Vísir - 04.08.1917, Blaðsíða 3

VI f I R
Kanslaraskiftin.
Friðsamleg stjórnarbylting?
í>au tiðindi segir jafnaðarmanna-
W&ðið þýska „VorvaTti“, að hafl
verið að gerast í Þýskalandi fyrstu
ðagana í júlí, þegar það var að
komast i kring, að ríkiskanelar-
inn Bethmann Hollweg færi frá
Völdum.
í dönskam blöðnm er sagt frá
tildrögunmn á þá leið, að ríkis-
þingið þýska hsfi vefið kallað sam-
an til að samþykkja nýja fjárveit-
iagu til hernaðarþarfa, að upp-
hæð 15 miljarða marka. En það
vitnaðist bráðlega, að meiri hluti
þingsins mundi ckki ætla að greiða
atkvæði með fjárveitingunni, nema
kanslarinn Iýsti því yfir áður, að
þýska stjórnin héldi enn fast við
stefnnskrá sína frá 4. ágúst 1914,
í upphafi ófriðarins, er hún lýsti
því yfir, að Þjóðverjar berðust
ekki til landvinninga, heldur væri
■ófriðurinn hafinn að eins til að
vernda rikið fyrir ásælni og yfir-
gangi annara ríkja. Ennfremur
kröfðust jafnaðarmenn, meirihluta
flokkurinn, þess, að fullkominni
þiagræðisstjórn yrði komið á og
foringjar þingflokkanna gerðir að
ráðherrum.
Sheidemann, foringi jafnaðar-
ananna, var nýkominn af friðar-
fundi jafnaðarmanna í Stockhólmi,
og segjaBerllngatíðindi hin dönsku,
að þar muni angu hans hafa opn-
ast fyrir því, að skraf banda-
manna um að vinna bug á þýska
istir og miliönir
eftir
gharles $amca.
241 Ifrh.
og gefa ekki reiði sinni og af-
brýði rúm og eftir litla stund sneri
hún sér að honum aftur og virt-
iat nú vera hin rólegasta, jafnvel
svo, að broa lék um varir henni.
— Ettu búinn að gera þér
nokkrar áætlanir, Stífford? spurði
hún. — Faðir minn var að minn-
ast á, að þú ættir að snúa heim
aftur og ætlaði jafnvel að skrifa
þér. Nú má engin óframfærni
siga sér Btað lengur okkar á
milli, góði vinurinn minn, enda
sérðu að eg tala við þig alveg eins
og mér býr í brjósti. F*ðir mina
hefir hugsað sér — hann ætlast
«1, að gifting okksr færi frsm
þegar í gtað. Hann er nú hættur
við mótbárur sínar og þá vona
eg, &ð þú farir ekki að andmæla
líonum, Stafford! Það er hálf-
„militarismanum" væri meira en
orðagjálfur eitt og meira að segja,
að hlutlausur þjóðir hefðu fulla
samúð með þeirri stefnu. Sheide-
mann hafði þannig sannfærst um
að málefnum Þjóðverja mundi mun
betur borgið og horfur á því að
friðarsamningar gætu háfiit fyr,
ef gangskör yrði gerð að því að
hnekkja valdi „junkarann&“ þegar.
í stað; en eins og kunnugt er
hafði þýska stjórnin lofað þjóðinni
gnlli og giænnm skógum að ófriðn-
Em Ioknum, og meiri hluti j&fn-
aðaTmanna virtist sætta sig við
það fyrst í stað.
Engin von var þó um að fá
þessum kröfum framgengt, ef jafn-
aðarmenn áttu einir að barjast
fyrir þeim. En það var nú svo
komið, að kanslarinn hafði svo
lengi borið kápuna á báðum öxl-
um, að allir flokkar voru orðnir
þreyttir á honum og grunuðu hann
nm græsku. Þess vegna var
hægðarleikur að neyða hann til
þess að koma fram með hrein
svör. Og svo mun upphaf sókn-
arinnar hjá Eússum, sem einmitt
varð þessa dagana, og líknrnar
sem þá virtust vera til þess að
þeii væru að færast í aukana
aftur, hafa orðið til þess að sam-
eina alla alþýðufiokka þingsins
um kröfur jafnaðarmanna.
