Tíminn - 21.12.1960, Qupperneq 7

TfMINN, miövikudagmn 21. desember 1960.
7
INC
SÖLUSKATTURINN ER EINN
ÞÁTTUR ÍHALDSSTEFNUNNAR
Hér fer á eftir nefndarálit
Skúla Guðmundssonar við frv.
ríkisstjórnarinnar um fram-
lengingu viðbótarsöluskatts-
ins, sem falla átti niður nú
um áramótin:
Þetta frumvarp er flutt af
ríkisstjórninni. í því er lagt
til, að viðbótarsöluskattur sá,
8% af tollverði allrar innfl.
vöru, að viðbættum aðflutn-
ingsgjöldum og áætlaðri álagn
ingu, 10%, sem lögfestur var
á síðasta þingi „til bráða-
birgða“ og gildir til næstu ára
móta, skuli einnig gilda allt
árið 1961. Var þó látið í veðri
vaka á síðasta þingi, að við-
bótarskattur þessi ætti aðeins
að vera bráðabirgðatekjustofn
fyrir ríkissjóð.
Beinir skattar og óbeinir.
Eitt af stefnumálum núver
andi stjórnarflokka er að
hverfa frá beinum sköttum,
en leggja á óbeina skatta í
staðinn. Þess vegna samþ. þeir
lækkun á tekjuskatti á síð-
asta þingi, en lögðu á háan
söluskatt. Þetta var mjög til
hagsbóta fyrir þá einstakl-
inga, sem hafa óvenjuháar
tekjur, en til tjóns fyrir allan
f jöldann.
Söluskaturinn er einn þátt-
urinn í efnahagskerfi ríkis-
stjórnarinnar. Samkvæmt
fjárlögum er áætlað, að álagð
ir söluskattar nemi alls yfir
500 millj. kr. á næsta ári og
þar af fari til ríkissjóðs 438
rmUjónir.
í framsöguræðu um efna-
hagsmálafrumvarpið 5. febrú-
ar sl. sagði forsætisráðherr-
ann meðal annars:
„— þá, sem líta bjargráðin
eða aðrar tillögur okkar öðr-
um augum en við gerum sem
stöndum að þessu frumvarpi,
biðjum við um að fresta mót-
aðgerðum um nokkurt skeið
og gefa með því reynslunni
færi á að kveða upp sinn ó-
lygna dóm“.
Fresturinn veittur.
Síðan ráðherrann f Iutti
fram þessa bón, eru nú liðnir
10 mánuðir og 14 dagar. All-
an þenna tíma hafa menn ver
ið að taka á sig miklar og vax
andi byrðar vegna ráðstafana
stjórnarvaldanna, án þess að
gripið hafi verið til nokkurra
mótaðgerða gegn ríkisst.iórn-
inni og hennar from^Vrði.
Stjórnin hefur því vissule<ra
fengið umbeðinn frest „um
nokkurt skeið“.
En að hv<>»a gagni hefur
þetta komið? Hver er ár-
angurinn af þeim miklu fórn
um. sem færðar hafa verið?
TJvað er að segja um hinn
. ólve-na dóm“ reynslunnar?
Hvernig er dómur hennar um
stefnu og starf ríkisstjórnar-
innar?
Nefndarálit Skúla Guðmundssonarviðfrumyarpiðumfranileng-
ingu viðbótarsöluskattsins, sem falla átti niður nú um áramótin
í áðurnefndri framsöguræðu
um efnahagsmálafrumv. 5.
febrúar sagði forsætisráðherr
ann:
Greiðsluhallinn.
„Það er óhætt að segja, að
meginvandamálið, sem leysa
þarf í efnahagsmálum íslend j
inga nú, og um leið það, sem
sízt verður umflúið, sé greiðslu ,
hallinn gagnvart útlöndum.“!
Með gengisbreytingunni og
öðrum aðgerðum, er henni
fylgdu, ætlaði stjórnin að ná
jafnvægi i viðskiptum þjóðar
innar út á við.
Hvernig hefur þetta tekizt
á því ári, sem nú er senn liðið?
Enn er ekki hægt að segja
með vissu um niðurstöður á
viðskiptareikningnum við aðr
ar þjóðir fyrir þetta ár. Á þeim
reikningi eru allmargir liðir,
bæði á tekna- og gjaldahlið-
inni. En lagstærstu tölurnar
á þeim reikningi eru andvirði
seldrar og keyptrar vöru. Og
hagstofan birtir mánaðarlega
skýrslur um innflutning og út
flutning. Á þessu ári hefur
einnig verið birt í hagtíðind-
um skýrsla um verðmæti inn
flutnings og útflutnings 1958
—1960, með tölum fyrir tíma
bilið janúar 1958 til febr 1960
Skúli Gu'ðmundsson
umreiknuðum til samræmis
við núgildandi gengi. Þennan
umreikning þurfti að gera
vegna gengisbreytingarinnar,
til þess að tölurnar séu sam-
bærilegar. Skýrslur eru nú
komnar um innflutning og út
flutning frá ársbyrjun til októ
berloka þ. á., og til samanburð
ar er inn- og útflutningur í
sömu mánuðum 1958 og 1959,
umreiknaður til samræmis við
núgildandi gengi. Þær skýrsl
ur sýna eftirfarandi:
Jan.—okt. 1958:
Innflutt.......................... 2420 millj. kr.'
Útflutt...........................2013 millj. kr.
Halli 407 millj. kr.
Jan.—okt. 1959:
Innflutt........................ 2530 millj. kr.
Útflutt ......................... 2010 millj. kr.
Halli 520 millj. kr.
Jan.—okt. 1960:
^unflutt.......................... 2490 millj. kr.
"fhitt .......................... 2027 millj. kr.
