Vísir - 11.01.1915, Page 2

V I S.L R
‘Jvá vl'Stwxnv.
Manntjón Rússa.
Samkvæmt opinberum tilkynning-
um blaðsins »Ruski Invalid« höfðu
Rússar verið búnir að missa rúm
33 þús. hermenn þ. 20. nóv. síöastl.
Þar af höfðu 9702 fallið í orust-
um, 19511 lágu í sárum og 3679
vantaði alveg og var með öllu ó-
kunnugt um afdrif þeirra.
Kuldi og hungur — verstu
féndur Rússa.
í »Neue Wiener Tagebl.« er birt
samtal við yfirlæknirinn Bielka á
sjúkralest Mölturiddaranna, sem
flytur særða menn frá norðurvíg-
stöðvunum til Vínarborgar. Yfir-
læknirinn nefndi sem heimild fyrir
frásögn sinni sáran rússneskan liðs-
foringja, sem hann hafði veitt lækn-
ishjálp og átt tal við um ástandið
og afleiðingarnar af vetrarhörkunni.
Liðsforingi þessi hafði sérstaklega
kvartað yfir kuldanum, sem Rússar
ættu erfitt með að verja sig fyrir,
þótt þeir væru honum vanir, þar
eð þá vantaði ýmsar nauðsynjar,
sem þeir væru vanir að hafa heima
fyrir. Kvað hann Rússa hafa kalið
hrönnum saman og hefðu fæt r
kalið af mörgum upp fyrír hné.
Að Rússar hefðu æskt vetrarhörku
væri vitleysa, eina ósk rússnesku
hermannanna væri, að ófriðnum
yrði sem fyrst lokið, þeir gengi
hálfnauðugir í orustu og að þeir
leggi niður vopnin hópum saman,
er Austurríkismenn geri áhlaup á
þá, og gangi þeini ánægðir á vald,
þar eð þeir viti, að þá fái þeir fylli
sína að éta og sæmilega aðbúð, en
hún sé mjög af skornum skamti í
rússneska hernum.
Ensk varkárnl.
Asquit á að ''afa sagt í svarræðu
til Chamberlains í parlamentinu
breska, að verið væri að safna sam-
an öllum gögnum, um máhleitan-
irnar milli Fnglands og Þýskalands
áöur ófriðurinn hófst, en að utan-
ríkisráðheira Edvard Grey þyrfti að
rannsaka þau og skera úr, hvort
heppilegt væri, að þau kæmu fyrir
almenningssjónir.
Hagenbeck og bresku blöðin.
Bresku blöðin hafa fengist tals-
vert um hungrið, sem ríkja ætti í
Hamborg, og sagt um það ýmsar
sögur. En fregnir þær, sem amerík-
ánskt blað flytur um þetta (eftir
enskum skrifum), eru þó hvað
hroðalegastar:
Hungursneyð átti að ríkja í
Hamborg, brjóstmylkingar deyja
þúsundum saman af mjólkurskorti,
Til ritstjðrnar > Hamb. Fremdenbl.c
áttu að koma daglega tugir þúsunda
af beiönum um brauðbita, og það
kæmi út með sorgarrönd til þess
aö vekja heldur meöaumkun hinna
efnuðu.
Breska blaðið »Standard« hefir
sérstaklega skýrt frá ástandinu í
dýragarðinum í Stellingen Segir
blaðið, að breskur maður, sem
unnið hafi í dýragarðinum, hafi
sloppiö til Lundúna og hafi blaðið
X eUaav xv.
Wr Q
Með s/s Ceres um miðjan Janúar kemur liklega prima ítalskt netagarn, sem eg sel nú þega
þó með því skilyrði, að s/s Ceres komi við í Leith og garnið koml* með þeirri ferð. Ennfremur er
«on á með sömu ferð stórri sendingu af linum línum brúntjörguðum 3Vs Ibs. og nokkuð af 5 lbs.
icngd ca. 57 faðmar. Þessi Iínutegund er sérlega góð. Bæði netagarnið og línurnar verða seldar
með gamla verðinu þrátt fyrir það, að þessar vörutegundir hafa hækkað um 5°/«. Aðeins selt
til kaupmanna. Menn snúi sér til
A. OBENHAUPT
Templarasundi 5 Reykjavík.
þær upplýiingar frá honum, að
bræðurnir Heinrich og Lorenz
Hagenbeck séu báðir fallnir í ó-
friðnum, og dýragarðurinn sé nú
sqm auðn ein. Flest dýrin séu ann
aðhvort dauð úr hungri eða hafi
verið slátrað, og að í þeim sárfáu
ljónum og tígrisdýrum, sem enn
séu lifandi, sé lífinu haldið með
því að gefa þeim til átu mjög sjald-
gæfar og dýrar antilóputegundir, og
slöngur og höggormar æti hvað
annað.
Nú hafa bræðurnir Hagenbeck
lýst yfir því, að þeir séu enn í tö!u
lifandi manna og dvelji í Stellingen
eins og áður við bestu heilsu og
vellíðan. Andmæla þcir því harð-
lega, að nokkur svelta sé í dýra-
garði þeirra, heldur hafi þvert á
rnoti verð á æti handa rándýrunum
lækkað síðan ófriðurinn hófst|Jog
miklu hægra að afla þess, og hafi
þeir getað trygt sér fóðurbirgðir,
svo að svclta sé alveg útilokuð,
Dýrin fái daglega sitt vetrjulega fóð-
ur. Eina breytingin, sem á sé orð-
in sé, að aðsóknin að garðinum
sé minni.
