...................
■ )
Þorskur nýr sl/m/haus
:
Alls
c cn ‘O a -0 -3 e» o IO c
to ci » | C3 -3 o o r° « ■:; fí 1 OJ •3 a '/> ÍO 05 ’S ^ fco r: !£ £ % ■' ra Æ, ■n S ■ C5 . tn
Zp N ' 2 ■z H ' 3 OH £ CJ r. J® U C3 —[
W 03. tí ð 03 X - :■/ C r-J S •« .5? 72 Ú-i •- 'Cf) lO - u Oi tí tí r-1 a is :á < -H A
70Co tonn 10,51 10,50'') 73.570 72.300
33o tor.n 4 20 — 1.470 1.400
- - — — 5.200 5.200
— — — 3.400 3.400
3183 • þú>. 1. 2,44 11,61 77.600 77.500
030.' Þú - 1. — — 9.750 9.750
03 ■ ionn 8.06 0,73 )
) 39.500 30.500
82) tor.n 27.00 2,32 )
190: tonn 0,65 0,11 1.235 1.235
65/ lor:n 4,45 0,13 2.300 2.300
42 tonn 1,90 0,04 80 80
73 tonn — . — 270 270
12 1 tonn __ — 150 150
7000) tor n 2,40 5,86'') 17.000 17.000
— — .— 900 900
1650 tonn 6,36 1,93 10.500 10.500
90/ torn 6,30 2,38 5.670 5.670
1,50**) 1,29*®) )
60GC ) 8.900 7.900
1.37 ■"■') 0.56'")
37,48 p t-43.995 246.555
*) Niðurgrelðsla geymslukostnaðar ekki meðtahn.
Samkvæmt áætlun Hagstofunnar þarf að greiða
framfærsluvísitöluna niður um 3,8 stig til þess
oð hún verði 202 stig 1.3. 1959. Hinar auknu
niðurgreiðslur frá og með 1. marz 1959, sem
þegar hafa komið til framkvæmda, lækka vísi-
töluna um 2,4 stig og þarf því enn viðbótarnið-
urgreiðslur sem svara 1,4 stigum til þess, að vísi-
talan 1. maiv 1959 komist niður í 202 stig. Er
gert ráð fvrir að sjúkrasamlagsgjöld verði frá
1.3. 1959 greidd niður eins og með þarf til að
brúa þetta bil, og mundi niðurgreiðsla mánaðar-
lega sjúkrasamlagsiðgjaldsins í Revkjavík þurfa
að vrrða ca. 13 krónur, ef áætlun Hagstofunnar
' -) Ekki endanlegar iölur.
um vísitcluna 1.3. 1959 reynist rett. Þessi
niðurgreiðsla samsvarar því. að ca. 29% af
iðgjaldi sjúkrasamlagsmeðlima í Eeykjvík .sé
greitt niður, og er gerí ráð fyrir að hlutfalls-
lega sama niðurgreiðsla verði ákveðin á með-
limaiðgjaldi allra siúkrasamlaga á landinu.
Árskóstnaður við þessa niðurgreiðslu er áætl-
acur 15,6 millj. kr.; og þá kostnaður á 10 mán-
aða tímabilinu, sem niðurgreiðslan er í gildi
á þessu ari, 13,0 millj. kr.
Samkvæmt þessu er áætlaður heildarkostn-
aður við niðurgreiðslur 1959 sem hér segir:
Heildarkostnaður samkva'mt skýrslunni hér fyrir ofan 246.555 þús. kr.
Áætlaður kostnaður vegna niðurg eiðslu sjúkra-
samlagsiðgjalda fra 1.3. 1959 ......... 13.300 þús. kr.
Alls 259.555 þús. kr.
mi
Samfærsla goöorða - samfærsla kjördæma
í útvarpsumræðunum um dag-
inn varð þnð helzta haldreipi
Bjarna Benediktssonar til þess
að mæla með kjördæmatillögum
stjórnarflokkanna, þar sem gert
er ráð fyrir að leggja niður öll
kjördæmi Inndsins iicma Reykja-
vík, að líkja hinní nýju skipan
við hin fornu goðorð í landinu.
