Vísir - 30.01.1915, Blaðsíða 2

^fti oJrÆtxuwv.
Hver á tundurduflln ?
Mikmn skaöa hafa tundurduflin
þegar unniö í ófriöi þessum, bæöi
í mannskððurn og eignatjóni, eink-
■'m þau, er upp hefir slitið og
rekið á víö og dreif út um öll höf.
Og því er miður, að ekki hafa ó-
friðarþjóðirnar einar átt um sárt að
binda af þessum orsökum, heldur
og ekki síður þær, sem hlutlausar
eru.
Bretar hafa sífelt sakaö Þjóðverja
um það, að þeir hafi stráð þessum
vítisvélum í vitleysu og skeytingar-
leysi út um allan Norðursjó, þvert j
ofan í guðs og manna lög. Nú
birta þýsk blöð skýrslu frá flota-
málaráðherra Hollands eftir ölaðinu
Nieuwe Rotterdamsche Courant*,
og eftir þeirrí skýrslu horfir málið
nokkuð á annan veg við, en Bretar
hafa sagt. Hún hljóðar svo :
»Á tímabilinu frá 1. ág. til 5.
des., að báðum þeim dögum með-
töliium, htfir alls rekið að vonim
ströndum 83 tundurdufl. Eftir ein-
kennum | eim að dæma, sem á dufl-
unum sáust, voru 70 af þeim tv-p=k
og 4 frönsk, en um eitt var ek!*'
hæg' að sevja. 8 voru hollensk.
Á ö lum þ ssum duflum var útbún-
aður td þ“ss að gera þau ónýt,, ef
bau 'o-nuðu af stjóra. Að eins fá
ein <f h n .m útlendu voru ekki
hætt> Itus. Þa< að auk hafa á þessu
saiTM limabili ýms skip, er teljast
ti' ‘1"is konunglega herflota, eða
tei-in hafa verið í hans þjónustu,
skot ð í, kaf um 20 dufl, er veriö
hafa á reki nálægt ströndum vor-
um, en eins og aö líkindum ræö-
ur, hefir eigi verið unt að segja
neitt með vissu um það, hvaðan
þau dufl hafi stafað*.
Tlrpitz hótar.
Karl H. v. Wiegand, fulltrúi
Vcsturheimsblaðanna í Berlín, hefir
það eftir v. Tirpitz, flotaforingjan-
um þýska, að þýski flotinn muni
leggja til orustu þegar honum þyki
tími til kominn og hann fái færi á
því. Enn fremur átti hann að hafa
sagt: »Hví skyldum vér ekki taka
upp þá aðferð, að elta á kafbátum
hvert einasta verslunarskip Englend-
inga og bandamanna þeirra, sem
reynir að koma nærri ströndum
Englands eða Skotlands og skjóta
það í kaf ? Þeir ætla sér að svelta
oss, svo að þetta er ekki annað en
að mæla þeim í sama mæli og þeir
mæla öðrum, og vér eigum fleiri
stóra kafbáta en þeir*.
Ráðherraskifti.
Ráðherrar vilja verða valtir í sessi
meðal sumra ófriöarþjóðanna, og er
það reyndar síst furða. Einna mesta
eftirtekt hefir það vak ð, er utan-
rikisráðherra Austurríkis, Berchtold
greifi, dró sig í hlé núna um miðj-
an mánuðinn. Hann var sá maö-
ur, er mestan þáttinn hafði átt í
öllum aðdraganda styrjaldarinnar
miklu, að svo miklu leyti, sem þann
aðdraganda er að finna í viðskiftum
stjórnmálamannanna. Þýsk blöð
hæla honum mjög og segjast sjá
eftir honutn, en segja, að hann hafi
verið óvinsæll af Rúmenum frá
fornu fari, og því orðið að fara nú,
er mikiö liggur við, að friðmælast
við þá og ítali, sem annars gera
sig líklega til fjandskapar. Eftir-
maður hans verður Burian v. Rajecz
fríherra, ungverskur maður, en svo
er sagt, að það sé að eins til bráða-
birgða gert, því að Tisza greifi hinn
ungverski þurfi að komast að, og
séu honum ætluð mest ráð fram-
•vegis. Yfirleitt gera nú Austurrík-
ismenn alt til þess, að hugnast Ung-
verjum, auðvitað til þess, að draga
úr sundurlyndinu milli ríkjanna
meðan á ófriðinum stendur.
Þá hefir »The Scotsman« það
eftir holiensku blaði, að fjármála-
ráðherrann þýski hafi verið í þann
veginn að segja af sér, sökum
heilsubrests, og að í stað hans eigi
að kon.a prófessor Helfferich, banka-
stjóri við »Deutsche Bank«.
