Vísir - 29.09.1913, Page 1

750
15
Kemur út alla daga. — Sími 400.
Afgr.í Hafnarstræti 20, kl. 11-3 og 4-6.
25 blöð(frál8.sept.) kosta á afgr, 50 auraJ
Send út um land 60 au.—Einst. blöð 3 au.P
Skrifstofa i Hafnarstræti 20. (uppi),
opin kl. 12-3. Sími 400.
Langbesti augl.staður bænum. Augl. i
sje skilað fyrirkl. 6 daginn fyrir birtingu.
* OHtflr „fýras,ir
\J V UWll Ejnars Arnasonar.
Stimpla Og
Innslglismerki
S
útvegar afgr.
Vísis.
Sýni8horn
liggja framml.
Mánud. 29. sept. 1913.
Mikaelsmessa — Haustvertíð.
Háflóð kl.4,33’ árd.og kl.4,15 síðd.
Afmœli.
Frú Kristfn Árnadóttir
Frú Matthildur Einarsdóttir.
Frú Ragnheiður Árnadóttir.
Frú Ragnheiður Zimsen.
Bened. Jónsson, verkfræðingur.
Jón Björnsson, kaupmaður.
Jón Reykdal, málari.
Pjetur M. Sigurðsson, skpistjóri.
Sveinbjörn Oddson, prentari.
Þorsteinn Sigurðson, prentari.
*
A morgun:
Pðstáœtlun.
Póstvagn fer til Ægissíðu. *
Keflavíkurpóstur kemur.
Veðrátta í dag:
Loftvog £ Vindhraöill Veðurlag
Vestme. 770,3 5,5 S 1 IHálfsk.
Rvík. 769,5 5,2 A 3:Skýað
ísaf. 765,8 3,3 0 Skýað
Akureyri 767,1 0,0 0 Hálfsk.
Grímsst. 733,7 2,5 S 1 Ljettsk.
Seyðisf. 770,7 5,1 0 Alsk.
Þórshöfn 770,8 8,0 ANA 1 A sk.
N—norð- eðanorðan,A—aust-eða
ausían,S—suð- eða sunnan, V— v est-
eða vestan
Vindhæð er talin ístigumþann-
ig: 0—Iogn, 1 —andvari, 2—kul, 3—
gola, 4—kaldi, 5—stinningsgola, 6—
stinningskaldi,7—snarpur vindur,8—
hvassviðri,9—stormur, 10—rok,l 1 —
ofsaveður, 12—fárviðri.
Skáleturstölur í hita merkja frost.
fást á afgr. Vísis.
Bíó
Biografteater |oíX
ir (ÍSIO
Reykjavíkut
26., 27. 28. og 29. sept. :
2>önv
kevsköjBfnajatvs
(Paladsteatrets Aabningsprogram.)
Sjónleikur í 3 þáttum, eftir
Urban Gad
Aðalhlutverkið leikur:
Frú Asta NielsenGad!
B fkklstur fást venjulega tilbúnar
B á Hverfisg. 6. Fegurð, verð og
■ gæði undir dómi almennings. —
EflBB Sími 93. — Helgi Helgason.
Fallegustu likkisturnar fást
hjá mjer—altaf nægar birgð-
ir fyrirliggjandi — ennfr. lik-
klæði (einnig ur silki) og lík-
kistuskraut.
Eyvindur Árnason.
1
iÍFRÁ OTLÖRDOM. Bl
Millibilsástand milli lífs
og dauða.
Merkllegar tllraunlr.
Bahmetjeff heitir prófessor við
háskólann í Sofíu, höfuðborg
Búlgaríu. Pýsk blöð skýra frá
því, að vísindamaður þessi hafi
gert afar markverðar uppgötvan-
ir í lífeðlisfræði, er hann ætlar
sjáifur að leiði til þess, að unnt
verði að endurlífga jafnvel æðri
líftegundir, er öll hingað til þekkt
Iífsstörf eru hætt hjá.
Prófessor Bahmetjeff er sjötug-
ur maður, — er upprunalega
eðlisfræðingur, en tók svo að
kynna sjer og rannsaka líf fiðr-
ilda. Hann gerði þá ýmsar at-
huganir um líkamshita þeirra,
sem er mjög mismunandi og
óstöðugur, eins og kunnugt er
um allar lægri líftegundir, og
mjög háður umhverfi þeirra.