Hér kemur fram, að vöru-
skiptajöfnuðurinn hefur ver
ið nokkru óhagstæðari fyrstu
10 mánuði þessa árs heldur
en sömu mánuði árið 1958.
Eftir þesum tölum að dæma
virðast litlar likur benda til
þess, að nokkuð hafi miðað í
jafnvægisáttina í utanríkis-
viðskiptum á þessu ári.
Efnahagslögin áttu líka að
skapa útflutningatv'nnuveg-
unum viðunandi rekstrar
grundvöll.
Hvernig eru horfur í því
efni?
Hvað segja útvegsmenn um
það?
Hver er reynslan?
Margir munu eiga í óvenju
miklum erfiðleikum um þess-
Halli 463 millj. kr.
ar mundir vegna halla á rekstr
inum, sem m.a. stafar af rík-
isstjórnarvöxtunum, en þeir
liggja eins og mara á sjávar-
útveginum og öðrum atvinnu
rekstri.
Eitt af þvi, sem þjóðinni var
sagt í ríkisútgáfunni, þ.e. bók
inni, sem stjórnin nefndi Við
reisn, var það, að nú ætti að
fara fram gagnger endurskoð
un á f jármálum ríkissjóðs. Sú
gagngera endurskoðun hefur
birzt í 700 millj kr. hæklcun
fjárla»'anna á þeim 2 árum,
sem liðin eru, síðan niiver-
andi stjórnarflokkar tóku að
sér stjórn landsins. Stærri
hluti en áður af ríkistekjun-
um fer í rekstrarkostnað, en
stiiðnings atvinnuvegunum.
Eftir allar álögurnar, sem lög
festar voru í fyrra hefði mátt
vænta þess, að ríflegur
greiðsluafgangur yrði hjá rík
issjóði á þessu ári. En nú seg
ir ríkisstjórnin, að þess sé
ekki að vænta. Ef svo reynist,
hafa ráðstafanir hennar ekki
orðið til hagsbóta fyrir ríkis
sjóðinn.
Aðaltilgangurinn með efna
hagsráðstöfunum ríkisstjórn-
arinnar í fyrra var, að sögn
hennar sjálfrar að koma á
jafnvægi í utanríkisviðskipt-
unum og koma atvinnurekstr
inum á traustan og heilbrigð
an grundvöll. Hvorugt hefur
tekizt, og ekki er hægt að sjá
að nokkuð hafi miðað í átt-
ina að takmarkinu. Ekki verð
ur stjórnarandstæðingum um
þetta kennt, því að engar
hindranir hafa þeir sett á veg
ríkisstj órnarinnar.
íhaldsstefnan.
Við framsóknarmenn telj-
um óheillavænlegt að taka
Eitt af stefnumál-
um núverandi
stjórnarflokka er
að hverfa frá bein-
um sköttum, en
leggja á óbeina
skatta í staðinn.
Þess vegna sam-
þykktu þeir lækk-
un á tekjuskatti á
síðasta þingi, en
lögðu á háan sölu-
skatt. Þetta var
mjög til hagsbóta
fyrir þá einstakl-
inga, sem hafa
óvenjulega háar
tekjur, en til tjóns
fyrir allan f jöldann.
upp íhaldsstefnuna, sem brot
in var á bak aftur í alþingis
kosningum hér á landi fyrir
33 árum. Við beittum okkur
því gegn stjórnarstefnunni
á síðasta þingi. Hún er sízt
álitlegri nú en hún var í
fyrra, eftir þá reynslu, sem
fengizt hefur á þessu ári.
„Bráðabirgða“-söluskattur-
urinn er einn þátturinn í
efnahagskerfi rikisstjórnar-
innar. Við greiddum atkvæði
gegn honum á síðasta þingi.
Ekki er hann frýnilegri nú,
afturgenginn.
Eg legg því til, að frv. verði
fellt.
Alþingi, 19. des. 1960.
Skúli Guðmundsson.
KosiS í Norður-
landaráð
f gær voru kosnir í neðri deild
þrír fulltrúar í Norðurlandaráð.
Tveir listar komu fram. A-listi
með nöfnum Gísla Jónssonar og
Sigurðar Ingimundarsonar og B-
Hsti með nafni Einars ■ Olgeirsson-
ar. Voru þeir því sjálfkjörnir. Til
vara voru kjörnir þeir Matthías Á.
Mathiesen, Birgir Finnsson og
Hannibal Valdemarsson.
Brautryðjenda-
starf ennþá
Það er athyglisvert í sam-
bandi við talsstöðvar í leigu-
bílum Hreyfils og Bæjarleiða,
sem sagt var frá annars stað
ar í blaðinu í dag, að Storno-
fyrirtækið sem framleiðir tæk
in og sér um uppsetningu á
þeim hér í samráði við Land
símann, er dótturfyrirtæki Det
store, nordiske Telegrafsel-
skab, sem lagði símann um
landið hér fyrr á tið og starf
rækti símstöðina við útlönd
á Seyðisfirði um árabil. Þetta
sama fyrirtæki lagði símann
austur um Rússland og Asíu
allt til Kína á sínum tíma. Nú
verður þetta fyrirtæki til þess
að eiga þátt í fyrstu verulegu
tilrauninni til þess að hafa
talsamband við bifreiðar lands
manna. — Hvað verður næst?
Ný flugvélagerS
í smíðum
PARÍS—NTB 19. 12.: — Frakk-
land og Vestur-Þýzkaland undirrit
uðu í dag samning um smíði nýrr
ar flugvélagerðar, er gæti tekið
sig lóðrétt á loft og færi hraðar
en hljóðið. Flugvél þessari er ætl
að að gegna mikilvægu hlutverki
í varnarkerfi beggja landanna.