Tíminn - 06.03.1963, Síða 7

Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
F'ramkvæmdastjóri: Tómas Arnason. Ritstjórar: Þórarinn
Þóiarmsson (áb). Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson Auglýs-
ingastjóri: Sigurjón Davíðsson. Ritstjórnarskriístofur 1 Eddu-
húsinu. Afgreiðsla, auglýsingar og aðrar skrifstofur 1 Banka-
j strætí 7. Símar: 18300—18305. — Auglýsingasimi: 19523. Af.
greiðslusími 12323. — Askriftargjald kr 65.00 á mánuði innan.
lands. í lausasölu kr. 4.00 eint. — Prentsmiðjan Edda h.f. —
Úrslitin í Iðju
Það mun hafa verið Bismarck, sem fyrstur sagði það,
að menn væru sjaldan eins ósannsöglir og eftir veiði-
för og fyrir kosningar. Kunnur landi hans breytti þessu
síðar þannig, að menn væru sjaldan eins drýldnir og eft-
ir veiðiför og eftir kosningar. Allir þættust hafa veitt
vel eða unnið góðan sigur, alveg eins þótt veiðin hefði
orðið engin og úrslitin hefðu orðið hin óhagstæðustu.
Þetta rifjast óneitanlega upp, þegar lesnar eru for-
ustugreinar Mbl. og Þjóðviljans í gær um stjórnarkosn-
inguna í Iðju, er fór fram um seinustu helgi.
Mbl. segir Sjálfstæðisflokkinn hafa unnið mikinn
sigur. Útkoman varð þó sú, að hann tapaði um 50 at-
kvæðum frá því í fyrra, þótt þátttaka væri talsvert meiri í
kosningunum nú en þá og andstæðingar hans bættu við
sig 100 atkvæðum. Um þennan sigur getur Tíminn lát-
ið sér nægja að segja það, að það væri óskandi, að íhaldið
néldi áfram að vinna slíka sigra. Þess yrði þá ekki langt
að bíða, að það missti ekki aðeins völdin í Iðju, heldur og
völdin í landinu.
Sigur kommúnista er hins vegar sá, að þeir fengu
nú um 22% af greiddum atkvæðum. en fyrir fáum árum
höfðu þeir meirihluta í Iðju. Sú staðreynd nægir til að
skýra það, að undir forustu kommúnista verður íhaldinu
ekki hnekkt í Iðju.
Það er staðreynd, sem ekki verður heldur á móti
mælt, að atkvæðamissir Sjálfstæðisflokksins í Iðju og
atkvæðaaukning andstæðinga hans í kosningunum nú,
er eingöngu árangur af framboði lýðræðissinnaðra
vinstri manna. Það sýnir b ezt, að framboðið var
rétt ráðið.
Það sýnir einnig, að, lýðræðissinnaðir vinstri menn
hafa fengið meira fylgi en Sjálfstæðismenn og kommún-
istar hafa reiknað með, að nú eftir kosningarnar beina
bæði Mbl. og Þjóðviljinn örvum sínum öllu meira gegn
þeim en fyrir kosningarnar! Það er vegna þess, að þeim
er ljóst, að hér er risið upp nýtt afl i Iðju, sem mun ekki
aö'eins verða varanlegt þar, heldur láta til sín taka í vax-
andi mæli.
Fyrir kosningarnar voru ekki til nein samtök lýðræð-
íssinnaðra vinstri manna í Iðju. Nú hafa þau ekki aðeins
verið mynduð, heldur hafa þau þegar orðið hundruð
Iðjufólks að baki sér. Það er vissulega góð byrjun. Það
or vissulega góðu* grundvöllur til að byggja á. Nú er
■ erk forustumanna þessara samtaka íð sýna sig verðuga
þess trausts, sem þeim var vottað í kosningunum. Þeir
mega ekki og munu ekki heldur sota á verðinum milli
stjórnarkosninga, eins og forustumenn Sjálfstæðisflokks-
ms og kommúnista hafa gert. Nú ríður á að fylgja á eftir
og veita nýkjörinni stjórn Iðju aðhald. Það þarf m. a.
að minna hana vel á þau mál, sem henni er skylt að
berjast fyrir
Broslegt er að sjá þau skrif Þjóðviijans, að Framsókn-
arflokkurinn hafi veitt lýðræðissinnuðum vinstri mönn-
um stuðning í kosningunum. Veitti Sósíalistaflokkurinn
kannske ekki lista kommúnista allan þann stuðning, sem
hann gat? Og var það ekki erindreki Sósíalistaflokksins.
sem annaðist samninga fyrir listann meðan rætt var um
sameiginlegt framboð?
