Vísir - 10.10.1914, Side 2

VÍSIR
Dagbók
úr þýskum herbúðum.
Frá 23.-25. september.
----- Frh.
23. september.
Hefnd fyrlr Helgolands-
bardagann.
Orustur viö Aisne ogRoy-
on. Franskir óaldar-
flokkar. England hótar
Skandinavíu.
Þýskir neðansjávarbátar skutu þrjú
skip í kaf. Englendingur nokkur
segir: »Eng!and er óneitanlega yf-
irrráöandi hafsins, en hvað gagnar
það, þegar Þjóðverjum veitir betur
á sjónum*.
Fransklr hermann rœna og
rupla og brenna í sínu
eigin landi.
Herforiugi fyrstu deildar franska
hersins, hefir gefið út eftirfylgjandi
skipun frá Joffre yfirhershöfðingja.
»Eg hef fengið vitneskju um þaö,
að ýmsir óaldarflokkar af hermönn-
um hafa á leið vorri rænt og mis-
þyrmt mönnum. Samkvæmt lögun-
um liggur dauðahegning við þessu.«
Hótar hershöfðinginn síðan að láta
strangleika lagannr til fulls koma
fram á sökudólgunum.
England reynir eftir megni að
hafa áhrif á hlutleysi Svíþjóðar.
Sömuleiðis koma tundurdufl þau
sem lögð eru í dönsku sundin sér
illa fyrir þá. En Danir hafa vissu-
lega rétt gert og þeim ér sjálfum
hollast að gæta hlutleysis síns svo
vel að allar þjóðir sjái þá í friði.
24. september.
í dag er barist i hægra fylking-
ingararmi vesturhersins. Frakkar hafa
reynt að umkringja oss, en ekkert
áunnið.
í franska Lothringen og við tak-
mörk Elsass hafa hinar frönsku
sveitir sumstaðar verið hraktar á bak
aftur,
Rheims.
Vér skutum einu Mörsaraskoti
á kirkjuturninn. Oss var það nauð-
synlegur einn kostur, þar eð órnögu-
Iegt var að reka þaöan njósnarmenn
þá, er vér greinilega sáum þar,
með öðru móti.
»U 9«
Neðansjávarbáturinn, sem sökti
þremur ensku skipunum, er slopp-
inn. Ensk skip eltu hann lengi vel.
Fyrst álitu Englendingar að skipin
sem sukku, hefðu rekist á tundur-
dufl.
Ofbeldi víö Eygptaland. j
Englendingar hafa sagt Khedív- j
anum af Egyptalandi, sem erstadd-
ur í London, að honum verði fyrst
um sinn ekki leyft að fara heim. ;
j*. Frá Kairo er sagt, að infæddir her-
foringjar þar hafi svarað, er enskir j
yfirmenn þeirra spurðu þá, að þeir ;
yrðu að neita þvi að berjast gegn
hersveitum kalifans, ef til ófriðar
kæmi milli EgyptaJands og Tyrk-
lands. Þessi einróma yfirlýsing þeirra
skelfdi Englendinga og tóku þeir
það til bragðs að senda alla inn-
fædda herforingja til Súdan.
25. september.
Áköf orusta hefur verið í vinstra
5 fylkingararminum. Vér söttum þar
\ svo fast, að bandamenn hröktust
í undan og höfðu þó styrkt lið sitt
| mjög með nýju liði.
Velferðarmál.
Allir góðir Islendingar og þá
eirnig Reykvíkingar telja sér Ijúft
og skylt að styðja að því eftir
megni, að öll sönn velferðarfyrir-
tæki hepnist sem allra best og komi
að tilætluðum notum, en oft eru
skiflar skoðanir um það, hvað í
raun og veru beri að telja velferð-
armál eða velíerðarfyrirtæki. En nú
vi11 svo vel til, að Reykvíkingum
og þeim öðrum, er kunna að verða
hér í bænum um næstu helgi, gefst
kostur á að styrkja velferðarfyrir-
tæki, sem öllum ber saman um, að
sjáifsagt sé að styrkja. Það er
hlutaveitan.sem Sjúkrasamlag Reykja-
víkur heldur í kvöld og annað
kvöld í Iðnaðarmarmahúsinu. Sjúkra-
samlag Reykjavíkur er réttnefnt vel-
ferðarfélag, enda verið með ré’tu
talið e’tthvert allra þarfasta félag á
þessu landi. í því eru margir fá-
tækir fjölskyldumenn, sem er um-
hugað um, aö tryggja framtíð s;:ia
og sinna, og hafa trygt heilsu sír,a.