Höfðingjar í hernaði.
»The Scotsman® frá 18. þ. m.
telur upp 178 enska »Peers« (há-
aðalsmenn), sem eru í hernum, eða
'iafa verið, í þessum ófriði, svo að
eiri eru nú í breska hernum, en
leiguþý ein, eins og Þjóðverjum
hættir við að segja.
Gátu Þjóðverjar náð Calais ?
Ensk blöö segja, að Þjóðverjum
hafi verið innan handar að komast
til Calais, snemma í nóvember, er
þeir stóðu sem best að vígi við
La Bassée. Þá hafi ekki verið ann-
ar tálmi á leið þeirra þar, en fá-
menn liðsveit Breta, er skákað hafi
verið í flýti í veg fyrir þá í Bet-
hune. En þetta hafi Þjóðverjar ekki
vilað, og hafi þeir því slitið sér út
á því, að reyna að brjótast gegn-
um fylkingarnar við Ypres, en ekkí
unnið á. Hafi þá Bretum unnist
tími til þess á meðan, að efla fylk-
ingar sínar og bæta aðstöðuna.
Sprengidufl á reki.
í sögunum »Þúsund og ein nótt*
kemur það fyrir, að dráttur varð
þungur hjá fiskimanni og stöfuðu
þaðan stórir og merkilegir atburðir,
sem þeim eru kunnugir, er lesið
hafa. Á þessum síðustu tfmum er
það farið að tíðkast, að net fiski-
manna verða þung í drætti, einkum
þeirra, sem róa fyrir ströndum
Norðursjávar og Eystrasalts. Málm-
hólkar koma upp í netjum þeirra,
en ekki eru í þeim »þénustusam-
legir andar«, heldur sprengiefni, og
þykir fiskikörlum súrt í broti, að
hafa sára bakraun af drættinum, og
þegar þeir eru búnir að roga þung-
anum upp undir borö, þá reynist
hann að vera lífshættulegt sprengi-
iufl. Slík rekur víða við strendur
Hollands, Belgíu og Danmerkur.
Fiskimaöur nokkur á suðurodda
Sjálands fékk nýJega þunga mikinn
í net sitt, en grunaði hvað vera
mundi og tók stjórann og reri netið
í land, enda var skamt að fara;
þegar karl var fjörufastur, sendi
hann eftir næsta hreppstjóra og sagði
netjanökkvann til sveitar, og heimt-
aði að hreppstjórinn losaði sig við
hann. Hreppstjórinn var deigur og
skaut málinu til sýslumanns; sýslu-
maður var ekki öruggur og bað
amtmann skerast í vandann; amt-
maður þóttist ekki einhlítur aö því
máli og leitaði tafarlaust til stift-
amtmanns, en stiftamtmaður kvaddi
innanríkisráöherra til ráöa og íhlut-
unar. Innanríkisráðherra sagði flota-
málaráðgjafanum hvar komið var.
Flotamálaráðgjafinn brá við og sendi
verkfræðing til Sjálandsodda, er þekti
vel á náttúru og útlit sprengidufla,
og varð hreppstjórinn feginn hans
komu; hann hatði haldið vörð í
fjörumáli með miklum mannsöfnuði
meðan erindi hans fór rétta boð-
leið til yfirvaldanna; allir strákar
drógu dár að honum, en fiskikarlar
veittu honum ámæli og orðaskak
fyrir seinlæti og hugleysi. Verk-
fræðingur leit á hólkinn í netinu og
kvað skjótt upp þann úrskurð, að
hér væri um sprengidufl að ræða,
og samdi þegar ítarlega skýrslu um
sína ferð og sannaði með glögg-
um og gildum rökum þá niður-
stöðu, er hann hefði komist að, og
sendi hana til flotamálaráðuneytisins.
Flotamálaráðgjafinn tók nýjan sprett
og sendi rakleitt tundurbát á fjör-
una, er losaði sprengiduflið úrnet-
inu, flutti það úr augsýn hins sam-
ansafnaða mannfjölda og fékk það
í hendur reglulegum sprengidufla-
meistara, er flutti það á sínum far-
kosti á þar til vaiinn stað og lagði
það eftir kunstarinnar réttu reglum,
að því er haldið er.
Hreppstjórinn og hans djarfa vöku-
lið fékk enga umbun og litla þökk
fyrir sitt starf, því að það kom upp
úr kafinu, að þetla sprengiduf! var
hættulaust fyrir skip og skepnur
undir eins og það var slitnað upp
af botnfestu sinni. Lb.
