Vísir - 25.07.1919, Síða 2

y 7 s t n
^ íossafélaganna. Iín þá er eftir aö
m.s. Me venklint
affermir f dag við hafnargarðinn. Þeir sem eiga
vörur með eru beðnir að vitja þeirra í dag.
Nýkomið
fjölt>r. íirvol aí
Dömn- og Barnakrögnm

m
•k
Jandið milli Almannagjár og
Hrafnagjár, frá Þingvallavatni
viö norSurenda Arnarfells aS aust.
an og KárastaSalandamerki aS
vestan, og upp aö Ármannsfelli og ;
Hrafnabjörgum, og veröi þaö lann
friðaö.
4) Að Yellirnir, efri og neðri,
og svæöi það alt, er ætla má, aS
þinghelgin hafi náS yfir aS fornu,
utan Þingvallatúns, verSi tneS
samningum viö Þingvallaprest
nndanþegiö ábúöarnotum yfir
sumariö og friSaö; „þingiö“ svo
kallaða, verði tekiö algerlega und.
an BrúsastaSalandi, og lagt til
Þingvalla, og teljist meS hinu frið-
aSa svæði niSur að Kárastaöalandi.
5) AS tekiö sé til íhugunar og
nndirbúnings, hversu staSinn skuli
endurreisa; kemur þar til greina:
a) kirkjusmíö, bæjarhúsa o-
penings á Þingvöllum;
b) brúargerS þar yfir ána;
c) gistihús, og hvort hafa mætti
]>aS fyrir skóla <i vétrum, og skyldi
þá jafnframt gæta þess, aö festa
eigi ábúö á jörðunum KárastöSum
og BrúsastöSum fyr en séö er,
hvernig það kæmi heitn viö þessar
fyrirætlanir; auk þess séu reglur
settar um það, hvort leyft verði
einstökum mönnum að reisa sum-
arbústaöj í landi Þingvalla og nær-
liggjandi kirkjujarða.
6) Að þessar tillögur verði í aö-
alatriöunum komnar í.framkvæmd
á tooo ára aftuæli Alþingis.
StjórnarráSiS viöraSi það ein-
hvern veginn fram af sér að setja
eftirlitsmann á Þingvelli í sumar,
en |>ess er aö vænta, aS mál þetta
fái góðan byr á Alþingi.
Sveinn og Titan.
Sveinn Ólafsson „fossanefndar-
maður minni hlutans" hefir í síS-
asta tbl. „Lögréttu“ boriö fram
„eina bón“, og hún er sú, aS komið
verði fram nieö — þótt ekki væri
nema eina — sönnun fyrir því, að
hann hafi gerst „erindreki fossa-
íélagsins Titans“ í fóssamálinu, en
aðdróttanir t þá átt þykist hann
hafa séð ,,nú nokkrum sinnum“ i
þessu blaði. Vísir telur sér þvi
skylt, aö reyna aö veröa viö bón
fossanefndarmannsins, svo að
hann megi vel viö una.
ÞaS skal tekiö fram, aö ]>essat
..aödróttanir" eru ekki runnar frá
vgrímubúnum óvildarmönnum“ hr.
Sv. Ólafssonar, eins og hann segir.
Alt þaö, sam Vísir hefir sagt í þá
átt, er bygt á persónulegri sann-
færingu ritstjórans.
Þegar hr. .Sv. Ól. talar um aö
koma fram meö ,,sönnun“ fyrir
þessum aödróttunum“, þá þykist
hann auövitaS fullviss um þaö, aö í
hann hafi ekki látið neitt skriffegt |
frá sér fara, sem sanni neitt um '
þetta. En sönnunin liggur i allri
framkomu hr. þingniannsins í )
fossamálinu.
vita, hvaö aðrir óvilhallari menn
álita.
Um mök hans viö fossafélagiö
,.Titan“ er ]>aö kunnugt, aö hon-
um var mjög tiöförult á fund full-
trúa féiágsinS hér á landi (hr. Kl.
