Tíminn - 15.12.1964, Blaðsíða 3

ÞRIÐJUDAGUR 15. desember 1964
TÍMINN
ráða. Og kirkjan er ekki sá stefnu-
mótsstaður sem hún var í gamla
daga. Nú er miklu meira varið í
að fara í fimm bíó en í kirkju til
sr. Gríms. En ef börnin venjast á
að koma á barnasamkomur, — pó
svo að þau komi ekki í kirki"
eftir fermingu þá er það
fvrsta sem þau gera að senda
sín eigln börn í sunnudagaskóla
vegna þess að þau telja að það hafi
verið þeim sjálfurn hollt.
Kirkjan verður að halda virðingu
sinni.
— Hvar fáið þið ínni fyrir guðs-
þjónustur?
— Ég er aðallega í Laugarnes-
kirkju og Laugarnesbíoi,
þótt það sé engan veginn
hagstætt, því að bíó verður aldrei
kirkja. Prestsverk vinn ég í Laug-
arneskirkju. Auk þess er ég hálfs
mánaðarlega á Hrafnistu. Fólkið i
þar tekur manni af hlýhug og'
áþuga. Nýlega hefur veríð stofn-1
aður kirkjukór Ásprestakalls og ]
Steingrímur Sigfússon ráðinn org-
anisti. Og kvenfélag hefur vita-
skuld tekið til óspilltra málanna
með sína starfssemi. Við höfum
sótt um lóð undir kirkju og bíð-
um nú eftir að hinir ágætu ráða-
menn borgarinnar veiti samþykki
sitt.
Séra Grímur sagði að lokum:
— Hvað svo sem gert verður til
breytinga á kirkjunni má hún aldr
ei glata reisn sinni og virðingu,
og undirstöðu hennar má alls
ekki hnika. Allir eru líka hlynntir
kirkjunni. Og menn geta ekki um-
flúið kirkju og kristindóm frekar
en eigin örlög.
Séra Garðar Svavarsson,
Sóknarprestur í Laugar-
neskirkju
i? Fyrst bið ég séra Garðar að
;sagja:mér,.að hvaða leyti jól presta
séu; sérkennilég, eða hvernig þeir
búi sig undir jólin?
— Jólaundirbúníngurinn hefst
í byrjun þessa mánaðar. Núna var
til dæmis að fara frá mér fjöl-
skyldufaðir sem á sjö börn. Þetta
er duglegur maður á bezta aldri,
en hann varð fyrir slysi við vinnu
sína og er óvinnufær. Að
sjálfsögðu fær hann eitthvað hjá
Tryggingunum, en það hrekkur
ekki til. Og hann kom til að spyrja
hvort ég gæti nokkuð hjálpað. Og
einmitt fyrir jólin er mikið um
að fólk leití til okkar um slíka
aðstoð. Og það er fólk sem virki-
lega er hjálparþurfi, en hefur orð-
ið einhvern veginn utangarðs —
olnbogabörn þjóðfélagsins. Og
þetta er nú eiginlega minn jóla-
undirbúningur að nokkru leyti.
Og ég skal segja yður eitt, sem
aldrei hefur brugðizt síðustu sjö
átta ár. Alltaf kemur til mín ein-
hleypur, roskinn háseti með all-
drjúga peningaupphæð og biður
mig að koma henni þangað, sem ég
telji þörfina mesta. Og þetta gleð-
ur mig ósegjanlega — vegna þess
að þetta bregzt aldrei. Og maður-
inn er enginn auðkýfingur — og
aldrei vill hann láta nafns síns
getið. Hann kemur bara — blátt
áfram og afhendir mér þetta.
Einu sinni var mér af-
hent allstór upphæð eftir
messu á aðfangadagskvöld. Það
var á kreppuárunum. Og ég fór
um kvöldið með þetta á þrjá staði.
Og sjaldan hef ég gert nokkuð
með jafn ínnilegri gleði. Nú svo er
auðvitað ýmislegt fleira, ræðu-
samningur og prestsverk.
Það kemur auðvitað fyrir
að við verðum að jarða
á aðfangadag. Ég man eftir því að
gamall prestur sagði mér að hann
hefði einu sinni haft jarðarför á
aðfangadag. Það er langt síðan
þetta var og bílar ekki eins algeng-
ir og nú, og kistan var flutt á vagni
í kirkjugarðinn. Þá var venjan að
líkfylgdin gengi á eftír vagninum
í garðinn. Og líkfylgdin að þessu
sinni var presturinn einn.
FóIkiS vill ekki missa kirkjuna.