Hann fann meðal annars, að bæði
fiðrildi og önnur skordýr kom-
ast í dauðkynjað ástand eða dá
á hitastigunum milli 3° og 10°
Celsius, og nefnir hann ástand
þetta ólífi (anabiose).
Við nánari rannsóknir á ólífis-
ástandinu hefur prófessorinn
leitt í ljós, að þegar það hefst,
hætta öil Iífsstörf: andardráttur,
blóðrás. melting, líkamsefnaskifti.
Þegar Iífsstörfunum er þannig
lokið, er líftegundin samkvæmt
gildandi Iífeðlislögmáli dauð, —
dauður líkami —. En nú hafa
rannsóknir og athuganir Bahme-
tjeffs sýnt, að slík Ifftegund er
engan veginn dauð og getur lifnað
við aftur, ef heppileg skilyrði eru
fyrir hendi og rjett er að farið.
Nú veltur á því, hvort Bahme-
tjeff hefur rjett fyrir sjer í því,
að ölium lífsstörfum sje lokið í
raun og veru í ólífis-ástandinu.
Er þá einkum andardrátturinn
athugaður, og um það efni hafa
aðrir vísindamenn látið ákveðinn
efa í ljós með gildum og góð-
um ástæðum. En gagnvart þeim
hefur Bahmetjeff sannað með
fjölda tilrauna, að í-ólífis-ástand-
inu eigi ekki nokkur minnsti
vottur af andardrætti sjer stað.
Þá var að sannprófa þessar
staðreyndir um fiðrildi og skor-
dýr á æðri líftegundum.
Starfið við Sofíu-háskólann hef-
ur gengið seint. Tilraunir hafa
til þessa ekki verið gerðar á öðr-
um dýrum en leðurblökum, en
þau dýr falla í dá á veturna og
komast þannig á eðlilegan hátt
í ástand, er minnir á og líkist
ólífi.
Lengra er Bahmetjeff enn ekki
kominn. Nú er hann að reyna
að ráða þá markverðu gátu,
hvort dýr með heitu blóði og
óbreytilegum líkamshita (sem ekki
falla í dá) verði sett í óiífis-
ástand. Bahmetjeff staðhæFir, að
breyta megi dýri með heitu blóði
í dýr með köldu blóði, og þannig
verði gátan ráðin. Áhyggja og
von, efi og trú búlgarska vís-
indamannsins snýst auðvitað um
það, hvort auðið verði að koma
mönnum í ólífis-ástand og vekja
þá svo upp aftur til fullkomins
lífs.
Ófriðurinn á Balkanskaga hef-
ur tafið fyrir Bahmetjeff í rann-
sóknum hans heima í Sofíu. En
nú hefur Sjujovsky-háskólinn í
Moskva boðið honum til sín til
þess að halda fyrirlestra, og hef-
ur háskóli þessi fengið honum
til umráða efnarannsóknarstofu,
sjerstaklega útbúna til þessara
rannsókna, og ætlar hann þar að
halda áfram þessum stórmerki-
legu athugunum.
Málóða maður.
Oft hefur verið kvartað um, að
konur og meyar spilltu skemtun
áhorfenda í leikhúsum með því að
sitja með nýtísku hattbákn á höfð-
inu og skyggja og byrgja fyrir út-
sýni á leiksviðið, þeim til meins er
aftar sitja, einkum þar sem ekki eru
hækkandi bekkir. Og síst er það
að ástæðulausu. Þá er annar ósið-
ur áheyrenda við sjónleika og sam-
söngva tíður, engu betri nema lak-
ari sje, en það er mas og skvald-
ur þeirra hverir við aðra, svo þeir
er næst sitja, heyra illa eða alls ekki
hvað sagt er eða sungið á sviðinu.
Slíkt verður ekki of oft vítt og hjer
segir frá atviki í norsku leikhúsi,
er sýnir, að víðar er pottur brotinn
í því efni en hjá oss:
Ungur maður sat á hljómleik og
var að masa í sífellu við unga stúlku,
er hjá honum sat. Munnur hans
fór aldrei aftur til mikillar gremju
þeim er næstir sátu. Hann hjelt
bókstaflega fyrirlestur um, hvað
hljómlist væri, hvað nú myndi koma
næst og sagði smásögur um tón-
skáldin á söngskránni o. s. frv., án
þess að taka nokkuð tillit til þess
er fram fór á söngpallinum.
