Tíminn - 31.08.1963, Side 7

Útgefí nd>: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjón: Tómas Arnason _ Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb). Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G. Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson. Frétta.
stjóri: Jónas Kristjánsson, Auglýsingastj.: Sigurjón Davíðsson.
Ritstjórnarskrifstofur i Eddu húsinu, símar 18300—18305 Skrif
stofur Bankastr 7. Afgr.sími 12323 Augl., sími 19523 Aðrar
skrifstofur, sími 18300. Áskriftargjald kr. 65.00 á mán. innan-
lands. 1 lausasölu kr. 4.00 eint. — Prentsmiðjan EDDA h.f, —
Myndi útgerðin græða
á gengislækkun?
Alþýðublaðið birtir nýlega upplýsingar, sem það hafði
fengið hjá Landsambandi íslenzkra útvegsmanna um út-
gerðarkostnað, sem það hafði látið gera og lagt fram, er
síldarverðið var ákveðið síðastliðið vor. Samkvæmt frá-
sögn Aiþýðublaðsins var áætlun L.Í.Ú. í höfuðdráttum
þessi:
Afli meðalstórs báts, þ. e. 100 smál.. ar áætlaður 13.800
mál og var andvirði hans áætlað 2,071 þús. kr. Af þessum
afla feitgju skipverjar 50,3% samkvæmt hlutaskipta-
samningunum. Eftir voru þá 1.030 þús. kr., sem útgerð-
armaðurinn hafði til ráðstöfunar til að mæta öllum öðrum
útgjaldáliðum, en af þeim voru þessir stærstir: Veiðar-
færi 227 þús. kr., viðhald veiðarfæra 160 þús. kr., fyrn-
íng 195 þús. kr., olíur 93 þús. kr., viðhald skips 145 þús.
kr. Þegar þessir útgjaldaliðir höfðu verið dregnir frá,
voru ekki eftir nema 118 þús. kr. af því andvirði aflans,
er útgerðarmanninum féll í skaut.
Af þessu má marka, að gengislækkun væri ekki sá
ávinningur fyrir útgerðina og menn virðast stundum
halda. Nær allir helztu útgjaldaliðir hennar myndu hækka
í hlutfalli við gengislækkunina, eins kostnaður við veið-
arfæri, olíur, fyrningu og viðhald. Skipverjar myndu að
sjálfsögðu halda áfram óbreyttum 50% af aflanum, svo
að sú krónuhækkun, sem yrði á þessum hluta aflans
vegna gengisfallsins, hefði engin ábrif á að gera rekst-
urinn hagstæðari.
Það væri hreint fals, ef gengislækkun nú væri rök-
studd með því, að hún væri gerð íyrir útgerðina. Útgerðin
myndi ekki græða á gengisfellingu. Þeir óverulegu kostn-
aðarliðir, sem ekki hækka strax í hlutfalli við gengis-
fellinguna, myndu og fljótlega hækka einnig. Útgerðin
myndi því ekki standa neitt betur eftir en áður.
Ef nauðsynlegt kann að þykja nú eða síðar að bæta
hlut útgerðarinnar eitthvað, þá verðui að leita eftir öðrum
leiðum en gengislækkun.
Danír lækka vextina
Vegna eindreginnar kröfu dönsku ríkisstjórnarinnar
hefur þjóðbanki Danmerkur nýlega iækkað forvextina.
Þetta rifjar það upp, að bráðum er nær IV2 ár liðið
síðan, að Gylfi Þ. Gíslason lýsti yfir því á Alþingi, að
„viðreisnin“ hefði borið þann árangur, að vextir yrðu
brátt lækkaðir i svipað horf og þeir voru fyrir „viðreisn-
ina“. Gylfi sagði jafnframt rétthega, að vaxtalækkun
myndi mjög styrkja afkomu útflutningsatvinnuveganna.
Þetta gildir ekki sízt um frystihúsin, en þau þurfa oft
mikil rekstrarlán.
