Alþýðublaðið Sunnudagsblað - 12.03.1939, Blaðsíða 5

ALÞÝÐUBLAÐIÐ
5
BfeaðfegTfl, ef pal& ier misniotaiÖ,
isb lökifaaT plág'UT vrau, siem var
•kfeU' og is. Vimð |ar versti
IrieLás fjanidi fö'ðixrjainjdi voru á“.
i2. A'ð piessisiu Kmjíöi totonju í
svie'hinni, fór ég í vSahnjuilíeift 1 Bjjó-
pláss, þar sem, ég Idviallidi í 10 'áir,
milest vi:ð sjóióðra, á istósriutm1 akip-
öm, opnumi, á vetnuim, |en smlá-
inn á stulm!rin,. Að vptnairlsagiin|u
viar ég mestel'lBp títtniatnii
hjá (salmia fo:ittnia(nnj!, hyggn-
otm og sériiega dniglegMm1 og á-
gætlutm í alla staði1. Svo fcotrn
fisfcleysi, og þá Öýðtu tmtenjn', og
þar á ane'ðtal var ég áð votríi tjl
og réði ég imig í kaiupavinMu
i svieit. Þá tutm, haustíð kom1 tbeióni
tíil tmítnt 'utm það að fá ntíg sem
vieitnarmainai til .systkina, tsietm
bjtuggu alla æfi óigift áð Hóikoti
i Staðarswt, upp á þajð, aið ég
mtæitti hatfa onéð mér utnglitngspill,
stem ég átti, og það af síkjepíniuim,
steim ég átti, sem var 2 trjppi
og lum 10 kindur, mér að kostn-
aðarl'aiusu í kiatutp- Ktunndjngjar
minir fórui að vorkienna tmér að
fiana á þennatn bœ, þar stem ekki
ekfci voru ntema tvö gaimáltmeinini.
Þú dnepst; þar úr Ijeiðíiinldum,
sögðtu þieár, en ég svartaíði því,
að tef ég hjefibá nóg að gera, og
ef matnnii tíði vel á öðrumi svið-
um, þá er gott, því ég álít, að
vintnain sé nóg gleðitesfini fyrir alla
vtefhlugsamdi anenn. Svo kem ég
þatngað isteiami part dags, með
drengimn. og fer hieám að baamum.
Bæritnn var, þalnttíg gerðtutr, tað í
teðsitofu var gengið úr öðru húsi
lægra en álíka löngu oig bneiðu.
1 gegn um miðju lægra húsisáins
var gangiur inn í baðstofu. Mér
skildist að til hægri við inngatnlg-
8 læigra húsimu væri búr, etn til
vimstri hiandar eldhús og úr eld-
húsinu gatngur í fijóisið, Svo isiegir
stystír hónidans að hann sé að
stlátra besti út á túni, og fier ég
þangað.
Bóndiinin verðtur kátur yfiir því
aö sjá mig komintn. Hjé hoin-
utm var mætur maðluir frá næsta
bæ, að hjálpa tíl við siátruinjina.
Bónidintn lieilsar mér og ég fer
að virðða hianin fyrir mér, hajnn
er sitór htöfðintgliegur, bjartur, méð
Isitjiu, og er gráhærðiur. Bajm
spyr mig hvort mér þýki gott
terossákjöt. Ég svara því þaiimig,
eð ég hafi laMrei bmgðafö þáð,
og að ég borði yfMeitt ekklert
feitt kjöt. Þá segir hann að það
geri ekkert til, það sé nóg ti’l af
•ðru kjöti hiajnjdfa mér. Þá bið
ég h.ami að stegja og sýna mér
þá vinnu siem ég leigi að vd'ntna .
Hér pru heyfyrnitngar sem leigia áð
bierasit til efri húsa, segir hann,
ífií fiullorðims fjár, meðan htey-
fyrningarnar endast, og svo á
Bö giefa úr heyjum víð húsin,
þiegar þessum fymiinguín tetr lok-
ið. En hatnkia skiepnmm í fjós-
iníu er nóg héiy tíl í f jóshliöðjunmi.
Þá spyr ég hanín hvað skepnum-
umar séu margar, setrn ég eigi að
hárföa. Það er|u 140 tóndur og 11
hross jien tum! tödiu í fjósipu Bérðu
nú á meisMnMm', þegar þar að
kémlur, stegir bóndi- Svo byrja
ég é þtesslum verkum . Þegar óg
ktem að fjóshlöðu.nni, þú kemur
systír bónda, og siegiist ætla áð
leysa heyið fyrstiu daganjai. Þá
ber ég meisana tSl fjösdyra, len þá
er systiír (bónida komin þar fyritr,
og tekur við hvierjum meist. Eitnts
vax með vtartn ; hún' tók við því í
öyrunum. Fjósmykjluinni tmokaði
fitún altaf út fytriir dymar, og
par -tók ég hana. Þestsviegna purfti
ég aldrei inn1 í fjóis að fara>, og
mér þótti það hluninindi. Alldriei
kom ég í búr ieða leLdhús.