Loks Iagði hann aftur augun,
hallaði sjer aftur á bak og mælti í
hálfum hljóðum við stúlku sína
meðan verið var að leika sorgar-
slag Chopins: s>Hefur þú nokkurn
tíma reynt að hlusta á hljómlist
með augun aftur? Þú trúir því
ekki, hvílík nautn það er!«
Nú brast þolinmæðin hjá göml-
um manni, er sat fyrir framan þau.
Hann sneri sjer við og mælti hátt,
öllum er á heyrðu til mikillargleði:
»Ungi maður, hafið þjer nokkurn
tíma reynt að hlusta á hljómlist
með munninn aftur? Þjertrúið ekki,
hvílík nautn það er — þeim sem
nærri yður sitja.«
Málóði maðurinn skildi sneiðina
og þagnaði.
Hjónaband og giftingar-
siðir á Indlandi.
Eftir Saint Nihal Singh.
----- Frh.
Sú er ein athöfnin, að stúlkan
heldur á hring eða einhverjum smá-
hlut í hnefa sínum. Maðurinn verð-
ur »að fara í búrið hennar,« því
annars er því trúað að hann verði
að lúta henni í hjónabandinu. Þessi
leikur endar oft með því, að þau
rífa og klóra hvort annað, en við«
staddir frændur og vinir henda
gaman að og hlæja dátt. Stundum
er hringnum varpað í skál fulla af
mjólk og keppast brúðhjónin við
að veiða hann upp úr. Það sem
nær hringnum á undan hinu, á upp
frá því að drottna yfir hinu í hjóna-
bandinu og er ba'ðum æði mikið
kappsmál að sigra í þeim leik, sem
gift fólk getur nærri um.
Þessar aukaathafnir við hjónavígsl-
ur og eftir þær eru mismunandi
í hinum ýmsú hjeruðum landsins
og hjá ýmsum þjóðflokkum. Mjög
kynlegir siðir drottna enn meðal
sumra kynslóða. Það er venja meðal
Go«í/a-þjóðflokksins á Mið-Indlandi,
að brúður og brúðgumi kasta skarni
hvort á annað og velta hvort öðru
upp úr leðju og for daginn eftir
brúðkaupið. Önnur kynkvísl 'þar í
Iandi heimtar af brúöhjónunum að
þau fari til næsta fljóts til þess að
ákalla aguðdóm vatnaniótanna«, Á
leiðinni þangað eltir maðurinn konu
sína og lúber hana. Á heimleið-
inni geldur hún honum í sömu
mynt og hrópar á meðan hún læt-
ur reyrprikið ganga á honum: »Þú
lemur mig það sem eftir er æfinnar,
svo það eríiest jeg berji þig í dag!«
Þegar nýgiftu hjónin halda heim
úr brúðkaupinu, fer brúðurin í rauð-
tjaldaðan burðarstól með himni yfir
oft með dýrlegum, glæsilegum út-
saum. Ef hún er mjög lítil, hvít-
voðungur t. d., situr eldri systir
hennar eða frænka hjá henni í stóln-
um og gætir hennar. Burðar-
stólinn bera 4 »kúlíar«, — burðar-
karlar á Indlandi eru svo nefudir
— og stundum 8 eða 12, ef hún
er hágöfug. En brúðgumi ríður
við hlið hennar á hestbaki og fylgir
skrúðgöngusveit svipuð þeirri. er
fylgdi brúðgumanum heim til brúð-
arinnar. Er svo haldið þangað er
brúðgumi á heima, eu faðir hans
stráir við og við peningum (í gulli
silfri eða eir, eftir þvf hve ríkur
hann er) yfir brúðarstólinn sem
merki þess, að tengdadóttirin sje
mikils virði og þaðan af talin ein af
húsi hans og skylduliði.
Aðrir sleppa brúðarstólnum og
mágur brúðarinnar ber hana á há-
hesti heim til heimilis hennar tilvon-
andi. Þegar þangað er komið, hallar
hún höfði sínu að tengdaforeldrum
sínum, hvoru í sínu Iagi, og gráta þau
í nokkrar mínútur. Þegar brúður-
in losnar úr þessum tárafaðmlögum,
tekur hún við brúðargjöfum^ frá
tengdaforeldrum sínum. Frh.
I.