Lýðræðissinnaðir vinstri menn geta vissulega unað
vel úrslitunum í Iðjukosningunum Þeir hafa farið vel af
slað. Skrif Mbl. og Þjóðviljans sýna að andstæðingarnir
óttast þá. Nú er ?.ð halda starfinu ifram. Næsta mál á
dagskrá er að herða baráttu fyrir bættum kjörum Iðju-
l'ólks og halda stjórn Iðju vel vakandi. Að því verkefni
munu lýðræðissinnaðir vinstri menn nú snúa sér.
Mao herðir sókn gegn Krustjoff
Krustjoff vill nú helzt leyna ágreiningi þeirra.
— Eftir svona langan og sfrangan vetur hlýtur auðvitaS nokkur
tími aS liða, áður en þíðumcrkin sjást á slíkum ísfjöllum.
(Behrendt).
KONUNGURINN í Laos er
nú í ferðalagi til höfuðborga
þeirra ríkja, sem tóku þátt í
ráðstefnunni, er samdi um hlut
leysi Laos. í síðastl. viku heim
sótti hann Moskvu og voru
þar haldnar margar og miklar
veizlur honum til heiðurs. f
einni af þessum veizlum notaði
Krustjoff tækifærið til að
faðma að sér kínverska sendi-
herrann, til þess að sýna og
sanna það, að það væri aðeins
áróður auðvaldsblaðanna, að
sambúðin væri slæm milli
Sovétríkjanna og Kína. Sann-
leikurinn væri sá, að þessi sam
búð hefði aldrei verið betri.
Það myndi lika sjást, að þeg-
ar seinustu rekunni væri kast-
að á gröf kapítalismans,
myndu Rússar og Kínverjar
gera það { fullu bróðerni.
Um líkt leyti gerðist það í
Peking, að Mao Tse Tung
kvaddi rússneska sendiherr-
hann á fund sinn og lýstu blöð
í Peking og Moskvu því á eftir,
að viðræður þeirra hefðu verið
hinar vinsamlegustu og árétt-
uðu hina beztu sambúð milli
landanna.
ÞESSIR TVEIR atburðir
hafa rifjað það upp, að Kin-
verjar hafa átt það til að
faðma þá, sem þeim var lítt
um, með rýting í erminni. Fá-
um dögum eftir að Mao ræddi
svona vinsamlega við rúss-
neska sendiherrann og Krust-
joff faðmaði kínverska sendi-
herrann, byrjaði Dagblað þjóð
arinnar, sem er aðalmálgagn
kommúnista í Peking, að
birta nýjan greinarflokk, sem
var óslitinn rökstuðningur fyr
ir þvi, að kenningar Krustjoff
um friðsamlega sambúð kapí-
talistískra og kommúnistískra
ríkja, væri villukenning ein, og
algerlega ósamrýmanleg kenn-
ingum Marx og Lenins. Þótt
Krustjoff væri hvergi nefndur
í þessum greinum, var það
eigi að síður ljóst, að þeim var
fyrst og fremst stefnt gegn
honum.
Þessar greinar hafa þótt
sýna það, að þótt bæði Krust-
joff og Mao reyni öðru
hverju að gera lítið úr ágrein
ingi þeirra og leitist við að láta
líta þannig út, að sambúð Sovét
ríkjanna og Kína sé j bezta
lagi, fer fjarri því, að Krust-
joff hafi nokkuð tekist að þíða
Mao. Hann heldur ekki aðeins
skoðanaágreiningi þeirra við.
heldur öllu heldur breikkar
hann. Mao vinnur auðsjáan
lega markvisst að því að vinna
kommúnistaflokkana 1 Asíu,
Afríku og Suður-Ameríku til
fylgis við sjónarmið sín og
grafa þannig beint og óbeint
undan áhrifum Rússa í þess-
um heimsálfum.