Jónssonar) einmitt meðan fossa-
r.efndin var að störfum hér í vetur.
HafSi hann heimsótt hann á hverj-
um degi um eitt skeiö, en auSvitaS
vita menn ekki um erindiö. Þó
hyggja menn, aö ]>angaS hafi hann
sótt lagávitiS, sem 'hann metur
meira en álit Einars Arnórssonar
ogi treystir betur en dómstólum
landsins.
Kennaraprófsákvæðið.
Eg nmndi láta þaö mál afskifta-
laust, ef menn væru ekki aö kenna
mér gr.einir um það sem birtar hafa
veriö hér í blaðinú undir merkinu
II. J., en eg á ekkert
Deilan um eignarréttinn er i
upphafi risin út af því, aö meiri
hluti fo§sanefndarinnar hélt ]>vi i
fram, að landiö ætti aö hafa rétt
til aö taka vatn til sinna (alnieim- j
ings) þarfa, án endurgjalds. Gegn ;
þvi reis hr. Sv. Ól., þó aS augljosr j
sé, að jafnt eldri sem yngri lög I
heimila slíka vatnstöku. Hann hef- I
ir jafnvel lagst á móti |>vi, aö mák j
inu verSi skotiS til dómstólanna, j
og vill láta ]>ingiö taka sér dóms-
valdiö í hendur, og dænra réttinn
til vatnsins af landinu. í húfi eru
að eins hagsmunir fossafélaganna. I
Þau hafa, nú náð umráðum yfir ,
flestum stórám landsins, sem til
tals gæti komið aS landiö vildi j
nota til sinna þarfa til virkjunar. ,
En vegna þessara hagsmuna fossa- j
félaganna, setur hr. Sveinn Ólafs-
son sig yfir dómstóla landsins, og
leggur til aö' þingiS viSurkeúm
eignarrétt einstaklinganna án
dóms og þvert oían í álit hins lög-
fræöilega ráSunauts fossanefndar-
innar, einhvers merkásta lögfræS-
ins landsins.
Afstaöa hr. Sv. Ól„ sem þing-
manns er óverjandi, hvernig sem •
á málið er litiö. Af henni verður
ekki annaö ráSið, en aö hann
treysti ekki málstaö fossa-„eig-i
enda“ og ]>ví vilji hann ekki skjóta
málinu til dómstólanna.
Þetta, sem hér hefir veriö sagt,
mún hr. Sv. Ól. væntanlega ekki
viðurkenna sem „sönnun“ fyrir
því, aS hann hafi gerst erindreki
hæfileikar og persónuleg reynsia
eru henni langt urn fremri. Auð-
vitaö er ]>essum persónulegu hæfi-
leikum mikill stuðningur í því seni
menn vita í uppeldisfræöi. En ,ef
]>á skortir, þá er fræSin gagnslaus.
Eg kann þess vegna ekki við
þessa oftrú, sem lýsir sér í grein
„H. J.“ á þessari ,,sérfræSi“ og
sérlærdómi kennaraefna vorra, og
eg vil ekki kannast viö hana fyrir
mitt leyti, því aö eg tel ]>á trú.ó-
timabæra, og aö hún villi sýn ,a
aðalatriði málsins. En um hitt er eg
samdóma, að sjá veröi einhver ráð
til aö bæta aS mun kjör aljjýöu-
kennara, því aö annars er sýnilegt
að það veröur ekkert úrval sem á
]>á atvinnubraut. leitar.
Halldór Jónasson.
Aðskilnaður
rikis og kirkjn.