með því að þeir vita, að dleiga
þeirra er fólgin í þeirra eigin líkaTi.'
og ef hann bilar er óhamingjari
vís, nema eittvað sé f haginn búið,
og það er vitanlegt, að sarnlagið
hefir frelsað ailmarga frá að ler.da
á vonarvöl, þótt heilsuleysi hafi
borið að höndum, og það mun
eiga eftir að frelsa mjög marga, því
að mönnum er farið að skiljast hve
sjálfsagt er, að ganga í samlagið
og styrkja það.
Samlagið hefir lítið gert að þvf,
að kvabba á bæjarmönnum um fj ír-
framlög. Það hefir næstum ein-
göngu lifað á sínum föslu tekjum,
og því er það, að hlutaveltunefnd-
inni er næstum hvervetna svo vel
tekið, sem raun er á, þótt ekki láti
sem best í ári. Bæjarbúum er er.da
kunnugt um, að nú hefir ve ’ð
óvenju mikið veikindaár og því
mjög reynt á gjaldþol samlagsins.
Því er það von mín og vissa,
að allir, sem mögulega geta, skreppi
i niður í »lðnó«, í kvöld eða á morg-
! un, ef til vill bæði kvöldin, og
’ Ieggj aura sína þar í guðskistu.na,
og sýni þar með, að allir Reyk-
víkingar segja hátt og í hljóöi:
»Sjúkrasamlag Reykjavíkur Jifi!«
Rvík 10. okt. 1914.
Þráinn.
„ Þ j óf s kattu ri n n
Um hinn svonefnda »þjófaska'!«
hefir orðið tíðrætt í »Vísi« nú síð-
ustu dagana og er gustur sá se;n
stefnt er að Landsbókasafninu og
mér nokkuð svæsinn alveg einsog hér
sé um stórmál að ræða.Um hvað snvst
alt þetta veður? Um 5 aura, fimm
aura, gjald sem hefir verið ákveðiö
fyrst um sinn, að notendur safns-
ins eiga að greiða, fyrir að geyma
verðmæta muni sína sem þeir tryggja
fyrir þjófnaði og misgripum og
borga fyrir 5 aura allan daginn.
Hver eru svo tildrögin þessarar
rýlundu? Eru þau það að eg ætli að
græða á þessu? Nei, því það sem
kemur inn gengur sem kaup til 2ja
kverina sem eru til skifta við þetta
starf.
Eina ástæðan er þetta, undanfar-
andi ár hefi eg staðið ráða- og
varnar-laus fyrir allskonar óráÖ-
vöndum heimsækendum safnsins,
sem setið hafa um að grípa þá muni
t. d. regnkápur, höfuðföt og skó-
hlífar sem geymt hefur verið í for- j
dyri hússins. Eg hefi viljað kynna j
mig sem ráðvandan mann, og hefir ;j
mér því fallið þetta ver en eg fæ
týst, enda hefir mér ekki verið
gleymt í þessu sambandi, því sum-
ir menn hafa krafið mig um hina
horfnu muni með sama myndugleik
sem eg væri þjófurinn. Þetta þoli
eg ekki, og þegar síðast var stolið’
var það 26 króna regnkápa, sá eg
að eitthvaö varð að gera sem gat
ráðið bót á þessu. Sneri eg mér til
lisrs háa stjórnarráðs og hr. lands-
bókavarðar Jóns Jakobssonar og
fékk eg skipun uin þeíta fyrirkomu-
lag til að byrja með. Notendur
safnsins þurfa ekki að borga nema
5 aura á dag. Þeim er afhentur að-
göngumiði fyrri hluta dags, og geta
beir vísað honum fram síðari hluta-
dags ef þeir koma. Svo geta menn
einnig fengið aðgöngumiða fyrir
aila vikuna og kosta þeir 25 aura.
Það er áætlað að þetta verði 8
mánuði á ári meðan fólkið er sem
■lest. Og þótt menn notuðu safnið á
'Tverjum virkum degi nemur gjaldið
aldrei meir en 8—10 kr. um árið.