Fuglafriðun.
Þingið 1913 bjó út ogsamþykti
fuglafriðunarlög, en af því eg býst
við að fáir hafi þau í höndum, þá
væri ekki úr vegi að þau kæmu
fyrir almenningssjónir. Lög þessi
þyrftu helst aliir fuglavinir að eiga
í fórum sínum —og þau lög þyrftu
allir Dýraverndunarfélagsmenn um
fram alt að eiga, því að til hvers
ættum við að vera að hugsa um
að fá lög um verndun dýra, ef við
ekki kyntum okkur þau, eða stuðl-
uðum að því, að þeim lögum væri
hlýtt, sem stefna í þá átt að vernda
dýrin eða bjarga fuglunum frá ger-
eyðingu.
Lögin líta þá þannig út:
1. gr. Þessar fuglategundir skulu
friðaðar vera árið um kring:
1. erlur, 2. steindeplar, 3. þrestir,
4. músarrindlar, 5. þúfutitlingar
(grátitlingar), 6. auðnutitlingar, 7.
sólskríkjur (snjótitlingar), 8. svölur,
9. starrar, 10. óðinshanar, 11. þórs
hanar, 12. rauðbrystingar, 13. send-
lingar, 14. lóuþrælar, 15. hrossa-
gaukar, 16. tildrur, 17. sandlóur,
18. jaðralíön, 19. keldusvín, 20.
heiðlóur, 21. tjaldar, 22. stelkar,
23. vepjur, 24. hegrar, 25. svanir,
26. æðarkongar, 27. krím, 28. hettu-
rnáfar, 29. haftyrðlar, 30. snæuglur.
2. gr. Þessar fuglategundir skulu
ekki friðaðar á neinum tíma árs:
Valir, smyrlar, hrafnar, kjóar,
skúmar, svartbakar, hvítmáfar, grá-
máfar, helsingjar, skarfar, súlur,
svartfuglar, ritur, álkur, sefandir,
toppandir, himbrimar og hrotgæsir.
3. gr. Aðrar fuglátegundir skulu
friðaðar svo sem hér segir:
a. Rjúpur alfriðaðar á tímabilinu frá
1. f e b r ú a r t i I 2 0. s e p t-
ember, og auk þess alt
árið 1915 og u r þ v í 7.
h v e r t á r.
b. Sýslunefndum veitist heimild til
að ákveða friðunartímann fyrir
fýl, hverri í sínu héraði, þó má
friðunartíminn ekki vera síðar
en 20. inars og ekki enda fyr
en 10. ágúst.
c. Lundi frá 10. maí til 20. júní.
Skot og net, nema háfa, má
ekki hafa við lunda- eða fýla-
veiði. Þó getur ráðherra íslands
eftir tillögum sýslunefnda veitt
leyfi til aö veiða lunda með
netjum í eyjunt, þar sem lunda-
gröftur stendur æðarvarpi fyrir
þrifum, enda sé það sannað, að
lundanum verði ekki útrýmt
með háfaveiði. Fyrir slíku leyfi
skal það þó ávalt gert að skil-
yröi, að netjaveiði þessi fari fram
á þann hátt, að verið sé yfir
netjunum og fuglinn hirtur úr
þeim jafnóðum. Skal sýslumað-
ur annast um, aö stöðugt eftir-
lit sé haft með veiðinni, og
greiða varpeigendur allan kostn-
að við eftirlitið. Brot gegn
þessum ákvæðum varöa 10—15
kr. sektum.
d. Allar fuglategundir, sem hér
hafa ekki verið taldar, nema
friðaðar séu með sérstökum lög-
um, skulu friðaðar vera frá 1.
apríl til 1. ágúst.
e. Ernir skulu f r i ð a ð i r 5
á r frá því lög þessi koma f
gildi, en sfðan ófriðaöir og telj-
ast undir 2. gr.
4. Fyrir hvern fugl, sem friö-
týstur er í lögum þessum, skal sá,
er brotlegur veröur, gjalda 2 kr.
sekt, er tvöfaldast viö ítrekun brots-
ins, alt að 32 kr.
Brot gegn 3. gr. e., varðar 25
króna sektum.
5. gr. Egg þeirra fugla, sem tald-
ir eru í 1. gr., skulu friðuð vera,
nema kríu egg. Enn fremur skulu
rjúpnaegg og arnaregg vera friðuð.
6. gr. Fyrir hvert friðað egg,
er tekið er, skal sá, er brotlegur
verður greiða 1 kr. sek', en fyrir
arnaregg skal greiða 10 kr. sekt.