Eg er og hef einlægt veriS ]>vi
fylgjandi, aS gera yröi eitthyaS aö
marki til aö vernda og hlynna aö
íslenskri alþýSukennarastétt. En
jafnvel þótt eg heföi viljaö seilast
svo langt, sem eg álít óþarfa ad
heirnta undantekningarlaust kenn..
arapróf af öllum er viö kennara-
starf fengjust, ]já hefði eg rökstutt
þá kröfu meS þvi, aö ]>aö þyrfti
aö vernda þessa stétt, gegii yfir-
gangi, en ekki meö hinu, aö kenn-
araprófsmenn hljóti aö vera betri
og hæfari en aðrir, sem gengiö
hafa í æöri skóla og ekki hafa enu
tekiö sér tíma til aö lesa ágrip af
sálarfræði eða uppeldisfræöi. —
Nú vill svo til, að eg hefi einmitt
um alllangt skeiö lagt stund á sál-
arfræöi, ,en eg verö aö viöurkenna',
aö eftir ]>ví sem eg las fleiri bækui>
og Jjykkari í þessari fræöigrein, þvi
á]>reifanlegra varö mér, hversu er-
vitt var aö hagnýta hana í daglegu
lííi.
hæröum sálarfræðing veitist létt
að skrifa skynsamleg og vel rök-
studd grundvalla'ratriði að upp-
eldisfræði, en þau snerta aö eins
svo gisna aSaldrætti, aS ]JSti korna
aö litlum notum öörtim en þeini,
sem hafa sérstaka eðlisgáfu til aö
hagnýta þau. Þáö er dýpt og fjöl-
breytni sálarlifsins sem veldur
þessu, aö uppeldiS hefir aldrei get.
aö orSiö aö iön, eins og úrsmíSi,
þar sem smiðurinn ]>ekkir ná-
kvæmlega lögun, afstööu og verk-
uji hvers hjóls. Þaö er því villandi,
að taka dæmi af þessu og heim-
færa til kenslu og uppeldismála.
F.g man eftir því, aö menn vitnuöu
oft í það ytra, hvaö einum alþekt-
; um uppeldisfræöing gekk illa aö
; ala upp sín eigin börn. Hann var
I þó álitipn vel læröur og, var. ráöa-
i nautur fyrir kennaraskólana í sínu
i landi, einmitt i uppeldisfræði. —
! Hvaö sannar nú þetta? —•- Þaö
j sannar ]>aS, aö uppeldisfræöin er
j ekki komin lengra sem hagnýt
I fræöigrein, e» svo, aö persónulegir
í n.d. Alþingis flytja 11 þing'
menn (Gísli Sveinsson aðalflm.)
eítirfarandi tillögu til þingsá-
lyktunar um undirbúning skiln-
aðar ríkis og kirkju:
Neöri dcild Alþingis ályktar
að skora á landsstjórnina aö
undirbúa og leggja fyrir Alþing*
frumvarp til laga um skilnaö
ríkis og kirkju.
Tillagan var til umræöu í gser
og kosin sérstök nefnd til aö íhuga
málið. — I nefndinni eru: Björa
Stefánsson, Gísli Sveinsson, Péti*!
CÍttesen, Þorst. M. Jónsson og Þ°r'
prinn Jónsson.
Varð tiann hræddur?
Viö umræður um refafrv. ko"1
fyrir einkennilegt atvik i neö'1
deild í fyrradag. Siguröur ráö*1
nautur tók til máls, og kvaöst vilP
leggja afarmikla áherslu á, aö ö I
um refúm í landinu væri eytl-
Lagöi liann svo mikla á hersln
oröiö „öllum“, aS sjá mátti ]>a® ‘‘
svip ]>ingmanna og áheyrenda, a'
i þeir töldu hann myndi eiga ein*1’"
viö hina tvífætlu. Þegar ham'þ
annaö sinn ítrekaöi |>etta ineö • ^
kafa miklum, þá brá svo einkenn'
lega viö, aö einn þingmanna
<vekk
mjög sviplega út úr salnuni-
Vaf
]>að i. þm. Sunnmýl. (Sv..
Ók)'
lit“
Eftir • þessu tóku margir og
hverir á aöra og gáfu otnb°£‘
skot.
Áhorfaitá*-
Belgar óánægðir.
]?ýska blaðið „FranklÓ
Zeitung“ héfir það eftir í*’e
frá Haag, að fólkið í Bryssd »
látið sér fátt um finnast, iHr’

tef