Enn þó að »Bóka-ormurinn«
:,egi í sínu lélega dæmi í »Vísi« 7.
þ, m. að notendur safnsins þurfi
at> borga 30 kr. um árið þá er það
ósannindi eins og hann segir að
102 kr. frá 120 krónum séu eftir
28 krónur.
Eins og allar sjá eru þessar grein-
ar mikil rangfærsla um þetta gæslu-
gjald.
Reykjavík 8. okt. 1914.
Helgi Árnason,
dyravörður.
Stríðs-prang.
Það er annars Ijóti sjúkdómur-
inn, sem kominn er upp í bænum.
A' ír muna, hvernig fór fyrir kaup-
rnönnunum, þegar fregnin kom
urrt stríðið. Þeir sáu sér ekki ann-
; ð fært en að hækka samstundis
allar nauðsynjavörur, þó þeir hefðu
þær fyrirliggjandí. Og svo kom
liver af öðrum: fisksalarnir, bakar-
arnír, og allir vita, hvernig þeir fóru
að ráði sínu
Það er eitt, sem við húsmæður
d; .um að láta detta úr sögunni, það
»;:m útsölurnar frá bökurunum, Það
t:r sóðaskapur að nota þær. Brauð-
in eru búin að ganga gegnum hönd-
urnar á þremur eða fjórum mönn-
titn áður en maður fær þau, stund-
rtm detta þau í forina hjá drengj-
inum, sem aka þeim. Úr öllu
þessu má bæta með því, að kaupa
að eins brauð í bakarabúð, en
Vindlarnir:
Extra,
Extra Superior og
Perla,
taka öllum vindlum fram að gæð-
um.
Fást hjá
R. P. Levf.
jafnframt œttu húsmœður að krefj-
ast þess, að fá brauðin með sama
verði og útsölufólkið.
Og nú seinast er sjúkdómurinn
kominn í þá, sem mjólk selja. Þeir
geta beldur ekki komist hjá því, að
hækka mjólkina. Þrátt fyrir það, þó
grasspretta hér í grendinni hafi
verið í góöu meöallagi og heyin
séu ágæt nú, þarf nú samt að hækka
hana, og það jafnvel hjá þeim, sem
alt af hafa látið það klíngja, þeg-
ar mjólk hefir komist niður í 18
aura potturinn: »Við lækkum mjólk-
ina aldrei, en við hækkum hana
heldur ekki þó aðrir hækki hana«.
Annars ættu þeir, sem ekki selja
mjólk sína í útsölum, að geta selt
pottinn tveim aurum ódýrari, því
útsölufólkið fær tvo aura fyrir að
selja pottinn.
Það er slæmt, að ekki skuli fást
lækning á þessari dýrtíðarsótt.
Húsmóðir.
Enda þótt blaðið sé ekki að öllu
leyti samþykt grein þessari, þótti
ekki rétt, að neita henni um upp-
töku, því ekki er svo oft sem kon-
ur rita í blöð.
Athugasemd.
»En þótt afleiöingarnar yrðu ekki
alvarlegri en þetta, er þetta þó al-
varlegt umhugsunarefni*. —
Þannig er meðal annars komist
að orði í Morgunblaðinu í dag, þar
sem verið er að lýsa slysinu, sem
orsakaðist af því, að hestur fældist
með æki á Smiðjustígnum.
Já, Morgunblaðinu fundust það
ekki svo mjög alvarlegar afleiðing-
ar, þótt vesalings hesturinn, »þarf-
asti þjónninn«, misti þarna lífið
fyrir vangæslu hinna fullorðnu og
óknytti götudrengjanna.
Aö mínu áliti er það litlum mun
betra, að skepnur — og þá ekki
síst hestar — verði fyrir slysum,
heldur en þótt menn meiðist. Hvort-
tveggja er hörmulegt, og ætti hver
og einn að sjá skyldu sína í því,
að sporna á móti að slíkt geti
komið fyrir.
Hin sorglegu dauðaslys á hest-
um, sem komið hafa fyrir hér í
sumar, ættu að kenna oss, að hafa
stranglega gætur á því, að skepnur
slasist ekki fyrir hirðuleysi eða
vangá manna.
Reykjavík 8. október 1914.
Pétur Pálsson,