7. gr. Undanþágu frá ákvæð-
um laga þessara getur ráðherra ís-
lands veitt vfsindalega mentuðum
fuglafræðingum, og náttúrufræðis-
kennurum, sem safna fyrir skólana
og náttúrufróðum mönuum, er safna
fyrir Náttúrugripasafnið í Reykjavík.
8. gr. Mál þau, er rísa út af
lögum þessum, skal farið með sem
opinber lögreglumál. Sektirna renna
að i/s hluta í sveitar- eða bæjar-
sjóð, þar sem brotið er framið, en
en að 2/s hl uppljóstanda.
9. gr. Lög þessi öölast gildi 1.
janúar 1914, og eru um leið úr
gildi numin lög um friðun fugla
frá 27. nóvember 1903.
Samkvæmt lögum þessum má
°ú enginn ræna eða drepa rjúpuna
a*t yfirstandandi ár, þann fuglinn,
sem llfd marga tugi ára hefir einna
harðast verið leikinn hér á landi.
Þess ve£na, vildi
•JÖÖÍt svo djarfur, að skora.á alla
Súða rfíénh, "Bæði karla og konur;
álla hina mörgu fuglavini —
°g Dýraverndunarfélagsmenn, að
ef þeir verða varir við — og hafa
Sannanir fyrir að lögum þessum sé
? ki hlýtt, — þá að kæra slíkt fyr- j
“ viðkoinandi yfirvaldi, svo að
raPgjÖrnum mönnum haldist ekki
uPpi að virða lögin að vettugi.
Enn fremur vildi eg mæiast til
Þess við hin blöðin, að þau geröu
ýraverndunarfélagi Rvíkur þann
Sreiða, að birta lög þessi.
Vírðingarfylst.
Reykjavík 23. janúar 1915.
Jóh. Ögm. Oddsson
(rit Dýraverndunarfél.).
Smeklcljœíisliiíöin
-o- Hverfisgötu 34. -0-
Margar teg. af:
EEXI «„ KAFFIBRAUÐI
með lægsta verði í bænum.
Saumavélar
'i''UaVe*rmó'ekUt Und‘rri“'
Qrettisgötu 22 D.
Erlingur Filippusson.
te$steina
frá J. Schannong.
Qmboð fyrir ísland :
Gunhíld Thorsieinsson,
Reykjavík.
MIL
h Jtu^vx* \ evtvu tvoggv
slá menn með því, að kaupa sér
eina af liinum ágætu
UllarWaierproofskápum
mínum, því að þær eru alt í
senn: Regnfrakkar, haustfrakk-
ar, vetrarfrakkar og vorfrakkar.
Hver sparsamur maður eða kona
kaupir aðeins mínar uilar-water-
proofskápur. Nýkomnar í miklu*
úrvali.
^tautvs *\)evstutv.
Reykjavik.
Þeir sem kaupa
Kápu- eBa
Kjólatau
f Nýju verslunlnni
Hverfisgötu 34
| geta fengið sniöiö
BÆJARGJÖLD
Öll ógoldin bæjargjöld frá 1914 og frá árunum þar á und-
an þurfa að vera borguð fyrir 31. þ. m.
Sömuleiðis ber öllum þeim, sem hafa kröfu á bæjarsjóð,
að hafa sent reikning til borgarstjóra fyrir 31. þ. m.
ÖU þau gjöld til bæjarsjóðs, sem ekki verða gold-
in 31. þ. m. verða tafarlau t tekin lögtaki.
Bæjargjaldkerinn
Það sem Þé*- megið missa til Samverjans. Hann er
VJCHV-F kunnugastur fátæklingum og þörfum þeirra í þessum
bæ. Sjálfir getið þér sannfærst um þarfirnar með því að heimsækja
Samverjann á matmálstímanum kl. 11 til 2 á daginn.
GUÐM. ÓLAFSSON
yfirdómslögmaður. Miöstræti 8
Sími 488. Heima kl. 6—8.
ÓLAFUR LÁRUSSON
yfirdómslðgm. Pósthússtr. 19.
Sími 215.Venjulega heimakl.il —12
og 4—5
Bogi B.ynjólfsson
yfirrjettarmálaflutmngsmaður.
Skrifstofa Aöalstiæti 6 (uppi)
Venjul heima kl. 12-1 og 4-6 síðd.
Talsíml 250.
Bjarni P. Johnson
yfirdómslögmaður,
Sími 263. Lækjargötu 6A.
Fallegi hvíti
púkinn.
Eftir
Guy Boothby.
Frh.