— Nú er oft talað um dræma
kirkjusókn, en hins vegar eru all-
ar kirkjur troðfullar á jólum. Er
þetta nú sannur trúaráhugi eða
bara eins konar jólastemmning?
— Því er ekki hægt að neita,
segír séra Garðar, að kirkjusókn
er ekki eins góð og vert væri. En
á jólum kemur fólkið — og á að
fangadagskvöld komast ekki allir
inn, sem vildu. Jólin kalla á það
bezta í mönnum. Og fólk
vill hafa eitthvað fast og
það kemur í ljós á
jólunum. Fólk vill ekki missa
kirkju og kristindóm. Ég er líka
viss um að ekki eru eins margir
trúlausir og þeir vilja vera láta.
En tízkan er alltaf mikilsráðandi.
Menn sækja alltaf í meirihlutann.
En ég tel síður en svo ástæðu til
að örvænta. Og hvað sem hver seg-
ir, þá er það staðreynd að barn
vex varla upp án þess að eiga trú-
artilfinningar. Það horfir opnum
barnsaugum á allt og þökkin brýzt
fram.
Hað um safnaðarstarfið?
— Viljið þér segja mér eilthvað
um starf safnaðarins?
— Starf Kvenfélagsins stendur
að sjálfsögðu með blóma
og Bræðrafélagið hefur stað-
ið sig vel. Við höfum
marga ágæta dugnaðarmenn
sem siarfa af áhuga. Æskulýðs-
Séra Jón Þorvarðsson og frú Laufey Eiríksdóttir.
félagið hefur í mörg ár starfað
með blóma. Og þar hafa ungling-
ar staðið í forystu allt upp í 5.
bekk í Menntaskólanum. Barna-
guðsþjónustur á sunnudögum eru
mjög vel sóttar.
— Hvar fóru guðsþjónustur
einkum fram, áður en kirkjan var
byggð?
— Kirkjan var vígð í desember
1949, en nokkur ár áður höfðum
við komizt að í kjallara hennar
með guðsþjónustur. Þar áður feng
um við inni í Laugarnesskólanum,
fengum altari og altaristöflu léð
úr Þjóðminjasafninu. Og Laugar-
neskirkjan var fyrsta bjóðkirkjan
í Reykjavík, sem byggð var á eftir
dómkirkjunni, sem reist var fyrir
röskum hundrað árum.
— Hvað hafið þér verið prest-
ur hér lengi?
— Ég vígðist til Hofsprestai
kalls í Álftafirði 1933, en 1941
fékk ég veitingu fyrir Laugarness
prestakalli, svo að ég hef starfað
hér í Reykjavík í rúm
28 ár. Og það er víst að mikl-
ar og margvíslegar breytingar hafa
átt sér stað. Þessi mikla vélaöld
hefur breytt manneskjunni —
það er óhjákvæmílegt að hún geri
menn dálitið vélræna, ef svo má
segja. Ég man líka eftir því þegar
ég var að alast upp á Njálsgöt-
unni, þá heyrðum við í „bílnum"
þeim eina á þessum árum, þegar
hann var settur í gang uppi á
Öskjuhlíð. Og þá var nú handa-
gangur í öskjunni, því að allir
•vildu forða sér áður en þetta fer-
i líki kæmi brunandi.
Ógleymanlegt prestsverk.
— Hvaða prestsverk mundi yð-
ir þykja ánægjulegust?
— Ég vil ekki gera greinar-
mun þar á. En nú skal
ég segja yður frá gömlu atvikl,
fyrst þér minnist á ánægjuleg
prestsverk. Eitt af fyrstu prests-
verkum mínum var að ég var
kvaddur suður í Skerjafjörð til að
þjónusta deyjandi mann. Og fátið
og flýtirinn á mér var svo mikill
að ég gleymi að stinga kraganum
niður og tók bara hempuna. En
ég kom sem sagt á heimilið og
klæddist hempunni og þjónustaði
manninn. Já, það eru um þrjátíu
ár síðan — og svo furðulega sem
það hljómar jarðaði ég þennan
mann nú fyrir fáeinum vikum.
— Þér eruð þá ánægður með yð-
ar hlutskipti sem prestur
Mestur vandinn í kirkju
er að greina á milli þess
ærlega og'mannlega, 'skiljið þér.
Og Við höfuM;margh'igó'ðd kFáfta,
sem' vihnB í kýiTþeý.'Og' hið ósýni
lega starf — milli manns og mánns
— er það sem beztan vöxt ber.