Veitingar vom þantnig, að við
borðuðum við saora botrð, hús-
bándimjn, ég og drtetnguirilnn minn,
og var öiilium skamtað1 sér, og
það svo mitóð siem: mér var ætil-
að, að það var nægilegt fyrir
fjóra meðalátmienn, og gott og
kjammikið og snáilidairlega fnfltbú-
ið. Ég sá húsbióndajrm aldrei gera
neitt, nema biélzt að títa í ibæk-
ur, og taka á móti gestum1, siem
ofit kotmu. Búsbómdimm var oft
með tókir áð kíkja á ýmislegt séi'
til skemtunar. Hann var 'ltengi;
búitnn' að vena hreppstjóiri, ten var
nú hættur, en var enh í ýmsumi
nefindum, sem' ég komst skríti-
liega að. Ég váknaði stundum við
það á nóttunni, að ha|nin var í
þungu skapi, og að þvi er virtíst
í iandsrtöðu við fundanmienn s'íina,
og mér fanst á því sem htainn
s,agði, við sjáilfian sig, vera hyggi-
legt, s|em, hanh hélt frairn. Vtenju-
liega var þietta nöttina áður en
hanu fór á fiund. En um vinnu>-
brögð systur hans er það að
siegja, að hiún hafiði stóilvindu í
öðnum lentda baðsio&nnar, og lieit
skilvinjdan þannig út að hún væri
s|em ný, öll gljáaindi fögur. É,g
tlók eininig leftir því, að þiegar
konan vair að skilja, þá stóð hún
í vissmm stellingum, með M'öar-
vísirinn ávalt opinn á meðatn. Og
ef ges'tir komu á mieðan, og ætl-
U'ðu áð heilsa hinni, þá ýtti hún
þeim. innar í baðstofuna með
vinstri hiendinui, þegjanidi, og án
þless iað anitslsa þennan jafina
brtaða á vélinni. Að viertómu
loknu fór hún svo að heilsa gest-
íum. Einnig átti hún saumavél,
siera var eints og nýtiekin ,úr!
kíaupstað, og hún saumajði alt,
s|öm þluiifiti tíll hein'tíliisinis. Spuni
hiennar var pajnjnig, áð þrálðuriinn
liktist mesit fínium! tvinna. Ef hún
þutrtfti að fiesta á riifig tölu, þá
tíugfði það í mörg ár. Um þorra-
byrjtun segir húsbóndiinn víð okk-
ur vsð máitíð eína; „Nú er það
hangið hioissakjöt, mieð fengrí fiitu,
Dg héma er smjör, .siem við eig-
Um að borðaJ við, ég hefi þ,að í
harðffisfes stað.“ Mér þóttí þetta
dásamliega gott. Að þiesisum'
hmss ak jö tsmáltíðu'm loknum
þvoði húisbóndimai sér ræitóiliega
upp úr 3 vötnum og lyktaði af
höndiuim isér, og spurði uim Iieið,
hvort ég vildi ékiki þvo mér. Ég
sagðist pktó þuatfa þess, og spurði
hunm hvens vegna hapn þvæi ,sér
svo rækilega. Það sagðfiist bónd-
inm gera af þvi að hiomnm býði
altiafi svo mikið við hrosisalkjötí,
og væri. hann þó búiinn að nota
jþað i 40 ár. Á bænium vom tvær
tííkur, önnur isvört og him flekfcótt,
báðar svell spikaðar. Þær voru
baðaðar á hverju Jajugattdugs-
kVöldi og húfið Uim þær í feössUím'.
Morgun nokkurm ikieim ég heitmi
til þess að fá mér katffi, og er
þá húsbóndinn að draga sajmau
Idki 'sinin, langatn kító, og er
vandræðalegur að sjá. Ég va'rð
hálf hilsisa, en) talaíði isattnt ekfeert.
Hann fór aö dyrum, sem lágu til
(eldihúisís, isityðst við dyrasrtafinn og
hóistar þrísvar sinnum méð milli-
bilf. Gengur isvo frá dyrastafinum,
og gjenigur fram og aftur, vand-
ræðaliegur að sjá í bæjundymn-
Mm. Ég horfi á hattin þegjantíi'.
Svo fier hann að sama ílyrastafin-
um aftur og hóstar þrisvar sinln-
um, og enn gengur hantn ffmm og
afftur. í þriðja isfinn fier hanin að
isaima dyraistaf og lióstar enn.