Einn morgun, þegar eg ætlaði að
fara að klæða mig, var komiö með
btéfmiða ii| mfn með rakstursvatn-
,nn rnínu. Hann var frá systur
m’nni, og hafði auðsjáanlega verið
sl<rifaður kvöldinu áður, og hljóð-
aði SVO;
kvð!^Ur ^ens^nSíon> ó. mánudags-
Qóði, þes<j QeorgJ
r hefi ^ngið Alie og Mrs.
ar er til þess, að yera kyrrar hjá
mer þangað til á laugardag. Á
m,óvikudagskvöld ið ætlum við að
sJa nýja leikinn í Drury Lane. Þú
manst aö Atie hefir aldrei séð leik-
buT811 all,arIe8s efnis- Auðvitað
fy,:r viö aö hafa karlmann til
þetta ^ VÍð. 0kkur* Vilt þÚ nú taka
|eita fað. Þer. eða eigum við að
yrir °kkur annarsstaðar ? Við
ætlum aö borða kl. hálf-sjö þenna
dag, og hugsa eg mér að hafa til
sæti handa þér, nema þú gerir mér
orð um annað.
Skrifað í flýti.
Þín elskandi systir.,
Janet.
Þarf að eyða orðum að því, að
eg tókst fylgdina á hendur? Eða
þá hinu, að eg var upp með mér
af hlutverki mínu á miðvikudags-
kvöldið, þegar þær settust í stúk-
una, sem Janet hafði haft þó nokk-
uð fyrir að útvega okkur?
Húsið var troðfult neðan af gólfi
OS upp á efstu svalir, og eg tók
eftir því, að mörgum sjónauka var
beint að fallegu stúlkunni, sem
settist við hliðina á Janet frman til
í stúkunni. Alie virtist þó sjálf
vera alls ófróð um aðdáun þá, er
hún vakti, og allan þann tíma, sem
Ieikurinn stóð yfir, var hún alvar-
leg og hafði ekki augun af leik-
sviðinu. En ekki man eg nokkra
vitund eftir leiknum.
Þegar fyrsti þáttur var hálfnað-
ur, tók eg eftir því, að þrír menn
komu inn í stúkuna beint á móti
okkur, og réð eg af því, hve há-
væran róm þeir gerðu að leikn-
um, að þeir myndu hafa fengið
sér 'fullmikið neðan í því meö kvöld-
matnum. Eftir nokkra stund tóku
þeir að glápa svo stöðugt á stúk-
una okkar, að mér fór að verða
þetta til hinnar mestu skapraunar,
þótt heimskulegt væri. Eg þóltist
kannast við andlit eins þeirra, og
þegar næst varð hlé á milli þátta
og eg sá að þeir votu farnir úr
stúku sinni, þá afsakaði eg mig og
fór út, til þess að reyna að komast
að því, hver þessi maður væri og
hvar eg hefði séð hann áður. Fyrst
leitaði eg árangurslaust litla stund,
en síðan, rétt þegar 2. þáttur var
að byrja, sneri eg við og kom þá
alveg beint í flasið á þeim. Maður-
inn, sem eg hafði verið að reyna
að koma fyrir mig, var fjærst mér.
en þó þekti eg hann á augabragði.
Það var Barkmansworth!
Mér varð svo ílt við, að hjartað
virtist hætta að slá, og þegar eg
rankaði við mér aftur, var hann
farinn.
Hvað átti nú til bragðs að taka?
Eg þorði ekki að gera Alie aðvart,
vegna systur minnar og Mrs. Barker,
og þó vissi eg það, að ef Bark-
mansworth hefði þekt hana, þá
reið lífið á að forða henni þegar
í stað. Eg stóð eitt augnablik kyrr
í forstoíunni, og hefi eg aldrei
verið eins veikur og sturlaður, fyrr
né síðar, eins og þá, og altaf var
eg árangurslaust að reyna að koma
mér niður á það, hvaö eg ætti að
gera. En þegar eg svo fór til sætis
míns aftur og sá að þeir sem sátu
í stúkunni gegnt okkur voru farn-
ir þaðan, þá réð eg af að hrista
af mér öll heilabrot um þetta efni
það kvöldið, en koma til Alie og
segja henni það þegar með morgn-
inum. En að eg skyldi vera á báð-
um áttum aðeins þetta eina augna-
blik! Það átti eftir að hefna sín
grimmilega! s
Þegar eg haföi fylgt mínum fríðu
förunautum heim, þóttist eg hafa
vondan höfuðverk, kvaddi þaer og
hélt af stað heimleiðis fótgangandi.