Það er vissulega tími til þess kominn að ríkisstjórnin
fari að efna þetta loforð Gylfa. Fuh reynsla er fyrir því
að hinir háu vextir draga ekki n°ut úr fjárfestingu eða
eftirspurn eftir lánsfé, eins og ríkisstjórnin telur sig
hafa haldið. Meðan menn óttast gengisfellingu, mun
ekki draga úr þessu, hvað sem vöxtunum líður. Til þess
að vinna gegn ofþenslunni þarf önnur ráð og þó ölluir
öðrum fremur það að skapa þá ultiú, að krónan verð;
ekki felld. Háir vextir skapa ekk: bá tiltrú. því að þeir
bækka verðlag og grafa þannig grunninn undan krón-
unni.
Grein úr „Newsweek“:
Ræningjarnir í Columbía hafa
drepið 300 þús. manns sl. 15 ár
Ræningjarnir þrífast vegna ónógra félagsiegra umbóta.
Fyrlr fáum dögum stöðvaSI ræningjaflokkur í Columbla veg-
farendur á þjóðvegl elnum, söfnuðu þeim saman I hóp og réSust
síSan á þá með bareflum, unz 42 lágu dauðir en aðrir melddir og
særðir. Ræningjaforinginn, sem stjórnar aSgerðum þessum, kallar slg
Hefnandann. Dagtnn etflr aS þetta gerðlst, fór fram jarðarför 24
hinna drepnu í þorpinu Manzanares, og er meðfylgjandi mynd (tekln
úr Time), frá þelrrl jarðarför.
Á annan áratug hefur ríkt
melri óöld í vissum fjallahéruð
um suður-ameríska ríkislns
Columbia em dæmi eru t'il um
annars staðar. Upptökin má
rekja til þess, að í apríl 1948
var vinsælasti leiðtogi vlnstri
manna, Jorge Gáitan, myrtur í
Boigota. Morðið leiddi tU upip-
reisnartllrauniar, sem herinn
bældl niður og hófst upp úr því
hernaðarlegt einræð'i í Colum-
biia í sjö ár. Margir fylgismenn
Gaitan flýðu þá tU fjalla og
héldu uppi mótspynnu þaðan.
Svo virðist sem þeir bafi fljót-
lega misst tökin á skæruliðun-
um þar og þeir skipzt í meira
og minna dre'ifða ræningja-
flokka, sem hvergi eiga sér nú
sína líka í heiminum. Nokkrar
vonir stóðu til þess, að óöld
þestiari myndt Ijúka, er tveir
aðalflokkar landsins, íhalds-
flokkui'inn og frjálslyndi flokk-
úrinn, komu sér samau um það
1957 að koma á borgaralegri
stjórn oig skiptiast á um að fara
með völd næstu 16 árin. Þessi
samvinna flokkanna hefur hald
izt síban, en stjómarfarlð veríð
spillt og félaigslegar umbætur
litlar, enda flokbarnir báðir
íhaldssamir. Margir telja, að
ræningjaflokkunum í Columbia
verði ekki útrýmt, nema með
gerbreyttum stjórinarháttum,
fsem tryggja almennlmgi önnur
og betri lífskjör. Columbia er
auðugt Iand, en aúðurlnn er :f
höndum tíltölulega fámennrar
og spilltrar yfirstéttar, stórjarð
eigenda og stórlðjuhölda.
Eftirfiarandi igreln um óaldar-
flokkana í Columbia birtlst ný-
lega í Newsweek:
LÍFSHÆTTAN er „daglegt
brauð“ í mörgum afskekktum
byggðarlögum í Suður-Ameríku.
Hún getur stafað frá jarð-
skjálftum, flóðum, mannætu-
fiskinum pirana og spjótum eða
loftbyssum óvinveittra Indíána.
Lífshættunni í Columbia er þó
á annan veg farið. Hún stafar
frá hefðbundinni starfsemi óald
arflokka í l'andbúnaðarhéruð-
unum, en morðfýsn og blóð-
þorsti flokka þessara hefur
hvergi átt sinn lika síðan fjölda
morðin geisuðu í Indlandi fyr-
/ ir heilli öld.
- Óaldarflokkar hafa drepið
300 þúsund Columbíubúa síðan
á árinu 1948, en það er meirn
en allt mannfall Bandaríkjanna
í heimsstyrjölijinni síðari (292
þúsund). Síðast liðin tvö •'
hefur ríkisstjórninni tekizt me?