Ef lesin eru skrif kínverskra
og rússneskra blaða um þessi
mál, verður niðurstaðan sú.
að þótt stefna Krustjoffs um
friðsamlega sambúð þjóða sé
óneitanlega geðfelldari frá sjón
armiði vestrænna manna, þá
veitir Kínverjum ótvírætt bei
ur í þessari deilu, ef litið er
á málin frá kommúnistískri
sjónarhæð. Kínverjar eru Rúss
um tvímælalaust mun snjallari
í áróðri.
FYRIR KRUSTJOFF er það
af mörgum ástæðum mikilvægt
að geta sýnt fram á um þessar
mundir, að sambúð Rússa og
Kínverja sé í góðu lagi. Mao
skiptir þetta hins vegar minna
máli. Fyrir Krustjoff er það
rnikill styrkur í samningunum
við Bandaríkin, ef hann getur
látið lita svo út, að sambúðin
sé góð milli kommúnistaríkj-
anna meðan- kapítalísku ríkin
eru að gliðna í sundur, sbr. sér
stöðu Frakka innan Atlants-
hafsbandalagsins og. frestun
þeirra á viðræðum um aðild
Breta að EBE. Mao er Krust-
joff hins vegar ekki neitt eftir
látur S þessum efnum. Hann
getur að vísu látið það eftir
Krustjoíf að tala vinsamlega
við rússneska sendiherrann, en
jafnframt lætur hann svo aðal
blað sitt rífa kenningar Krust-
joffs niður. Mao er Krustjoff
því engu síður erfiður en de
Gaulle er Kennedy.
ÞAÐ ER vafalítið, að Mao
leikur þennan leik ekki aðeins
vegna þess, að hér sé raunveru
lega um ágreining að ræða
milli hans og Krustjoffs. —
Hann vill með þessu hafa auk-
in áhrif á gerðir Krustjoffs.
Það gerir hann líka ótvírætt.
Stalin gat farið sínu fram, án
þess að vera nokkuð gagnrýnd
ur í hinum kommúnistíska
heimi. Það getur Krustjoff
ekki. Ef honum mistekst eitt-
hvað, hefur hann gagnrýni Kín
verja yfir höfði sér.
Frá þessu sjónarmiði varð
fall Kassems í írak mikið áfall
fyrir Krustjoff. Kínverjar hafa
haldið því fram, að Rússar
ættu fyrst og fremst að veita
kommúnistískum ríkjum efna-
hagsaðstoð. Hitt væri meira en
vafasamt að láta öðrum ríkj-
um slíka hjálp í té. Rússar
höfðu veitt Kassem stórfellda
aðstoð og uppskera nú ekki
annað en það, að kommúnistar
eru hnepptir þar j fangabúðir
og foringjar þeirra teknir af
lífi.
Hér hefur Mao vissulega
íengið áþreifanleg rök \ áróðri
sínum gegn Krustjoff.
MARGT bendir til, að næstu
misseri muni sambúð Rússa og
Kínverja haldast með svipuð
um hætti og nú. Reynt verði að
hafa allt friðsamlegt á yfir-
borðinu, en hinn skoðanalegi
ágreiningur eigi þó eftir að
vaxa, og baráttan um fylgi
kommúnistaflokka i öðrum
löndum að harðna. Til fullra
átaka mun þó ekki koma, fyrr
en Kínverjar taka að beina
athygli sinni meira að hinurn
miklu Asíulöndum, sem rússn
esku keisararnir sölsuðu undir
sig á öldinni sem leið, og nú
eru innhmuð í Sovét. Þau geta
átt eftir að verða mikill ásteit
ingarsteinn í sambúð Rússa og
Kínverja og þó einkum eftir
að þau verða einu löndin I
Asíu og Afríku. er lúta yfir
ráðum hvítra manna
Þ. Þ. ®
TÍMINN, miðvikudagiun 6. niarz 1963 —
l