Gerlarannsóknarstofa
Oísla Guðmundssonar
Lækjargötu 14 B (uppi á loftl) ei
Venjulcga opin 11-3 virka daga
A t v i n n a .
Nokkra hásela vantar á fiskiskip.
Upplýsingar gefur
Ólafur Sveinsson,
Laufásvegl2.
|||J £6$meti?i ||||
GUÐM. ÓLAFSSON
yfirdómslögmaður. Miðstræti 8
Sími 488, Heima kl. 6'—8.
ÓLAFUR LÁRUSSON
yfirdómslögm. Pósthúslr. 19.
Sími 215. Vcnjulega heimakl.il— 12
og 4—5
Bogi B ynjólfsson
yfirrjettarmálaflutningsmaður.
Skrifstofa Aðahtiæti 6 (uppi)
Venjul heima kl. 12-1 og 4-6 síðd.
Talsfmi 250.
Biarni P. Johnson
yfirdómslögmaður,
Sími 263. Lækjargötu 6A.
Heima 12—1 og 4—5.
3 vexstuw Suexvðtsen
verður selt imkið af ábyrjuðum dúkum frá fyrra ári með
15-25 °|. afslætti “®a
Sömuleiðis mikið af ullar- og baðmullartauum.
Massage-læknir
Gfuðm. Pétursson
Garðastrætl 4.
Heima kl. ó—7e. h. Sími 39-»
Skrlfstofa
Elmsklpafjelags íslands,
i Landsbankanum, uppi
Opin kl. 5—7. Talsími 409.
Miðar íslenskri meniun
og menningu
aftur á bak eða áfram ?
----- Frh.
Eins og íekið hefir verið fram,
eru það einkum mál, sem fólk lærir
í tímakenslu þessari. En hvaða
mál lærir það? Ekki sitt e'gið
móöurmál, sem þó aetti að standa
því næst, Nei, það lærir eins og
páfagaukar nokkrur orð ogsetning-
ar úr útlendum málum, án þess að
hafa hugmynd um grundvallaratriði
málfræðinnar. Oftast hafa nemend-
urnir fleiri eri eitt mál undir í einu,eða
fá leið á einu máli oghlaupa í annað,
og langvenjulegast lýkur náminu svo,
að þeir hætta því, þegar þeir fara
að komast dálítið niður í málunum,
halda því svo ekki við, og tína því,
sem þeir hafa lært. Það eru víst
fá dæmi þess, að menn hafi náð
fullkomnun í máli, sem þeir hafa
fengið umrædda kensiu í. Hins i
eru aftur á móti fjölmörg dæmi, að !
fólk befir á þennan hátt lært graut í |
ýmsum erlendum tungumálum, cn
er ekki sendibréfsfært á sínu eigin
móðurmáli. »Því skyldi eg fara að
læra íslensku ? Eg held eg kunni
bana.« Þessi og þvílík svör kveða
ekki ósjaldan við hjá ýrnsum fáfræð-
ingum, og flestir breyta eftir þessu,
þótt þeir ekk' segi það. Það fara að
verða alvarlet>ri afleiðingar af mála-
grautarlærdómi þesjum en margan
ugg‘r. þar sem ómentað fólk á í
hlut og hrærir því al- og hálf-er-
lendum orðskrípum innan um móð-
urmál sitt, án þess að botna í því
hvað heyrir því til og hvað ekki.
Það gæti svo farið, að tunga vor
yrði illa leikin af skrípyrðum þess-
um og ambögum.
Merin verða að gá að því, að
hætlan vex að mun, þegar, eins og
jafnvel nú er farið að tíðkast, að
unglingar í sveitum fari að dæmi
kaupstaðarbúa og fara til kaupstað-
anna til að »læra«. í sveitunum
hafði, eins og áður er tekið fram,
málið varðveitst á lestri íslenskra
sagna- og skáldrita, Nú er slíkum
lestri að mestu hætt, en ef eitthvað
er lesið, þá eru það helst eldhús-
reyfarar, þýddir á hrognamál.
Skáldskaparrit núlíðarrithöfunda
vorra, þeirra sem ekki eru enn úr
landi hlaupnir, eru hlutfallslega
miklu minna keypt, en þó tinkum
minna lesin, en rit vorra fyrri
skálda.
Fólk les ekki orðið með eins
miklum áhuga og umhugsun Og
fyr.
I Þegar kvæðabók Kristjáns skálds
10 og 20 stúlkur vilskertar af lestri
ljóðanna. Aö vísu eru þetta ekki
heppilegar afleiöingar, en sýnir þó
áhuga og umhugsun. Fátt er svo
öllu ilt, aö ekki boði nokkuð gott.
Við gætum sannarlega verið öruggir
um það, að slíkt hendi ekki nú-
tímakonurnar okkar kjólheftu, jafn-
vel þótl um þunglyndara tilfinninga-
skáld en Kristján væri að ræða.
Munum við ekki flestir, sem eig-
um því láni að fagna, að eiga ís-
lenska sjálfmentaða móður og
eftir nútíðarmálvenju mundi vera
kölluð ómentuö, þakka forsjóninni
fyrir það? Móður sem fyrst og
fremst hefir k e n t okkur, hverrar
þjóðar við værum, sem hefir kent
okkur móðurmálið hreint og ómeng-
að, sem hefir leitt okkur inn í
huliðsheima íslenskrar náttúru með
sögum, kvæðum og æfintýrum, sem
hefir lagt fyrir okkur hreysti, dáö
og drenglyndi forfeðra okkar til
eftirbreytni.