Vandinn er, að geta gleymt sjálf-
um sér og orðið ,,verkfæri“ í
hendi Guðs
— Er nokkur þeim vanda vax-
inn?
Séra Jón Þorvarðsson,
sóknarprestur í Háteigs-
prestakalli
— Eru jólin ekki mikill anna-
tími prestsins?
— Jú, það er óhætt að segja
það, segir sr. Jón Þorvarðarson.
— Hvort tveggja er að við mess-
um alla jóladagana og auk þess j
er alltaf mikili fjöldi prestsverka.
sérstaklega skírnir. Þær fara fram
í kirkjunum, á heimili prestsins
eða heima hjá fólkinu sjálfu á ioi
um, þá eru oft fjölskylduboð ig
fólk vill gjarnan sameina þetta
— Kemur margt af ungu fóiki
til kirkju á jólum?
— Já, alveg sérstaklega á að-
fangadagskvöld klukkan sex og
má segja að þá sé framar öðru
fjölskylduguðsþjónusta Og við er-
um hamingjunnar börn að hafa að-
fangadag, miðað við ömurleika
hans til dæmis í Englandi, þar sem
hann er bara virkur dagur. svipað
og Þorláksmessa hjá okkur
— En eru jólin ekki á góðri íeið
með að verða bara átveizla >g
verzlunarhátíð?
— Því er ekki hægt að neita
að veraldlegra áhrifa gætír of
mikið En þótt mlagjafir og jóla-
hald sé óþarflega íburðarmikið
, hjá okkur. bá er samt fagurt hug-
arfar að baki, löngunin til að
gleðja sína nánustu og aðra, og
margur einstæðingur fær vínar-
kveðjur og jólagjafir. Það er því
óhætt að segja að þrátt fyrir allt
þetta yfirborðslega þá vekja jól-
in hlýjan hug og vinsemd hjá öll-
um þorra manna. Og við megum
ekki gleyma því að jólin eiga stór-
kostlegan þátt í að treýsta fjöl-
skyldu böndín og jólin eiga alltaf
mikil ítök í hugum fólksins.
Skortur á kirkjum til tjóns.
— Hvað mundi einkum standa
kirkjunni fyrir þrifum nú?
— Ég held að óhætt sé að segja
að skortur á kírkjum hefur verið
til mikils tjóns fyrir allt kirkju-
líf í Reykjavík. Háteigskirkja er
nú langt komin og vonir standa
til að hún verði vígð á næsta árí.
Þá batnar náttúrlega öll aðstaða
okkar til stórra muna. Og ég
mundi segja að það er frekar
áhugaleysi um.trú hjá okkur held-
ur en vantrú. Hrein vantrú fer
mjög minnkandi: Þátttaka safnað-
arins í guðsþjónustu ætti líka að
vera meiri einkum í sálmunum.
Til skamms tíma höfðu kirkjurnar
ekki sálmabækur handa kirkju-
gestum, en nú er það orðið al-
mennara. En það sem skiptir meg-
inmáli um framtíð kirkjunnar er
að henni takíst að ná sambandi
við fólkið, einkum í þéttbýlinu.
Það mætti kanriski segja að kirkj-
an þurfi að kappkosta að nota
vinnubrögð sem við eiga í fjöl-
menninu. Og það er yarasamt að
fullyrða mikið um trúleysi al-
mennings. Margt, sem kirkjan hef
ur samkeppni við nú, var ekki til
áður. Fólk er bundið í sæg af fél-
ögum og klúbbum og áhuginn
beinist að mörgu. En það þýðir
ekki að það sé trúlaust eða á móti
kirkjum. Þjóðin sem heild óskar
að áhrif kirkjunnar séu sem mest
og starf hennar sem áhrifaríkast.
Eg held því að það sé óhætt að
segja að það hafi fremur gætt and-
úðar á kirkjunni um bað leytí sem
ég vígðist. Þá heyrðust oft mjög
óvinsamlegar raddir í hennar garð.
Þetta hefur vissulega breytzt.
Ógleymanlegar stundir.
— Hvar voruð þér prestur áð-
ur?
— Ég var eitt ár á Akranesi,
en árið 1934 varð ég eftirmaður
föður míns sem sóknarprestur í
Vík i Mýrdal. Og það er
reginmunur á kynnum fólks í
borg og sveit. í sveitinni verður
náið • vináttusamband með
hverju heimili. Því mið-
ur er það öðruvísi hér, enda enp-
in tök á að prestur hafið náið sam
band við hvért heimili. Það er
helzt í sambandi við prestsverkin
að maður kynnisi heimdunum.
Framhald á 7. síðu.