ærinni fyrirhöfn að fækka dráp
unum til mikilla muna. Þó eru
árásir óaldarflokka á bóndabæi
áætlunarbíla og jafnvel þorr
mjög algengar.
TOLIMA-fylki er fjöllótt, um
100 mílur í vestur frá Bogota
í norðurhluta fylkisins réðist
ræningjaflokkur, undir forustu
illvirkja að nafni Sangra Negra
(svart blóð) á býli kaffirækt
anda. Morðingjarnir fistu barns
hafandi konu á hol, tóku fóstr
ið og hjuggu í smátt fyrir aug
um konunnar, meðan hún hélt
enn meðvitund. Síðan drápu
þeir hana, mann hennar og
þrjú ung börn þeirra.
Öðru sinni tdkynnti kennslu
kona lögreglunni, að óaldar-
flokkur, undir forustu Desquite
(hefnandinn) hefði ' ráðizt á
hana og nauðgað henni, unz
hún hefði misst meðvitund.
Flokksforingjarnir Desquite
og Sangra Negra eru báðir
ómenntaðir, hátt á þrítugsaldri
og 10 þúsund dollurum hefur
veríð heitið til höfuðs hvorum
þeirra. Flokkur hvors um sig
telur um 50 manns. Tolimabú-
ar óttast þá meira en alla aðra
ræningjaflokka, en í því fylki
hafa fl'estir þeirra ræningja-
flokka aðsetur, sem enn starfa
í Columbíu. Bandarískur her-
maður, sem þarna hefur verið
á ferð, segir þar „ríkja meiri
skelfingu meðal almennings en
víðast hvar annars staðar i
heiminum".
Mestur hluti Tolima-fyl'kis er
í bröttum austurhlíðum Cord-
illerafjalla, sem eru um 18 þús.
fet á hæð og snævi krýnd. Und
irhlíðarnar eru þaktar kaffi
runnum og bananatrjám og þar
eru því ágæt fylgsni fyrir ræn-
ingjana.
í fjórum öðrum fylkjum óðu
ræningjaflokkar áður uppi, en
þar er að mejstu búið að vinna
bug á þeim. Árið sem leið voru
200 Columbiumenn drepnir á
mánuði hverjum, en í ár er mán
aðarlegt manntjón komig niður
í 80. Búið er að sundra 25 óald
arflokkum, en í þeim voru frá
5 og upp í 50 meðlimir.
Fækkun dauðsfallanna er
einkum að þakka baráttunni
gegn óaldarflokkunum, én á
hana hefur verig lögð mikil
áherzla síðan í ágúst í fyrra,
þegar forsetinn gerði Alberto
Ruiz hershöfðingja að hermála
ráðherra. Ruiz er hár vexti, 48
ára að aldri og notar gleraugu.
í Kóreustríðinu stjórnaði hann
1000 manna hersveit frá Colum
bíu og hafði kennt hermönnum
sínum baráttuaðferðir gegn
skæruliðum síðan á árinu 1960.
„Við lærðum það í Alsír og
á Kýpur, að skæruliða er ekki
unnt að sigra með venjulegum
bardagaaðferðum”', segir hann.
„Maður verður fyrst að svipta
þá aðstoð alþýðu manna og að
því búnu er unnt að sigra þá“.
BANDARÍKIN hafa látig í té
sérfræðinga í óvenjulegum
hernaðaraðferðum undir for-
ustu Joy K. Vallery ofursta.
Með aðstoð þeirra skipulagði
Ruiz hermálaráðherra tvíþætta
gagnuppreisn gegn ræningjun-
um. Hann tók 7500 sérstaklega
þjálfaða hermenn úr her Col-
umbíu, sem aðeins telur 37 þús.
manns, og skipti þeim í fá-
menna flokka, að verulegu leyti
sjálfstæða.
Bandaríkjamenn hafa alger-
lega takmarkað aðstoð sína við
Framh á 15 síðu
T í M I N N, laugardagurlnn 31. ágúst 1963. —