Einn méðlimur miðflokkeins
(Centrum), Erzberger að nafni,
hafði haldið ræðu eina mikla á
þingfundi, sem siðan var hannað
að birta nokkuð frá, en það vitn-
aðist þó, að hann hafði þar barist
fyrir þessnm sömu kröfum: að
stjórnin lýsti því yfir að ekki væri
baiist til Iandvinninga og að þing-
ræðið yrði viðurkent Eftir það
rak hver leynifuadurinn annan og
stórmikill meiri hluti þingsins,
sem sé jafnaðarmenn, miðflokkur-
inn, framsókn&rfiokkurinn ogfrjáls-
lyndari „NationaI-Iiberaliru urðu
ásáttir nm að fylgja fram kröfum
þeim, sem Erzberger hafði haldið
fram.
í annan stað voru fundahöld
mikil í stjórnarheibúðunum, Hind-
enburg og Ludendorff voru kall-
aðir heim, ríkiserfinginn sömuleið-
is og kanslaiinn og keisarinn sátu
á ráðstefnu timunum saman.
Það hafði verið boðað, er.
þingið var kvatt saman, að kansl
arinn ætlaði að halda ræðu um
horfurnar, en þeirri ræðu var nú
frestað dag frá degi og sömHleið-
is atkvæðagreiðslunni um fjárveit-
ingana; en þsr kom þó á endan-
um að þeasu varð ekkl frestað
lengur og Ioks kom svar kanslara
á þá leið, að hann neitaði að lýsa
þvi yfir, að hann væri fús til að
semja frið án landvinninga og
skaðabóta.
En það hefir þó verið ákveðið
áður, að stjórnin vlðkurkendi
þingræðiskröinna og kanslarinn
var Iátinn leggja niður embætti.
Fregn hefir einnig komið um að
utanrikisráðherránn hafi farið frá
völdum og Stein hermálaráðherra,
sem þó er sagður nákominn Hind-
enburg i skoðunum og var nýlega
orðinn hermálaráðherra fyrirhans
tilstilli.
í ensknm blöðum, sem Vísir
hefir fengið til 16. júlí, er sagt
að alllr flokkar þýska þingsins
taki kanslaraskiftin sér „til inn-
tekta“. Nýi kanslarinn ér ger-
óþektur maður og er því hægra
fyrir flokkana hvern mm sig að
eigna sér bann.
í einu ensku blaði er þvi slegið
fram, að það hafi verið ríkiserf-
inginn þýski sem hafi skorist í
leikinn á elleftu stundu og kom-
ið þvi tll leiðar að Bethmann Holl-
weg fór frá embætti og að „mili-
taristarnir" og „júnkararnir“ hafi
verið þeirri stundu fegnastir að
losna við hann.
Það má líka vel vera að þeir
hafi orðið það. En hitt virðist
þó alvég ábyggilegt, »3 það hafi
verið hinir flokkurnir, sem olln
k&nslaraskiftunum. Það sést á
því, að vegna þess að þeir hót-
uða að fella fjárveitinguna tii
hernaðarins ef kanslarinn gæfi
ekki yfirlýsingu um að hannværi
fús fcil að semja frið án landvinn-
inga, var því máli frestað, én
ekki vegna þesa að júnkararnir
settu nein skilyrði fyrir sínum
atkvæðum. Ennfremur er sagfc
að nýl kanslarinn hsfi lýst þvf
yfir að hann ætli að halda þing-
ræðið „í heiðri" og getur hann
þá ekki verið verkfæri „militar-
istanna". Og stjórnarbylting hefir
orðið i Þýskalandi að þvi Ieyti,
að þingræðið hefir verið viðirkent
i verkinu.