Þeir, sent á þetta hlustuðu, og
gera sér sæmilcga grein fyrir
skipan hins íorna þjóðveldis,
hlutu að undrast þessa röksemda
færslu og álykfca, að aumur væri
sá málstaður, sem ekki ætti sér
haldbetri röksemdir. í þessa-i
samlíkingu, — að svo miklu leyti
sem hún stenzt, — er einmitt
bent á mesta anmnarka þeirrar
skipunar, sem boðuð er nú.
hanri sagði síðar í umræöun
um, að ef forsendur áætlun
arinnar breyttust þá yrði að
endHrskoða hana, og að sam
komulag væri um það við
Seðíabankann, að sú endur-
skoðun fari fram í vertíðar
iok og aftur á miöju ári. —
Þannig er ekki alltaf nóg að
boða nýja „stefnu“. Hin
kalda nauðsyn hlýtur að
ráóa feröinni.
Það fer ekki á tnilli rnála, nö
það voru einmitt annmarknr goð-
orðaskipunarinna", sem urðu fall
þjóðveldisins. Goðorðin gátu
gengið í arf og þannig auðveld-
lef.v saineinazt mörg á eins inanns
höud eða fárra. Þetta fór einnig
svo undir lok þjóðveldistimans.
Goðorðin — kjördæmi þess tíma
— sameinuðust undir yfirráð ein-
stakra manna — urðu stó- kjör-
dæmi. Eftir það reyndust erlendu
valdi hæg he'nmtökin að sölsa
allt Iandið undir sig með því að
ná langarhaldi á fáeinum mönn-
um, er réðu orðið goðorðunum.
íslenzkt sjálfstæði leið undir lok.
Að því eina leyti, sem líking
Bjarna stenzt, er gert ráð fyrir
hinu sama nú. Nú á nð leggja
kjördæmin niður, samcina þau
með lagaboði í stað sölu og erfða
áður. Kjördæmavaldið á þar með
nð ieggja í hendur flokksstjórna
á svipaðan bátt og goðorðsvaldið
dróst áður í hendur konungsvina.
Afleiðingin verður hin sama
að því Ieyti, að fólkið, kjósend-
urnir í landinu, er svipt áhrifa-
valdi, og einingar þjóðfé'ngsins,
sýslurnar, sviptar möguleikum til
þess að sjá málum sínum far-
borða. Að sama skapi vex vald
fiokksstjórnanrn í landinu.
Dæmi úr sjálfstæðisbaráttu
þjóðarinnar á þessari öld skýrir
þetta betur. Lítill vafi er á því,
að hefði það kosningafyrirkomu-
lag, sem nú er boðað, ríkt árið
1908, hefði „uppkastið“ svo-
nefnda verið samþykkt. Mikill
meirihluíi fiokksstjórna í Reykja
vík var þvi samþykkur og hclztu
stjórnmálamenn landsins á þeirri
tíð börðust fyrir því. Með ájirifa-
valdi sínn til framboðs og ;áróð-
urs í 5 eða • 6 stórum kjördæm-
um, hefði þeim vafnlaust tekizt
að fá nógu marga „uppkasts-
menn“ kosna. En það var álirifa-
vald fólksins um val frambjóð-
enda og kosningu í hinum mörgu,
sjálfstæðu kjördæmum, sem þar
reið baggamuninn svo að „upp-
kastið“ var fellt og mikilvægur á-
fangi náðist í sjálfstæðisbarátt-
unni.
Röksemdafærsla Bjarna er því
í bágbornasta Ingi. Samfærsla
goðorðanna fornu bar óunuleil-
anlega í sér dauða þjóðveldisins
— og samfærsla kjördæmanna og
niðu felling þeirra nú liefir-sömu
hættur og annmarka. Svo sein-
heppnir nm samlíkingar til stliðn
ings málstað sínum verða aðeins
þeir, sem rökþrota eru með öllu.
Ef þjóðin getur ekki lært af
Iirunsögu þjóðveldisins ínun
inörgum verða spurn hvaða lær-
dómar dugi henni.