þriisvar sinn!um, og hæira en' áð-
tfr. Þá hieyri ég einhvers staðar
eitthviert boms. Þá verðut hann
svo glaðiur isiem hugsaist gat. Rétt
í þessiu fcemur systir hans að
dyrastafnium hinuim miegiu frá og
segir: „Var það' niokfeuð, siem þú
vildir?" „Já,“ sagði bónJdi. „Það
enu margir mientn aö koma af
Fröðárheiði, ;s|em auér þætti vænt
pm að þú bugaðir eitthvað að.“
„Já; ég skal gera þaið,“ sagði
systirin.. Ég heyrði þaiu aildriei
nieffria nafn hvions aninars. Ef þaU
þiuitftu að ta'Iast vilð, og sáust
ekki, þá hóstiuðu þau sig staimfln.
Þar llieiið mér og drenignum mí|n-
um í alla staföi ágætlega. Hús-
bónidinn1 var orðlagðiuir nágranni
fyrir afilai hjálpsiemi.
* * *
Kontínn í Rieykjavífc atf lítt
skiljanlegum ástæðum, þar sé ég
og heyri margt misjatfhlieiga þaatft.
Nú ier turtrtugasta öildin, slem sium-
ir kalla mienniingatröMiina. Hér
getur maður séð rnargar firiaim-
fairir, tíl lands og sjávatr, til
smmra bóta. Glæsilegar húsa-
byggingar, götur lýsitar, mairg-
briotinn' vierksimiðjuuefcstur iog
vaxandi og bættur skipastóll.
Farartæki nú ieru að mtestu leyti
bilar tíl allra flutninga á latriidi,
sem áður voxu hestar, og hér
eru tveir vaLd.iir mienn skipaðir
tiil að isjá um, að hin nýju far-
artætó séu altaf í góðu lagi. Mér
teir feunnugt um, að það eru vieL
valdir mentn til leftirlitsstairfsinisi
og að þeir eru srtarfi sínu vaxnir.
Héir ter kontín útvarpsstöð, Siem
heffði átt að verða rétt rnanmng-
artæki til að færa latnd slýð firéttir
og fróðMk. Ef hún á að tooma
að tilætliuöum notiutoH þá þarf að
vieilja í stjórn hennar imientaða.
og vandaða mienn, semi ktunnas
að velja boðleg efni til upplest-
urs, og hæfiliega góða mienn ti.l
að fiesa það upp stólmeikiliega.
Mér finslt Reykjavik vena Tíkl.
Hér eriu margir pres'tair, sleimi
edga að búa okkur út í tíff og
dau’ða, og gera ofckur að sönnum
guðsi bömum, og þeir toantnia
þannig. Eiininig er hér tíl fjöldi
af fólfei, siem er í lalia etaði stór-
mierkilegt og gott. Ættu þVí öll
varidamál larids og þióðlar, .sem
hér leiga að vinnasit, að enída á
skynisflmlegan háltt, !svo að öltumi
mætti vel líða. Kyinning mfiri af
veiiTÍ hliðinni hér litóst afturför
Dg 'stríðsáðferðum annara: landá,
sem er til orðið aff því að fólfe
hópar ;síg saman í pólitiska
fflofeka, og æða lum blestsfllðair
sveittimar og lamtíið, og hver
flokkUr er áð siannfæiia fióltóíð
um, að þieir séu-að berjast ffyrír
velfierðarmálum liands og þjóð-
ar, og siegja hvaða leiðir þeir
sjái heppilegflisrtar til þess, og
rneð þesisari aðfierð tná þéir ffylgi.
Svo ffara fliofefeaíiniir að emida liof-
orð isíin1, 'sern er á þá leiifö:, að
hver flofefeur fyrir sfig skrifar í
dagb löðiin, hnjóðsgreinar hver Um
annan, lum að þeir geri ekfeert tili
bórtá, til dæmis' með því að 'auka
atvinniu hér við sjólnn, rnieð því
að ffjölga rtogumm og létta sfeiaitta
byrði fólfesins.
Ef ég væri sivo Langt leididiur,
að vera í einhvier'jum þesisatra
fflokka, þó miundi ég fcornia með
þiá tillögu, að flofckur minn yrði
á lunidfln hinuim með að koma
mieð togana, hljóðalaiust, og
hieimrtaði svo, að Jiinir gierðu
eitthvað á boifö vdð þáð. Væií;
þetta ófiáanlegt, þá 'iniunidi ég
gera alt sem möguliegt væri til
að isameina alLa flofeto til góðra
átaka. Eins og nú er orðið ástand
hér, ætti lefeki áriðandi máJefini
að snúaat um valida stööur.
Á tímabiliinU 1928 til ársins
1938 voriu búin til ýms: lög, siem
við höfium orðið að hlýða, sienn
Okfeur, bláfiátækum verkamönn-
virðast þtungstólin og hörð, tíl
dæmisi þegar við fföriumi i vltnnlu-
teirt: tíl þteárra manina, sietmi með
það hafa að gera, þá er mláður
spurður, hvort maðtiír hafi notóktu®
StóWEki rtil þtesis að várina. Satnna
pðxt og vilja, segjum við verfea-