óviðkunnanlegt fyrir mig að þurfa
að vera áð tsla um þetta — en
þú veist, hvernig i öllu liggur.
— Já, eg veit það, eagði hann
lágt og eg er föður þínum mjög
þakklátur. Gifting okkar getur
farið fram hvenær sem þér sýn-
ist, en það er þitt að ákveða dag-
inn, Maude.
Hún haliaði sér að honnm og
sDerti hönd hans með vörunum.
— Eg blygðast mín fyrir sjálfri
mér, sagði hún í hálfum hljóðum
— en hvað um það! Ástin er
allri blygðun yfirsterkari.
Nú var barið að dyrum og
kom þjónn inn til þeirrs.
— Hesturinn er tilbúinn, ung-
frú, sagði hann.
— Já, þáð var s&tt, eg ætlaði
að bregða mér á hestbak, sagði
hún — en eg ætla að hætta við
það og láta hann fara með hest-
inn aftur nema því að eins að þú
vlljir ríða út með mér. Viltu
gera það, Stafford?
— Jú, það vil eg auðvitáð,
svaraði hann og varð gnðsfeginn
að þetta atvik gerði enda á sam-
tali þeirra, esm honum hafði ekki
verið nemá til kvalræðis.
— Eg verð enga stund a3
smeygja mér i reiðfötin, sagði
hún glaðlega. — Vilt þú ekki
ganga um húsið á meðan að
gamni þlnu. Eg skal láta færa
þér einhverja hressingu inn i
reykingastofuna eða hingað, hvort
sem þú vilt heldur. Hér ert þú
húsbðndi og herra!
Hún gekk npp á herbargi sitt,
hringdi á þernuna og fór siðan
að ganga um gólf i allmikilli
geðshræringu. Hann hafði þá far-
ið að finna þessa kvensnift áður
en hann kom til hennar! Reiðin og
afbrýðin gáfu henni engan frið
og var henni það þvi óbærilegra,
sem hún varð að dylja það og
mátti á engau hátt láta hann
renna grun f, að sér væri kunn-
ugt um hvað þeim fór á milli.
Hún ætlaði sér að tala um þetta
við hann, þegar giftingin væri af-
staðin, en ekki fyr en hún væri
viss &m að bera hærri bluta og
alt væri í skorðnm. Hún snáraði
sór í reiðfötin og gekk svo ofan
til hans aftur, Stóð hann þar
kyr á sama efcað sem áður og
þegar hún lauk upp hurðinni, sá
hún, hvaða dæmalaus r»unasvipur
hvildi yfir honum áðar en hann
fékk ráðrúm til þéss að snúa sér
við og brosa vlð henni.
— Ekki stendmr á þér — ósköp
hefirðu verið fljót, sagði hann.
— Já, eg er að temja mér
eina af skyldum konunnar, svar-
aði hún — þá skyldmna, að láta
ekki manninn minn þurfa aðbíða
eftir mér.
Þau geng* nú út fyrir, en
Pottinger stóð hjá hestunum, tók
ofan og roðnaði af fögnuðl þegar
hann sá húsbónda sinn.
— Sæli nú, Pottinger! Gleð-
mr mig að sjá þig, sagði Stafford,
endaj var það orð og að sönnm,
að honmm þótti vænt um það. —
Þér líður vel að sjá og sama er
að segja um klárana. En hvem-
ig er þetta? Þú hefir lagt kven-
söðulinn á Adónis! bætti hann
við og klappsði á makkann á
hestinnm.
— Já, herra Stafford, sagði
Pottinger og hneigði sig. — Ung-
frú Falconer hefir riðið honum
undanfarið og eg vissi ekki, að
eg ætti að skifta sm reiðtýgi, cn
það er enga stund gerfc.-------